Mevrouw de Voorzitter, Geachte collega s, Mevrouw de minister, Het werd al aangehaald tijdens de bespreking van uw beleidsverklaring, maar ik wil het hier toch nog eens benadrukken. Deze regering heeft u een zeer ambitieus programma bezorgd en u zal alle tijd nodig hebben om dit de komende vijf jaar te kunnen realiseren. U zal immers uw aandacht niet alleen moeten vestigen op wat in het regeerakkoord staat, u zal uw energie ook vaak moeten wijden aan andere zaken die plots de kop opsteken. Een eerste treffend voorbeeld hiervan is de controverse rond de numerus clausus en de contingentering. Want hoewel de regering in haar akkoord belooft eindelijk werk te maken van een dynamisch kadaster en om op basis hiervan indien nodig het contingent aan te passen, klinkt de roep uit Franstalig België om gans het systeem af te schaffen steeds luider. Onze fractie, mevrouw de minister, kan zich vinden in de manier waarop u dit dossier tot nu toe hebt aangepakt. U geeft niet toe aan zij die nu het hardste roepen, maar die in het verleden nooit enige poging tot oplossing ondernomen. U ziet geen heil in een algemeen pardon omdat dit onfair is ten opzichte van al die Vlaamse studenten die nooit aan hun opleiding zijn kunnen beginnen. U wil een oplossing die structureel is. Een oplossing die met andere woorden moet beginnen met een beperking van het aantal studenten in de Franstalige gemeenschap. Allemaal elementen waarin wij ons kunnen vinden. Maar er is volgens ons nog een bijkomend element nodig en dat is een oplossing voor de buitenlandse studenten. De Franstalige studenten klagen terecht aan dat buitenlandse studenten zonder enig probleem een RIZIV-nummer kunnen krijgen en zij niet. Een oplossing hiervoor is niet zo eenvoudig als de PS doet uitschijnen, met het afnemen van wat RIZIVnummers van Franse artsen zullen we er niet komen. Maar dat er oplossing moet komen, staat ook voor ons buiten kijf. Een begin kan er in bestaan om buitenlandse artsen die erkend worden te laten meetellen in het contingent. Zo worden de gemeenschappen geresponsabiliseerd, het zijn zij die uiteindelijk instaan voor de erkenning. Ook lijkt het ons nodig om na te gaan of deze buitenlandse artsen wel in staat zijn om op een zeer duidelijke manier te communiceren met hun patiënten. Bij onze studenten is communicatie een verplicht vak. We kunnen dan toch op zijn minst aan buitenlandse artsen die zich hier komen vestigen, hetzelfde vragen als wat we aan onze eigen artsen vragen. Maar genoeg, mevrouw de minister, beste collega s, over dit onderwerp. Daar kunnen we in de komende weken en maanden ongetwijfeld nog verder van gedachten over wisselen hier in dit Parlement. Uw beleidsnota bevat immers nog zeer veel andere elementen waarop wij graag de aandacht willen vestigen. Het zijn immers allemaal elementen die het onterechte beeld dat de oppositie over deze regering ophangt, weerleggen. 1
Laat me beginnen met de begroting. Na jaren van bijna ongelimiteerde groei van het RIZIV-budget, legt deze regering eindelijk een realistische groeivoet van 1,5% boven op de inflatie vast. Velen beweren dat dit niet zal volstaan om de kosten van de vergrijzing op te vangen en dat er dus zal moeten bespaard worden op de kap van de patiënt. Maar ze zijn mis. Volgens het laatste rapport van de studiecommissie Vergrijzing zullen de uitgaven voor gezondheidszorg tussen nu en 2060 stijgen met 2,1% van ons BBP. De door de regering voorziene groeivoet volstaat dan ook om deze groei op te vangen. Een andere reden die vaak wordt aangehaald om deze groei als onvoldoende te omschrijven is het steeds duurder worden van nieuwe behandelingen. Het klopt dat nieuwe technologieën en nieuwe behandelingen vaak zeer duur zijn. Daarom dat wij het zo belangrijk vinden dat onze ziekteverzekering nog meer op een wetenschappelijke basis zal bekeken worden. De nadruk die deze regering legt op gezondheidsdoelstellingen, kwaliteitsindicatoren, Evidence Based Practice en Health Technology Assessment, zal het mogelijk maken op een correcte en goed onderbouwde manier beslissingen te nemen over terugbetaling. Immers, enkel door het engagement om de middelen in onze gezondheidszorg op een zo doelmatig mogelijke manier in te zetten, zoals u van plan bent te doen, zullen we leefbaarheid en betaalbaarheid van onze gezondheidszorg op lange termijn kunnen blijven garanderen. Deze regering zal de nodige middelen blijven voorzien om een kwaliteitsvolle gezondheidszorg te garanderen voor iedereen. Maar het soms te lakse beleid van uw voorgangers maakt dat het niet altijd even makkelijk zal zijn om de budgettaire doelstellingen te halen. Het overleg met de zorgverstrekkers om akkoorden af te sluiten zal vaak moeilijk verlopen, voorspel ik. Daarom vindt onze fractie het zeer belangrijk dat u met een aantal principes zal rekening houden. De aandacht die u zal besteden aan overleg en de mogelijkheden die u aan zorgverleners biedt om alternatieve besparingsvoorstellen te formuleren, zijn absoluut noodzakelijk om hen mee in het bad te trekken en om draagvlak te creëren voor ons beleid. Ook het feit dat er een duidelijk meerjarentraject wordt uitgestippeld en dat er zal op toegezien worden dat de inspanningen gelijkmatig verdeeld worden over de verschillende actoren is een zeer goede zaak. Onze fractie is zeer verheugd dat er eindelijk zoveel mogelijk wordt afgestapt van lineaire maatregelen en van een zeer nauwe focus op honoraria en de prijzen van geneesmiddelen. Ook hier zal enkel het feit dat iedereen een duit in het zakje moet doen, zorgen voor voldoende draagkracht voor de genomen maatregelen. Als het voor onze fractie vanzelfsprekend is, mevrouw de minister, beste collega s, dat iedereen een inspanning levert, dan bedoelen we ook de ziekenfondsen en de patiënten. We weten dat dit laatste voor veel mensen moeilijk ligt en dat sommigen het niet zullen nalaten ons als asociaal af te schilderen. Vandaar dat wij de maatregelen die u neemt om de toegankelijkheid te verbeteren alleen maar kunnen verwelkomen. De verplichte derdebetalersregeling voor raadplegingen bij de huisarts is hierbij een zeer belangrijke maatregel. Niet alleen verlaagt deze de drempel tot zorg, hij zorgt er eveneens voor dat de huisarts opnieuw centraal komt te staan en draagt zo bij tot de versterking van de eerste lijn. 2
Omwille van praktische overwegingen werd beslist om te beginnen met patiënten die recht hebben op een verhoogde verzekeringstegemoetkoming, maar dit is voor ons en voor u duidelijk geen eindpunt. We weten, mevrouw de minister, dat er vragen worden gesteld over de budgettaire gevolgen van een veralgemeende derdebetalersregeling bij de huisarts, net zoals er vragen worden gesteld over het automatisch toekennen van rechten. Ik ben er echter van overtuigd dat dit een prijs is die we moeten betalen en dat dit ons op lange termijn geld zal opleveren. Iedereen weet immers dat vroegtijdig ingrijpen bij gezondheidsproblemen erger voorkomt. Bovendien zie ik als OCMW-voorzitster bijna dagelijks de gevolgen van mensen die zorg uitstellen of die zich niet bewust zijn van hulp waarop ze recht hebben. Dit is voor onze fractie niet aanvaardbaar en ik vraag u dan ook om zo snel mogelijk werk te maken van de automatische toekenning van rechten. De toegankelijkheid garanderen, betekent ook er voor zorgen dat de middelen daar terecht komen waar ze nodig zijn en dat fraude hard wordt aangepakt. Voor onze fractie is er in deze trouwens geen enkel verschil tussen fraude door zorgverleners en fraude door patiënten. Voor beiden vormen is er geen enkele plaats. Fraude aanpakken noodzaakt zowel een goede controle als de mogelijkheid tot het vlot uitspreken van sancties. Om een goede controle mogelijk te maken is het voor onze fractie absoluut noodzakelijk dat ook de overheid hiervoor over alle nodige gegevens beschikt. Wij vragen dan ook dat er zo snel mogelijk werk wordt gemaakt van de rechtstreekse toegang door het RIZIV tot de facturatie- en aanrekeningsgegevens van de verzekeringsinstellingen. Maar alleen controleren volstaat uiteraard niet, bij misbruiken moet er ook kunnen bestraft worden. Voor onze fractie is het dan ook een absolute dat de overheid over de nodige instrumenten beschikt om een afdoend fraudebeleid te voeren. Wij vragen u dan ook hier om hier niet te talmen en nog in 2015 te beginnen met de evaluatie en de optimalisatie van het sanctie-instrumentarium dat aan het RIZIV ter beschikking wordt gesteld. Dit moet wat onze fractie gepaard gaan met een hervormen van de rol van de ziekenfondsen en van het overlegmodel. Wij denken dat het ook voor de ziekenfondsen geen goede zaak is als zij door het in gebreke blijven van de overheid in een rol van bestraffer worden geduwd. Er moet wat ons betreft een duidelijke scheiding komen tussen de rol die iedereen speelt. De idee dat sommigen zowel rechter als partij zijn, komt de geloofwaardigheid van genomen beslissingen niet altijd ten goede. Voor onze partij ligt de toekomst van de ziekenfondsen veel meer in het informeren en bijstaan van haar leden. Hier kunnen zij een echte toegevoegde waarde zijn voor de maatschappij, veel meer dan in het opstellen van regeltjes. Wij hopen dat de nieuwe blauwdruk waarover u spreekt in deze beleidsnota deze doelstelling kan realiseren. De toegankelijkheid garanderen, beste collega s, betekent ook het systeem klaarmaken om de uitdagingen van de toekomst aan te kunnen. Een aspect hiervan heb ik al aangehaald, namelijk het realistische budget. Maar er is nog een tweede werf die zich hier aandient en dat is het hervormen van 3
de ziekenhuisfinanciering, de nomenclatuur en het KB nr. 78. Ik vermeld ze tezamen omdat ze niet apart kunnen gezien worden en ze dus ook een allesomvattende oplossing dienen te krijgen. Ik ga hier niet in detail gaan over de te verkiezen oplossing voor deze problematiek, want dat zou me te ver leiden. Wel wil ik van de gelegenheid nog eens gebruik maken om te benadrukken dat deze hervorming de verworvenheden van ons huidige systeem niet op de helling mag zetten. Ik denk hierbij in de eerste plaats aan de vlotte toegankelijkheid van onze zorgverleners, een toegankelijkheid die vooral te danken is aan de betaling per prestatie. Ik denk hierbij ook aan de inspraak die zorgverleners hebben in het beheer van de ziekenhuizen. Inspraak die wat onze fractie betreft eerder uitgebreid dan beperkt dient te worden. Ik denk, mevrouw de minister, dat deze drievoudige hervorming de grootste uitdaging van deze regeerperiode zal zijn. En als we ze tot een goed einde brengen, zal deze een blijvende impact op onze gezondheidzorg nalaten. Meer nog, het zou best wel eens kunnen dat het slagen van uw opdracht als minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid hiervan afhangt. Maar gelukkig moet u deze opdracht niet alleen aanvatten, het regeerakkoord voorziet in een taskforce die met dit doel binnen het RIZIV zal worden opgericht. In uw beleidsnota voorziet u deze oprichting voor begin 2015. Aangezien er in de loop van 2015 al een eindrapport moet liggen, vraag ik u om hier zeker geen tijd te verliezen en de taskforce indien mogelijk al in januari samen te stellen. Om dit onderwerp af te ronden, mevrouw de minister, nog een woord van advies in verband met de samenstelling van deze werkgroep. Het lijkt onze fractie aangewezen dat deze een zo groot mogelijk draagvlak, ook politiek, kan creëren. Want welke oplossingen er ook uit de bus komen, de kans dat er geen kritiek op komt, is zo goed als onbestaande. Als deze hervorming zowel binnen de sector als dit Parlement ruime steun kent, zal het makkelijker zijn ze ingang te doen vinden. Vooraleer ik afrond, mevrouw de voorzitter, beste collega s, wil ik nog een aantal punten aanhalen die onze fractie nauw aan het hart liggen. Een eerste punt is de geestelijke gezondheidszorg. Het is een schande te moeten vaststellen dat België in de 21 e eeuw nog steeds geïnterneerden opsluit in de gevangenis en dat mensen in de psychiatrie moeten opgenomen worden omdat er geen alternatief voorhanden is. Het FPC, dat onlangs in Gent zijn deuren opende, is hier een eerste goede stap en wij hopen dat snel werk kan gemaakt worden van het tweede centrum. Ook het feit dat u de projecten artikel 107 wil verder zetten en zo de uitbouw van een ambulante geestelijke gezondheidszorg wil ondersteunen, verdient applaus. In dit kader wil ik benadrukken dat het voor onze fractie het uitbouwen van 1 e -lijns geestelijke gezondheidszorg met een terugbetaling absoluut noodzakelijk is. We begrijpen dat u deze terugbetaling omwille van budgettaire beperking in eerste instantie wil beperken tot bepaalde patiënten, bijvoorbeeld binnen een zorgtraject, maar ik vraag u toch om er voor te zorgen dat geestelijke gezondheidszorg vlot toegankelijk wordt voor iedereen die het nodig heeft. De slecht scores van ons land op het vlak van bijvoorbeeld zelfmoord tonen aan dat de nood hier groot is. 4
Een volgende punt is gans de problematiek van de antibioticaresistentie. België scoort slecht op het vlak van multiresistente kiemen en het gebruik van antibiotica. Het probleem hier stelt zich niet alleen in de ziekenhuizen, maar ook in de ambulante sector en de veeteelt. Het is voor onze fractie een noodzaak dat hiervan werk wordt gemaakt en dat in overleg met uw collega de minister van Landbouw, het FAVV, de sector en de dierenartsen naar een oplossing wordt gezocht. Maar zelfs met dit overleg kunnen we er niet omheen dat het in bepaalde gevallen geen vijf voor, maar vijf na twaalf is. Voor bepaalde kiemen werken de meeste antibiotica al niet meer. Onze enige hoop is hier gericht op oude geneesmiddelen die nog maar door een bedrijf in de handel gebracht worden en die het gevaar lopen gewoon van de markt te verdwijnen. Wij vragen u dan ook, mevrouw de minister, om samen met de geneesmiddelenindustrie op zoek te gaan naar een nieuw businessmodel om de beschikbaarheid van deze geneesmiddelen te garanderen. Een laatste punt dat ik hier wil aanhalen is administratieve vereenvoudiging of beter gezegd vereenvoudiging van de administratie. Met de 6 e staatshervorming gaan er, zeker bij de FOD Volksgezondheid, veel taken over naar de deelstaten. In uw beleidsnota verklaart u te willen onderzoeken of er een meer optimale taakverdeling tussen de FOD en het RIZIV mogelijk is. Wij denken dat u daar ambitieuzer in moet zijn. Het regeerakkoord spreekt van een mogelijke integratie van de gezondheidsgerelateerde activiteiten van de FOD in het RIZIV, dus over een fusie. Dit moet wat ons betreft de doelstelling zijn, waarbij men dan de vraag moet stellen of na deze fusie de FOD Volksgezondheid nog wel als aparte entiteit moet blijven bestaan. Ik rond af. Mevrouw de minister, uw beleidsnota toont een geïntegreerde visie op gezondheidszorg, ze getuigt van een grote wil om de problemen aan te pakken en om de leefbaarheid van het systeem op lange termijn veilig te stellen. U kiest vaak voor oplossingen die niet de makkelijkste zijn, u stapt af van de immer weerkerende lineaire maatregelen, u kiest voor overleg, u gaat voor winst op middellange en niet op korte termijn. U staat voor een beleid dat gebaseerd is op wetenschap, voor een beleid dat de patiënt en de eerste lijn centraal stelt. Uw programma voor 2015 is ambitieus maar ook realistisch, het legt de kiemen voor de rest van deze legislatuur en het is gebaseerd op waarden die onze en uw partij delen. Van onze fractie zal u dan ook alle steun krijgen om deze beleidsnota om te zetten in realiteit. Valerie Van Peel Volksvertegenwoordiger 5