Stapeling binnen Melanchthon Na je examen doorstromen naar een ander niveau in het voortgezet onderwijs Marieke van den Vlekkert Maatje, MSc. Versie 3 februari 2013 Besproken in AD (18/12), MMT (18/12), Platform Onderwijs (19/12) en MR (22/1 en 19/2)
Inleiding Een diploma van elk niveau van het voortgezet onderwijs geeft een leerling toegang tot vervolgonderwijs, of dit nu het MBO, HBO of WO is. Daarnaast geven diploma s in het voortgezet onderwijs de leerlingen de mogelijkheid om binnen het voortgezet onderwijs door te stromen naar het volgende onderwijsniveau. Met een havo-diploma kan een leerling instromen in leerjaar 5 van het vwo, met een vmbo GL- of TL (mavo)-diploma kan een leerling instromen in de bovenbouw van de havo. En sinds een paar jaar kan een leerling ook in het vmbo doorstromen naar een volgend onderwijsniveau en zo zijn diploma s stapelen. Landelijk is in de praktijk gebleken dat het stapelen van diploma s leerlingen, ouders en scholen in lastige situaties kan brengen. Vooral onduidelijkheid speelt hierin een grote rol. Wat zijn de rechten van leerlingen en wat mogen scholen van ze verlangen? Daarnaast hanteren scholen verschillende richtlijnen. Deze onduidelijkheid en de ongelijkheid tussen scholen is reden geweest voor de VO-raad om een toelatingscode vmbo-havo te ontwikkelen. De toelatingscode vmbo-havo en de grotere mogelijkheden voor vmbo-leerlingen om door te stromen binnen het voortgezet onderwijs hebben er toe geleid dat ook binnen Melanchthon de afspraken rondom doorstromen nog eens tegen het licht gehouden zijn. In dit document de uitgangspunten, de harde doorstroomcriteria en de procedures rondom doorstroom. 2
Uitgangspunten Elke leerling is uniek, heeft een eigen niveau, een eigen achtergrondsituatie, eigen wensen voor de toekomst en eigen behoeften. Toch durven we de slogan te hanteren Melanchthon haalt het beste in je naar boven. Waarmee we willen zeggen dat we elke leerling benaderen op een passende manier en zoeken naar de beste manier om elke leerling naar het diploma te brengen. Naast de wijze waarop iedere leerling uniek is, is ook elke vestiging van Melanchthon uniek. Het samenspel tussen het onderwijsaanbod, de locatie en grootte van de school, het onderwijsconcept en andere kenmerken maakt deze uniciteit. De gebruikelijke route van een leerling loopt van het primair onderwijs naar het voortgezet onderwijs en daarvandaan naar een vervolgopleiding. PO VO MBO, HBO, WO Daarnaast kan een leerling van de gebruikelijke route afwijken. Het is aan ons om, in overleg met leerling en ouders, te zoeken naar de beste route voor de leerling. De route die een leerling, met in achtneming van zijn vaardigheden en inzet, op succesvolle wijze brengt waar hij wil zijn, op de manier die bij hem past. Naast de mogelijkheden en wensen van leerling en ouders speelt ook het unieke van onze vestigingen een rol bij het bepalen van de beste route voor de leerling. Hierbij is het onze taak om ons niet te laten beperken door de unieke kenmerken van elke vestiging maar juist binnen onze scholengemeenschap de mogelijkheden te zoeken. 3
Routes Als we het hebben over het stapelen van diploma s binnen het voortgezet onderwijs onderscheiden we drie routes, namelijk: 1. Stapeling binnen het vmbo - bbl naar kbl en kbl naar gl/tl 2. Doorstroom gl/tl/mavo naar 4 havo 3. Doorstroom havo naar 5 vwo Stapeling binnen het vmbo Het stapelen van diploma s binnen het vmbo gebeurt erg weinig en we verwachten dat de groep leerlingen die hier gebruik van maakt de komende jaren niet of nauwelijks zal groeien 1. Daarbij sluiten de vakkenpakketten op de verschillende vmbo-niveaus goed op elkaar aan. Dit maakt dat er geen noodzaak is om Melanchthonbreed afspraken te maken over stapeling binnen het vmbo. In elk geval waar een vmbo-leerling gebruik wil maken van de mogelijkheid om te stapelen zullen er individuele afspraken gemaakt worden tussen leerling, ouders en school. In het geval dat een leerling zijn tweede vmbo-opleiding op een andere Melanchthon-vestiging wil volgen worden eveneens individuele afspraken gemaakt. Doorstroom gl/tl/mavo naar 4 havo Voor de doorstroom van gl/tl/mavo naar 4 havo bestaan al richtlijnen en procedures. Wij vinden het belangrijk dat leerlingen tijdig weten dat er een mogelijkheid is om door te stromen naar 4 havo, dat wij deze leerlingen goed voorbereiden en dat deze leerlingen weten wat er van hen verwacht wordt. Het allerbelangrijkste blijft dat een leerling op de best passende manier zijn onderwijsloopbaan vorm kan geven en dat elke leerling hierin gelijke kansen krijgt. Van onze kant scheppen wij de noodzakelijke voorwaarden om de overstap goed te laten verlopen en tegelijkertijd stellen wij voorwaarden aan de kant van de leerling om het vervolgen van zijn onderwijsloopbaan op de havo succesvol te laten zijn. Leerling (harde doorstroomcriteria) Van de leerling vragen wij een goede basis en de juiste inzet om aan de bovenbouw van de havo te beginnen. Dit drukken wij uit in de volgende voorwaarden: De leerling heeft een 6,8 gemiddeld gehaald voor zijn examen 2. Voor de vakken Nederlands, Engels en wiskunde heeft de leerling niet meer dan één vijf behaald als eindcijfer 3. De examendocenten van de leerling geven gezamenlijk een positief advies voor de doorstroom naar de havo. Het vakkenpakket van het vmbo-examen sluit aan bij het gewenste vakkenpakket op de havo. De leerling toont een goede inzet, werkhouding en studiemotivatie. Dit blijkt uit het advies van de examendocenten 4 en uit het persoonlijke gesprek 5 op de havo-opleiding. De leerling meldt tijdig dat hij door wil stromen naar 4 havo. Voor 1 december maakt hij zijn belangstelling kenbaar. 1 Veranderende wetgeving in het MBO kan ervoor zorgen dat deze groep leerlingen wel gaat groeien. Hier moeten we alert op zijn en indien nodig tijdig maatregelen treffen. 2 Het examencijfer is het gemiddelde tussen SE en CE op één decimaal. 3 Het eindcijfer is het gemiddelde tussen SE en CE afgerond tot geheel cijfer. 4 Het advies wordt via een vast format aangeleverd. 5 Een vast format geeft aan welke onderwerpen ten minste besproken worden. 4
School Als school zorgen wij op onze eigen vestigingen voor: - Tijdige voorlichting over de mogelijkheden om na het behalen van het gl/tl/mavo-diploma door te stromen naar 4 havo. - Begeleiding door mentor en/of decaan bij het ontwikkelen van een visie op de eigen schoolloopbaan in relatie tot het toekomstperspectief. Onder andere door: o Begeleiding bij keuzes in het vakkenpakket o Aandragen van mogelijkheden voor het vervolg van de schoolloopbaan o Ondersteunen bij het vinden van de informatie om een goede keuze te kunnen maken (wijzen op websites, informatiefolders, informatieavonden, etc). o Indien nodig de mogelijkheden te bespreken om de overstap via maatwerk mogelijk te maken. - Presentatie van onze havo-opleidingen (Bergschenhoek, Schiebroek en in de toekomst De Blesewic) aan de leerlingen in de gl/tl/mavo-opleiding. - Leerlingen die hebben aangegeven te willen doorstromen naar havo 4 krijgen van hun mentor en/of vakdocenten feedback op de punten waar in het uiteindelijke advies ook op gelet wordt (namelijk inzet, werkhouding, motivatie en capaciteiten), met de mogelijkheid zich gedurende het examenjaar gl/tl/mavo of havo te verbeteren. - Op de havo-opleiding vindt een persoonlijk gesprek plaats waarin gekeken wordt naar het advies van de examendocenten, naar inzet, werkhouding, motivatie en capaciteiten 6. Voor leerlingen van andere scholen die belangstelling hebben om bij ons door te stromen naar 4 havo zorgen wij onder andere voor: - De mogelijkheid om een afspraak te maken en te bespreken wat de mogelijkheden zijn voor doorstroom. - Het opnemen van contact met de school waar zij hun gl/tl/mavo-opleiding volgen. - Het afgeven van het format waarin de examendocenten hun advies kunnen aanleveren. Doorstroom havo naar 5 vwo De doorstroom van havo naar 5 vwo is al jaren mogelijk. Gezien de inhoud van het onderwijsleerproces is de overstap van havo naar vwo minder groot dan van gl/tl/mavo naar havo. De voorwaarden voor de leerlingen zijn gelijkaardig en ook de zaken die wij als school garanderen veranderen niet. De insteek blijft om elke leerling de kans te geven zijn onderwijsloopbaan op de best passende manier vorm te geven. Leerling (harde doorstroomcriteria) Van de leerling vragen wij een goede basis en de juiste inzet om in leerjaar 5 van het vwo te beginnen. Dit drukken wij uit in de volgende voorwaarden: De leerling heeft een 6,8 gemiddeld gehaald voor zijn examen 7. Voor de vakken Nederlands, Engels en wiskunde heeft de leerling niet meer dan één vijf behaald als eindcijfer 8. 6 Een vast format geeft aan welke onderwerpen ten minste besproken worden. 7 Het examencijfer is het gemiddelde tussen SE en CE op één decimaal. 5
De examendocenten van de leerling geven gezamenlijk een positief advies voor de doorstroom naar het vwo. Het vakkenpakket van de havo sluit aan bij het gewenste vakkenpakket op het vwo. De leerling toont een goede inzet, werkhouding en studiemotivatie. Dit blijkt uit het advies van de examendocenten 9 en uit het persoonlijke gesprek 10 op de vwo-opleiding. De leerling meldt tijdig dat hij door wil stromen naar 5 vwo. Voor 1 december maakt hij zijn belangstelling kenbaar. School Als school zorgen wij voor op onze eigen vestigingen voor: - Tijdige voorlichting over de mogelijkheden om na het behalen van het havo-diploma door te stromen naar 5 vwo. - Begeleiding door mentor en/of decaan bij het ontwikkelen van een visie op de eigen schoolloopbaan in relatie tot het toekomstperspectief. Onder andere door: o Begeleiding bij keuzes in het vakkenpakket o Aandragen van mogelijkheden voor het vervolg van de schoolloopbaan o Ondersteunen bij het vinden van de informatie om een goede keuze te kunnen maken (wijzen op websites, informatiefolders, informatieavonden, etc). o Indien nodig de mogelijkheden te bespreken om de overstap via maatwerk mogelijk te maken. - Leerlingen die hebben aangegeven te willen doorstromen naar vwo5 krijgen van hun mentor en/of vakdocenten feedback op de punten waar in het uiteindelijke advies ook op gelet wordt (namelijk inzet, werkhouding, motivatie en capaciteiten), met de mogelijkheid zich gedurende het examenjaar gl/tl/mavo of havo te verbeteren. - Op de vwo-opleiding vindt een persoonlijk gesprek plaats waarin gekeken wordt naar het advies van de examendocenten, naar inzet, werkhouding, motivatie en capaciteiten 11. Voor leerlingen van andere scholen die belangstelling hebben om bij ons door te stromen naar 5 vwo zorgen wij onder andere voor: - De mogelijkheid om een afspraak te maken en te bespreken wat de mogelijkheden zijn voor doorstroom. - Het opnemen van contact met de school waar zij hun havo-opleiding volgen. - Het afgeven van het format waarin de examendocenten hun advies kunnen aanleveren. 8 Het eindcijfer is het gemiddelde tussen SE en CE afgerond tot geheel cijfer. 9 Format waarmee de toeleverende school kan aangeven hoe de leerling hierin staat. 10 Een vast format geeft aan welke onderwerpen ten minste besproken worden. 11 Een vast format geeft aan welke onderwerpen ten minste besproken worden. 6