Stormvloedrapport van 5 t/m 7 december 2013 (SR91) Sint-Nicolaasvloed 2013

Stormvloedrapport van 5 t/m 7 december 2013 (SR91) Sint-Nicolaasvloed 2013

Rapport van de Sint-Ncolaasvloed 2013 (SR91) Colofon Uitgegeven door WMCN Informatie WMCN-KUST Telefoon 0320-298888 e-mail wmcn-kust@rws.nl Uitgevoerd door ing. J. Kroos Opmaak Datum 19 maart 2014 Status definitief Versienummer 1.0

Rapport van de Sint-Ncolaasvloed 2013 (SR91) Inhoud Inleiding 6 1 De weersituatie tijdens de stormvloed 7 1.1 Algemeen 7 1.2 Chronologisch overzicht van de weersgesteldheid (samengesteld door het KNMI) 8 2 Waterstanden tijdens de stormvloed 11 2.1 Algemeen 11 2.2 Chronologisch verslag van de stormvloed 12 3 Analyse van de waterstanden en adviezen 21 4 Classificatie van de stormvloed 25 5 Golven op de Noordzee 26 5.1 Algemeen 26 5.2 Golfhoogte 27 5.3 Golfperiode 28 Lijst van afkortingen en enige meteorologische begrippen 29 Lijst van bijlagen 30 Bronvermeldingen 31

Rapport van de Sint-Nicolaasvloed 2013 (SR91) Inleiding Een storm met windrichtingen van west tot noordwest boven de Noordzee veroorzaakte in de periode 5 t/m 7 december zeer hoge waterstanden langs de Nederlandse kust. Vanwege het bijzondere karakter is aan deze stormvloed de naam Sint- Nicolaasvloed 2013 gegeven. Bij de gelijknamige stormvloed die op 6 december 1196 optrad, werden grote delen van noord-nederland overstroomd en werd de toenmalige Zuiderzee vergroot. In vergelijking met de enorme schade en de vele mensenlevens die de Sint-Nicolaasvloed uit het verre verleden heeft gekost valt de schade die veroorzaakt is door de jongste Sint-Nicolaasvloed in het niet. De storm veroorzaakte niet alleen langs de Nederlandse kust hoge waterstanden, maar bij alle Noordzeelanden traden hoge waterstanden op. De Duitse weerdienst heeft de storm de naam Xaver gegeven. De Zweedse weerdienst heeft de naam Sven gekoppeld aan de storm. In Denemarken kreeg de storm de naam Bodil. In België traden de hoogste waterstanden op sinds 1 februari 1953. In het Verenigd Koninkrijk heeft de storm plaatselijk stormvloedstanden veroorzaakt die hoger waren dan die tijdens de stormvloed van 31 januari / 1 februari 1953. Voorzover bekend zijn er geen doden te betreuren ten gevolge van de hoge waterstanden van de Sint-Nicolaasvloed. Wel waren er in noordwest Europa in totaal 15 slachtoffers te betreuren vanwege de gevolgen van de storm. Het team Stormvloedwaarschuwingen Kust en Benedenrivieren van het Watermanagementcentrum Nederland (voormalige SVSD) heeft waarschuwingen en alarmeringen gegeven voor alle sectoren. Deze stormvloed is geclassificeerd als een middelbare stormvloed. Tijdens de passage van de stormvloed zijn in het kustgebied alle stormvloedkeringen gesloten (behalve de Maeslant- en Hartelkering). Ook de coupures in de primaire waterkeringen langs de kust zijn gesloten geweest. De middelbare stormvloed van 5 t/m 7 december 2013 was, gezien in het licht van de opgetreden waterstanden, redelijk uitzonderlijk. In het hele kustgebied zijn waterstanden opgetreden die gemiddeld 240 tot 15 maal per 1000 jaar voorkomen. Het waarschuwingsbureau van WMCN-KUST is geopend geweest van donderdag 5 december 7h30 t/m zaterdag 7 december 2h30. Tussen de laatst gerapporteerde stormvloed van 21 maart 2008 (SR90) en de onderhavige stormvloed is het waarschuwingsbureau van het WMCN-KUST verschillende malen actief geweest. In de tussenliggende 5,5 jaar zijn er echter geen vloeden opgetreden die geclassificeerd konden worden als stormvloeden. Van die (hoge) vloeden zijn echter wel stormvloedflitsen gemaakt. Deze en alle andere uitgebrachte stormvloedflitsen en stormvloedrapporten zijn in te zien op en te downloaden van de website van Rijkswaterstaat www.rijkswaterstaat.nl. Pagina 6 van 31

Rapport van de Sint-Ncolaasvloed 2013 (SR91) 1 De weersituatie tijdens de stormvloed 1.1 Algemeen In dit hoofdstuk wordt een chronologisch overzicht gegeven van de weersgesteldheid tijdens de stormvloed. De informatie die hiervoor benodigd was, is afkomstig uit de logboeken en gegevensbestanden van het KNMI. Gedurende de stormvloed is door het team WMCN-KUST nauw samengewerkt met de Weerkamer van het KNMI. Het KNMI is in de samenwerking verantwoordelijk voor het inwinnen en verwerken van de benodigde meteorologische gegevens en de juiste toepassing van de meteorologische methodieken, die nodig zijn voor het berekenen van de te verwachten waterstandverhogingen. In dit stormvloedrapport zijn in bijlage 5 de gemeten windsnelheden en windrichtingen van de meetpunten Lichteiland Goeree, Hoek van Holland, Europlatform, Platform K13A, IJmuiden en Lauwersoog opgenomen. De windgegevens van de locatie Huibertgat waren tijdens het hoogtepunt van de storm niet beschikbaar. In plaats daarvan zijn de gegevens van Lauwersoog gepresenteerd. Figuur 1 Windverloop Europlatform In de weerkaart van het Noord Atlantische gebied op bijlage 3 is de gemeten luchtdrukverdeling getekend van 6 december op het tijdstip 1h00 MET (= 0h00 UTC). Tevens is de depressiebaan getekend van 4 dec 13h00 t/m 6 dec 1h00. In bijlage 4 zijn voor verschillende tijdstippen de windvelden gegeven boven noordwestelijk Europa. Pagina 7 van 31

Rapport van de Sint-Nicolaasvloed 2013 (SR91) 1.2 Chronologisch overzicht van de weersgesteldheid (samengesteld door het KNMI) In de avond van woensdag 4 december ontstaat een stormdepressie ten noorden van Schotland. 5 december om 1 uur s nachts is de kerndruk van het systeem gedaald tot 990 hpa. Het lagedrukgebied beweegt snel uitdiepend oostzuidoostwaarts, via het noorden van de Noordzee, vervolgens via Zuid-Noorwegen en Zuid-Zweden naar de Oostzee. De bijzonder snelle uitdieping van het systeem (meer dan 25 hpa kerndrukdaling in 24 uur) hangt samen met een zeer sterke straalstroom (deze is meer dan 90 m/s (ongeveer 325 km per uur) rond 9 km hoogte). Het bijbehorende koufront passeert de Nederlandse kust rond 16h00 in de middag van 5 december. Enkele uren later volgt de back-bent-occlusie. Figuur 2 Weerkaart 5 december 1h00 Pagina 8 van 31

Rapport van de Sint-Ncolaasvloed 2013 (SR91) Figuur 3 Weerkaart 5 december 7h00 Bij de stormdepressie ontstaat een groot windveld. Op het grootste deel van de Noordzee staan windsnelheden van 9 tot 11 Bft. Voor de passage van het koufront komt de wind uit zuidwestelijke richting, maar na de passage van het koufront ruimt de wind zeer snel naar richtingen tussen noordwest en noord. Figuur 4 Weerkaart 5 december 13h00 Pagina 9 van 31

Rapport van de Sint-Nicolaasvloed 2013 (SR91) Op de nadering van de stormdepressie neemt de wind vanaf het begin van de middag van 5 december langs de Nederlandse kust in eerste instantie toe uit zuidwestelijke richting, met een kracht van 8-9 Bft. Bij de passage van het koufront ruimt de wind langs de Nederlandse kust naar west tot noordwest, en later tot noordwest. De passage van het koufront gaat gepaard met pittige buien. Er doen zich uitschieters in de wind voor, waarbij op de Wadden kortdurend gemiddelde windsnelheden van 10 Bft gemeten werden. Na de passage van het occlusiefront neemt de wind langs de westkust in de loop van de avond van 5 december enigszins af tot NW 8 Bft, daarna neemt de wind heel langzaam verder af tot 7 Bft rond 6 uur in de ochtend van 6 december. De wind neemt in de loop van de ochtend verder af en is rond 5-6 Bft in de middag van 6 december. In het oostelijke deel van de Noordzee (de Duitse Bocht) blijft gedurende lange tijd (tot in de avond van 6 december) veel wind staan. Hierdoor is in het noordelijke kustgebied tot in de avond van 6 december sprake van NW 8, af en toe 9 Bft. Daarna neemt de wind overal sterk af. Figuur 5 Neerslagradarbeeld 5 december 15h10 Figuur 5 toont een beeld van de neerslagradar. Het koufront ligt hierbij boven het noordwesten van Nederland. Achter het occlusiefront bevinden zich talrijke buien. Tijdens het passeren van de buien worden sterke uitschieters in de wind gemeten. De gele bliksemiconen in het beeld zijn de gedetecteerde bliksemontladingen. Pagina 10 van 31

Rapport van de Sint-Ncolaasvloed 2013 (SR91) 2 Waterstanden tijdens de stormvloed 2.1 Algemeen In dit hoofdstuk wordt een chronologisch verslag gegeven van de uitgegeven verwachtingen, waarschuwingen en alarmeringen, en de opgetreden waterstanden tijdens de stormvloed. De informatie die hiervoor benodigd was is afkomstig uit de logboeken en gegevensbestanden van WMCN-KUST. WMCN-KUST is naast een aantal algemene zaken verantwoordelijk voor het bepalen van de te verwachten (hoog)waterstanden. WMCN-KUST waarschuwt of alarmeert de dijk- en keringbeheerders, provincies en hulpdiensten en verstrekt zonodig informatie. Na afloop van een stormvloed legt WMCN-KUST de opgetreden verschijnselen vast in een Stormvloedrapport. Voor de algemene beschrijving van de taken van WMCN-KUST wordt verwezen naar de Algemene beschrijving Stormvloedwaarschuwingen Kust en Benedenrivieren, brochure (versie januari 2014). Het team WMCN-KUST heeft voor wat betreft de uitgegeven verwachtingen voor de waterstanden van Vlissingen en Roompot buiten nauw samengewerkt met het Hydro Meteo Centrum Zeeland (HMCZ). Met betrekking tot de waterstandverwachtingen voor Hoek van Holland, Dordrecht, Den Helder, Harlingen en Delfzijl is nauw samengewerkt met het Hydro Meteo Centrum Noordzee (HMCN). Beide Hydro Meteo Centra zijn onderdeel van het Watermanagementcentrum Nederland van Rijkswaterstaat. De kust is verdeeld in 6 sectoren. Deze zijn weergegeven in figuur 6, met daarin per sector het Basisstation (zie tevens bijlage 1). Figuur 6 Sectorindeling WMCN-KUST Pagina 11 van 31

Rapport van de Sint-Nicolaasvloed 2013 (SR91) 2.2 Chronologisch verslag van de stormvloed Woensdag 27 november t/m dinsdag 3 december Vanaf woensdag 27 november is er in de middellange termijnverwachting voor de periode 4 t/m 7 december een indicatie van een flinke verhoging van de waterstanden. De middellange termijnverachting van vrijdag 29 november laat zien dat de kans op een flinke verhoging rond 6 december groter wordt. Op zaterdag 30 november wordt in de middellange termijnverwachtingen zichtbaar dat er donderdag 5 en vrijdag 6 december een aanmerkelijke kans is op een stormvloed langs de Nederlandse kust. Omdat het getij naar springtij gaat, is er vanwege de combinatie met de verwachte verhoging een grote kans (10-30%) dat de waarschuwingspeilen in het hele kustgebied overschreden zullen worden. De weersontwikkelingen worden door het KNMI en WMCN-KUST nauwlettend in de gaten gehouden. Er vindt regelmatig overleg plaats tussen de dienstdoende teamleider van WMCN-KUST en de Noordzeemeteorloog van het KNMI. Vanaf zondag 1 december geeft de middellange termijnverwachting aan dat er in de sector Schelde voor het eerste hoogwater op 6 december een kans van meer dan 50% is op overschrijding van het (regionale) alarmeringspeil. Voor het tweede hoogwater op 6 december is de kans op overschrijding van het (regionale) alarmeringspeil ongeveer 30%. Op zondagmiddag 1 december licht de dienstdoende teamleider van WMCN-KUST de contactpersoon van de LCO in. In de verwachting van maandagmiddag 2 december is voor de sector Schelde de kans op overschrijding van het (regionale) alarmeringspeil voor het eerste hoogwater op 6 december toegenomen tot 60%. Voor het tweede hoogwater op 6 december is de kans op overschrijding van het (regionale) alarmeringspeil afgenomen tot 20%. Voor de andere sectoren ligt de kans op overschrijding van het (regionale) alarmeringspeil lager dan 10 %. Naar aanleiding van deze verwachtingen adviseert de LCO de landelijk netwerkmanager van Rijkswaterstaat om op te schalen naar niveau 1. Dat betekent dat de LCO de situatie gaat monitoren en informatie over de verwachte situatie gaat verstrekken aan de landelijk watermanager, de waterschappen en de Directeur Generaal (DG) van Rijkswaterstaat. Op dinsdagmiddag 3 december geven de nieuwste verwachtingen aan dat de kans op overschrijding van het (regionale) alarmeringspeil in de sector Schelde gestegen is tot ongeveer 90%. De kans op overschrijding van het landelijke alarmeringpeil is gestegen tot 30%. Voor de andere sectoren komen de verwachtingen wat lager uit met kansen van 20 tot 55 % op overschrijding van de (regionale) alarmeringspeilen. Deze situatie is voor de Landelijk Netwerkmanager reden om de DG van Rijkswaterstaat te adviseren op te schalen naar niveau 2. Dat betekent dat de betreffende Waterschappen de situatie van de waterkeringen in hun schappen gaan monitoren en rapporteren aan de LCO. De DG van Rijkswaterstaat is actief betrokken bij de situatie. De LCO rapporteert regelmatig het landelijk waterbeeld aan de Waterschappen en de DG van Rijkswaterstaat. Pagina 12 van 31

Rapport van de Sint-Ncolaasvloed 2013 (SR91) Woensdag 4 december De verwachtingen geven aan dat in een aantal sectoren rekening gehouden moet worden met overschrijding van de (regionale) alarmeringspeilen en bij de andere sectoren rekening gehouden moet worden met overschrijding van de waarschuwingspeilen. Rond 12h00 geeft het WMCN voor de komende stormvloedhoogwaters de volgende waterstandverwachtingen uit: Den Helder 5 dec HW 20h35 NAP +210 cm Harlingen 5 dec HW 23h15 NAP +290 cm Delfzijl 6 dec HW 01h45 NAP +380 cm Vlissingen 6 dec HW 03h48 NAP +392 cm Roompot buiten 6 dec HW 03h41 NAP +345 cm Hoek van Holland 6 dec HW 04h32 NAP +270 cm Deze waterstandsverwachtingen zijn via www.rws.nl en het Landelijk Meetnet Water (LMW) uitgegeven. Elke 6 uur worden de waterstandsverwachtingen zo nodig bijgesteld. In de loop van het etmaal komen er met regelmaat nieuwe verwachtingen beschikbaar. Deze geven geen aanleiding om de uitstaande verwachtingen bij te stellen. Pagina 13 van 31

Rapport van de Sint-Nicolaasvloed 2013 (SR91) Donderdag 5 december Naar aanleiding van de nieuwste verwachtingen wordt om 7h30 het waarschuwingsbureau van het WMCN-KUST geopend. Vanaf dat moment worden de waterstandsverwachtingen elke 3 uur opnieuw bezien en zo nodig bijgesteld. Rond 8h00 geeft het WMCN voor de komende stormvloedhoogwaters de volgende hoogwaterverwachtingen uitgegeven: Hoek van Holland 5 dec 16h07 NAP +200 cm Den Helder 5 dec 20h35 NAP +230 cm Harlingen 5 dec 23h15 NAP +290 cm Delfzijl 6 dec 01h45 NAP +380 cm Vlissingen 6 dec 03h48 NAP +385 cm Roompot buiten 6 dec 03h41 NAP +336 cm Hoek van Holland 6 dec 04h32 NAP +270 cm Vergeleken met die van ongeveer 24 uur eerder behoefden de verwachtingen slechts hier en daar te worden bijgesteld. Uit de verwachtingen blijkt tevens dat de volgende hoogwatergolf langs de kust ook hoge stormvloedstanden zal gaan geven. In de loop van de middag wordt na de passage van het koufront een enorme buistoot verwacht. Een dergelijke buistoot wordt ook wel een meteo-tsunami genoemd. Ten gevolge van die buistoot zal de waterstand langs de kust in korte tijd vele decimeters verhoogd worden. Afhankelijk van de timing van de buistoot met het plaatselijke getij zal dit ook invloed hebben op de hoogwaterstand. Voor de middaghoogwaters bij Vlissingen en Roompot buiten wordt verwacht dat deze buistoot geen invloed meer zal hebben op de hoogwaterstanden. Voor Hoek van Holland wordt echter verwacht dat het middaghoogwater flink verhoogd zal worden en mogelijk zelfs rond het voorwaarschuwingspeil zal uitkomen. Om 7h45 geeft WMCN-KUST daarom alsnog een voorwaarschuwing uit voor de sector West Holland. Bij Hoek van Holland wordt omstreeks 17h30 een hoogwaterstand verwacht van NAP +200 cm. De buistoot zal in het Rijn Maasmond gebied minder verhoging van de waterstand geven dan bij Hoek van Holland. Bij Dordrecht wordt voor het middaghoogwater dan ook een minder verhoogde hoogwaterstand verwacht van NAP +136 cm. Naar aanleiding van de nieuwste verwachtingen was de verwachting voor het avondhoogwater voor Den Helder al naar boven toe bijgesteld. Op grond van deze verwachting wordt voor de sector Den Helder om 8h40 een waarschuwing uitgegeven. Bij Den Helder wordt om 22h00 een hoogwaterstand verwacht van NAP +230 cm. In de loop van de ochtend blijkt uit nieuwe gegevens dat de verwachtingen voor Harlingen en Delfzijl ook naar boven toe moeten worden bijgesteld. Voor het zuidwestelijke kustgebied lijken de verwachtingen wat minder hoog te worden. Ten gevolge van de nieuwste verwachtingen wordt om 11h00 voor de sector Harlingen een alarmering uitgegeven. Bij Harlingen wordt omstreeks 23h00 een hoogwaterstand verwacht van NAP +330 cm. Pagina 14 van 31

Rapport van de Sint-Ncolaasvloed 2013 (SR91) Rond 12h00 geeft het WMCN voor de komende stormvloedhoogwaters de volgende hoogwaterverwachtingen uit: Hoek van Holland 5 dec 16h07 NAP +200 cm Den Helder 5 dec 20h35 NAP +230 cm Harlingen 5 dec 23h15 NAP +330 cm Delfzijl 6 dec 01h45 NAP +430 cm Vlissingen Roompot buiten Hoek van Holland Dordrecht Den Helder Harlingen Delfzijl Vlissingen Roompot buiten Hoek van Holland Dordrecht 6 dec 03h48 NAP +385 cm 6 dec 03h41 NAP +336 cm 6 dec 04h32 NAP +270 cm 6 dec 06h05 NAP +222 cm 6 dec 08h50 NAP +210 cm 6 dec 11h45 NAP +290 cm 6 dec 14h16 NAP +370 cm 6 dec 16h09 NAP +330 cm 6 dec 16h03 NAP +275 cm 6 dec 16h52 NAP +224 cm 6 dec 18h25 NAP +218 cm Verwacht wordt dat na het middaghoogwater van 6 december de stormvloed voorbij zal zijn. Alleen zal de wind in de Duitse bocht nog langere tijd aanhouden. Hierdoor zou het kunnen zijn dat het nachthoogwater bij Delfzijl op 7 december ook nog in de buurt van het voorwaarschuwingspeil (NAP +260 cm) komt. Om 13h15 wordt voor de sector Delfzijl een alarmering gegeven. De verwachting is dat het Emssperrwerk bij Emden ten gevolge van de stormvloed gesloten zal worden. Hierdoor zal de waterstand in de Eems-Dollard extra worden opgestuwd. Voor Delfzijl wordt ten gevolge van deze opstuwing 15 cm extra verhoging op de verwachting gezet. Voor Delfzijl wordt op 6 december 1h30 een hoogwaterstand verwacht van NAP +430 cm. In de berichtgeving wordt vermeld dat er ten gevolge van de combinatie van de te verwachten buistoot en de sterke verhoging van de waterstand ten gevolge van de stormopzet nauwelijks een laagwater op zal treden. Om 15h00 wordt een alarmering gegeven voor de sector Schelde. Bij Vlissingen wordt op 6 december om 3h50 een hoogwaterstand verwacht van NAP +370 cm. Aan de buitenzijde van de Oosterscheldekering wordt bij Roompot buiten met een open kering een hoogwater verwacht van NAP +326 cm. Ten gevolge van de waterstandverwachting voor Roompot buiten besluit de beheerder van de Oosterscheldekering de kering in de loop van de avond te sluiten. Omstreeks 16h00 is het hoogwater bij Hoek van Holland. Ten gevolge van het astronomische getij gaat het water weer zakken. Na ongeveer drie kwartier wordt de buistoot merkbaar in de metingen. Daarna gaat de waterstand weer stijgen en wordt uiteindelijk een hoogwaterstand gemeten van NAP +194 cm. Zie ook figuur 7. Pagina 15 van 31

Rapport van de Sint-Nicolaasvloed 2013 (SR91) Figuur 7 Buistoot tijdens hoogwater Hoek van Holland Omstreeks 16h00 wordt voor de sector West Holland een waarschuwing gegeven. Op 6 december om 4h40 wordt bij Hoek van Holland een hoogwaterstand verwacht van NAP +270 cm. Bij Dordrecht wordt om 7h40 een hoogwaterstand verwacht van NAP +230 cm. Bij Rotterdam wordt om 6h00 een hoogwaterstand verwacht van NAP +272 cm. Aangezien de verwachte waterstanden bij Dordrecht en Rotterdam beneden de sluitcriteria blijven betekent dit dat de Maeslant- en Hartelkering niet gesloten zullen worden. Op grond van deze verwachtingen besluit de beheerder van de stormvloedkering in de Hollandse IJssel de kering in de loop van de avond te sluiten. In het begin van de avond komen er nieuwe verwachtingen binnen. Op grond van deze verwachtingen wordt voor de sector Den Helder opnieuw een waarschuwing gegeven, maar nu voor het ochtendhoogwater. Bij Den Helder wordt op 6 december om 6h20 een hoogwaterstand verwacht van NAP +210 cm. Rond 22 uur sluit de beheerder de Stormvloedkering in de Hollandse IJssel. Om 22h10 is het hoogwater bij Den Helder. De waterstand bereikt een waarde van NAP +254 cm. Deze waterstand is 24 cm hoger dan de verwachte waterstand. Om 22h20 treedt bij Harlingen de hoogste waterstand op met een waarde van NAP +342 cm. Deze waterstand is 12 cm hoger dan de verwachte waterstand. Rond 23h00 heeft de beheerder de Oosterscheldekering gesloten. Dit is de 25 ste keer dat de Stormvloedkering gesloten wordt sinds de ingebruikname in oktober 1986. Aan het einde van de avond komen er weer nieuwe waterstandsverwachtingen beschikbaar. Deze nieuwe verwachtingen komen over het algemeen iets hoger uit dan de voorgaande verwachtingen. Om 23h30 wordt besloten om voor de sector Harlingen een waarschuwing te geven. Bij Harlingen wordt op 6 december omstreeks 11h00 een hoogwaterstand verwacht van NAP +290 cm. Pagina 16 van 31

Rapport van de Sint-Ncolaasvloed 2013 (SR91) Vrijdag 6 december en zaterdag 7 december Figuur 8 Gesloten coupure bij Delfzijl op 6 december 2013 Om 1h30 is het hoogwater bij Delfzijl. Ongeveer 50 cm hoger dan de verwachting treedt er een waterstand op van NAP +482 cm. Dit is de een na hoogste stand die ooit gemeten is bij Delfzijl. Figuur 9 Waterstandsverloop bij Delfzijl Pagina 17 van 31

Rapport van de Sint-Nicolaasvloed 2013 (SR91) Rond twee uur in de nacht blijkt uit metingen en nieuwe berekeningen dat de waterstanden in het Zeeuwse en Hollandse kustgebied toch een paar decimeter hoger uit zullen komen dan de eerder uitgegeven verwachtingen. Omdat voor de sector Schelde in de loop van de middag al een alarmering gegeven is, en de nieuwe verwachtingen minder dan 30 cm afwijken van de uitstaande verwachtingen wordt besloten om de officiële verwachtingen voor deze sector niet te verhogen. Voor de sector West Holland wordt echter besloten om de verwachting voor Hoek van Holland te verhogen naar NAP +290 cm om 4h40 en alsnog een alarmering te geven voor die sector West Holland. Voor Dordrecht wordt de verwachting voor de hoogwaterstand verhoogd tot NAP +233 om 7h20. Voor Rotterdam wordt de hoogwaterverwachting verhoogd naar NAP +297 cm om 5h50. Aangezien de verwachte waterstanden bij Dordrecht en Rotterdam beneden de sluitcriteria blijven betekent dit dat de Maeslant- en Hartelkering niet gesloten zullen worden. Rond 2h00 wordt besloten om voor het volgende hoogwater in de sector Delfzijl opnieuw een Alarmering te geven. Bij Delfzijl wordt omstreeks 12h30 een hoogwaterstand verwacht van NAP +400 cm. In deze verwachting is de extra verhoging vanwege de verwachte sluiting van het Emssperrwerk meegenomen. Figuur 10 Waterstandsverloop Vlissingen Om 4h00 is het hoogwater bij Vlissingen. De bijbehorende waterstand is NAP +399 cm. Sinds de stormramp van 1 feb 1953 is deze waterstand niet meer opgetreden. Aan de zeezijde van de inmiddels gesloten Oosterscheldekering treedt een hoogwaterstand op van NAP +363. Sinds de ingebruikname van de Oosterscheldekering in 1987 is dit de hoogste waterstand die daar is opgetreden. Op grond van de nieuwste verwachtingen wordt om 4h45 besloten een waarschuwing te geven voor het middaghoogwater in de sector Schelde. Bij Vlissingen wordt Pagina 18 van 31

Rapport van de Sint-Ncolaasvloed 2013 (SR91) om 16h10 een hoogwaterstand verwacht van NAP +340 cm. Aan de zeezijde van de Oosterscheldekering wordt om 16h00 bij Roompot buiten een hoogwaterstand verwacht van NAP +292 cm. Op grond van deze verwachtingen zal de beheerder besluiten om de Oosterscheldekering niet voor de tweede maal te sluiten tijdens deze stormvloed. Om 5h00 is het hoogwater bij Hoek van Holland. De hoogste waterstand is NAP +301 cm. Dat is de hoogste waterstand die bij Hoek van Holland sinds 1 feb 1953 is opgetreden bij een open Maeslantkering. Om 5h40 treedt het hoogwater op bij Rotterdam met een hoogste stand van NAP +290 cm. Dit is de hoogste waterstand sinds de stormvloed van 28 januari 1994. Bij Dordrecht is het om 6h50 hoogwater met een waterstand van NAP +222 cm. Om 5h15 wordt besloten om ook voor de sector West Holland een waarschuwing te geven voor het middaghoogwater. Bij Hoek van Holland wordt om 17h10 een hoogwaterstand verwacht van NAP +230 cm, bij Dordrecht wordt om 19h00 een hoogwaterstand verwacht van NAP +203 cm, bij Rotterdam wordt om 18h00 een hoogwaterstand verwacht van NAP +245 cm. De verwachtingen voor zowel Dordrecht als Rotterdam blijven onder het sluitcriterium van de Maeslant- en Hartelkering. De keringen zullen dus niet gesloten worden. Op grond van deze verwachtingen besluit de beheerder van de Stormvloedkering in de Hollandse IJssel de kering ook tijdens het volgende hoogwater gesloten te houden. Rond 7h00 heeft de beheerder de Oosterscheldekering weer geopend. Om 8h00 is het hoogwater bij Den Helder. Er treedt een waterstand op van NAP +236 cm. Daarmee komt de waterstand 26 cm hoger uit dan de verwachting. Verwacht wordt dat het volgende hoogwater bij Den Helder ruim beneden het (voor)waarschuwingspeil zal blijven. Om 9h30 is het hoogwater bij Harlingen. Ook daar wordt de hoogwaterstand hoger dan de verwachting. Ook voor Harlingen geldt dat verwacht wordt dat het volgende hoogwater lager zal liggen dan het (voor)waarschuwingspeil. Figuur 11 Na afloop van de stormvloed. Veekrand of vloedmerk op de dijk van de Emmapolder (ten westen van de Eemshaven) Pagina 19 van 31

Rapport van de Sint-Nicolaasvloed 2013 (SR91) Om 13h10 treedt bij Delfzijl de hoogste waterstand op. Ook daar is de meting aanmerkelijk hoger dan de verwachting. Verwacht wordt dat de wind in de Duitse bocht langer zal blijven staan dan boven de rest van de Noordzee. Hierdoor wordt verwacht dat het volgende hoogwater bij Delfzijl in de buurt van het waarschuwingspeil uit zal komen. Besloten wordt om een waarschuwing te geven voor Delfzijl. Voor het hoogwater van 7 december om 1h40 wordt een hoogwaterstand verwacht van NAP +300 cm. Om 16h20 is het hoogwater bij Vlissingen. De bijbehorende waterstand van NAP +340 cm is gelijk aan de verwachting. Voor het volgende hoogwater wordt geen waterstand verwacht die boven het voorwaarschuwingspeil uitkomt. Bij Roompot buiten treedt een waterstand op van NAP +278 cm. Bij Hoek van Holland treedt om 17h20 een hoogwaterstand op van NAP +244 cm. Bij Dordrecht komt de hoogwaterstand om 18h50 uit op een waarde van NAP +200 cm. Nadat de stormvloed uit het Benedenrivierengebied is verdwenen opent de beheerder rond 21h00 de Stormvloedkering in de Hollandse IJssel. De hoogwaters bij Den Helder en Harlingen verlopen volgens de verwachtingen. Bij Delfzijl verloopt de afbreuk van de opzet toch sneller dan verwacht en wordt de hoogwaterstand om 1h20 niet hoger dan NAP +270 cm. Aangezien de verwachte waterstanden voor de komende dagen ver beneden de waarschuwingspeilen liggen wordt op 7 december om 1h30 de bezetting van het waarschuwingsbureau van WMCN-KUST opgeheven. Pagina 20 van 31

Rapport van de Sint-Ncolaasvloed 2013 (SR91) 3 Analyse van de waterstanden en adviezen De uiteindelijk opgetreden stormvloedhoogwaterstand bij een locatie is een combinatie van astronomisch getij en de verhoging van de waterstand door meteorologische effecten. De verhoging van de waterstand door meteorologische effecten wordt opzet genoemd. Er zijn twee soorten opzet, te weten de rechte en de scheve opzet. De rechte opzet is het verschil tussen de gemeten en de astronomische waterhoogte op hetzelfde tijdstip. De scheve opzet is het verschil tussen de gemeten hoogwaterstand en de astronomische hoogwaterstand. Omdat er, vooral tijdens stormvloeden, tijdsverschuivingen in hoog- of laagwatertijdstippen optreden, spreekt men dan van "scheve opzet. Bij kustlocaties en in het bijzonder die in het Waddengebied kunnen deze tijdsverschuivingen wel tot meer dan 2 uur oplopen. Vanwege vervroeging (of soms ook vertraging) van het getij is de rechte opzet meestal aanzienlijk groter dan de scheve opzet. In figuur 12 zijn beide begrippen in beeld gebracht. Figuur 12 Verschil tussen rechte en scheve opzet Worden de opgetreden verhogingen (opzetten) en waterstanden vergeleken met de veeljarige statistieken, dan blijkt dat in de sector Delfzijl naar verhouding de hoogste scheve opzet en de hoogste waterstanden zijn opgetreden. Ook de rechte opzet was in die sector het grootst. De scheve opzet (zie bijlage 6 kolom 7) bij Delfzijl was 313 cm. De scheve opzet die bij Delfzijl is opgetreden komt gemiddeld 2 á 3 maal per 100 jaar voor. Op grond van de opgetreden hoogwaterstanden in het kustgebied en hun frequentie van voorkomen kan gesteld worden dat de invloed van de storm zich heeft uitgestrekt over het hele kustgebied, maar dat die invloed het grootst was in het oostelijke Waddengebied. Deze stormvloed is een bijzondere stormvloed geweest. Bij Roompot buiten werd de hoogste waterstand gemeten die is opgetreden na de inge- Pagina 21 van 31

Rapport van de Sint-Nicolaasvloed 2013 (SR91) bruikname van de Oosterscheldekering in 1986. Bij Delfzijl en Vlissingen konden de stormvloedhoogwaters beide vermeld worden als de één na hoogste standen sinds het begin van de metingen. Het tweede stormvloedhoogwater bij Delfzijl neemt de 9 e plaats in in de top 10 van hoogste waterstanden. Bij Hoek van Holland werd sinds het begin van de metingen de één na hoogste stand bereikt bij een niet gesloten Maeslantkering. Bij Den Helder en Harlingen konden de stormvloedhoogwaters bijgeschreven worden in de top 10 van de hoogste waterstanden (zie bijlage 9). De combinatie van springtij en windopzet veroorzaakte de hoge waterstanden. De hoogste rechte opzetten werden bij vrijwel alle locaties tijdens de laagwaters bereikt. Bij alle locaties zijn de grenspeilen overschreden. Ten gevolge van de verwachte waterstanden heeft het WMCN-KUST eenmaal een voorwaarschuwing, zeven maal een waarschuwing en 5 maal een alarmering gegeven. De verwachtingen die tijdens de Sint-Nicolaasvloed zijn uitgegeven waren gemiddeld 7 cm te laag. De grootste afwijking was bij het 1 e stormvloedhoogwater van Delfzijl (zie ook bijlage 6 kolom 8). Er loopt nog een onderzoek naar de oorzaak van de grote afwijkingen van de verwachtingen bij deze stormvloed. Bij het uitgeven van dit rapport waren de uitkomsten van dat onderzoek nog niet beschikbaar. Het verslag van het onderzoek zal in een aparte rapportage verschijnen. De nauwkeurigheid van de uitgegeven verwachtingen kan worden uitgedrukt in twee statistische kentallen: de standaardafwijking en de gemiddelde afwijking. Tijdens deze stormvloed bedroeg de gemiddelde afwijking ongeveer 7 cm (te laag). De standaardafwijking over alle hoogwaterverwachtingen bij alle locaties was 21 cm. Ter vergelijking is de veeljarige nauwkeurigheid voor de verschillende stations gegeven in tabel 1. tabel 1: nauwkeurigheid stormvloedverwachtingen berekend over 1990 t/m 2004 station gemiddelde standaard afwijking afwijking waarneming minus verwachting (w-v) in cm* in cm Vlissingen +0,6 15,3 Hoek van Holland +6,7 12,3 Den Helder +5,0 16 Harlingen +0,9 11,2 Delfzijl +11,4 17,7 *) Een positieve waarde van de gemiddelde afwijking wil zeggen dat de waterstandverwachtingen gemiddeld te laag zijn. Pagina 22 van 31

Rapport van de Sint-Ncolaasvloed 2013 (SR91) In tabel 2 is een overzicht gegeven van de (voor)waarschuwingen en alarmeringen die gegeven zijn gedurende de stormvloed. tabel 2: Overzicht gegeven (voor)waarschuwingen en alarmeringen sector datum / tijd (voor)waarschuwing datum + benodigde tijd astronomisch of alarmering van (voor)waarschuwen hoogwater of alarmeren basisstation West Holland 5 dec 16h07 voorwaarschuwing 5 dec (7h45-8h45) Den Helder 5 dec 20h35 waarschuwing 5 dec (8h40 9h16) Harlingen 5 dec 23h15 alarmering 5 dec (11h00 11h32) Delfzijl 6 dec 01h45 alarmering 5 dec (13h15 14h00) Schelde 6 dec 03h48 alarmering 5 dec (15h00 15h34) West Holland 6 dec 04h32 waarschuwing 5 dec (16h00 16h55) Den Helder 6 dec 08h50 waarschuwing 5 dec (19h45 20h02) Harlingen 6 dec 11h45 waarschuwing 5 dec (23h30 23h52) Delfzijl 6 dec 14h16 alarmering 6 dec (1h10 1h45) West Holland 6 dec 04h32 alarmering 6 dec (2h00 3h17) Schelde 6 dec 16h09 waarschuwing 6 dec (4h45 5h03) West Holland 6 dec 16h52 waarschuwing 6 dec (5h15 5h55) Delfzijl 7 dec 02h30 waarschuwing 6 dec (13h30-14h08) De meeste (voor)waarschuwingen en alarmeringen zijn gegeven rond de afgesproken 12 uur voor het tijdstip van astronomisch hoogwater van het basisstation van de sector. De volgende (voor)waarschuwingen of alarmeringen zijn gegeven korter dan 11 uur 30 minuten voor het tijdstip van astronomisch hoogwater: De voorwaarschuwing voor de sector West Holland. Het betrof het astronomische hoogwater van het basisstation Hoek van Holland op 5 december om 16h07. Aanvankelijk was besloten om hiervoor geen voorwaarschuwing te geven. Er kwamen echter steeds meer indicaties dat de verwachte buistoot, die op zou gaan treden ten gevolge van de passage van het koufront, het hoogwater extra zou gaan verhogen. Om 7h45 is alsnog besloten een voorwaarschuwing te geven; De alarmering voor de sector West Holland. Het betrof het astronomische hoogwater van het basisstation Hoek van Holland van 6 december om 4h32. Voor dat hoogwater was al een waarschuwing gegeven. Echter de ontwikkeling van de waterstanden was zodanig dat de verwachting omhoog moest worden bijgesteld. Daarom werd ca. 2,5 uur voor het tijdstip van hoogwater alsnog besloten de waarschuwing om te zetten naar een alarmering; De waarschuwing voor het middaghoogwater van 6 december in de sector Schelde (astronomisch hoogwater Vlissingen om 16h09). Deze werd omstreeks 4h45 gegeven. Dat was 11 uur en 24 minuten voor het tijdstip van hoogwater. Ca. 12 uur voor het astronomische hoogwater was de nieuwste verwachting nog niet beschikbaar. Besloten is toen om te wachten op de nieuwste verwachting, die binnen het half uur beschikbaar zou komen, zodat een betere waterstandsverwachting gegeven kon worden. Pagina 23 van 31

Rapport van de Sint-Nicolaasvloed 2013 (SR91) De opgetreden waterstanden langs de kust worden in dit verslag op diverse manieren gepresenteerd. In de overzichtstabel (bijlage 6) staan de verwachte en de opgetreden hoogwaterstanden t.o.v. NAP vermeld voor de Basisstations Vlissingen, Hoek van Holland, Dordrecht, Den Helder, Harlingen, Delfzijl, en voor het station Roompot buiten. Van de basisstations en het station Roompot buiten zijn in grafieken de opgetreden waterstanden en de bijbehorende waterstandsverhogingen uitgezet (zie bijlage 7). De opzet die in deze grafieken is weergegeven is de rechte opzet. De grootste opgetreden waterstandsverhogingen of rechte opzetten zijn gegeven in tabel 3. Tijdens het passeren van de stormvloed zijn de Stormvloedkeringen in de Hollandse IJssel en Oosterschelde gesloten geweest. Tevens zijn alle coupures in de primaire waterkeringen gesloten geweest. De Maeslant- en Hartelkering zijn in staat van paraatheid gebracht, maar werden niet gesloten, omdat de sluitcriteria niet overschreden werden. tabel 3: Opgetreden grootste waterstandsverhogingen station datum maximale opzet tijdens stormvloed grootte tijdstip in cm MET t.o.v. astr. getij Vlissingen 5 dec 244 22h20 tijdens 2 e LW Roompot buiten 5 dec 258 23h40 ong. 2 uur na 2 e LW Hoek v Holland 6 dec 221 0h40 tijdens 2 e LW 5 dec Dordrecht 6 dec 142 4h00 tijdens 1 e LW Den Helder 6 dec 245 2h30 tijdens 1 e LW Harlingen 6 dec 309 8h10 ong. 1 uur na 1 e LW Delfzijl 6 dec 367 8h30 tijdens 1 e LW Pagina 24 van 31

Rapport van de Sint-Ncolaasvloed 2013 (SR91) 4 Classificatie van de stormvloed In tabel 4 zijn de overschrijdingsfrequenties en classificaties gegeven van de tijdens deze stormvloed opgetreden hoogwaterstanden van de 6 basisstations, Roompot buiten en IJmuiden buitenhaven. Hieruit blijkt dat de hoogste standen 15 tot 240 maal per 1000 jaar voorkomen. Deze stormvloed is geclassificeerd als een middelbare stormvloed. De aangegeven classificaties zijn overeenkomstig de sinds 1953 gangbare classificatie van stormvloeden (bijlage 2). tabel 4: Overschrijdingsfrequenties en classificatie Datum Station stand over- middel- lage hoge in schrijdings- bare NAP frequentie stormvloed vloed +cm in HW s per 1000 jaar 5 dec 2 e HW Vlissingen +245 120.000 5 dec 2 e HW Roompot buiten +187 120.000 5 dec 2 e HW Hoek van Holland +194 9.100 5 dec 2 e HW Dordrecht +132 46.000 5 dec 2 e HW IJmuiden buitenhvn +206 3.000 * 5 dec 2 e HW Den Helder +254 240 * 5 dec 2 e HW Harlingen +342 130 * 6 dec 1 e HW Delfzijl +482 15 * 6 dec 1 e HW Vlissingen +399 53 * 6 dec 1 e HW Roompot buiten +363 79 * 6 dec 1 e HW Hoek van Holland +301 120 * 6 dec 1 e HW Dordrecht +222 130 * 6 dec 1 e HW IJmuiden buitenhvn +293 110 * 6 dec 1 e HW Den Helder +236 420 * 6 dec 1 e HW Harlingen +318 330 * 6 dec 2 e HW Delfzijl +426 190 * 6 dec 2 e HW Vlissingen +340 720 * 6 dec 2 e HW Roompot buiten +278 2.100 * 6 dec 2 e HW Hoek van Holland +244 1.300 * 6 dec 2 e HW Dordrecht +200 880 * 6 dec 2 e HW IJmuiden buitenhvn +224 1.600 * 6 dec 2 e HW Den Helder +153 7.200 7 dec 1 e HW Harlingen +202 8.300 7 dec 1 e HW Delfzijl +270 3.900 * Ter vergelijking zijn in bijlage 9 voor 5 basisstations (Vlissingen, Hoek van Holland, Den Helder, Harlingen en Delfzijl) de 50 hoogste opgetreden hoogwaterstanden na 1900 gegeven (voor Den Helder en Harlingen na 1932, in verband met de afsluiting van de Zuiderzee in 1932). Pagina 25 van 31

Rapport van de Sint-Nicolaasvloed 2013 (SR91) 5 Golven op de Noordzee 5.1 Algemeen Op donderdagmiddag 5 december ruimt de wind boven de gehele Noordzee vanuit het noorden geleidelijk van zuidwest naar noordwest. Op donderdagavond omstreeks 18h00 is de wind boven de gehele Noordzee geruimd naar het noordwesten. Boven de hele Noordzee staat dan een noordwesterstorm van 8 tot 10 Bft. In het hele gebied van de Noorse zee en de Noordzee worden de golven opgewekt. De strijklengte van de wind is erg groot. Al met al zijn de omstandigheden ideaal om hoge golven met een aanzienlijke periode op te wekken. De golfboei Schiermonnikoog noord was tijdens de hele storm buiten bedrijf. De golfboeien Eierlandse gat en IJmuiden minutiestortplaats waren tijdens het hoogtepunt van de storm buiten bedrijf. Figuur 13 Golfmeetlocaties op de Noordzee Voor een overzicht van de golfmeetlocaties langs de Nederlandse kust zie figuur 13. In de figuur 14 is het verloop van de golfhoogte en -richting gegeven bij het meetstation Europlatform. In figuur 15 is het verloop van de golfperioden gegeven bij een aantal locaties. In bijlage 8 is een uitgebreider overzicht gegeven van de golfmetingen. In bijlagen 10 en 11 is een overzicht gegeven van hoe de maxima van de Pagina 26 van 31

Rapport van de Sint-Ncolaasvloed 2013 (SR91) golfparameters van deze storm zich verhouden tot de maxima die in de periode 1979 t/m 2013 zijn gemeten. 5.2 Golfhoogte In de avond van 5 december waren de golfhoogten op de hele Noordzee het hoogst. Statistisch gezien waren de gemeten golfhoogten niet zo bijzonder. Sinds 1979 zijn van verschillende meetlocaties betrouwbare golfwaarnemingen beschikbaar. De hoogste globaal gecorrigeerde significante golfhoogte bij IJmuiden neemt de 8 e plaats in in de top 50 sinds 1979. Bij de locaties Scheur West Wandelaar, Europlatform en Eierlandse gat blijven deze maxima steken op resp. De 50 e, 26 e en 16 e plaats in de top 50. Opvallend is dat de golfhoogten bij alle locaties bijna een etmaal in de buurt bleven van de hoogste waarden. De significante golfhoogte geeft een representatief gemiddelde in een onregelmatig golfveld dat bestaat uit grotere en kleinere individuele golven, en wordt berekend als het gemiddelde van het hoogste derde deel van de individuele golfhoogten over een periode van 20 minuten. Voor langere golven is deze periode relatief kort waardoor de waarde feitelijk meer een uitgebreide steekproef is uit het golfveld op dat moment, dan een representatieve waarde. In de figuren is te zien dat de waarde in de tijd sterk varieert. Elke 10 minuten worden over de voorafgaande 20 minuten de golfparameters bepaald. Vanwege het sterk variërende karakter wordt de hoogst gemeten waarde globaal gecorrigeerd op basis van een lopend gemiddelde over 3 meetwaarden. Bijvoorbeeld voor Europlatform bedroeg de hoogst waargenomen significante golfhoogte op basis van de eerste berekening over 20 minuten 5,28 m. Na de globale correctie op basis van een gemiddelde van 3 opeenvolgende meetwaarden volgt een maximale significante golfhoogte van 5,05 m. Figuur 14 Verloop golfhoogte en -richting Europlatform Pagina 27 van 31

Rapport van de Sint-Nicolaasvloed 2013 (SR91) 5.3 Golfperiode Ten aanzien van de golfperiode vertonen de locaties langs de kust een heel ander beeld dan bij de golfhoogte. Vanaf de middag van 5 december neemt de golfperiode geleidelijk toe tot het maximum wat bij vrijwel alle locaties bereikt wordt in de vroege ochtend van 7 december. Een verklaring hiervoor is dat de enorm lange strijklengte en de duur van de wind bij de omstandigheden van deze storm een relatief grotere invloed hebben op de periode dan op de golfhoogte. Waren de golfhoogten in vergelijking met metingen uit het verleden niet zo bijzonder hoog; de golfperioden zijn dat wel. Voor alle locaties, waarvoor metingen beschikbaar waren, geldt dat de grootste golfperioden tot de top 5 van de grootste golfperioden behoren. Sinds het begin van de metingen zijn er bij Europlatform maar tijdens één stormvloed grotere golfperioden gemeten. Dat was tijdens de Crocusstormvloed van 1990. De golfperiode ( T ) is de tijdsduur (in seconden) tussen twee golftoppen. De golfperiode is voor iedere individuele golf verschillend. Representatieve maten voor een golfveld zijn de spectrale golfperiode T m-1,0 (een gewogen gemiddelde van de golfperioden in een tijdsbestek van 20 minuten), en de periode bij de grootste energiedichtheid van het golfspectrum (de periode die het meest voorkomt in de periode van 20 minuten). Net als de significante golfhoogte wordt de golfperiode globaal gecorrigeerd door het lopend gemiddelde te nemen over de laatste 3 waarden. Figuur 15 Verloop golfperiodes Pagina 28 van 31

Rapport van de Sint-Ncolaasvloed 2013 (SR91) Lijst van afkortingen en enige meteorologische begrippen Bft Beaufort, eenheid, waarin de windkracht wordt uitgedrukt (zie ook bijlage 12) Buistoot Een plotselinge verhoging van de waterstand ten gevolge van een frontpassage. Deze verhoging kan afhankelijk van de heftigheid van de frontpassage enkel dm s tot zelfs 1 m bedragen. Een buistoot wordt ook wel een meteo-tsunami genoemd hpa hectopascal, eenheid, waarin de luchtdruk wordt uitgedrukt front Scheidingslijn tussen koude lucht en warme lucht; is er sprake van een polair front dan is dit de scheiding tussen koude (polaire) lucht uit het noorden en warme (sub-)tropische lucht uit het zuiden. GMT Greenwich Mean Time, astronomische tijd op de meridiaan van 0 Oosterlengte HMCZ Hydro Meteo Centrum Zeeland, onderdeel van het Watermanagement Centrum Nederland, dat ondermeer de getijberichtgeving voor de Zeeuwse getijdewateren verzorgt. HMCN Hydro Meteo Centrum Noordzee, onderdeel van het Watermanagement Centrum Nederland, dat ondermeer de getijberichtgeving voor de Noordzee, Europoort en IJ-mond verzorgt. Isobaar Lijn die punten met dezelfde luchtdruk op een weerkaart verbindt Kern De kern van een depressie of lagedrukgebied is de plaats waar in een gebied met lage luchtdruk de druk het laagst is; als er op relatief korte afstand meer dan een kern voorkomt spreekt men over een complex lagedrukgebied LCO Landelijke Coördinatiecommissie Overstromingsdreiging LMW Landelijk Meetnet Water, het automatische meetnet van Rijkswaterstaat, dat ondermeer de inwinning en uitgifte van de waterstanden en golfgegevens verzorgt MET Midden Europese Tijd ( = GMT + 1 uur) in de volksmond wintertijd genoemd NAP Normaal Amsterdams Peil, het Nederlandse reductievlak voor hoogtemetingen Occlusie Samensmelting van het warmtefront en het koudefront bij een depressie. Als de occlusie om de kern van de depressie heen krult spreekt men van een back-bent occlusie; de passage van een back-bent occlusie kenmerkt zich door veel wind. Opzet Er worden twee soorten opzet onderscheiden; te weten de scheve en de rechte opzet. De rechte opzet is het verschil tussen de gemeten en de astronomische waterstand op het zelfde tijdstip. De scheve opzet is het verschil tussen de gemeten hoogwaterstand en de astronomische hoogwaterstand. Omdat de gemeten en astronomische hoogwaters in tijd kunnen verschillen wordt in dit verband gesproken van een scheve opzet. Polar low Een storing die gevuld is met ijskoude lucht, die in een noordelijke stroming meetrekt naar het zuiden. De polar low kan veel wind en neerslag (sneeuw) brengen Trog Een gebied in een lagedrukgebied waar de isobaren dichter bij elkaar liggen dan in de omringende omgeving, waardoor er meer wind is UTC Universal Time Coordinated, komt overeen met de GMT WMCN WatermanagementCentrum Nederland. Een van de drie netwerkcentra van Rijkswaterstaat. Het WMCN verzorgt de landelijke waterberichtgeving in Nederland. Pagina 29 van 31

Rapport van de Sint-Nicolaasvloed 2013 (SR91) Lijst van bijlagen 1 Sectorindeling Stormvloeden Kust 2 Overzicht maatgevende standen 3 Depressiebaan en luchtdrukverdeling 6 december 1h00 (0h00 UTC) 4 Windsnelheden, -richtingen en luchtdruk 5 Opgetreden windgegevens 6 Overzicht verwachte en opgetreden waterstanden 7 Opgetreden en astronomische waterstanden en opzetten 8 Opgetreden golfhoogten en -richtingen 9 Overzicht hoogste 50 hoogwaterstanden na 1900 10 Overzicht hoogste 50 golfperioden na 1979 11 Overzicht hoogste 50 significante golfhoogten na 1979 12 Schaal van Beaufort Pagina 30 van 31

Rapport van de Sint-Ncolaasvloed 2013 (SR91) Bronvermeldingen Afbeelding op titelpagina Norwegian Meteorological Institute Afbeelding figuur 8 Waterschap Hunze en Aa s Afbeelding figuur 11 Waterschap Noorderzijlvest Pagina 31 van 31

Bijlage 1 Sectorindeling Stormvloeden Kust en Benedenrivieren

Bijlage 2 Overzicht maatgevende standen Overzicht maatgevende standen in cm + NAP sector Schelde West Holland Dordrecht Den Helder Harlingen Delfzijl Overschrijdingskans basisstation Vlissingen Hoek van Holland Dordrecht Den Helder Harlingen Delfzijl in gemiddeld aantal Benaming HW s per jaar stormvloedcategorie /peil Informatiepeil 290 180-150 220 240 Ca. 4-17 Voorwaarschuwingspeil 310 200-170 240 260 Ca. 4-7 Hoge vloed 305 á 350 210 á 265 170 á 215 170 á 230 225 á 305 260 á 350 5 á 0,5 Waarschuwingspeil 330 220-190 270 300 Ca. 1-3 Grenspeil 350 265 215 230 305 350 0,5 Lage stormvloed 350 á 385 265 á 305 215 á 245 230 á 280 305 á 350 350 á 410 0,5 á 0,1 (Regionaal) Alarmeringspeil 370 280 250 260 330 380 Ca. 0,2 Middelbare stormvloed 385 á 440 305 á 365 245 á 275 280 á 345 350 á 415 410 á 495 10-1 á 10-2 Landelijk Alarmeringspeil 410 365 280 345 390 460 5*10-2 á 10-2 Hoge stormvloed 440 á 495 365 á 435 275 á 295 345 á 400 415 á 465 495 á 560 10-2 á 10-3 Kritiek peil 475 435 300 400 445 535 5*10-3 á 10-3 Buitengewoon hoge stormvloed 495 á 550 435 á 510 295 á 315 400 á 450 465 á 505 560 á 620 10-3 á 10-4 Toetspeil 530 510 300 450 490 600 5*10-4 á 10-4 Extreme stormvloed 550 510 315 450 505 620 10-4 Hoogst bekende stand 455 385 250 325 369 483 1 feb 1953 1 feb 1953 28 jan 1994 1 feb 1953 3 jan 1976 1 nov 2006 Hoogste stand op 5/6 dec 2013 399 301 222 254 342 482

Bijlage 3 Luchtdrukverdeling 6 december 2013 1h00 (0h00 UTC) met depressiebaan vanaf 4 december 13h00 t/m 6 december 1h00

Bijlage 4 Windsnelheid, -richting en luchtdruk

Bijlage 5 Opgetreden windgegevens

Vervolg bijlage 5 Opgetreden windgegevens

Bijlage 6 Overzicht verwachte en opgetreden HW-standen astronomich HW volgens getijtafel door WMCN 12 uur voor HW verwachte HW-stand opgetreden HW vervroeging (-) of verlating van het HW scheve opzet opgetreden HW-stand tov verwachte HW-stand alarmpeil verwachte HW-stand tov alarmpeil opgetreden HW-stand tov alarmpeil waarschuwingspeil verwachte HW-stand tov waarschuwingspeil opgetreden HW-stand tov waarschuwingspeil datum 2013 station tijd in MET hoogte in NAP +cm hoogte in NAP +cm tijd in MET hoogte in NAP +cm minuten cm cm NAP +cm cm cm NAP +cm cm cm (5a-3a) (5b-3b) (5b-4) (4-9) (5b-8) (4-11) (5b-11) 1 2 3a 3b 4 5a 5b 6 7 8 9 10a 10b 11 12a 12b 5 dec Vlissingen 15h22 267 253 15h20 245-2 -22-8 370-117 -125 330-77 -85 Roompot buiten 1) 15h16 212 218 15h10 187-6 -25-31 300-82 -113 275-57 -88 Hoek van Holland 16h07 151 200 17h30 194 83 43-6 280-80 -86 220-20 -26 Dordrecht 17h39 114 136 19h30 132 111 18-4 250-114 -118 - - - Den Helder 20h35 84 230 22h10 254 95 170 24 260-30 -6 190 40 64 Harlingen 23h15 127 330 22h20 342-55 215 12 330 0 12 270 60 72 6 dec Delfzijl 2) 1h45 169 430 1h30 482-15 313 52 380 50 102 300 130 182 Vlissingen 3h48 247 370 4h00 399 12 152 29 370 0 29 330 40 69 Roompot buiten 1) 3h41 190 326 3h40 363-1 173 37 300 26 63 275 51 88 Hoek van Holland 4h32 128 270 Waarschuwing West Holland bijgesteld tot 290 5h00 301 28 173 11 280 10 21 220 70 81 alarmering Dordrecht 6h05 105 230 6h50 222 45 117-8 250-20 -28 - - - Den Helder 8h50 56 210 8h00 236-50 180 26 260-50 -24 190 20 46 Harlingen 11h45 100 290 9h30 318-135 218 28 330-40 -12 270 20 48 Delfzijl 2) 14h16 146 400 13h10 426-66 280 26 380 20 46 300 100 126 Vlissingen 16h09 260 340 16h20 340 11 80 0 370-30 -30 330 10 10 Roompot buiten 1) 16h03 204 292 16h00 278-3 74-14 300-8 -22 275 17 3 Hoek van Holland 16h52 149 230 17h20 244 28 95 14 280-50 -36 220 10 24 Dordrecht 18h25 111 203 18h50 200 25 89-3 250-47 -50 - - - Den Helder 21h40 88 159 19h00 153-160 65-6 260-101 -107 190-31 -37 7 dec Harlingen 0h17 130 199 22h40 202-97 72 3 330-131 -128 270-71 -68 Delfzijl 2h30 171 300 1h20 270-70 99-30 380-80 -110 300 0-30 317 Waterstand boven plaatselijk grenspeil 1 ) Waterstandsverwachting geldt voor open Oosterscheldekering Alarmpeil Roompot buiten = Sluitpeil Oosterscheldekering Waarschuwingspeil Roompot buiten = Alarmfase Oosterscheldekering 2) In de verwachting is 15 cm extra verhoging meegenomen als gevolg van de te verwachten sluiting van het Emssperrwerk te Emden

Bijlage 7 Opgetreden en astronomische waterstanden en opzetten

Vervolg bijlage 7 Opgetreden en astronomische waterstanden en opzetten

Bijlage 8 Opgetreden golfhoogten, -richtingen en perioden

Vervolg bijlage 8 Opgetreden golfhoogten, -richtingen en perioden

Bijlage 9 Hoogste 50 hoogwaterstanden na 1900 (Den Helder en Harlingen na 1932) Vlissingen Hoek van Holland Den Helder Harlingen Delfzijl stand in NAP +cm stand in NAP +cm stand in NAP +cm stand in NAP +cm stand in NAP +cm nr datum datum datum datum datum 1 01-02-1953 455 01-02-1953 385 01-02-1953 325 03-01-1976 369 01-11-2006 483 2 06-12-2013 399 09-11-2007 316 31-01-1953 312 22-12-1954 369 06-12-2013 482 3 03-01-1976 394 06-12-2013 301 03-01-1976 297 26-02-1990 366 28-01-1901 453 4 12-03-1906 392 23-12-1954 300 22-12-1954 289 23-12-1954 366 13-03-1906 451 5 28-01-1994 386 13-01-1916 300 23-12-1954 277 31-01-1953 366 04-02-1944 448 6 27-02-1990 384 03-01-1976 298 26-02-1990 275 01-02-1983 355 16-02-1962 446 7 14-11-1993 383 26-11-1928 296 09-11-2007 271 20-01-1976 353 04-01-1976 435 8 01-03-1949 382 30-12-1904 296 01-02-1983 270 09-11-2007 350 13-01-1916 432 9 26-11-1928 374 12-03-1906 290 21-02-1993 265 28-01-1994 344 06-12-2013 426 10 15-11-1977 373 28-01-1994 288 05-12-2013 254 05-12-2013 342 28-01-1994 425 11 16-11-1966 373 27-02-1990 284 14-02-1989 253 16-02-1962 340 09-11-2007 421 12 15-11-1993 372 16-11-1966 280 01-03-2008 251 01-02-1953 334 19-11-1973 419 13 02-01-1995 371 10-12-1965 280 16-02-1962 251 18-01-2007 331 21-01-1976 408 14 02-02-1983 371 14-02-1989 279 06-12-1940 251 21-02-1993 331 03-01-1976 406 15 28-02-1990 370 14-12-1973 279 27-02-1990 250 27-02-1990 330 10-01-1995 404 16 23-11-1930 370 21-03-2008 275 20-01-1976 248 01-01-1995 329 14-12-1973 399 17 09-11-2007 367 21-12-2003 272 18-03-2007 245 13-12-1973 327 31-12-1977 396 18 21-03-1961 367 01-01-1995 271 18-01-2007 242 01-11-2006 326 22-12-1954 393 19 10-12-1965 365 24-12-1954 270 28-01-1994 242 18-03-2007 320 27-02-1990 392 20 30-12-1904 365 01-03-1949 270 12-01-2007 240 20-01-1960 320 24-11-1981 391 21 01-03-1990 364 07-04-1943 268 29-01-1938 240 03-01-1976 319 02-02-1983 388 22 01-02-1953 364 15-11-1977 267 01-11-2006 238 01-12-1936 319 28-02-1990 387 23 29-08-1996 361 26-01-1944 267 02-02-1969 238 06-12-2013 318 24-11-1981 385 24 01-12-1936 360 23-11-1908 266 01-01-1995 237 01-03-2008 317 30-01-2000 383 25 26-01-1944 358 14-11-1993 265 06-12-2013 236 12-01-2007 309 02-12-1917 382 26 02-01-1995 357 25-01-1993 265 28-01-1994 234 03-11-1970 305 18-03-2007 378 27 23-12-1954 356 01-02-1953 265 20-12-1991 233 07-12-1940 305 12-01-2007 378 28 27-02-1990 355 06-12-1940 265 13-12-1973 233 14-11-1977 304 06-12-1973 373 29 14-12-1973 355 01-12-1936 265 27-10-2002 231 28-01-1994 303 01-03-2008 370 30 11-11-1992 354 28-02-1990 264 18-12-1979 231 24-11-1981 303 12-12-1929 368 31 24-11-1984 354 02-02-1983 264 20-01-1960 230 30-12-1977 303 03-12-1999 366 32 13-01-1916 353 06-11-1921 263 19-01-1945 230 02-02-1969 302 02-01-1995 366 33 29-10-1996 352 17-02-1962 262 20-10-1935 229 09-01-1958 302 28-01-1994 366 34 28-02-1967 352 11-11-1912 262 01-12-1936 228 12-12-1990 300 18-09-1914 366 35 28-11-1974 351 02-01-1995 261 30-01-2000 227 24-11-1981 300 03-12-1917 365 36 13-11-1973 350 01-03-1990 261 24-11-1981 227 16-11-1973 300 05-02-1999 359 37 25-01-1993 349 21-01-1976 257 09-01-1958 227 20-12-1991 299 13-11-1973 357 38 13-11-1977 349 23-02-1946 256 12-12-1990 225 23-02-1967 299 16-11-1973 356 39 21-01-1976 349 21-02-1993 254 13-11-1973 224 30-11-1966 298 13-03-1994 354 40 14-12-1973 349 02-02-1969 254 21-11-1971 222 16-12-1982 297 02-11-1921 354 41 13-11-1977 345 02-12-1917 254 07-04-1943 222 25-01-1993 296 08-04-1943 353 42 05-10-1967 344 29-10-1996 253 05-12-1988 220 14-02-1989 296 07-01-1905 353 43 16-10-1958 344 01-12-1936 253 14-01-1986 220 13-11-1973 296 12-12-1990 351 44 21-02-1993 343 23-11-1930 253 16-12-1982 220 13-03-1994 295 10-10-1926 351 45 22-11-1903 343 08-02-2004 252 30-12-1977 220 18-01-1983 295 20-12-1993 350 46 21-03-2008 342 22-12-1954 252 23-02-1967 219 19-01-1945 294 23-01-1993 350 47 25-11-2007 342 20-04-1980 251 21-12-2003 218 29-01-1938 294 01-12-1936 350 48 12-01-1959 342 26-02-1990 250 03-01-1984 218 30-01-2000 293 05-02-1999 349 49 23-11-1908 342 07-01-1905 250 03-01-1976 218 20-02-1970 293 23-02-1967 349 50 20-10-1986 341 21-02-1993 249 15-11-1973 218 01-03-1967 292 17-02-1962 349 06-12-2013 340 06-12-2013 244 06-12-2013 153 06-12-2013 202 07-12-2013 270 05-12-2013 245 05-12-2013 194 Waterstand boven landelijk alarmeringspeil Waterstand boven (regionaal) alarmeringspeil Waterstand boven waarschuwingspeil 06-12-2013 Waterstand opgetreden tijdens Sint-Nicolaasvloed 2013