s-gravenhage, 27 mei 2015 doorkiesnummer:

Bezuidenhoutseweg 60, 2594 AW s-gravenhage Postbus 90525, 2509 LM s-gravenhage Telefoon (070) 3 499 740 E-mailadres: info@vcp.nl Aan de voorzitter en de leden van de Vaste commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA s-gravenhage s-gravenhage, 27 mei 2015 doorkiesnummer: 070-3499743 KdB/NvH/corcn/B.004 e-mail: k.deboer@vcp.nl Betreft: AO arbeidsongeschikten/beroepsziekten 28 mei a.s. Geachte dames en heren, Op donderdag 28 mei overlegt u over de arbeidsgezondheidszorg tijdens het Algemeen Overleg arbeidsongeschiktheid/beroepsziekten. Op uw agenda staat onder andere de toekomst van de arbeidsgerelateerde zorg centraal. De VCP maakt graag gebruik van de mogelijkheid uw aandacht te vragen voor een enkele verbeteringen die binnen de arbeidsgerelateerde zorg volgens de VCP wenselijk zijn. Wij hebben gereageerd op de internetconsultatie Wijziging Arbowet met oog op versterken arbodienstverlening (zie bijlage). Weeffout in financieringsmodel bedrijfsarts en model bedrijfsgezondheidszorg De VCP is van mening dat dit kabinet een aantal knelpunten in de arbeidsgerelateerde zorg aanpakt maar de noodzakelijke wijzigingen voor een goed functionerende bedrijfsgezondheidszorg achterwege laat. Een andere organisatie van de bedrijfsgezondheidszorg is nodig. Bedrijven en branches dienen verplicht te kiezen voor één van de drie vormen van arbeidsgerelateerde zorg zoals in het SERadvies 1 is geopteerd door de vakcentrales. Ook de onafhankelijke positie van de bedrijfsarts staat al jaren onder druk vanwege de directe financiering door de werkgever. Individuele verzuimbegeleiding verricht door een bedrijfsarts die wordt betaald door een werkgever, is een weeffout in het systeem. Hierdoor zal het lastig worden om binnen de positie van de bedrijfsarts de onafhankelijkheid te allen tijde te garanderen. Zolang deze fout er niet wordt uitgehaald, blijft ieder systeem zwak. Naast deze noodzakelijk wijziging zullen hieronder andere verbetervoorstellen kort worden toegelicht. Second opinion bij arts naar keuze Naast een andere inrichting van de financiering van de individuele verzuimbegeleiding door de werkgever pleit de VCP ervoor werknemers de mogelijkheid te geven een onafhankelijke bedrijfsarts naar eigen keuze te kunnen raadplegen. Dit wanneer de beoordeling en begeleiding door de eigen bedrijfsarts problematisch verloopt. - 2-1 SER-advies Betere zorg voor werkenden: Een visie op de toekomst van de arbeidsgerelateerde zorg p.9, 19 september 2014

KdB/NvH/corcn/B.004-2 - Basiscontract en gekozen preventiemedewerker De VCP vindt het positief dat wettelijk wordt vastgelegd aan welke minimum- of basiselementen een basisarbocontract moet voldoen. Hierin dient wel te worden opgenomen dat arbodienstverleners moeten adviseren over de door de werkgever te nemen preventieve maatregelen. Nu staat er in een contract met een arbodienst veelal niets over preventie. Ook dient de werkgever de verplichting te krijgen zijn werknemers te informeren bij welke bedrijfsarts zij terechtkunnen met (preventieve) arbeidsgerelateerde vragen. Een periodiek gezondheidskundig onderzoek dient standaard onderdeel te zijn van zo een contract. De VCP onderschrijft het overeenstemmingvereiste bij de keuze voor een preventiemedewerker en diens positionering in de organisatie. Onafhankelijk register van bedrijfsartsen Naast een module arbeid en gezondheid in de huisartsenopleiding moet er ook een onafhankelijk register van bedrijfsartsen komen. Zodat huisartsen bij arbeidsgerelateerde klachten en vragen kunnen doorverwijzen naar een bedrijfsarts met specialistische kennis van de risico s en voorkomende beroepsziekten in de desbetreffende bedrijfstak. Dit bevordert de samenwerking tussen de bedrijfsarts en de reguliere zorg, die nu maar moeizaam op gang komt. Melding van beroepsziekten en bedrijfsongevallen De melding van beroepsziekten en ongevallen vraagt aandacht. Jaarlijks vinden er nog steeds zo n 200.000 arbeidsongevallen plaats in Nederland en overlijden mensen vanwege een beroepsgebonden aandoening of ongeval. Enkele voorbeelden van bedrijfsongevallen in mei waren: man krijgt gevaarlijke stof over zich heen (22 mei), twee gewonden bij instorten steiger (21 mei) en gewonde en grote brand na explosie (12 mei). De VCP pleit ervoor de meldingsplicht bij de werkgever te leggen omdat deze eerst verantwoordelijke is. Melding door de werkgever aan de Inspectiedienst, nadat deze door de bedrijfsarts is geïnformeerd, leidt tot direct inzicht in het ontstaan van beroepsziekten. Hierdoor kan men preventief maatregelen nemen ter voorkoming hiervan en ter bescherming van de gezondheid en veiligheid van werkenden. Niet naleving door werkgevers en bedrijfsartsen van hun wettelijke meldingsplicht moet worden beboet. De Inspectie SZW moet toezien en handhaven op de wettelijke meldingsplicht en hiervoor over voldoende capaciteit en deskundigheid beschikken. De VCP hoopt dat u de door de VCP voorgestelde aanpassingen ter verbetering voor de arbeidsgezondheidszorg meeneemt en bespreekt tijdens uw Algemene Overleg met de minister. Met vriendelijke groet, Nic van Holstein VCP-bestuurder Bijlage: VCP-reactie d.d. 20 mei jl. op internetconsultatie Wijziging Arbowet met oog op versterken arbodienstverlening C.C.: de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Bijlage bij VCP-brief KdB/NvH/corcn/B.004 d.d. 27 mei 2015 VCP-reactie internetconsultatie Wijziging Arbowet met oog op versterken arbodienstverlening De Vakcentrale voor Professionals (VCP) maakt graag gebruik van de mogelijkheid om te reageren op de internetconsultatie inzake de wijzigingen van de Arbowet met het oog op het versterken van de arbodienstverlening. Al geruime tijd maakt de VCP zich zorgen over diverse ontwikkelingen binnen de bedrijfsgezondheidszorg. Dit betreft de slechtere naleving van diverse arboverplichtingen waaronder de totstandkoming van de RI&E en arbocatalogi, de naleving van privacywetgeving en het hebben van een preventiemedewerker. Ook de geringe instroom in de opleiding voor bedrijfsarts en de praktijk dat meldingen van beroepsziekten vaak niet worden gevolgd door preventieve maatregelen vallen hieronder. Ontwikkelingen die ertoe leiden dat de kwaliteit van de bedrijfsgezondheidszorg onder druk staat. De VCP onderschrijft dan ook met het kabinet dat voor een goed werkende arbodienstverlening integrale aandacht voor preventie, verzuimbegeleiding, bedrijfsongevallen, beroepsziekten en duurzame inzetbaarheid nodig is. Volgens de VCP is dit echter niet genoeg. Wij zijn van mening dat er een andere organisatie van de bedrijfsgezondheidszorg nodig is. Hiervoor wordt verwezen naar het niet unanieme SER-advies Betere zorg voor Werkenden van september 2014 2. In deze nota treft u een reactie van de VCP aan op de voorliggende wetswijzigingen van de Arbowet die ten dele bijdragen aan een betere werking van de bedrijfsgezondheidszorg. Vrije toegang tot de bedrijfsarts De VCP maakt zich al sinds 2011 sterk voor de terugkeer van het arbeidsomstandigheden-spreekuur sinds deze in 2007 is afgeschaft. Het is van belang dat werknemers met vragen over werkgerelateerde gezondheidsvraagstukken (preventief) terechtkunnen bij een bedrijfsarts of andere arbodeskundigen. Het is dan ook goed dat deze vrije toegang weer in de wet wordt geregeld. De toegang voor werknemers dient echter niet alleen beperkt te zijn tot de bedrijfsarts. De VCP acht het in het belang van de vrije toegang wel noodzakelijk dat werknemers weten wanneer en bij welke bedrijfsarts/arbodeskundige zij met hun vragen terechtkunnen. De toegang voor werknemers tot de zogeheten arbodeskundigen enkel opnemen in de RI&E is onvoldoende. Het regelen in de RI&E in artikel 5 lid 2 dat werknemers toegang hebben tot de arbodienst, of een deskundige werknemer of persoon, vereist dat er een RI&E aanwezig is en dat de werknemers op de hoogte zijn van de inhoud van die RI&E. De RI&E wordt helaas vaak nog steeds gezien als een administratieve verplichting in plaats van als een basis voor het vormgeven van preventiebeleid in het bedrijf. Hierdoor heeft slechts 40% van de organisaties de RI&E op orde, laat staan dat werknemers de weg naar de RI&E weten te vinden. Hiertoe beveelt de VCP aan dat de wetgever de werkgever wettelijk verplicht, jaarlijks en bij iedere wisseling van gecontracteerde arbodienstverlener, zijn werknemers schriftelijk te informeren bij wie (gecontracteerde arbodienstverlener/bedrijfsarts/arbodienstverleners) zij met werkgerelateerde gezondheidsvraagstukken terechtkunnen. De toegankelijkheid van de bedrijfsarts/arbodeskundige en de aandacht voor preventieve zorg door de bedrijfsarts/arbodeskundige worden hiermee vergroot. Door deze wettelijke verplichting voor de werkgever op te nemen is het ook voor de Inspectiedienst SZW eenvoudiger handhavend op te treden en een eis tot naleving of een boete op te leggen indien er geen toegang is voor de werknemers tot de bedrijfsarts/arbodeskundige of deze toegang niet doeltreffend is. Basiscontract arbodienstverlening De VCP onderschrijft dat er middels een niet limitatieve opsomming een aantal minimumeisen moet worden gesteld aan het contract tussen arbodienstverleners en werkgevers. Dit omdat in de praktijk blijkt dat er werkgevers zijn met maar zeer weinig voorzieningen wat leidt tot ontoereikende arbeidsgezondheidszorg. In de Memorie van Toelichting wordt aangegeven dat een basiscontract ook de mogelijkheden voor handhaving bevordert voor SZW. Deze conclusie kan de VCP onderschrijven mits er tevens sprake is van voldoende capaciteit en daadwerkelijke handhaving door de Inspectiedienst SZW. 1 SER-advies Betere zorg voor werkenden: Een visie op de toekomst van de arbeidsgerelateerde zorg p.9, 19 september 2014

De VCP voorziet in het bijzonder problemen in de naleving van de elementen uit artikel 14 daar waar er sprake is van indirecte contractering en bepaalde elementen niet in het contract met de verzuimverzekeraar zijn opgenomen en in een afzonderlijke overeenkomst moeten worden belegd. De VCP vraagt hierom om een evaluatiebepaling op te nemen, waarin staat dat twee jaar na inwerkingtreding van deze wetswijziging de Inspectiedienst SZW een evaluatie zal uitvoeren in hoeverre daadwerkelijk de minimumeisen zijn opgenomen in de contracten en of deze worden nageleefd in de praktijk. Een beleidsevaluatie pas in 2020 is volgens de VCP veel te laat. Elementen van het basiscontract niet limitatief Bezoek van de werkplek Het is van groot belang dat de bedrijfsarts zichtbaar wordt voor werknemers op de werkplek. Het bezoeken van de werkplek onderdeel maken van het basiscontract is dan ook een goede stap mede in het kader van preventie. Second opinion De VCP hecht veel waarde aan de second opinion los van het deskundigenoordeel van het UWV dat vaak aan het einde van het traject wordt gevraagd. In het bijzonder omdat de onafhankelijkheid van de bedrijfsarts in gevallen onder druk staat. Voor de VCP is het wel van belang de werknemer de mogelijkheid te geven een andere, onafhankelijke bedrijfsarts naar keuze te kunnen raadplegen, wanneer de beoordeling en begeleiding door de eigen bedrijfsarts problematisch verloopt. De kosten voor deze second opinion dienen onlosmakelijk voor rekening van de werkgever te komen. Ook de eis om te komen tot een plan van aanpak bij een ziekmelding moet strikter worden nageleefd. Overleg met het medezeggenschapsorgaan In het kader van een goede arbodienstverlening is het goed dat het overleg tussen het medezeggenschaporgaan en of de preventiemedewerker en de bedrijfsarts waar nodig wordt versterkt. De VCP acht het ook wenselijk als de bedrijfsarts met het medezeggenschapsorgaan/preventiemedewerker overleg kan hebben en men elkaar vice versa kan informeren en adviseren over eventuele tekortkomingen en aandachtspunten in het arbocontract. De bedrijfsarts heeft de kennis van en inzicht in de risico s voor het specifieke bedrijf of bedrijfstak en kan het medezeggenschapsorgaan/preventiemedewerker adviseren over de benodigde preventieve aanpak in het bedrijf of de sector. Ook de klachtenprocedure dient dan besproken te worden. Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat vele bedrijven ondanks de wettelijke verplichting geen OR, personeelsvertegenwoordiger of preventiemedewerker hebben. Ook dit behoeft de aandacht bij het versterken van het overleg in het bijzonder vanuit het perspectief van de handhaafbaarheid en het toezicht op de naleving van deze wetswijzigingen. Melding van beroepsziekten In het SER-advies wordt geadviseerd een sanctie te verbinden aan niet-naleving door bedrijfsartsen van hun wettelijke meldingsplicht van beroepsziekten. Ook beveelt de SER aan de Inspectiedienst SZW te laten toezien op de naleving van de wettelijke meldingsplicht. De VCP ziet graag dat het kabinet dit overneemt in dit wetsvoorstel. Daarnaast merkt de VCP op dat de vakcentrales op grond van het ILO-rapport n.a.v. een klacht van de vakcentrales over een aantal door Nederland geratificeerde verdragen, pleiten voor een herinvoering van de verplichting voor werkgevers om beroepsziekten waarvan zij in kennis zijn gesteld door de bedrijfsarts, te melden bij de Inspectiedienst SZW. Dit naast de melding van de beroepsziekten door bedrijfsartsen bij het NCvB. Klachtbehandeling De VCP onderschrijft dat de bedrijfsarts (al dan niet zelfstandig werkend) over een adequate klachtenbehandeling en procedure moet beschikken en hierover duidelijkheid moet geven aan de werkgever en werknemers. Los van de bovenstaande elementen van het basiscontract is de VCP van mening dat onderdeel van het basiscontract het actief aanbieden van een periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO) of duurzaaminzetbaarheidsonderzoek (DIO) zou moeten zijn. Deze onderzoeken zijn van waarde als zij actief en periodiek worden aangeboden, zodat preventief arbeidsvraagstukken kunnen worden gesignaleerd en werknemers indien nodig tijdig kunnen worden omgeschoold.

Tot slot merkt de VCP op het spijtig te vinden dat de wetgever er niet voor heeft gekozen de weeffout, te weten de directe financiële relatie tussen de bedrijfsarts en de werkgever, anders vorm te geven en bedrijven en branches te verplichten te kiezen voor één van de drie vormen van arbeidsgerelateerde zorg zoals in het SER-advies 3 is geopteerd door de vakcentrales. Hierdoor zal het lastig worden om binnen de positie van de bedrijfsarts de onafhankelijkheid te allen tijde te garanderen. Ook merkt de VCP op dat het van belang is dat er naast deze voorstellen ook door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid geïnvesteerd blijft worden in de totstandkoming van RI&E s en arbocatalogi. Dit naast de inspanningen die sociale partners al verrichten. Met vriendelijke groet, Nic van Holstein VCP-bestuurder 20 mei 2015 2 Zie voetnoot 1