Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad informatiecentrum tel. (070) 373 8020 betreft recente ontwikkelingen op het gebied van de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen uw kenmerk ons kenmerk BAOZW/U201200335 Lbr. 12/029 bijlage(n) datum 29 februari 2012 Samenvatting Met deze ledenbrief informeren wij u over de laatste ontwikkelingen op het gebied van toezicht en handhaving van kinderopvang en peuterspeelzalen. In deze brief komen de volgende onderwerpen aan de orde: 1. Uitspraak Raad van State over Beleidsregels kwaliteit kinderopvang 2. Informatie-uitvraag Inspectie van het Onderwijs 3. Vervallen 1-locatie-eis gastouders 4. Juridische databank 5. Leges bij nieuwe aanvragen 6. Expertisecentrum Toezicht en Handhaving Kinderopvang
Aan de leden informatiecentrum tel. (070) 373 8020 betreft recente ontwikkelingen op het gebied van de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen uw kenmerk ons kenmerk BAOZW/U201200335 Lbr. 12/029 bijlage(n) datum 29 februari 2012 Geacht college en gemeenteraad, Met deze ledenbrief informeren wij u over de laatste ontwikkelingen op het gebied van toezicht en handhaving van kinderopvang en peuterspeelzalen. In deze brief komen de volgende onderwerpen aan de orde: 1. Uitspraak Raad van State over Beleidsregels kwaliteit kinderopvang 2. Informatie-uitvraag Inspectie van het Onderwijs 3. Vervallen 1-locatie-eis gastouders 4. Juridische databank 5. Expertisecentrum Toezicht en Handhaving Kinderopvang 1. Uitspraak Raad van State over Beleidsregels kwaliteit kinderopvang De kwaliteitseisen uit de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen (Wko) zijn vastgelegd in de Beleidsregels kwaliteit kinderopvang. Gemeenten handhaven indien een houder de gestelde kwaliteitseisen niet nakomt. In een uitspraak van de Raad van State van 21 december 2011 is de handhaving op basis van de Beleidsregels kwaliteit kinderopvang echter als niet correct bestempeld. Volgens de Raad van State moeten de kwaliteitsregels op een andere manier worden vastgesteld. Deze uitspraak leidde tot veel vragen van gemeenten en GGD en. Naar aanleiding van deze uitspraak is door de VNG (o.a. ondersteund door vertegenwoordigers van de G4) overleg gevoerd met het ministerie van SZW over de gevolgen van deze uitspraak voor de handhaving. Door de VNG is aangedrongen op een zeer spoedige reparatie van deze situatie. De Wko geeft namelijk de mogelijkheid voor het opstellen van een Algemene Maatregel van Bestuur waarin dit geregeld kan worden.
Inmiddels heeft de minister van SZW een brief (1 februari 2012) aan de Tweede Kamer gestuurd, waarin hij aankondigt dat de situatie per mei 2012 opgelost is door het vaststellen van een AMvB en een ministeriële regeling. In deze regelgeving zullen de eisen uit de Beleidsregels kwaliteit worden opgenomen. Deze eisen zijn een uitwerking van de bekende kwaliteitseisen die door de branche zelf zijn opgesteld in het convenant kinderopvang. De uitspraak heeft alleen gevolgen voor handhaving op grond van eisen uit de Beleidsregels kwaliteit, maar heeft geen gevolgen voor handhaving op grond van concrete wettelijke voorschriften of andere nadere regelgeving (zoals de Regeling Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen). Dit betekent dat nog steeds gehandhaafd kan worden op onder meer: VOG aanwezigheid van risico-inventarisatie Nederlandse taal als voertaal deskundigheid gastouders inspectierapport door houder op website klachtenreglement oudercommissie, reglement en adviesrecht voorschoolse educatie (besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie) verplichting om bij aanvraag tot exploitatie het pedagogisch beleidsplan, de risicoinventarisatie en de VOG van de houder (en evt. huisgenoten) in te dienen (Besluit registers kinderopvang en peuterspeelzaalwerk) Administratieve eisen voor kinderopvang en gastouderbureau uit Regeling Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen Wat gebeurt er met de inspecties? Zoals gesteld in de brief van minister Kamp aan de Tweede Kamer van 16 januari 2012 kunnen inspecties blijven doorgaan. Inspecties gebeuren op basis van een modelrapport. Dit modelrapport kan door de GGD nog steeds worden gebruikt en de GGD kan dus nog steeds vaststellen of wel of niet voldaan is aan wat in het modelrapport staat. Hiermee toetst de GGD of aan de kwaliteitseisen zoals vastgelegd in het convenant kinderopvang is voldaan. Zodra de regelgeving weer is vastgesteld, kunnen de overtredingen die zijn geconstateerd opnieuw geïnspecteerd en zonodig gehandhaafd worden. GIR Handhaven De applicatie die gemeenten ondersteunt bij de handhavingsactiviteiten (GIR Handhaven) wordt vanaf 6 februari 2012 bij gemeenten geïmplementeerd door KING. Al ruim 300 gemeenten hebben zich aangemeld. GIR Handhaven blijft zijn waarde behouden in de ondersteuning van de gemeentelijke werkprocessen, ondanks de uitspraak van de Raad van State. Inspecties worden peuterspeelzalen datum 29 februari 2012 02/05
nog steeds uitgevoerd en als de kwaliteitseisen niet nageleefd worden, wordt er nog steeds opgetreden. Heeft uw gemeente zich nog niet aangemeld voor de implementatie van GIR Handhaven, dan adviseren wij u dan ook dit alsnog te doen. U kunt hiervoor terecht op de website van KING (www.operatiekinderopvang.nl). 2. Informatie-uitvraag Inspectie van het Onderwijs Verschillende gemeenten hebben eind januari een mail ontvangen onder de titel Status inspecties kinderopvang met vraag om informatie. De inspectie vraagt de aangeschreven gemeenten bepaalde documenten aan te leveren over de uitvoering van de inspecties in 2011, de afspraken met de GGD voor 2012 en de planning van de inspecties in 2012. De mail is gericht aan diverse gemeenten met de zogenoemde Status A (gemeenten die voldoen aan de wettelijke taken in het kader van toezicht en handhaving kinderopvang). Het standpunt van de VNG over deze vragen aan status A-gemeenten is: Het is onterecht dat de IvhO de gevraagde informatie over verantwoordingsjaar 2011 opvraagt bij gemeenten vóór 1 juli 2012, het moment waarop het jaarverslag aangeleverd moet zijn. Dit is niet conform en niet in de geest van de afspraken die we hebben gemaakt met de IvhO over (verantwoordings-)informatie. De volgorde van prioritering van het tweedelijnstoezicht hoort volgens ons te zijn: afronden van het bepalen van de status van alle Nederlandse gemeenten en pas in tweede instantie de herbeoordeling van gemeenten die status A hebben en dus reeds beoordeeld zijn. Eventuele signalen over niet 100% afronden van de jaarlijkse inspecties kunnen door de IvhO niet worden opgevraagd bij GGD-en of buurgemeenten zonder toestemming van de desbetreffende gemeenten. De VNG overlegt met de inspectie over de wijze waarop signalen gebruikt kunnen worden. Niet status-a-gemeenten Ons advies is dat gemeenten die nog beoordeeld worden op hun status, dat laten doen op basis van de meest recente beschikbare informatie. Hiermee is de publicatie van de status gebaseerd op de meest actuele situatie. Voor de status B-gemeenten geldt dat zij in hun verbeterplan zelf afspraken hebben gemaakt over de informatievoorziening naar de onderwijsinspectie toe. Op zowel gemeenten zonder status als status-b gemeenten heeft het bovenstaande dan ook geen betrekking. peuterspeelzalen datum 29 februari 2012 03/05
3. Vervallen 1-locatie-eis gastouders Het ministerie van SZW is bezig met de voorbereiding van het laten vervallen van de zogenaamde 1-locatie-eis voor gastouders. Op dit moment wordt een gastouder met één voorziening in het Landelijk Register Kinderopvang (LRKP) geregistreerd, ook als deze gastouder op meer locaties opvangt. Dit is het gevolg van het feit dat het tot nu toe technisch niet mogelijk was om van een gastouder meer locaties te registreren. Per mei 2012 wordt dit technisch wel mogelijk. Vanaf dat moment zullen alle opvanglocaties van een gastouder als aparte voorzieningen voor gastouderopvang in het LRKP geregistreerd moeten gaan worden. Dit betekent een inhaalslag voor zowel de branche, de GGD als de gemeente. Wij zijn op dit moment met het ministerie van SZW in overleg over de wijze waarop deze operatie moet worden uitgevoerd. Gezien het feit dat de kinderopvangtoeslag per 1 januari 2013 per opvanglocatie wordt bepaald, zal dit in ieder geval voor 1 januari 2013 afgerond moeten zijn. Zodra er meer inhoudelijke informatie bekend is over deze operatie en de werkzaamheden die dit meebrengt voor gemeenten, zullen wij u daarover via onze website nader informeren. 4. Jurisprudentie databank Het Expertisecentrum is ook aangesloten bij de Jurisprudentie Databank van de VNG. Het Expertisecentrum zal deze databank gaan vullen met uitspraken over handhaving kinderopvang. Hierin kunnen wij gepubliceerde uitspraken samenbrengen. Echter lang niet alle uitspraken op het gebied van handhaving kinderopvang worden gepubliceerd. Heeft u in uw gemeente uitspraken op dit terrein dan verzoeken wij u deze aan ons toe te sturen via informatiecentrum@vng.nl. Wij zullen er voor zorgen dat deze in de databank worden opgenomen. Ook hiermee hopen wij een bijdrage te leveren aan het beschikbaar stellen van kennis en informatie rondom handhaving kinderopvang en daarmee de kwaliteit te verbeteren. De databank is besloten. Voor het gebruik maken van de databank moet u zich eenmalig aanmelden. Dit kan op onze website via Producten en Diensten en dan links VNG Jurisprudentie Databank (http://www.vng.nl/smartsite.dws?id=101376). 5. Leges bij nieuwe aanvragen In recente berichtgeving is aandacht gevraagd voor het feit dat een aantal gemeenten leges heffen bij een nieuwe aanvraag voor registratie in het LRKP. Vooral de diversiteit in tarieven heeft vragen opgeroepen in o.a. de Tweede Kamer. Het ministerie van SZW vraagt zich af hoe die diversiteit zich verhoudt met het uitgangspunt dat leges maximaal kostendekkend zijn. De VNG is in overleg met het ministerie en gemeenten en zal binnenkort met een standpunt komen. 6. Aanbod Expertisecentrum Toezicht en Handhaving Kinderopvang Het Expertisecentrum ondersteunt dit jaar bij de uitvoering van (toezicht en) handhaving kinderopvang onder meer op de volgende manieren: peuterspeelzalen datum 29 februari 2012 04/05
De Basistrainingen toezicht en handhaving worden dit jaar opnieuw gegeven. Er is een ronde in het voorjaar, waarvoor u zich via het Congres- en studiecentrum van de VNG kunt aanmelden. In het najaar zal er ook een ronde komen (http://www.cs-vng.nl/). Ook de Vervolgtrainingen zullen dit jaar gegeven worden. Ook hier is een ronde in het voorjaar van vijf trainingen en een ronde in het najaar. De trainingen voor het voorjaar zijn inmiddels opengesteld via de website van het Congres- en studiecentrum van de VNG (http://www.cs-vng.nl/). Individueel advies op het gebied van (toezicht en) handhaving. Advies aan de achterblijvende gemeenten : de gemeenten die de status achterblijvend hebben gekregen van de Inspectie van het Onderwijs. Ondersteuning van (sub)regio s die met elkaar willen samenwerken bij de taken op het gebied van registratie, beheer registers, toezicht en handhaving (regionale samenwerking). Ook komen wij graag langs op uw regiobijeenkomsten kinderopvang met GGD en gemeenten voor het uitwisselen van informatie en het beantwoorden van vragen. Voor informatie en vragen kunt u terecht bij het VNG Informatiecentrum: telefoonnummer: 070-373 80 20 (op werkdagen van 9.00 tot 17.00 uur) en per e-mail: informatiecentrum@vng.nl of maak gebruik het vragenformulier op de website van de VNG (www.vng.nl). Hoogachtend, Vereniging van Nederlandse Gemeenten drs. C.J.G.M. de Vet lid directieraad Deze ledenbrief staat ook op www.vng.nl onder brieven. peuterspeelzalen datum 29 februari 2012 05/05