LANDSCHAPSVISIE 2005 In 2005 is door het toenmalige adviesbureau Cuijpers een landschapsvisie opgesteld voor de bedrijfslocatie van Alko International. Dit heeft geleid tot het voorstel voor de ontwikkeling van landgoed Kivitsbergh. In navolgend figuur is de inrichtinsschets uit het landschapsvisie uit 2005 opgenomen. In de jaren na 2005 zijn meerdere onderdelen van dit advies uitgevoerd. Deze onderdelen zijn in de volgende figuur globaal rood omlijnd. Figuur: Inrichtingsschets 2005 De mogelijke toekomstige nieuwbouw (toekomstvisie, opslagruimte en research) en de toekomstige uitbreiding met parkeerplaatsen vallen in het gebied waar deze inpassing uit 2005 voorzien is. Door de (gewenste) verdere uitbreiding van de bedrijfsvoering op deze locatie is dit inrichtingsvoorstel niet meer volledig haalbaar. Dit betekent dat de tegenprestatie /landschappelijke inpassing uit 2005 achterhaald is. Naast de (gewenste) ontwikkelingen welke qua fysieke ruimte een ander beslag hebben gekregen dan in de landschapsvisie uit 2005 is aangegeven is er ook nog sprake van niet- inheemse beplanting op het perceel. Het is gewenst dat het bedrijf door beplanting een geheel vormt met de omgeving. De nieuwe inrichtingsschets is hier ook op aangepast. 2
Het planvoornemen is daarom, door middel van een herziening van de visie voor landgoed Kivitsbergh, herontwikkeld, in combinatie met een verdere uitbreiding van de ruimtelijke en landschappelijke kwaliteiten. Uitgangspunt is om een balans te vinden tussen het behouden van de kwaliteiten van het landschap en het mogelijk maken van een efficiënte en toekomstgerichte bedrijfsvoering. Onderstaande punten zijn geadviseerd: Gezien de kwaliteit van het open agrarisch landschap aan de westzijde van de planlocatie is het van belang het bebouwingsensemble zo compact mogelijk te houden en niet noodzakelijk in noordelijke richting te verplaatsen. Het planvoornemen voldoet aan deze compacte opzet van het ensemble. Dit maakt het mogelijk om, door middel van een landschappelijke inpassing, aan te sluiten op het open karakter van de omgeving en de daarbij aanwezige kleinschalige landschapselementen. Aangezien onderhavig initiatief een vergroting van de aanwezige bedrijfsbebouwing betreft, is het van belang om de landschappelijke inpassing te herzien en waar mogelijk te versterken en/of te verbeteren. Het bestaande bedrijfsperceel is omgeven door een hoge opgaande rand van groenblijvende beplanting. Deze is van een dergelijke omvang dat vanuit de Kunneweg, alsmede de Schansdijk de bedrijfsbebouwing bijna volledig uit het zicht wordt onttrokken. Bovendien bestaat de toegepaste beplanting veelal uit niet-inheemse groenblijvende soorten. Aangezien deze soorten geen meerwaarde hebben en eerder afbreuk doen, wordt ervoor gekozen om de beplanting te vervangen. Er wordt een houtsingel uit inheemse planting (zie sortimentenlijst) toegepast. Vanwege de mogelijke bedrijfsuitbreiding is het noodzakelijk om te waarborgen dat de belevingswaarde vanuit de burgerwoningen, gesitueerd aan de Schansdijk, niet in het geding komt. Dit is tweedelig, niet alleen dient de nieuwe bedrijfsbebouwing geen onevenredige aantasting van het landschap te voorkomen, maar tevens dienen de bestaande zichtlijnen naar het rondomliggende open agrarisch landschap behouden te blijven. 3
Figuur: Inrichtingsschets 2012 4
LANDSCHAPSVISIE 2012 Algemeen In het kader van het initiatief is een nieuwe landschapsvisie opgesteld door Croonen Adviseurs, waarin de stedenbouwkundige en landschappelijke kwaliteiten van de omgeving zijn onderzocht en beschreven. Basis voor de nieuwe landschapsvisie is de visie uit 2005 in combinatie met de gewenste ontwikkelingen en de naar voren gekomen aandachtspunten. Hierbij is gestreefd naar een balans tussen de kwaliteiten van het landschap en de noodzaak voor een efficiënte bedrijfsvoering. Tot dit doel is de nieuwe landschapsvisie opgesteld, welke nader ingaat op de landschappelijke inpassing en kwaliteitsverbeterende maatregelen en concrete inrichtingsoplossingen en beplantingsvoorstellen biedt. Landschappelijke inpassing en kwaliteitsverbetering Algemeen Bij de ontwikkeling van het plangebied wordt aangesloten op het structuurplan Roggel en Neer, het Landschapsontwikkelingsplan Tuin van Limburg, de wensen vanuit de initiatiefnemer en de landschappelijke structuur van (de omgeving van) het plangebied. Om dit vorm te kunnen geven is gekozen voor twee verschillende inrichtingsoplossingen, gekoppeld aan de gronden die in de huidige situatie in eigendom van Alko International zijn. Noordelijk deel plangebied Het noordelijk deel van het plangebied, ten noorden van de Kunnenweg, wordt, afgezien van de groene omzoming van de bedrijfsgebouwen, ingericht met behoud van het open karakter van het rondomliggend landschap. Door de nieuwe inrichting van het noordelijk deel van het plangebied wordt de belevingswaarde van de omliggende burgerwoningen gewaarborgd. Vanuit de bedrijfsbebouwing is het noordelijk gedeelte van het plangebied bereikbaar. Vanwege het behoud van de zichtlijnen vanuit de Schansdijk naar het agrarisch landschap, zal dit gebied aansluiten aan het open karakter van de omgeving en met name bestaan uit bloemrijk grasland. Versterkt wordt dit karakter door kleinschalige landschapselementen, zoals incidentele bosschages, gecombineerd met clusters van solitairen en boomgroepen. Door het (deels) afgraven van de vruchtbare toplaag, alsmede de realisatie van hoogteverschillen op het perceel, wordt een interessant en gevarieerd gebied gecreëerd voor diverse soorten flora en fauna. Een centraal inrichtingselement in dit deelgebied is de verlaging in het landschap. Door middel van de realisatie van een centrale rondgang, krijgt het gebied eveneens een recreatieve functie voor de medewerkers van Alko International, doordat het landgoed hiermee toegankelijk en optimaal beleefbaar is. Het zicht vanaf de woning aan de Schansdijk 12 naar de Molen aan de Nijken. De beplanting op deze zichtlijn zal worden aangelegd op het behoud van de zichtlijn (lage struiken). De bedrijfsbebouwing, inclusieve het gedeelte waar in de toekomst mogelijk uitbreiding zal plaatsvinden, heeft een hoogte van circa 9 meter en de aanwezige silo s een hoogte van circa 11 meter. Deze worden door middel van (hoog)opgaande beplanting uit hagen en houtsingels, geheel aan het zicht vanuit het rondomliggende landschap onttrokken. Ten aanzien van de relatie met en eventuele invloed op de agrarische gronden ten westen van dit gebied kan het volgende worden opgemerkt. Het gaat aan de westzijde van het noordelijke deelgebied om een aantal verspreide bomen die voor het grootse deel op enige afstand van de perceelsgrens staan. Het ontrekken van water is in principe tot de breedte van de kruin van bomen. Dit leidt dus niet of nauwelijks tot extra onttrekking van water van het westelijk gelegen agrarisch perceel. Anderzijds wordt ook de wind gebroken als deze uit het oosten komt. Dit is dan weer positief voor de groei van de gewassen ten westen. Ten aanzien van het hoogteverschil van ca. 0,6 m zou een bergingsloot kunnen worden aangelegd op de perceelsgrens, waardoor het wat niet verder afstroomd naar het oosten en ook het perceel van Alko hierop afwatert. 5
4 2 1 3 Figuur: Inrichtingsschets noordelijke deel plangebied De opgaande beplanting die rondom het terrein met bebouwing wordt gerealiseerd is onder te verdelen in drie onderdelen: 1) De houtsingel aan de westzijde van dit deelgebied. Hier zal de bestaande houtsingel met een breedte van 15 meter met nieuwe inheemse beplanting aangevuld c.q. vervangen worden. De soorten die hier voor terugkomen zijn onder andere de soorten hulst, liguster, eik en plantaan. Aan de buitenkant van het perceel zal, in verband met het aangrenzende landbouwkundige gebruik, met een lage beplanting worden gewerkt die geleidelijk overgaat naar hogere beplanting aan de zijde van het bedrijf. De hoogste beplanting krijgt hier uiteindelijk een hoogte van minimaal 15 m. De onderbegroeiing krijgt een uiteindelijke hoogte van 5 tot 6 meter. Het vervangen van de bestaande beplanting van coniferen zal stapsgewijs plaatsvinden. Dit omdat de omwonenden hebben aangegeven de bestaande beplanting te willen handhaven, vanwege het onttrekken van het zicht op de bestaande bebouwing. Vanwege deze wens, met daarbij de eis van landschappelijke inpassing met inheemse beplanting is het verstandig om de omvorming van de houtsingel niet in één keer plaats te laten vinden, maar geleidelijk binnen een termijn van vijf jaar. Op deze wijze zal het zicht niet in één keer een situatie met enkel jonge vegetatie zijn, dit om het zicht op de bestaande bebouwing zo veel mogelijk te beperken. 6
Figuur: principe houtsingel westzijde (Kunneweg) Te beplanten lage vegetatie (groen) Aanplant bomen (lichtgroen) Aanplant struiken (lichtbruin) Figuur: opbouw houtsingel westzijde (Kunneweg) 7
Figuur: doorsnede opbouw houtsingel 8
2) De hagen met bomen aan de oostzijde (langs de Schansdijk) van de bestaande bebouwing. Hier zullen de bestaande hagen van laurier en coniferen met een breedte variërend van 2 tot 5 meter met nieuwe inheemse beplanting aangevuld c.q. vervangen worden. De soorten die hier voor terugkomen zijn onder andere de soorten hulst, liguster, eik en plantaan. De hoogste beplanting krijgt hier uiteindelijk een hoogt van minimaal 15 m. De onderbegroeiing krijgt een uiteindelijke hoogte oplopend van 4 m tot 6 meter. Het vervangen van de bestaande beplanting van coniferen en laurier zal ook hier stapsgewijs plaatsvinden. Dit omdat de omwonenden hebben aangegeven de bestaande beplanting te willen handhaven, vanwege het onttrekken van het zicht op de bestaande bebouwing. Vanwege deze wens, met daarbij de eis van landschappelijke inpassing met inheemse beplanting is het verstandig om de omvorming van de bestaande beplanting zal niet in één keer plaats te laten vinden, maar stapsgewijs binnen een termijn van vijf jaar. Op deze wijze zal het zicht niet in één keer een situatie met enkel jonge vegetatie zijn, dit om het zicht op de bestaande bebouwing zo veel mogelijk te beperken. Figuur: zicht vanaf de Schansdijk 9
3) De hagen met bomen aan langs de Kunneweg aan de voorzijde (de entree) van het bedrijf. Hier zullen de bestaande hagen van laurier en coniferen met een breedte variërend van 2 tot 5 meter met nieuwe inheemse beplanting aangevuld c.q. vervangen worden. De soorten die hier voor terugkomen zijn onder andere de soorten hulst, liguster, eik en plantaan. De hoogste beplanting krijgt hier uiteindelijk een hoogte van minimaal 15 m. De onderbegroeiing krijgt een uiteindelijke hoogte van 5 tot 6 meter. Het vervangen van de bestaande beplanting van coniferen en laurier en zal ook hier stapsgewijs plaatsvinden. De omvorming van de bestaande beplanting zal niet in één keer, maar geleidelijk binnen een termijn van 10 jaar plaatsvinden. Het omvormen van deze beplanting heeft een iets lagere prioriteit dan de beplanting aan de buitenzijde c.q. openbare zijde rondom het bedrijf. Figuur: zicht op Kunneweg vanaf de Schansdijk 4) De hagen met bomen aan de noordzijde (haaks op de Schansdijk) van de bestaande bebouwing. Hier zal de bestaande hagen van laurier en coniferen met een breedte variërend van 2 tot 5 meter behouden blijven. Indien noodzakelijk (als bestaande struiken doodgaan of niet meer goed groeien) zal met nieuwe inheemse beplanting aangevuld c.q. vervangen worden (hulst). 10
Zuidelijk gebied Het zuidelijk deel van het plangebied, ten zuiden van de Kunneweg, is reeds grotendeels omzoomd met hoogopgaande beplanting. De belevingswaarde van dit gebied vanaf de openbare weg is daarom minimaal, echter wordt dit gegeven vooralsnog als een kwaliteit beschouwd. Door middel van voorliggend initiatief, zal dit gebied nadrukkelijk ontwikkeld worden als een groene kamer. Het open karakter van deze groene kamer wordt verder benadrukt door de toepassing van bloemrijk grasland, waardoor een natuurlijk verloop vanuit de parkeervoorzieningen wordt gerealiseerd. Hagen scheiden de parkeerruimte van het open gebied waardoor de verblijfskwaliteit wordt gewaarborgd. Bovendien wordt in het zuidwesten naast het bestaande bos eveneens de vruchtbare toplaag afgegraven en een laagte in het landschap gerealiseerd, omzoomd van bosschages. Net als het noordelijk gebied, zal het zuidelijk gebied niet openbaar toegankelijk voor derden zijn. Figuur: zuidelijk deel plangebied Oostelijk gebied Aan de oostzijde van de Schansdijk met de Kunneweg is een perceel aanwezig met weiland en enkele houtsingels. Tevens is een kleine veldschuur aanwezig. Deze inrichting van dit gebiedje blijft gehandhaafd, zoals in de huidige situatie het geval is. Figuur: oostelijk deel plangebied 11
Beplantingsplan Ten behoeve van een correcte landschappelijke inrichting van de gronden van Alko International wordt, door middel van onderstaande inrichtingsoplossingen, aangesloten op de relevante uitgangspunten, zoals hiervoor benoemd. In totaal wordt een zestal inrichtingsoplossingen toegepast, bestaande uit: houtsingels, laagtes in het landschap, bloemrijk grasland, bosschages, hagen en solitaire boom(groepen). De locaties waar de inpassingsoplossingen worden gerealiseerd zijn terug te vinden in de inrichtingsschets. Samen met de reeds bestaande beplanting wordt zo de inrichting zoals opgenomen in de inrichtingsschets gerealiseerd. De gronden in het plangebied zijn zandgronden en zijn nader gespecificeerd als gooreerdgronden (pzn23; lemig fijn zand) en hebben een grondwatertrap V (GHG in cm beneden maaiveld <40, GLG in cm beneden maaiveld > 120). Het beplantingsplan is hierop afgestemd. Houtsingels Een houtsingel is een brede, landschappelijk waardevolle afscheiding, die bestaat uit bomen en struiken. Het betreft een lijnvormig landschapselement van circa 15 m breed. Deze wordt toegepast rondom een deel van de bestaande bedrijfsbebouwing en de mogelijk nieuw te realiseren bedrijfsbebouwing aan de westzijde van het plangebied. Deze houtsingel dient ten behoeve van een groene afscherming naar het rondomliggend gebied. De toe te passen soorten betreffen onder andere hulst, liguster, eik en plantaan. De hoogste beplanting krijgt hier een hoogte van circa 15 meter. De toegepaste beplanting zal bestaan uit groepen van minstens 5-7 stuks per soort. Op deze manier wordt een gevarieerd beeld bereikt en wordt voorkomen dat de langzaam groeiende soorten worden overgroeid door snel groeiende soorten. Laagtes in het plangebied In het plangebied zullen enkele laagtes worden aangelegd die als het ware bestaan uit een kuil, in combinatie met de toepassing van flauwe oevers, bijvoorbeeld 1:8 of 1:10. Deze zullen bij regenbuien vol kunnen lopen met hemelwater. Dit water zal dan geleidelijk in de bodem infiltreren. Dit biedt de mogelijkheid om een breed beplantingsassortiment toe te passen met een zo groot mogelijke (belevings)waarde. Schraal grasland De soorten bloemen die in een grasland voorkomen, hangen vooral af van de groeiplaats: verschillen in grondsoort, voedselrijkdom, zuurgraad, vochtigheidsgraad en bezonning leiden tot verschillende soortensamenstellingen. Hierdoor wordt ieder jaar de biomassa verwijderd, waardoor de bodem voedselarm blijft. De gronden in het plangebied betreffen gooreerdgronden. Het type grasland dat hier nagestrefd wordt is schraal grasland. Hierop komen soorten voor als hazepootje, zandblauwtje, muizeoor en gewoon biggekruid. Verder ziet men er gewoon struisgras en grote oppervlaktes ruig haarmos, bochtige smele, schapezuring en bekertjesmos. Dit type bloemrijke graslanden zijn begroeiingen die bestaan uit een combinatie van grassen en kruidachtige planten met kleurige bloemen. Het beheer vindt plaats door middel van extensieve begrazing of maaien. De toepassing van schraal grasland in het plangebied biedt de mogelijkheid om een gevarieerd en natuurlijk beeld te creëren. De openheid in het landschap, welke hierdoor wordt gecreëerd, sluit aan op het naastgelegen open agrarisch landschap. Bosschages Door middel van de toepassing van bosschages, bestaande uit clusters van inheemse plantsoorten, worden groene eilanden in het bloemrijk grasland gecreëerd. Hierbij is een bewuste keuze gemaakt om deze niet in haar geheel rondom het perceel te plaatsen, maar te kiezen voor een open karakter, aansluitend op het open agrarisch landschap. Door middel van een afwisseling in verschijningsvorm en de toepassing van variërende groei en bloeiwijzen, wordt een groene uitstraling gecreëerd. 12
Hagen (met bomen) Rondom het noordelijk plangebied en de parkeervoorzieningen, wordt een haagstructuur gerealiseerd. Hiervoor is gekozen om een groene uitstraling gedurende alle jaargetijden te waarborgen. Eveneens biedt het een duidelijke omkadering van het plangebied en wordt, zonder de doorzichten van en naar het landschap te belemmeren, een duidelijke begrenzing van het plangebied gerealiseerd. De toe te passen soorten betreffen onder andere hulst, liguster, eik en plantaan. De hoogste beplanting langs de bestaande bebouwing krijgt hier een hoogt van minimaal 15 meter. Rondom de op het terrein aanwezig container zullen bloembakken met hulst geplaatst worden om de container grotendeels aan het zicht te onttrekken. Solitaire boom(groepen) Tot slot worden op het perceel solitaire boom(groep)en toegepast, als aanvulling op het groensortiment en ter versterking van de groenbeleving op het perceel zelf. Dit zal ook verspreid plaats vinden langs de bestaande bebouwing op de plek waar in de huidige situatie niet-inheemse beplanting aanwezig is. Op die wijze zal het bedrijf door de beplanting (houtsingels en solitaire bomen) een geheel vormen met de omgeving. De solitaire bomen in het zuidelijk deel van het plangebied worden gesitueerd aan de randen van het schrale grasland om te voorkomen dat door schaduwwerking de groei van de beplanting van het grasland belemmerd wordt. Hierbij worden platanen of vergelijkbare boomsoorten (b.v. eiken; soort welke niet gevoelig is voor eikenprocessierups) toegepast. In navolgende tabel zijn, indicatief, sortimenten, beplantingspercentages, plantafstanden, aantallen en (maximale) hoogten opgenomen voor de verschillende, hiervoor genoemde inrichtingsoplossingen. Beheer De struiken of bomen in de houtsingel worden om de 5 à 10 jaar gesnoeid. Het snoeien gebeurt vaak gespreid over een aantal jaren, zodat vogels en zoogdieren altijd een onderkomen en voedsel vinden. Het beheer en onderhoud zal in ieder geval altijd plaatsvinden buiten het broedseizoen. De platanen kunnen uiteindelijk meer dan 25 m hoog worden. Flink terugsnoeien is mogelijk bij deze boomsoort. Indien onderhoud uitblijft, kunnen sommige soorten uitgroeien tot rijen hoge bomen zonder ondergroei. Dit is gezien de functie van de begroeiing (afscherming van de bebouwing) niet gewenst. 13
Ecologisch gezien is een begroeiing het meest waardevol als er zoveel mogelijk variatie is: oude bomen naast pas uitlopende stobben, een goed ontwikkelde boom-, struik- en kruidlaag, meerdere soorten bomen en struiken. Om variatie in leeftijd te krijgen is het goed om bij het beheer nu en dan een boom te laten die mag doorgroeien tot een van de volgende snoeibeurten. Ten aanzien van de hagen op het terrein geldt dat deze ongeveer eenmaal per jaar geschoren wordt. Daarnaast zal er jaarlijks beheer en onderhoud op het gehele terrein plaatsvinden waarbij waar noodzakelijk beplanting gesnoeid kan worden. 14