Bijlage 1 bij de overeenkomst regulering transporttarieven gas, d.d. 3 november 2003

Bijlage 1 bij de overeenkomst regulering transporttarieven gas, d.d. 3 november 2003 pagina 1 van 27

Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 4 2. ALGEMENE BEPALINGEN... 4 Artikel 1 definiëring reguleringsperiodes...4 Artikel 2 transporttarieven...4 Artikel 3 WACC...4 Artikel 4 gestandaardiseerde activawaarde...5 Artikel 5 samengestelde output...5 Artikel 6 efficiënte economische kostenniveau (gelijk speelveld)...5 Artikel 7 verstrekking gegevens en regulatorische accountingregels...5 3. X-FACTORBESLUIT EERSTE REGULERINGSPERIODE NETBEHEERDERS GAS... 6 Artikel 8 generieke x-factor...6 4. TARIEFBESLUITEN EERSTE REGULERINGSPERIODE NETBEHEERDERS GAS... 6 Artikel 9 tariefbesluiten...6 5. METHODEBESLUIT TWEEDE REGULERINGSPERIODE NETBEHEERDERS GAS... 7 Artikel 10 methodebesluit en opbouw x-factoren...7 Artikel 11 maatstafconcurrentie en meting productiviteitsverandering - algemeen...7 Artikel 12 maatstafconcurrentie en meting productiviteitsverandering - specifiek tweede periode...8 Artikel 13 individuele x-factoren...9 Artikel 14 onderzoek objectiveerbare regionale verschillen...9 6. X-FACTORBESLUIT TWEEDE REGULERINGSPERIODE NETBEHEERDERS GAS... 9 Artikel 15 x-factoren tweede reguleringsperiode...9 7. TARIEFBESLUITEN TWEEDE REGULERINGSPERIODE NETBEHEERDERS GAS... 10 Artikel 16 startpunt toegestane omzetten tweede reguleringsperiode...10 Artikel 17 tarievenmandje...10 Artikel 18 tariefvoorstel...10 APPENDIX 1: GESTANDAARDISEERDE ACTIVAWAARDEN 2004 MET AFSCHRIJVINGSTERMIJNEN... 12 APPENDIX 2: BEREKENING X-FACTOREN EERSTE EN TWEEDE REGULERINGSPERIODE... 14 APPENDIX 3: REGULATORISCHE ACCOUNTINGREGELS... 15 APPENDIX 4: TRANSPORTTARIEVEN 2001 (SPLITSINGSTARIEVEN)... 16 APPENDIX 5: TRANSPORTTARIEVEN 2002 EN 2003... 17 APPENDIX 6: TRANSPORTTARIEVEN 2004 ZONDER COMPENSATIE (INCLUSIEF INFLATIE)... 18 APPENDIX 7: TRANSPORTTARIEVEN EERSTE HELFT 2004 MET COMPENSATIE (INCLUSIEF INFLATIE)... 19 pagina 2 van 27

APPENDIX 8: RANDVOORWAARDEN TARIEVENMANDJE... 20 APPENDIX 9: PRECARIO-BRIEF DTE... 21 APPENDIX 10: SPECIFIEKE AFSPRAKEN INDIVIDUELE NETBEHEERDERS... 23 APPENDIX 11: OVERZICHT IN TE TREKKEN BEZWAREN EN BEROEPEN... 25 pagina 3 van 27

1. Inleiding 1. Deze bijlage is een onderdeel van de overeenkomst regulering transporttarieven gas, d.d. 3 november 2003. Reeds in de overeenkomst gedefinieerde begrippen hebben in deze bijlage dezelfde definitie als in de overeenkomst. 2. De uitwerking van de vastgelegde afspraken in deze bijlage is onderverdeeld in een aantal hoofdstukken die aansluiten bij de verschillende door de directeur van de Dienst uitvoering en toezicht Energie (hierna: DTe) te nemen besluiten. Allereerst zal echter een aantal algemene bepalingen die voor alle besluiten van toepassing zijn, uiteen worden gezet. De besluiten waarop vervolgens zal worden ingegaan zijn de volgende: a. X-Factorbesluit Eerste Reguleringsperiode Netbeheerders Gas; b. Tariefbesluiten Eerste Reguleringsperiode Netbeheerders Gas; c. Methodebesluit Tweede Reguleringsperiode Netbeheerders Gas; d. X-Factorbesluit Tweede Reguleringsperiode Netbeheerders Gas; en e. Tariefbesluiten Tweede Reguleringsperiode Netbeheerders Gas. 2. Algemene bepalingen Artikel 1 definiëring reguleringsperiodes 1. De eerste reguleringsperiode heeft betrekking op de periode 1 januari 2002 tot en met 31 december 2004. 2. De tweede reguleringsperiode heeft betrekking op de periode 1 januari 2005 tot en met 31 december 2007. Artikel 2 transporttarieven 1. Onder transporttarieven wordt verstaan de tarieven vastgesteld op grond van artikel 80 van de Gaswet. 2. Conform artikel 81 van de Gaswet dienen de netbeheerders elk jaar voor 1 oktober een tariefvoorstel in. 3. In afwijking van het vorige lid wordt het tariefvoorstel voor het jaar 2004 ingediend uiterlijk 21 november 2003 (zie Artikel 9 lid 6). Artikel 3 WACC De directeur DTe hanteert in de eerste en de tweede reguleringsperiode een reële WACC inclusief een correctie voor vennootschapsbelasting die op basis van het Capital Asset Pricing Model is vastgesteld op 6,8 procent per jaar. pagina 4 van 27

Artikel 4 gestandaardiseerde activawaarde De gestandaardiseerde activawaarden die als basis worden genomen voor de regulering van de transporttarieven zijn voor alle netbeheerders gas weergegeven in Appendix 1 en 2. De gestandaardiseerde activawaarden per 1 januari 2004 (hierna: gestandaardiseerde startactivawaarde) zullen jaarlijks lineair worden verminderd over de tevens in Appendix 1 per netbeheerder vastgestelde resterende afschrijvingstermijn. Artikel 5 samengestelde output De samengestelde output wordt jaarlijks berekend door de gefactureerde transportvolumes gas (inclusief vastrecht) aan alle afnemers van een individuele netbeheerder van dat jaar te wegen op basis van het gewogen gemiddelde van de gefactureerde sectortarieven ten behoeve van dat jaar en vervolgens op te tellen. Artikel 6 efficiënte economische kostenniveau (gelijk speelveld) 1. Het efficiënte economische kostenniveau voor een netbeheerder is het kostenniveau, inclusief een redelijk rendement, waarbij historische individuele inefficiënties en over- en onderwinsten zijn geëlimineerd. 2. Het efficiënte economische kostenniveau wordt uitgedrukt per eenheid samengestelde output die een netbeheerder jaarlijks levert aan al zijn afnemers. 3. De samengestelde output voor het jaar 1999, evenals de efficiënte economische kostenniveaus voor de jaren 2001, 2004 en 2007 inclusief geschatte productiviteitsverandering, zijn vastgelegd in Appendix 2 van deze bijlage. 4. De netbeheerders gas zullen jaarlijks door middel van het indienen van de regulatorische jaarrekening conform de regulatorische accountingregels (hierna: RAR) aan de directeur DTe over hun kostenniveau rapporteren (zie Artikel 7). Artikel 7 verstrekking gegevens en regulatorische accountingregels 1. De netbeheerders zullen ten behoeve van de uitvoering van de in deze bijlage en Appendices gemaakte afspraken alle relevante gegevens voor het meten van de in Artikel 11 van deze bijlage bedoelde productiviteitsverandering, inclusief eventuele wijzigingen in het activabestand, aan de directeur DTe verstrekken indien hij daarom verzoekt. 2. De directeur DTe zal uiterlijk 1 juli 2004 een eerste versie van de regulatorische accountingregels vaststellen die met ingang van 1 januari 2004 ten behoeve van het opstellen van de regulatorische jaarrekening van de netbeheerders gas zullen gelden. 3. De netbeheerders zullen ten behoeve van het ontwikkelen van de in het eerste lid genoemde RAR participeren in een voor dat doel op te richten klankbordgroep. 4. De RAR zullen tenminste tot en met het jaar 2007 gefaseerd volgens de planning in Appendix 3 worden ingevoerd. 5. De netbeheerders zullen hun regulatorische jaarrekening 2004 en later, met ingang van 1 januari 2004, indien nodig met terugwerkende kracht, inrichten op basis van de eerste versie van de RAR. Hiertoe zullen zij er zorg voor dragen dat de onderliggende gegevens voor het opstellen van de regulatorische jaarrekening uit hun administratie zijn te herleiden. pagina 5 van 27

6. Indien door de netbeheerders wordt aangegeven dat de termijn voor invoering van de RAR, zoals aangegeven in het vorige lid, niet haalbaar is, dan zal overleg plaatsvinden tussen DTe en de netbeheerders. 3. X-factorbesluit eerste reguleringsperiode netbeheerders gas Artikel 8 generieke x-factor 1. Gedurende de eerste reguleringsperiode (2002, 2003 en 2004) zal voor alle netbeheerders gas een generieke x-factor van 3,8 procent per jaar op de tarieven van het voorgaande jaar gelden. 1 2. De generieke x-factor van 3,8 procent bestaat uit een generieke verbetering voor inefficiënties uit het verleden en een sectorbrede productiviteitsverbetering (frontier shift) van 1 procent op de totale economisch efficiënte kosten. Over de eerste reguleringsperiode vindt geen nacalculatie van de productiviteitsverandering plaats. 4. Tariefbesluiten eerste reguleringsperiode netbeheerders gas Artikel 9 tariefbesluiten 1. Er vindt geen ambtshalve correctie van de tariefbesluiten 2001 plaats (zie Appendix 4 voor een overzicht van de tarieven 2001). 2. Er vindt eveneens geen ambtshalve correctie van de tariefbesluiten 2002 plaats. Er worden geen tariefbesluiten 2003 vastgesteld (zie Appendix 5 voor een overzicht van de tarieven 2002 die ook in 2003 gelden). 3. In het tariefbesluit 2004 wordt het volgende vastgesteld (zie Appendix 6 en 7): a. de tarieven 2004 die worden berekend door de vastgestelde tarieven 2001 drie keer te vermenigvuldigen met de factor (1+((cpi-x)/100)). Deze tarieven 2004 vormen de basis voor de toegestane omzetten voor de jaren 2005 tot en met 2007; 2 en b. de eenmalig gecorrigeerde tarieven voor de eerste helft van 2004. In de eenmalig gecorrigeerde tarieven 2004 worden verschillen tussen de in het tweede lid bedoelde tarieven voor 2002 en 2003 en de ingevolge Artikel 8 berekende tarieven 2002 en 2003 als compensatie verwerkt. 4. Over de eenmalige correcties zoals beschreven in het voorgaande lid wordt de heffingsrente volgens artikel 30, vijfde lid van de Algemene Wet inzake de Rijksbelastingen, berekend. Deze heffingsrente bedraagt 3,30 procent voor het jaar 2002 en 2,71 procent voor het jaar 2003. 3 1 Voor Westland infrastructuur B.V., wordt de x-factor van 3,8 procent toegepast met inachtneming van de aanpassing van de tarieven 2001 zoals neergelegd in appendix 10. Deze aanpassing heeft alleen gevolgen voor de tarieven vanaf 2004. 2 Voor Westland Infrastructuur B.V. dient bij dit artikel in plaats van vastgestelde tarieven 2001 gelezen worden aangepaste tarieven 2001, zoals aangegeven in de vorige voetnoot. pagina 6 van 27

5. Het derde en vierde lid van dit artikel leiden gezamenlijk tot eenmalig gecorrigeerde tarieven voor de eerste helft van 2004 zoals vermeld in Appendix 6. 6. DTe zal ten behoeve van een tijdige vaststelling van de tariefbesluiten 2004 uiterlijk 17 november 2003 een informatieverzoek uitsturen en de netbeheerders zullen de benodigde tariefvoorstellen uiterlijk 21 november 2003 indienen bij DTe. De netbeheerders nemen bij hun tariefvoorstel Appendix 6 en 7 in acht. 5. Methodebesluit tweede reguleringsperiode netbeheerders gas Artikel 10 methodebesluit en opbouw x-factoren 1. Het methodebesluit voor maatstafconcurrentie van netbeheerders gas zal gelijk zijn aan het methodebesluit van maatstafconcurrentie voor regionale netbeheerders elektriciteit, zoals vastgesteld op 15 september 2003. Van dit methodebesluit kan enkel worden afgeweken indien dit expliciet in deze overeenkomst (inclusief bijlage en Appendices) is opgenomen, of indien alle ondertekenende partijen het daarover eens zijn. 2. De op te leggen x-factor per individuele netbeheerder in de tweede reguleringsperiode bestaat uit een generieke korting op de efficiënte economische kosten (zie Artikel 6) en een individuele korting op de toegestane omzet. Het individuele deel wordt opgelegd op de toegestane omzet over de jaren 2005, 2006 en 2007. Artikel 11 maatstafconcurrentie en meting productiviteitsverandering - algemeen 1. DTe zal met ingang van de tweede reguleringsperiode maatstafconcurrentie voor de tariefregulering van de netbeheerders invoeren. Maatstafconcurrentie resulteert voor alle netbeheerders in een generieke korting op de efficiënte economische kosten. 2. De schatting van de generieke korting van een reguleringsperiode wordt bepaald op basis van werkelijk gerealiseerde en door DTe gemeten gewogen gemiddelde productiviteitsveranderingen van de netbeheerders in de meetgroep in alle behalve het laatste jaar van de voorafgaande reguleringsperiode, en het laatste jaar van de daaraan voorafgaande reguleringperiode (hierna: meetperiode). Deze meting vindt jaarlijks plaats. 3. Uitgangspunten bij het meten van de productiviteitsverandering zijn de geactualiseerde kostenniveau s, de Total Factor Productivity (TFP)-methode, en de samengestelde outputs. De productiviteitsverandering wordt berekend op basis van de gemiddelde kostenverandering per eenheid samengestelde output van het betreffende jaar. Hierbij bestaan de kosten uit de totale transportkosten van de netbeheerder, die derhalve betrekking hebben op alle afnemers van de netbeheerder. In de samengestelde output zijn zowel de volumes van de afnemers met een 3 Deze heffingsrentes per jaar zijn berekend als het gewogen gemiddelde van de door het Ministerie van Financiën vastgestelde en gepubliceerde rentepercentages die betrekking hebben op het desbetreffende kalenderjaar. De aldus berekende heffingsrente voor een bepaald jaar wordt toegepast op de correctie die voor de tarieven van datzelfde jaar plaatsvindt. pagina 7 van 27

jaarlijkse afname boven de 170.000 m 3 als de volumes van de afnemers met een jaarlijkse afname onder de 170.000 m 3 opgenomen. Voor het meten van de productiviteitsverandering wordt rekening gehouden met graaddagen zolang er volumegerelateerde (exclusief vastrecht) tariefcomponenten zijn. De gezamenlijke netbeheerders doen voor 1 juli 2004 een voorstel voor een correctiemechanisme voor graaddagen. DTe beoordeelt dit voorstel en stelt dit na overleg met de netbeheerders gas eventueel gewijzigd vast. 4. De in het voorgaande lid bepaalde meting geldt alleen voor de netbeheerders die deel uitmaken van de representatieve meetgroep ( peer -groep). Deze meetgroep bestaat uit alle netbeheerders die in het eerste jaar van de meetperiode kostenefficiënt zijn (zie Artikel 6). Indien geen van de drie grote energiebedrijven (te weten de gezamenlijke netbeheerders van Eneco en Essent en de netbeheerder van Nuon) in het eerste jaar van de meetperiode kostenefficiënt is, wordt het meest efficiënte bedrijf van deze drie aan de meetgroep toegevoegd. In dat geval zal DTe de gemeten productiviteitsverandering toetsen op representativiteit en vervolgens de gerealiseerde productiviteitsverandering vaststellen. 5. Bij de in het derde lid van dit artikel genoemde wijze van vaststelling van de generieke korting zullen correcties worden uitgevoerd voor schattingsfouten betreffende de generieke korting in de daaraan voorafgaande reguleringsperiode. Over deze correcties wordt de heffingsrente volgens artikel 30, vijfde lid van de Algemene Wet inzake de Rijksbelastingen berekend. 6. Ieder jaar in juli zullen de netbeheerders worden geïnformeerd over de gewogen gemiddelde productiviteitsverandering over het voorgaande jaar. Hiertoe wordt door DTe jaarlijks voor 1 november een Codata-module regulatorische jaarrekening naar alle netbeheerders gas gestuurd, die de netbeheerders gas uiterlijk 31 mei van het daarop volgende jaar met inachtneming van het gestelde in Artikel 7 ingevuld en voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring retourneren. Artikel 12 maatstafconcurrentie en meting productiviteitsverandering - specifiek tweede periode 1. In afwijking van Artikel 11, tweede lid wordt voor de tweede reguleringsperiode de productiviteitsmeting over de jaren 2004 t/m 2005 en 2005 t/m 2006 gemeten. Het resultaat hiervan, zijnde een gemiddelde jaarlijkse productiviteitsverandering, wordt van toepassing verklaard op de gehele, driejarige, bij de tweede reguleringsperiode behorende meetperiode. 2. In afwijking van het tweede en derde lid van Artikel 11 en met inachtneming van Artikel 11 vierde lid, staat DTe de netbeheerders in de eerste periode dat maatstafconcurrentie wordt ingevoerd (2005-2007), enige ruimte toe om aan het systeem te wennen en om eventuele onzekerheden in het ontwerp van het nieuwe systeem op te vangen. Dit wordt gedaan door voor de tweede reguleringsperiode uitsluitend de volgende aanpassing te verrichten op de standaardmethode die hierboven beschreven is. Deze aanpassing bestaat eruit dat de door te voeren correctie voor de schattingsfout voor de jaren 2005-2007 eenmalig neerwaarts zal worden bijgesteld met 0,50 procentpunt. 3. De eenmalige aanpassing zoals bedoeld in het vorige lid bepaalt mede de hoogte van het na te calculeren bedrag in de derde periode. Het efficiënte economische kostenniveau op 31 pagina 8 van 27

december 2007 wordt bepaald door een correctie van de schattingsfout die volledig gebaseerd is op de gemeten productiviteitsverandering. 4. Voor het meten van de productiviteitsverandering behorende bij de tweede reguleringsperiode wordt rekening gehouden met de overgang van de huidige tariefstructuur naar een tarievenmandje met naar verwachting een nieuwe tariefstructuur. Om de samengestelde outputs (zie Artikel 5) ten behoeve van de productiviteitsmeting vergelijkbaar te maken vóór en na de wijziging van de tariefstructuur, worden de tarieven 2005 teruggerekend naar fictieve tarieven 2003 onder de nieuwe tariefstructuur. Voor deze terugrekening wordt per netbeheerder per tariefcomponent de inverse van de voor deze netbeheerder en dat jaar geldende cpi-x toegepast. Dit wordt gedaan voor de terugrekening van 2005 naar 2004 en van 2004 naar 2003. Deze fictieve tarieven 2003 vormen de basistarieven voor de productiviteitsmeting. Artikel 13 individuele x-factoren 1. Het tariefniveau van de netbeheerders zal door DTe naar het geactualiseerde efficiënte economische kostenniveau worden gebracht door vaststelling van een individuele korting voor de tweede reguleringsperiode. 2. DTe zal de individuele x-factor voor elke netbeheerder baseren op de tarieven 2004 (zie Artikel 9) en het efficiënte economische kostenniveau 2007 (zie Artikel 6). Het efficiënte economische kostenniveau 2007 is vastgesteld op voorcalculatorische basis, dat wil zeggen inclusief de geschatte productiviteitsverbetering van 1% op de totale kosten. De individuele x-factoren voor de netbeheerders in de tweede periode zijn vastgelegd in Appendix 2 van deze bijlage. Artikel 14 onderzoek objectiveerbare regionale verschillen 1. Gedurende de tweede reguleringsperiode zal door DTe een onderzoek worden uitgevoerd naar het bestaan van eventuele objectiveerbare regionale verschillen die tariefverhogingen dan wel tariefverlagingen rechtvaardigen, zoals bijvoorbeeld aansluitdichtheid en de hoogte van de te betalen precario. Indien uit dit onderzoek blijkt dat er objectiveerbare regionale verschillen tussen gasdistributienetten bestaan die relevant zijn voor de reguleringssystematiek, zullen deze uitkomsten worden verwerkt bij het bepalen van de toegestane omzetten in de derde reguleringsperiode. 2. Vooruitlopend op dit onderzoek zal DTe in een open brief aangeven wat de effecten van het heffen van verschillende precario s is op de regulering van de transporttarieven gas (zie Appendix 9). Deze brief wordt ter beschikking gesteld aan de netbeheerders. 6. X-factorbesluit tweede reguleringsperiode netbeheerders gas Artikel 15 x-factoren tweede reguleringsperiode 1. Het X-Factorbesluit Tweede Reguleringsperiode Netbeheerders Gas wordt vastgesteld conform de beschreven wijze in het methodebesluit Netbeheerders Gas (zie Artikel 10). pagina 9 van 27

2. De relevante kostenniveaus, toegestane omzetten per samengestelde output alsmede de x- factoren die voor de verschillende netbeheerders zullen gelden in het X-Factorbesluit Tweede Reguleringsperiode Netbeheerders Gas zijn in Appendix 2 weergegeven. 7. Tariefbesluiten tweede reguleringsperiode netbeheerders gas Artikel 16 startpunt toegestane omzetten tweede reguleringsperiode 1. Het startpunt voor de berekening van de toegestane omzetten voor de tweede reguleringsperiode zijn de (ongecorrigeerde) tarieven 2004 zoals gedefinieerd in Artikel 9, lid 3 onderdeel a, en zoals weergegeven in Appendix 6. 2. De netbeheerder doet voor 1 mei 2004 een onderbouwd voorstel met betrekking tot de normvolumes voor de tweede periode. Dit voorstel is gebaseerd op de gerealiseerde volumes 2003 waarbij wordt onderbouwd welk deel van deze volumes wordt toegerekend aan afnemers met een jaarlijkse afname onder 170.000 m 3 en welk deel aan afnemers met een jaarlijkse afname tussen 170.000 m 3 en 1.000.000 m 3. DTe beoordeelt dit voorstel op juistheid en stelt dit eventueel gewijzigd vast. Artikel 17 tarievenmandje 1. De gezamenlijke netbeheerders zullen uiterlijk 1 maart 2004 een voorstel aan DTe ter vaststelling voorleggen met betrekking tot een verzameling regels die van toepassing is op de tarievenmandjes. Een tarievenmandje is een verzameling tariefdragers met door DTe vastgestelde normvolumes en door de netbeheerders in te vullen tarieven. Het somproduct van de tarieven en de bijbehorende normvolumes bedraagt maximaal de toegestane omzet van het jaar waar het voorstel betrekking op heeft. De randvoorwaarden voor het tarievenmandje gas zijn als Appendix 8 bij deze bijlage opgenomen. 2. Het tarievenmandje beoogt in ieder geval geleidelijke convergentie van de tariefcomponenten richting kostenoriëntatie. Indien het in het eerste lid bedoelde voorstel niet tijdig wordt ontvangen, zal DTe uiterlijk 1 juli 2004 deze regels zelf vaststellen ten behoeve van de tariefvoorstellen van de netbeheerders voor de jaren 2005 en later. Het voorstel en de regels zullen passen binnen de in Appendix 8 weergegeven randvoorwaarden voor het tarievenmandje. 3. De netbeheerders dienen te onderbouwen hoe de normvolumes onder de oude structuur worden omgezet in normvolumes voor de nieuwe structuur van het tarievenmandje. DTe beoordeelt dit voorstel en stelt de nieuwe normvolumes eventueel gewijzigd vast. Artikel 18 tariefvoorstel 1. De toegestane omzet voor een bepaald jaar betreft de maximale omzet die een netbeheerder op basis van de vastgestelde normvolumes in dat jaar mag behalen met zijn transporttarieven die in hetzelfde jaar in rekening worden gebracht. pagina 10 van 27

2. De toegestane omzet voor een bepaald jaar wordt berekend door de toegestane omzet voor het voorgaande jaar te vermenigvuldigen met de factor (1 + ((cpi - x)/100)). 3. Vanaf 1 oktober 2004 wordt het tariefvoorstel (Artikel 2) voor het jaar 2005 gebaseerd op de toegestane omzet die is aangegeven in het tarievenmandje (zie artikel Artikel 17). pagina 11 van 27

Appendix 1: Gestandaardiseerde activawaarden 2004 met afschrijvingstermijnen De gestandaardiseerde activawaarden in het jaar 2004 en de bijbehorende resterende afschrijvingstermijnen vanaf 2004 zijn als volgt vastgesteld: De gestandaardiseerde activawaarden per 1 januari 1999 en de bijbehorende gestandaardiseerde afschrijvingen, aangeleverd in module 2, gaan uit van een economische levensduur van 25 jaar. Aangezien bij hedendaagse inzichten de economische levensduur rond 45 jaar dient te liggen worden de gestandaardiseerde activawaarden en bijbehorende afschrijvingstermijnen aangepast. De gestandaardiseerde activawaarden per 1 januari 1999 zijn van alle bedrijven herberekend door middel van een factor 45/25. De resterende afschrijvingstermijnen worden berekend door de gestandaardiseerde activawaarden per 1 januari 1999 te delen door de gestandaardiseerde afschrijvingen, zoals aangeleverd in module 2, en deze vervolgens te verlengen met 20 jaar. Er van uitgaande dat investeringen en afschrijvingen gelijk zijn in de periode 1999 t/m 2003 kan verondersteld worden dat de gestandaardiseerde activawaarden en de resterende afschrijvingstermijnen per 1 januari 2004 gelijk zijn aan die per 1 januari 1999. Deze startactivawaarden 2004 worden lineair over de resterende afschrijvingstermijn afgeschreven. Indien een bedrijf na bovengenoemde aanpassing een gestandaardiseerd kostenniveau heeft dat onder het berekende efficiënte kostenniveau 2001, uitgedrukt in prijspeil 2004, ligt (zie Appendix 2 kolom Efficiënte kosten 2001) dan wordt de gestandaardiseerde activawaarde 2004 zodanig herijkt dat het gestandaardiseerde kostenniveau gelijk is aan het efficiënte kostenniveau 2001 (inclusief pagina 12 van 27

inflatie). Aangezien de resterende afschrijvingstermijn hierbij ongewijzigd blijft worden bij deze bewerking de gestandaardiseerde afschrijvingen overeenkomstig bijgesteld. Vervolgens is ook de gestandaardiseerde boekwaarde 2001 herijkt, zodanig dat het gestandaardiseerde kostenniveau 2001 gelijk is aan het efficiënte kostenniveau 2001, uitgedrukt in het prijspeil 2001 (zie Appendix 2). De regels inzake het activeringsbeleid en afschrijvingen van nieuwe investeringen worden opgenomen in de RAR (zie Appendix 3). De in deze Appendix vermelde activawaarden zijn enkel bedoeld voor gebruik bij de regulering van de gasdistributienetten door DTe. Deze activawaarden zijn aangepast om ze zo goed mogelijk onderling vergelijkbaar te maken tussen de verschillende netbeheerders, en om ze zo consistent mogelijk te maken met de reguleringssystematiek. pagina 13 van 27

Appendix 2: Berekening x-factoren eerste en tweede reguleringsperiode De in deze Appendix vermelde toegestane omzetten zijn exclusief inflatie in prijspeil 2001 en gebaseerd op totale kosten en de gegevens voor alle afnemers. pagina 14 van 27

Appendix 3: Regulatorische accountingregels Het ontwikkelen van de RAR heeft betrekking op de Regulatorische Jaarrekening netbeheerders gas in het kader van het Codata-handboek. Stappenplan ontwikkeling RAR Datum gereed 1. Instellen klankbordgroep RAR (KBG) Week 47 2003 2. Uitwerken module Activa voor zowel magere als vette netbeheerders Week 51 3. Bespreken opzet en doelstelling RAR met KBG Week 3 2004 4. Bespreken module Activa met KBG Week 3 5. Verwerken aanpassingen in module Activa Week 5 6. Vaststellen module Activa Week 7 7. Uitwerken module Kosten & Opbrengsten Week 5 8. Bespreken module Kosten & Opbrengsten met KBG Week 7 9. Verwerken aanpassingen in module Kosten & Opbrengsten Week 9 10. Vaststellen module Kosten & Opbrengsten Week 11 15. Uitwerken bijlage model Regulatorische Jaarrekening Week 11 16. Bespreken bijlage model Regulatorische Jaarrekening met KBG Week 13 17. Verwerken aanpassingen in bijlage model Regulatorische Jaarrekening Week 15 18. Vaststellen bijlage model Regulatorische Jaarrekening Week 17 20. Vaststellen RAR door de directeur DTe Week 19 21. Verstrekken van de eerste versie van de RAR aan alle betrokken bedrijven Week 22 22. Evaluatie en aanpassing van de eerste versie 2005 en 2006 23. Uitbreiding eerste versie met module om solvabiliteit te beoordelen 2005 pagina 15 van 27

Appendix 4: Transporttarieven 2001 (splitsingstarieven) pagina 16 van 27

Appendix 5: Transporttarieven 2002 en 2003 pagina 17 van 27

Appendix 6: Transporttarieven 2004 zonder compensatie (inclusief inflatie) pagina 18 van 27

Appendix 7: Transporttarieven eerste helft 2004 met compensatie (inclusief inflatie) pagina 19 van 27

Appendix 8: Randvoorwaarden tarievenmandje Vanaf 1 oktober 2004 worden de transporttarieven gas voor afnemers beneden de 170.000 m 3 in de vorm van een tarievenmandje aangeleverd. De gezamenlijke netbeheerders zullen uiterlijk voor 1 maart 2004 een voorstel aan DTe ter vaststelling voorleggen met betrekking tot de structuur van het tarievenmandje, dat wil zeggen de categorieën afnemers en tariefdragers. Indien een dergelijk voorstel niet tijdig wordt ontvangen, zal DTe uiterlijk 1 juli 2004 het tarievenmandje zelf vaststellen. Het tarievenmandje moet aan de volgende randvoorwaarden voldoen: 1. De afnemers kunnen in verschillende categorieën worden ingedeeld. 2. De categorieën waarin afnemers worden ingedeeld zijn onafhankelijk van de geïnstalleerde meters. De categorieën kunnen afhankelijk zijn van de gecontracteerde capaciteit of het afnameprofiel van de afnemers. 3. Per categorie afnemers kan een vastrechttarief, een capaciteitstarief en een volumetarief vastgesteld worden. 4. De categorieën die worden gebruikt sluiten elkaar onderling uit en omvatten gezamenlijk alle afnemers beneden de 170.000 m 3 en hun afname. 5. De tariefstructuur is voor alle netbeheerders gelijk. 6. Alvorens het tarievenmandje voor de eerste keer bij DTe wordt ingediend, voeren netbeheerders gas hierover overleg met representatieve organisaties van afnemers. 7. De netbeheerders zorgen ervoor dat elke afnemer die in 2005 in een andere categorie wordt ingedeeld minimaal tien werkdagen voordat de tarieven inwerkingtreden, geïnformeerd wordt over de categorie waarin deze is ingedeeld, de reden daarvoor en de gevolgen daarvan in termen van tarieven. Ze voorzien in een procedure waardoor afnemers die dat wensen en kunnen onderbouwen gedurende twee maanden hun verzoek om in een andere categorie ingedeeld te worden, kenbaar kunnen maken. 8. Indien een afnemer en een netbeheerder het niet eens kunnen worden over de categorie waarin de betreffende afnemer ingedeeld moet worden, kan de afnemer een geschil bij DTe indienen. 9. Deze wijziging zal zodanig worden ingericht dat het totaalbedrag van de factuur voor de gemiddelde individuele afnemer per tariefcategorie, onder aanname van gelijkblijvende afname, niet meer dan 15 procent afwijkt van het voorgaande jaar. DTe en een individuele netbeheerder kunnen gezamenlijk besluiten van de hiervoor vermelde bandbreedte af te wijken. Ook heeft de eenmalige wijziging van de huidige tariefstructuur naar het tarievenmandje geen invloed op de reeds bepaalde toegestane omzet. 10. De tariefstructuur dient te zijn gebaseerd op het principe van kostenoriëntatie. Dit betekent dat in de loop van de tweede reguleringsperiode voor de sector als geheel wordt gestreefd naar een zwaardere weging van de volume-onafhankelijke tarieven. Daarbij geldt echter dat minimaal 25 procent van de totale omzet gegenereerd wordt uit de volumecomponent voor bedrijven die bij het ingaan van de overeenkomst hierboven zitten. pagina 20 van 27

Appendix 9: Precario-brief DTe LS, De dienst uitvoering en toezicht Energie (hierna: DTe) heeft onder andere tot taak de tarieven voor het transport van gas en elektriciteit vast te stellen 1. 4 Bij het vaststellen van deze tarieven dient DTe de transportbedrijven te prikkelen om een doelmatige bedrijfsvoering te voeren. Deze prikkel wordt gegeven in de vorm van een korting op de tarieven, de zogenaamde x-factor. De tariefregulering van DTe is gebaseerd op het beginsel van kostenoriëntatie. Dit betekent dat de tarieven de kosten van het transportnet dekken inclusief een redelijk rendement op het geïnvesteerde vermogen. Het beginsel van kostenoriëntatie wordt internationaal ook door verschillende toezichthouders gehanteerd voor het vaststellen van tarieven voor diverse netwerken, zoals bijvoorbeeld de vaste telefoonnetten. Voor de vaststelling van de tarieven maakt DTe gebruik van een zogenaamd systeem van maatstafconcurrentie. In dit systeem worden de kosten en producten van de verschillende regionale electriciteits- en gastransportbedrijven in Nederland met elkaar vergeleken. De hoogte van de x-factor wordt in dit systeem bepaald door de gemeten gemiddelde kostenverandering uitgedrukt per eenheid product 2. 5 Een systeem van maatstafconcurrentie kan echter alleen goed worden uitgevoerd als de omstandigheden die van invloed zijn op de onderliggende kosten voor de verschillende bedrijven gelijk zijn of gelijk worden gemaakt. In het kader van de tariefvaststelling heeft DTe geconstateerd dat de elektriciteits- en gastransportbedrijven te maken hebben met verschillende kosten die voortvloeien uit de precarioheffingen. Bovendien is gebleken dat deze precario-heffingen per jaar en per gemeente, provincie of waterschap kunnen verschillen. De precario-kosten beïnvloeden dan ook het systeem van maatstafconcurrentie. De Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet geven DTe niet de ruimte om op een andere manier rekening te houden met deze kosten 3. 6 Dit betekent dat de precario-kosten de tariefregulering van DTe beïnvloeden. Omdat een regionaal transportnet over meerdere gemeentes, provincies en waterschappen is uitgelegd, hebben deze instanties een prikkel de precario-heffing steeds hoger vast te stellen. De reden hiervoor is dat niet alleen de inwoners van de betreffende instanties worden geconfronteerd met de precario-verhoging maar dat deze verhoging via de tarieven van het elektriciteits- en 1 Artikelen 41 Elektriciteitswet 1998 en 80 Gaswet. 2 Nadere informatie over het systeem van maatstafconcurrentie is te vinden op de Internetpagina van DTe (www.dte.nl). 3 De formule (1+((cpi-xt)/100))*Pt-1 die staat in artikel 40 lid 1 Elektriciteitswet 1998 en artikel 80 lid 1 Gaswet biedt deze ruimte niet pagina 21 van 27

gastransportbedrijf over alle afnemers in het verzorgingsgebied van het transportbedrijf wordt gesocialiseerd. DTe is van mening dat aanpassing van het wettelijk kader op dit punt gewenst is. Hiervoor ziet DTe twee mogelijke oplossingen. In de eerste plaats zou er voor gekozen kunnen worden om een vergelijkbare regeling als in de Telecommunicatiewet te treffen. Op grond van deze wet dienen de gemeentes de aanleg, instandhouding en opruiming van kabels te gedogen en is het heffen van precario niet toegestaan 4. 7 Een andere oplossing kan gevonden worden door in de Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet de mogelijkheid op te nemen dat de precario-heffingen van een bepaalde gemeente één op één aan de afnemers in die gemeente worden doorberekend. Hoogachtend, ir. G.J.L. Zijl De directeur van de Dienst uitvoering en toezicht Energie 4 Zie hoofdstuk 5 Telecommunicatiewet pagina 22 van 27

Appendix 10: Specifieke afspraken individuele netbeheerders Essent De netbeheerders InfraMosane N.V., Essent Netwerk Brabant B.V., Essent Netwerk Friesland B.V., Essent Netwerk Limburg B.V., Essent Netwerk Noord B.V. hebben in de periode januari tot en met augustus 2002 lagere tarieven gehanteerd dan DTe heeft vastgesteld. De tarieven 2002 waren gebaseerd op een kostenniveau inclusief meters en aansluitingen. Voor de periode september tot en met december 2002 heeft DTe nieuwe tarieven vastgesteld waarin voor alle netbeheerders een correctie is verwerkt voor het ten onrechte doorberekenen van de kosten voor meters en aansluitingen aangezien deze niet tot het gereguleerde domein behoren. Bovengenoemde netbeheerders hadden echter zelfstandig al de tarieven gecorrigeerd per 1 januari 2002 waardoor er deels een dubbele correctie voor meters en aansluitingen heeft plaatsgevonden. Deze dubbele correctie wordt teruggedraaid door de volgende bedragen op te nemen in de compensatie gereguleerde vastrecht transporttarieven voor de eerste helft van het jaar 2004, zoals is weergegeven in Appendix 7. pagina 23 van 27

Westland Bij de herziene splitsingstarieven d.d. 12 juli 2002 is voor Westland Energie Infrastructuur B.V. een correctie voor meters en aansluitingen doorgevoerd. Deze correctie heeft mede tot gevolg dat de tariefindeling van Westland onevenredig afwijkt van de gewogen gemiddelde tarieven in de sector. In plaats van de gereguleerde transporttarieven 2003 zoals genoemd in appendix 5 worden de volgende tarieven 2001 gehanteerd als uitgangspunt voor de vaststelling van de gereguleerde transporttarieven 2004 op basis van de formule (1 + (cpi x)/100): De aanpassing van de splitsingstarieven is omzetneutraal uitgevoerd. Daarbij is er op toegezien dat de tarieven dichter bij de gewogen sectortarieven komen. pagina 24 van 27

Appendix 11: Overzicht in te trekken bezwaren en beroepen Splitsingsbesluiten In bezwaar Kenmerk Bezwaarmaker 100224/12 Eneco Edelnet Delfland B.V. 100225/19 Eneco Netbeheer B.V. 100232/13 Eneco Netbeheer Zuid-Kennemerland B.V. 100233/13 Eneco Netbeheer Weert N.V. 100234/13 Eneco Netbeheer N.O. Friesland B.V. 100235/15 Eneco Netbeheer Midden-Kennemerland 100236/14 Eneco Netbeheer Amstelland B.V. 100237/13 Eneco Netbeheer Zeist en Omstreken B.V. 100240/17 Eneco Netbeheer Midden-Holland B.V. 100230/15 Essent Netwerk Limburg B.V. 100227/17 Essent Netwerk Brabant B.V. 100228/23 Essent Netwerk Friesland NW-ZO N.V. Essent Netwerk Friesland ZW N.V. 100231/24 Essent Netwerk Noord N.V. 100238/16 Infra Mosane N.V. 100239/23 Intergas Netbeheer B.V. 100222/14 Centraal Overijselse nutsbedrijven 100226/16 N.V. Nutsbedrijf Regio Eindhoven NRE 100223/16 Delta Netwerkbedrijf Gas B.V. 100243/14 Obragas Net B.V. 100244/16 ONS Netbeheer B.V. 100787/117 N.V. Continuon Netbeheer 100245/18 Enbu B.V. 100246/17 Rendo Netbeheer B.V. pagina 25 van 27

In beroep Kenmerk Appellant 101538/1 Westland Infrastructuur B.V. Tariefbesluiten transport 2002 Bezwaar gereguleerde gebruiksafhankelijke transporttarieven gas voor het jaar 2002, artikel 80 Gaswet Kenmerk Bezwaarmaker 100606/15 Obragas Net B.V. 100605/18 N.V. Continuon Netbeheer 100588/20 Eneco Netbeheer Amstelland B.V. 100589/20 Eneco Edelnet Delfland B.V. 100590/20 Eneco Netbeheer Midden-Holland B.V. 100591/25 Eneco Netbeheer B.V. 100592/20 Eneco Netbeheer Zuid-Kennemerland B.V. 100593/20 Eneco Midden Kennemerland B.V. 100594/20 Eneco Netbeheer Noord Oost Friesland B.V. 100595/20 Eneco Netbeheer Zeist en Omstreken B.V. 100596/20 Eneco Netbeheer Weert N.V. 100602/16 Intergas Netbeheer B.V. Bezwaar vastrechtcomponent gastransporttarieven voor het jaar 2002 Kenmerk Bezwaarmaker 100605/17 N.V. Continuon Netbeheer 100602/16 Intergas Netbeheer B.V. 100587/16 Delta Netwerkbedrijf Gas B.V. 100588 /22 Eneco Netbeheer Amstelland B.V. 100589/22 Eneco Edelnet Delfland B.V. 100590/22 Eneco Netbeheer Midden-Holland B.V. 100591/27 Eneco Netbeheer B.V. 100592/22 Eneco Netbeheer Zuid-Kennemerland B.V. 100593/22 Eneco Midden Kennemerland B.V. 100594/22 Eneco Netbeheer Noord Oost Friesland B.V. 100595/22 Eneco Netbeheer Zeist en Omstreken B.V. 100596/22 Eneco Netbeheer Weert N.V. 100606/22 Obragas Net B.V. pagina 26 van 27

X-besluiten Transport Bezwaarschriften X t factor 2002/2003 zoals bedoeld in artikel 80 Gaswet voor netbeheerders Kenmerk Bezwaarmaker 100636/1 Essent Netwerk Brabant B.V., Essent Netwerk Friesland NW-ZO N.V., Essent Netwerk Limburg B.V., Essent Netwerk Noord N.V. en Inframosane N.V. 100636/3 GNET B.V. i.o. 100636/4 N.V. Continuon Netbeheer 100636/5 Delta Netwerkbedrijf Gas B.V. 100636/6 Eneco Netbeheer Amstelland B.V., Eneco Edelnet Delfland B.V., Eneco Netbeheer Midden-Holland B.V., Eneco Netbeheer Zuid-Kennemerland B.V., Eneco Netbeheer Midden-Kennemerland B.V., Eneco Netbeheer NOF B.V., Eneco Netbeheer Zeist & Omstreken B.V. en Eneco Netbeheer Weert N.V. 100636/11 Westland Energie Infrastructuur B.V. 100636/12 Intergas Netbeheer B.V. 100636/13 REMU N.V. 100636/14 Netbeheerder Centraal Overijssel B.V. 100636/15 ONS Netbeheer B.V. 100636/16 B.V. Netbeheer Haarlemmermeer 100636/20 Rendo Netbeheer B.V. 100636/21 Obragas Net B.V. pagina 27 van 27