NATTE ECO ZONE SCHUYTGRAAF BEELDENBOEK

NATTE ECO ZONE SCHUYTGRAAF BEELDENBOEK

NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF Inleiding 3 Ontwerp 5 Water 7 Randen en oevers 9 Eilanden 13 Verbindingen 17 Gebruik 21 Beplanting 25 I n h o u d

NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF Aanleiding De GEM Schuytgraaf is bezig met de voorbereidingen voor het realiseren van een ecozone aan de westkant van de wijk Schuytgraaf in Arnhem. Het bureau West 8 heeft hiervoor een Voorlopig Ontwerp gemaakt. Een onderdeel van de voorbereidingen is de communicatie met omwonenden en toekomstige gebruikers. Na overleg met bewoners is het definitieve ontwerp tot stand gekomen. Met dit beeldenboek wil de GEM Schuytgraaf de bewoners informeren over de toekomstige inrichting van de ecozone. Het doel van dit beeldenboek is een indruk te geven van de specifieke onderdelen van de natte ecozone. Ligging De natte ecologische zone Schuytgraaf ligt aan de westkant van de wijk Schuytgraaf op de grens met het cultuurlandschap van de Betuwe. In het ontwerp is aansluiting gezocht met het omringende bestaande landschap door zichtlijnen en dwarsroutes te behouden en waardevolle beplanting te handhaven. I n l e i d i n g 3

NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF O n t w e r p 5

Ecozone Poelen Stedelijk water Duiker ecozone Het watersysteem van de ecozone is gescheiden van het omringde landschap omdat de voedselrijkwatersloot van de Schuytgraaf langs de Vogelenzangsestraat loopt en de ecozone haar eigen schoonwater kwaliteit kent. De voedselrijkwatersloot staat wel in verbinding met het waterbos aan de noordkant van de ecozone.

NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF W a t e r 7

Droge ruigte/bloemrijke bermen Bloemrijk grasland Moeras Zand De randen vormen de begrenzing van de ecozone. De randen bestaan uit oevers en verschillende biotopen. De oevers hebben verschillende taludhellingen waardoor een afwisseling ontstaat van oeverlengtes. Een afwisseling van verschillende biotopen biedt ecologisch en visueel een aantrekkelijk gebied voor mens, dier en plant.

NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF R a n d e n e n o e v e r s 9

Droge ruigte/bloemrijke bermen Bloemrijk grasland Moeras Gemaaid gras

NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF Droge ruigte/bloemrijke berm Op de hoger gelegen plaatsen zal een bloeiende vegetatie tot ontwikkeling komen met soorten als cichorei, pastinaak en scherpe boterbloem (bloemrijk glanshaverhooiland). Het is niet wenselijk dat hier struweel tot ontwikkeling komt. Beheer Jaarlijks eenmaal maaien en afvoeren van het maaisel. Door het maaisel af te voeren verschraalt de bodem en wordt de vegetatie rijker aan kruiden. Op de overgang naar het water wordt het riet gefaseerd gemaaid. Bloemrijk grasland Op de natte plaatsen zal een bloeiende vegetatie tot ontwikkeling komen met diverse soorten. Het is niet wenselijk dat hier struweel tot ontwikkeling komt. Beheer Jaarlijks eenmaal maaien en afvoeren van het maaisel. Door het maaisel af te voeren verschraalt de bodem en wordt de vegetatie rijker aan kruiden. Op de overgang naar het water wordt het riet gefaseerd gemaaid. Moerasvegetatie Moerasvegetaties zijn gelegen op de plekken waar een plas-dras situatie is. Voor moerasvegetatie is het wenselijk dat het een deel van het jaar (wenselijk tot mei) onder water staat. Beheer Een keer per twee jaar gefaseerd maaien en afvoeren van het maaisel in het najaar (oktober-november). Gemaaid gras Gemaaid gras bestaat uit intensief gemaaid gras met een zeer geringe botanische waarde. Het intensief beheerde gras is hoofdzakelijk gelegen langs de randen van de verschillende woonvlekken Beheer Twintig keer per jaar maaien van het gras. Maaisel kan blijven liggen. Zand Langs de bestaande grote plas bestaat een strook uit zand met aansluitend gemaaid gras. Deze strook heeft een intensieve gebruiksfunctie. R a n d e n e n o e v e r s 11

Nat grasland Moerasvegetatie (Drijvend) eiland Toekomstig waterbos In de ecozone bevinden zich een aantal eilanden. Deze eilanden zijn niet of nauwelijks toegankelijk voor mensen. Door de vormgeving van de eilanden wordt de oeverlengte van de eilanden vergroot. De eilanden hebben verschillende ecologische inrichtingen.

NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF E i l a n d e n 13

Nat grasland Moerasvegetatie (Drijvend) eiland Hakhoutbos

NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF Nat grasland Het eiland zal in de natte periodes onder water komen te staan. Het eindbeeld van het eiland is een open hooiland ; zgn. kamgrasweide. Beheer Het eiland wordt beheerd als hooiland welke in juni en september wordt gemaaid en afgevoerd. Moerasvegetatie Moerasvegetaties zijn gelegen op de plekken waar een plas-dras situatie is. Voor moerasvegetatie is het wenselijk dat het een deel van het jaar (wenselijk tot mei) onderwater staat. Beheer Een keer per twee jaar gefaseerd maaien en afvoeren van het maaisel in het najaar (oktober-november). (Drijvend) eiland Door het toepassen van verschillende hoogtes op het eiland in combinatie met verschillende waterpeilen lijkt het of eiland drijft en zich veplaatst. De natuur krijgt ongestoord kans om zich te ontwikkelen op het eiland. Bestaand waterbos Het bestaande waterbos aan de noordkant van de ecozone. Het eindbeeld is een moerasbos met een struiken- en kruidenlaag doorsneden met greppels. Beheer Ieder vijf jaar wordt gedund zodat een boomlaag en een kruidenlaag ontstaat. Het snoeihout kan ter plekke worden gebruikt als lage houtwalletjes. Hakhoutbos Het hakhoutbos vormt een onderdeel van een eiland. De bomen staan in rijen op rillen (dijkjes). Het eindbeeld is een elzen-essen hakhoutbos. Per jaar wordt een rij bomen teruggezet. Op deze manier wordt de werkwijze van hakhout continue zichtbaar op de verschillende rillen. Hakhoutbos bestaat uit de volgende soorten; Gewone es (Fraxinus excelsior) 30% Zwarte els (Alnus glutinosa) 30% Zomereik (Quercus robur) 25% Zoute kers (Prunus avium) 10% Beheer Elk jaar een rij bomen terugzetten waarbij het snoeihout in walletjes wordt verwerkt. De sloten tussen de walletjes worden eens in de twee jaar geschoond. E i l a n d e n 15

Wandelpad Fietspad Gemengd gebruik Wandelpad Het gebied is met uitzondering van de eilanden toegankelijk voor wandelaars en fietsers. Een aantal bestaande oude wegen zijn ingericht als langzaam verkeersroute. Er komt geen verlichting langs de wandel- en fietspaden.

NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF V e r b i n d i n g e n 17

Wandelpad Fietspad Gemengd gebruik Wandelpad

NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF Wandelpaden De wandelpaden in de ecozone zijn niet gemarkeerd en bestaan niet uit een verhard wandelpad. Hierdoor ontstaan informele paden op de toegankelijke delen van de ecozone. onderhoudspad tbv percelen Rondom de woonvlekken ligt een strook groen (gemaaid gras) dat toegang geeft tot de achterkanten van de verschillende percelen. Fietsverbinding Langs de oost- en westkant ligt een vrijliggend fietspad in noord-zuid richting dat aansluit op de bestaande paden en een verbinding vormt met ecozone en de wijk Schuytgraaf Gecombineerde paden Een aantal verharde paden hebben een dubbel gebruik voor zowel fietsers als wandelaars. V e r b i n d i n g e n 19

Terras/steiger Vogelkijkhut Knuppelpad Uilenschuur Langs en aan de verbindingen liggen een aantal plekken met een specifieke gebruiksfunctie. Deze gebruiksfuncties zijn zowel voor mensen (steiger, vogelkijkhut, speelplaatsen) als voor dieren (uilenschuur).

NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF G e b r u i k 21

Terras/steiger Vogelkijkhut Speelvelden Uilenschuur

NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF Steiger De steiger gelegen aan de oostrand van de grote plas heeft een verblijfsfunctie in de vorm van een vissteiger en zitplek. De steiger is door middel van een hellingbaan ook toegankelijk voor mindervalide. Aan de noordkant (veld 4) ligt een steiger als uitkijkpunt. Het materiaal voor de steiger bestaat uit duurzaam inheems hout met een FSC keurmerk. Vogelkijkhut De vogelkijkhut is de ideale plek om ongezien vogels te kunnen bekijken. De hut heeft een karakteristieke vormgeving passend in zijn omgeving. De vormgeving en materialen met een natuurlijke uitstraling bepalen het uiterlijk van de vogelkijkhut. Knuppelbrug Op een aantal plaatsen gaat het wandel- of fietspad over het water. Op deze plaatsen word een goed toegankelijke knuppelbrug voorgesteld. Het materiaal voor de brug bestaat uit duurzaam inheems hout met een FSC keurmerk. Knuppelpad Een knuppelpad doorkruist het nat grasland eiland. Het materiaal voor het pad bestaat uit duurzaam inheems hout met een FSC keurmerk. Speelvelden (zoeklocatie) Een speelveld aan de rand van de ecozone worden ingericht met natuurlijke speelobjecten van hout. Uilenschuur Bestaande schuur in het noordelijk deel van de ecozone wordt gerestaureerd en zal dan dienen als uilen- en vleermuizenschuur. Openingen in de muur en of dak vormen in- en uitvlieg gaten voor vleermuizen en uilen. G e b r u i k 23

Bestaande bomen Bestaande bomen Pioniersbos Bestaande knotwilgen Basis van het ontwerp is handhaven van de bestaande beplanting. Daarnaast is er ruimte voor spontane ontwikkeling van beplanting.

NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF B e p l a n t i n g 25

Pioniersbos Pioniersbos Pioniersbos Bestaande bomen

NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF Bestaande bomen Bestaande bomen van de ecozone worden gehandhaafd en vormen daarmee al een aangekleed beeld van de ecozone. Daarnaast hebben bestaande bomen al een bepaalde ecologische waarde. Pioniersbos Door op een aantal plaatsen niet in te grijpen ontstaat een pioniersbos. Op deze plaatsen ontstaat een pioniersbos bestaand uit wilgen, elzen en populieren B e p l a n t i n g 27

NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF COLOFON Ontwerp WEST 8 Vormgeving december 2009