Begrippenlijst
Personeelsmanagement nader beijferd Begrippenlijst Karin Potting o u t i n h o bussum 2006
Deze begrippenlijst hoort bij de tweede, herziene druk van Personeelsmanagement nader beijferd van Karin Potting. 2002 Uitgeverij Coutinho b.v. Alle rehten voorbehouden. Behoudens de in of krahtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronish, mehanish, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande shriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografishe verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk vershuldigde vergoedingen te voldoen aan Stihting Reproreht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reproreht.nl). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere ompilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zih wenden tot Stihting PRO (Stihting Publiatie- en Reprodutierehten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.edar.nl/pro). Eerste druk 2002 Tweede, herziene druk 2006 Uitgeverij Coutinho Postbus 333 1400 AH Bussum info@outinho.nl www.outinho.nl Noot van de uitgever Wij hebben alle moeite gedaan om rehthebbenden van opyright te ahterhalen. Personen of instanties die aanspraak maken op bepaalde rehten, wordt vriendelijk verzoht ontat op te nemen met de uitgever. ISBN-10: 90 469 0008 8 ISBN-13: 978 40 469 0008 6 NUR: 807 o u t i n h o
B Begrippenlijst ABC afkorting van Ativity Based Costing. Dit is een methode van kostprijsalulatie, waarbij de kosten van ativiteiten worden verzameld per ost driver (kostenveroorzaker) en vervolgens worden doorberekend. Algemene kosten vage term die soms wordt gebruikt in de betekenis van niet naar produt verbijzonderbare kosten, soms ook in de betekenis van niet naar de afdeling verbijzonderbare kosten. Balaned Soreard methode methode van informatieverstrekking aan topmanagement, waarbij over een viertalgezihtspunten wordt gerapporteerd. Balans een shematish overziht waarop de waarde van de bezittingen van een organisatie en hoe deze bezittingen zijn gefinanierd (eigen en vreemd vermogen), per een bepaaldedatum wordt vermeld. Bedrijfsmissie hierin geeft een organisatie een visie weer op datgene wat de organisatie van plan is; welke funtie de organisatie in de maatshappij wil vervullen. Bedrijfsresultaat vershil tussen brutowinst en bedrijfslasten (exlusief rentelasten en andere finanieringskosten). Beïnvloedbare kosten ook wel aanpasbare kosten genoemd. Kosten die niet variabel zijn maar ook niet vast, omdat ze met tijdsverloop kunnen worden afgebouwd. Begroting een shematish overziht van de finaniële onsequenties van het voorgenomen beleid. Boekwaarde bedrag waarvoor een bezitting of shuld in de boekhouding is opgenomen. Boekwaardemethode methode van afshrijving op duurzame produtiemiddelen: de jaarafshrijving is een vast perentage van de boekwaarde. Break-even-point de afzet waarbij de omzet gelijk is aan de kosten. Brutowinst vershil tussen opbrengsten en kosten van inkoop en diensten van derden. Budget een in geld uitgedrukt atieplan. Buitengewoon resultaat resultaat dat voortkomt uit ativiteiten die een inidenteel karakter dragen. o u t i n h o
Categorishe kostenindeling indeling van de kosten naar soort produtiefator. Cost driver de oorzaak van ativiteiten en daarmee van kosten. Differentiatie een bedrijf is uniek in de bedrijfstak in een of meer kenmerken die wijdverbreid door kopers worden gewaardeerd (M. Porter). Direte kosten kosten waarvan zonder meer duidelijk is dat ze voor het alulatieobjet zijn gemaakt. Disretionary osts vrij bepaalbare kosten met kenmerken: variëren niet met de omvang van de produtie; besteding kan op korte termijn worden gestopt; nut is moeilijk kwantifieerbaar. Effetief personeelsbeleid het personeelsbeleid draagt bij aan het verwezenlijken van de doelstellingen van de organisatie. Effiiënt personeelsbeleid het beleid wordt tegen de laagst mogelijke kosten ten uitvoer gebraht. Flexibel budget methode waarbij de toegestane variabele kosten niet worden berekend op basis van de oorspronkelijke begrote afzet, maar op basis van de werkelijke afzet. Funtionele kostenindeling indeling van de kosten van funties in het bedrijf. Gemengde budgettering de kosten van een afdeling worden gedeeltelijk als variabele kosten (variërend met het aantal prestaties) en gedeeltelijk als vaste kosten gebudgetteerd. Historishe kostprijs de prijs die in het verleden betaald is. Hoofdkostenplaats kostenplaats waarvan, in het kader van de kostenplaatsmethode, wordt doorberekend naar de produten. Hulpkostenplaats kostenverzameling die niet speifiek tot een bepaalde afdeling behoort en bij toepassing van de kostenplaatsmethode afzonderlijk wordt doorberekend. Informativeness priniple gaat ervan uit dat zolang een maatstaf of kengetal op kosteneffiiënte wijze extra informatie geeft over de resultaten en inspanningen van een organisatie, deze moet worden opgenomen in het pakket van doelstellingen waarop het bedrijfsbeleid moet worden beoordeeld. Indirete kosten kosten waarvan in eerste instantie niet duidelijk is dat ze voor het alulatieobjet zijn gemaakt. o u t i n h o
Integrale kostprijs de som van variabele en vaste kosten van een produt. Ook te definiëren als de kostprijs die alle kosten omvat. Jaarrekening finanieel rapport dat bestaat uit een balans, de winst-en-verliesrekening en de toelihting op deze twee overzihten.de onderdelen vormen tezamen de ijfermatige bedrijfsinformatie aan de hand waarvan het ondernemingsbeleid kan worden beoordeeld. Jaarwegingsmethode afshrijvingsmethode waarbij de jaarafshrijving daalt met een vast bedrag, dat berekend wordt door het totaal over de jaren af te shrijven bedrag te delen door de som van de jaren van de levensduur. Just in time-systeem systeem waarbij de leveranier de grondstoffen aflevert wanneer ze in de produtie nodig zijn; erop geriht de doorlooptijd van materialen tot en met eindproduten te verkorten. Kaasshaafmethode methode waarbij van alle afdelingen van een bedrijf een relatief even grote bijdrage aan kostenbesparing wordt verlangd. Kengetallen getallen die in kort bestek en heel herkenbaar aangeven hoe een bepaalde zaak ervoor staat, hoe een organisatie presteert en of de organisatie bepaalde doelstellingen hanteert. Een kengetal is een getal waarin men de omvang van een bepaald vershijnsel heeft uitgedrukt, zodat die omvang zih uit dat getal laat kennen. Een kengetal is meestal een verhoudingsgetal (ratio), maar kan ook een absoluut getal zijn. Klantenpartnershap Houdt in dat een organisatie een hehte relatie opbouwt met klanten om zih van onurrentie te ondersheiden. Kosten de geldwaarde van het gebruik of verbruik van produtiefatoren (arbeid, vermogen, mahines) en andere duurzame produtiemiddelen. Kostenleidershap houdt in dat het bedrijf gedurende langere tijd erin slaagt de goedkoopste produent van de bedrijfstak te blijven. Kostenplaatsmethode methode om de indirete kosten door te berekenen, waarbij de indirete kosten per kostenplaats worden begroot en worden doorberekend naar andere kostenplaatsen en in laatste instantie naar het eindprodut. Kostensoorten de kosten gespeifieerd naar soort produtiefator. Kostenverdeelstaat de staat waarop de doorberekening wordt aangegeven van serviekostenplaatsen (zelfstandige kostenplaatsen) en algemene kostenplaatsen (hulpkostenplaatsen) naar elkaar en naar de hoofdkostenplaatsen. Lineaire afshrijving afshrijvingsmethode waarbij het jaarbedrag van afshrijvingen gedurende de begrote levensduur gelijk blijft. o u t i n h o
Liquiditeit kengetal waarmee men het vermogen van de organisatie aangeeft om op korte termijn aan haar verplihtingen te voldoen. Meestal vergelijkt men de omvang van de kortlopende shulden met de omvang van de vlottende ativa. Marktaandeel kengetal dat de relatie aangeeft tussen de verkopen van een bepaalde leveranier en de verkopen van alle aanbieders op de markt. Nettowinst vershil tussen omzet en alle kosten inlusief de verplihte afdraht van belastingen. Omzet afgezette hoeveelheid produten en/of diensten, uitgedrukt in een geldbedrag. Opportunity osts verlies aan opbrengsten die door huidige plannen (of ativiteiten) worden verdrongen. Overhead vage term, meestal identiek met indirete kosten. Prestatiebeloning de beloning is (voor een deel) afhankelijk van iemands produtiviteit en/of prestaties. Primaire kosten de eigen kosten van een kostenplaats. Produtiviteit produtie per medewerker. Produtieentramethode zie kostenplaatsmethode. Restwaarde geshatte verkoopwaarde van een duurzaam produtiemiddel aan het eind van de levensduur. Resultaat het vershil tussen opbrengsten en kosten. In de gepublieerde jaarrekening (winst-en-verliesrekening) worden vershillende resultaten weergegeven. Brutowinst, bedrijfsresultaat en nettowinst. Seundaire kosten de door de andere kostenplaatsen aan een kostenplaats doorberekende kosten. Serviekostenplaats kostenplaatsen die diensten verrihten voor andere kostenplaatsen. Shared servies enter Ondersteunende diensten van vershillende business units worden ondergebraht bij een servie verlenende dienst. Shareholdermodel binnen een organisatie dat voldoet aan de kenmerken van een shareholder-model zal men vooral het beleid afstemmen op de behoeften van aandeelhouders. o u t i n h o
Solvabiliteit kengetal dat indiatie geeft van het vermogen van de organisatie om uit het bezit de shulden af te lossen. Over het algemeen drukt men het eigen vermogen uit in een perentage van het totale vermogen. Stakeholdermodel de organisatie zal behoeften zoveel mogelijk afstemmen op de wensen van belangenpartijen. Deze belangen kunnen tegenstrijdig zijn. Stapsgewijze methode van doorberekening doorberekening bij de kostenplaatsmethode in een rihting zonder terugberekening. Strategish plan hierin worden de doelstellingen van een organisatie op de langere termijn uitgewerkt. Variabele budgettering de toegestane kosten zijn uitsluitend afhankelijk van het aantal prestaties. Variabele kosten kosten waarvan de totale omvang varieert met het aantal prestaties van het alulatieobjet. Vaste budgettering het begrote bedrag varieert niet met het aantal prestaties. Vaste kosten kosten waarvan in het bedrijf wordt verwaht dat het totale bedrag ervan binnen bepaalde prestatiegrenzen, in een gedefinieerde periode, onafhankelijk van het alulatieobjet blijft. Winst-en-verliesrekening (ook wel resultatenrekening genoemd) is een shematish overziht over een bepaalde periode van de in geld uitgedrukte opbrengsten (baten) en kosten (lasten) van een organisatie. o u t i n h o Begrippenlijst bij Personeelsmanagement blz. 8/8