UvA-DARE (Digital Academic Repository) Integratie én uit de gratie? Perspectieven van Marokkaans-Nederlandse jongvolwassenen Omlo, J.J. Link to publication Citation for published version (APA): Omlo, J. J. (2011). Integratie én uit de gratie? Perspectieven van Marokkaans-Nederlandse jongvolwassenen Delft: Eburon General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: http://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (http://dare.uva.nl) Download date: 07 Mar 2017
151 Bijlage 1 Vragenlijst Persoonlijke gegevens Sekse: Leeftijd: Hoogst genoten opleiding: Werk: Studie: Periode van verblijf in Nederland: Woonplaats: Religie: 1. Wat houdt integratie volgens jou in? 1a. Wanneer is iemand geïntegreerd? Individuen Ken je iemand die totaal geïntegreerd is? Waarom is dat zo? Ken je ook iemand die totaal niet geïntegreerd is? Waarom is dat zo? Vind je jouw directe omgeving geïntegreerd (familieleden, vrienden, buurtbewoners)? In hoeverre beschouw je jezelf als geïntegreerd? Waarom wel of niet? Groepen Vind je dat er sprake is van een Marokkaanse gemeenschap? (Kan je het als een hechte groep beschouwen die een bepaalde band heeft met elkaar?) Zo ja, in hoeverre beschouw je de Marokkaanse gemeenschap in Nederland als geïntegreerd? In hoeverre merk je verschillen tussen etnische groepen in mate van integratie? Staat de Marokkaanse gemeenschap er beter of slechter voor dan andere groepen? 1b. In hoeverre vind je integratie belangrijk en wenselijk? Denk je anders over integratie dan vroeger, bijvoorbeeld voor 11 september of de moord op Van Gogh? Ben je integratie belangrijker of juist minder belangrijk gaan vinden? Voor wie is integratie noodzakelijk?
152 Integratie én uit de gratie? 1c. Wie is verantwoordelijk voor het integratieproces? Heeft de overheid hier een verantwoordelijkheid in? Zo ja, welke? Hebben autochtonen hier een rol in? Zo ja welke? Hebben mensen met een Marokkaanse afkomst hier een verantwoordelijkheid in? Zo ja, welke? Hebben media hier een rol in? Zo ja, welke? Welke rol speel jij zelf in het integratieproces? Stel je eisen aan jezelf? Zo ja, welke? Hebben onderzoekers hier een rol in? Zo ja, welke? Heeft iedereen een individuele verantwoordelijkheid hierin? Zo ja, welke? 2. Mensen in de nabije omgeving over integratie 2a. In gesprekken over integratie Praat je wel eens over integratie? Zo ja, waar, wanneer en met wie (vrienden, ouders, internet, medestudenten, collega s, imam)? Merk je in dat soort gesprekken verschillende opvattingen en ideeën over integratie? Als je kijkt naar je nabije omgeving, zijn er dan volgens jou tegengestelde/ botsende verwachtingen en ideeën als het om integratie gaat? Heb je het idee dat je een unieke kijk hebt op integratie of hebben anderen mensen in jouw omgeving dezelfde ideeën? Met wie verschil je vooral van mening in je nabije omgeving en met wie ben je het eens? Denk en/ of praat je meer over integratie dan vroeger, bijvoorbeeld vergeleken met voor 11 september of voor de moord op Theo van Gogh? Hoe ervaar je deze gesprekken? Prettig onaangenaam? Interessant of oninteressant? In hoeverre ervaar je ruimte om je eigen mening over integratie in deze gesprekken met anderen te uiten? En hoe wordt daar op gereageerd? Is dat anders dan vroeger? Indien er botsende verwachtingen over integratie zijn (bijvoorbeeld tussen ouders, Marokkaanse gemeenschap, autochtonen en persoonlijke wensen): hoe ervaar je dat? Je hoort vaak dat er in de samenleving meer over integratie wordt gesproken en dat er meer belang aan wordt gehecht. Deel jij die gedachte? Wie hebben er in je nabije omgeving vooral invloed op hoe jij over integratie bent gaan nadenken, zowel in positieve zin (mensen waar je het mee eens bent, door geïnspireerd bent, die jou overtuigen) als in negatieve zin (mensen die verwerpelijke of onjuiste standpunten uiten waardoor je je misschien meer gaat afzetten van bepaalde ideeën)?
Bijlage 1 153 2b. Wat bevordert of belemmert integratie? Religieuze identiteit: je hoort nogal eens de stelling voorbijkomen dat de islam een belemmering zou zijn om goed te kunnen integreren? Hoe kijk jij hier tegen aan? Wat betekent het geloof voor jou? Welke plek heeft het in je leven? Wanneer ben je volgens jou een goede moslim? Onderhoud je ook contacten met mensen buiten Nederland (in Marokko)? Volgens sommigen staan dit soort contacten met Marokko, maar ook bijvoorbeeld een oriëntatie op Marokkaanse media, de integratie in Nederland in de weg. Hoe kijk jij daar tegenaan? Welke rol spelen media in het integratieproces? Vind je dat media het integratieproces bevorderen, belemmeren of geen van beide? Hoe ervaar je contacten met autochtonen? Merk je dat er in de samenleving anders tegen integratie wordt aangekeken dan vroeger? Hoe wordt er in de samenleving gedacht en gesproken over Marokkaanse Nederlanders? Hoe ervaar je dat? Ervaar je wel eens vooroordelen en discriminatie (zowel persoonlijk als je omgeving)? Hoe zit het met de Marokkaans-Nederlandse gemeenschap? Jonge Marokkaanse Nederlanders worden vaak geproblematiseerd, omdat zij voor veel overlast zorgen, meisjes zouden worden onderdrukt getuige het dragen van een hoofddoek en Marokkaanse Nederlanders halen vaak hun bruid uit Marokko. Dit zou volgens sommigen de integratie belemmeren. Hoe kijk jij hier tegen aan? 3. Wat vind je van de manier waarop politici spreken over integratie? 3a. Opvattingen over politiek debat en beleid In hoeverre volg je ook welke integratieopvattingen er zijn in de politiek? Welke mensen zeggen hier veel over? Hoe kijk je daar tegen aan? Is dat nu anders dan vroeger? Is er een verhaal over integratie dat je telkens weer hoort terugkeren of zie je vooral verschillende opvattingen? Wie zijn naar jou idee centrale figuren in het integratiedebat? Heb je een beeld van het integratiebeleid van de afgelopen jaren? Zo ja, hoe kijk je hier tegenaan? Vind je dat een integratiebeleid nodig is? Veel politici zien integratie vooral als een verantwoordelijkheid voor allochtonen. Wat vind je daarvan? Heb je de indruk dat politici anders zijn gaan denken over integratie sinds bijvoorbeeld 11 september of de moord op Theo van Gogh? Vind je dat politici het integratieproces bevorderen, belemmeren of geen van beide?
154 Integratie én uit de gratie? 3b. Dimensies van integratie Culturele integratie Een belangrijk deel van de politici vat integratie onder andere op als een cultureel vraagstuk. Wat betekent cultuur voor jou? In hoeverre vind je dat cultuurbehoud moet mogen en/ of culturele aanpassing nodig is? Beschouw je je eigen normen en waarden als typisch Marokkaans, Nederlands, beide of iets anders? Volgens sommigen verwachten politici tegenwoordig een grote culturele aanpassing van allochtonen. Cultuurverschillen worden als een belemmering gezien voor integratie. Zo wordt de Marokkaanse en/ of de islamitische cultuur nog wel eens gezien als de oorzaak van criminaliteit, problemen in het onderwijs en andere problemen. Hoe zie jij dat? Volgens sommige politici is een samenleving met verschillende culturen niet stabiel en kan het zelfs de vrede bedreigen. Hoe kijk jij hier tegen aan? Diezelfde politici stellen dat het vooral de moslimcultuur is die zou botsen met de moderne Nederlandse cultuur. Zij zien deze moslimcultuur als een bedreiging voor de Nederlandse cultuur en identiteit. Hoe kijk jij hier tegen aan? En beschouw jij de Nederlandse cultuur als een bedreiging voor de Marokkaanse en/of moslimcultuur? In hoeverre vind je dat de Nederlandse cultuur afwijkt en verschilt van de Marokkaanse en/of islamitische cultuur? Sommige politici vinden dat autochtonen de verantwoordelijkheid hebben de Nederlandse cultuur scherper en met trots uit te dragen zodat allochtonen makkelijker kunnen vernederlandsen/ de Nederlandse cultuur zich eigen maken. Wat vind je van dat idee? Sociaal-psychologische integratie Steeds vaker is ook te horen dat allochtonen loyaal moeten zijn aan Nederland. In dit verband lijkt steeds vaker verwacht te worden dat allochtonen zich ook Nederlands voelen en met Nederland verbonden voelen/ identificeren. Hoe kijk jij daar tegen aan en waarom? In hoeverre voel jij je Marokkaans, Nederlands, allebei of iets anders? Verschilt dit ook per situatie of is dat altijd hetzelfde? Voel je je verbonden met andere Marokkanen en waarom? Voel je je ook verbonden met andere groepen, zo ja welke? Kan je je tegelijkertijd met meerdere groepen verbonden voelen? Voel je je thuis? Kan je je op meerdere plekken thuis voelen? Wanneer voel je je thuis en wanneer niet?
Bijlage 1 155 Sociale integratie Een ander thema dat vaak aan de orde komt is het aantal sociale contacten van allochtonen. De gedachte is: hoe meer Nederlandse vrienden, hoe beter geïntegreerd. Hoe kijk jij hier tegen aan? Is een gemengde vriendenkring een teken van integratie? Hoe ziet jouw vriendenkring eruit? Ben je daar zelf tevreden over of zou je het anders willen zien qua etnische achtergronden? Je hoort ook vaak dat het wonen in een zwarte wijk niet goed zou zijn voor de integratie. Wat vind jij? Op vergelijkbare wijze worden ook zwarte scholen als een belemmering gezien voor integratie. Hoe denk jij hierover? Beschouw je de Marokkaanse gemeenschap als hecht of is deze eerder te beschouwen als verdeeld? Economische integratie Deelname in het onderwijs en op de arbeidsmarkt worden ook belangrijke integratiedoelen genoemd. In hoeverre zie jij dit als een teken van integratie? Hoe beoordeel je je eigen participatie? Zou je meer of minder moeten participeren of ben je tevreden? Allochtonen, waaronder ook Marokkaanse Nederlanders, worden vaak gezien als een groep die achterstand heeft op autochtonen in de zin dat zij minder opgeleid zijn, vaker laag gekwalificeerd werk doen en afhankelijker zijn van uitkeringen. Hoe kijk je hier tegen aan? Politieke integratie Sommigen stellen dat het belangrijk is dat allochtonen ook deelnemen aan politieke activiteiten. Denk aan stemmen met verkiezingen, werken voor een politieke partij, maar ook bijvoorbeeld betrokken zijn in maatschappelijke (jongeren)organisaties die zich bezighouden met maatschappelijke problemen. Vind jij dit ook wenselijk dan wel noodzakelijk? Hoe beoordeel je je eigen politieke participatie en die van andere Marokkaanse Nederlanders? 4. Conclusie Je hebt verschillende punten genoemd die jij belangrijk vindt. Kun je daar ook een rangorde in maken? Welke zaken vind je het belangrijkste (als het gaat om integratie)? Wat is de kern van integratie wat jou betreft?