Aanvulling op het ondersteuningsplan. Integratie LWOO en Pro in Passend Onderwijs Versie 4 juni 2015 na bestuursoverleg
Inleiding Door de integratie van LWOO en Pro binnen passend onderwijs, dient het ondersteuningsplan aangevuld te worden. Binnen het bestuur hebben LWOO en Pro meerdere malen op de agenda gestaan en zijn overleggen gevoerd over wel of niet gebruik maken van de mogelijkheid om de criteria, de tijdsduur van de extra ondersteuning en de licenties, los te laten (opting-out). In de laatste fase van besluitvorming heeft de Eerste Kamer afgezien van de mogelijkheid de criteria los te laten voor leerlingen binnen het praktijkonderwijs. De mogelijkheden voor het LWOO zijn overgenomen door de Eerste Kamer. Landelijk hebben de AOC s aangegeven geen voorstander te zijn van het loslaten van de criteria per 1 januari 2016, het Groenhorst VMBO conformeert zich aan dit standpunt. Om gebruik te kunnen maken van opting-out dient het gehele bestuur van het samenwerkingsverband hier unaniem mee in te stemmen. Daar dit niet aan de orde is, blijven de criteria, de licenties en de tijdsduur voor LWOO ongewijzigd tot 1 januari 2018. Vanaf 2018 worden de mogelijkheden uitgebreid, waardoor vanaf 2018 ook LWOO aangeboden en bekostigd kan worden op de scholen en locaties die op dit moment nog geen LWOO-licentie hebben. Afgesproken is om in de tussentijd (2016-2018) de veranderingen goed voor te bereiden. Scholen met en zonder licentie zullen elkaar bezoeken (audits), kwaliteitseisen formuleren en afspraken maken over wat verwacht wordt binnen het LWOO (en praktijkonderwijs). Denk hierbij aan de inzet van middelen om de klassengrootte te beperken en uitvoering te geven aan de ondersteuningsbehoefte van de LWOO-leerlingen. Door de opheffing van de RVC komen de taken van de RVC bij het samenwerkingsverband te liggen m.b.t. het beoordelen en toekennen van Toelaatbaarheidsverklaringen-praktijkonderwijs en aanwijzingen voor het LWOO. In het verleden heeft ons samenwerkingsverband meegedaan aan een pilot m.b.t. toewijzing en beoordeling van LWOO-beschikkingen. De ervaring van toen is een goede basis voor de uitwerking van de nieuwe situatie. In dit document is de nieuwe situatie verder uitgewerkt. Tijdpad 1-8-2015 LWOO en Pro in opnemen in ondersteuningsplan 1-9-2015 Conceptaanpassing bij ondersteuningsplanraad 15-12-2015 Aangepast ondersteuningsplan naar de inspectie 1-1-2016 LWOO en Pro zijn onderdeel van passend onderwijs Kees de Bondt Directeur stichting Aandacht+ Swv VO2402 Juni 2015 2
Procedure toewijzing Toelating tot het praktijkonderwijs Voor aanvragen van een Pro-toelaatbaarheidsverklaring (TLV-Pro) levert de school van aanmelding recente gegevens aan op het gebied van didactische vorderingen, capaciteiten en sociaal-emotioneel welbevinden. De PCLT ( de commissie die adviseert en de toelaatbaarheid beoordeelt) beslist over het afgeven van een TLV-Pro. Toelating tot het LWOO Voor aanvragen van een aanwijzing LWOO levert de school van aanmelding recente gegevens aan op het gebied van didactische vorderingen, capaciteiten en sociaal-emotioneel welbevinden. De PCLT beslist over het afgeven van een LWOO-aanwijzing. Vanaf 1 januari 2016 mag elke VO-school een aanvraag voor LWOO of Pro indienen bij het samenwerkingsverband. Voor 1 januari 2016 gold dit alleen voor scholen met een licentie. Onderliggende gedachte is dat wanneer een leerling vanuit het basisonderwijs wordt aangemeld bij een school voor VMBO zonder LWOO-licentie, aan kan tonen dat aan een leerling met een ondersteuningsbehoefte LWOO of Pro, niet de juiste ondersteuning kan worden geboden. In het kader van de zorgplicht kan de leerling vervolgens verwezen worden naar een school met LWOO of Pro. Bekostiging Om voor bekostiging in aanmerking te komen, moet een leerling een tlv-pro of aanwijzing LWOO hebben voor 1 oktober. Om voldoende tijd te hebben om de aanvraag te beoordelen is het van belang dat voor leerlingen die instromen vanuit het basisonderwijs of het speciaal (basis)onderwijs voor de zomervakantie worden aangemeld bij de PCLT. In uitzonderlijke situaties is het mogelijk ook in de periode augustus september een aanvraag in te dienen om vervolgens voor 1 oktober de TLV- Pro of aanwijzing LWOO af te kunnen geven. Deze uitzondering geldt alleen voor leerlingen waarvan voor de zomervakantie niet bekend was dat zij voldoen aan de criteria. Leerlingen die op of na 1 oktober worden aangemeld worden in het daaropvolgende schooljaar voor het eerst bekostigd. Deze leerlingen kunnen wel als VMBO-leerling worden ingeschreven om zo in ieder geval de basisbekostiging te ontvangen. Indienen van de aanvraag voor ondersteuningstoewijzing De inhoud van het dossier voldoet aan de eisen die gesteld zijn in het inrichtingsbesluit WVO art. 15d lid 1. In het kort komt dit neer op een goede motivering, aanleveren van didactische vorderingen op tenminste 4 gebieden, de capaciteiten van de leerling uitgedrukt in IQ en eventueel een of meerdere persoonlijkheidsonderzoeken. Bij een aanvraag voor een tlv-pro wordt dit aangevuld met een zienswijze door de ouders. Aanvraagformulier In de periode augustus-oktober 2015 beraadt de PCLT zich op het gebruik van een aanvraagformulier. Dit kan een vergelijkbaar formulier zijn als het formulier dat gebruikt wordt voor de aanvraag van een TLV voor het speciaal onderwijs, eventueel aangevuld met rubrieken die ingevuld worden bij de aanvraag voorheen bij de RVC. Afspraken PO-VO Jaarlijks in oktober wordt het primair onderwijs geïnformeerd over de te volgen Procedure. Uitgangspunt is dat wanneer er sprake is van achterstanden op minimaal 2 didactische gebieden van 25% (RLA), de leerling aangemeld wordt bij de PCLT om de ondersteuningsbehoefte te beoordelen. Indien gewenst wordt er vanuit Aandacht+ onderzoek gedaan om aanvullende informatie te krijgen. 3
Het schooladvies is leidend voor de toelating tot vmbo, havo en vwo. Dit geldt niet voor LWOO en praktijkonderwijs. Het swv bepaalt of een leerling hiervoor in aanmerking komt. Voor praktijkonderwijs gelden harde criteria en LWOO is een vorm van ondersteuning, niet van niveau. Deskundigenadvies Voordat de PCLT een beslissing neemt over toewijzen van LWOO of Pro, moeten 2 deskundigen advies geven. De eerste deskundige is een orthopedagoog in dienst van het samenwerkingsverband. Afhankelijk van de leerling is de tweede deskundige een kinder-of jeugdpsycholoog, een pedagoog, een kinderpsychiater, een maatschappelijk werker, een arts of een deskundige op het gebied van vmbo en Pro. (Deze laatste moet relevante werkervaring en kennis hebben over de schoolsoorten vmbo en praktijkonderwijs. De deskundigen brengen hun advies uit aan de PCLT. Besluitvorming Besluitvorming vindt plaats in de PCLT. In de PCLT zitten vertegenwoordigers van de VMBO-scholen en het praktijkonderwijs met mandaat. Screening en testinstrumenten Het blijft tot 1 augustus 2018 verplicht gebruik te maken van de vastgestelde screenings- en testinstrumenten, die jaarlijks wordt gepubliceerd. Criteria Omdat niet gekozen wordt voor opting-out, blijven dezelfde criteria gelden als voorheen. Deze zijn te vinden in de bijlage. Bij overlap in de criteria LWOO en Pro wordt gekeken naar omgevingsfactoren om het succes van een goede schoolloopbaan te kunnen garanderen. Indien een leerling op het LWOO geplaatst wordt en de overstap naar het praktijkonderwijs zal maken, wordt deze leerling opnieuw ingebracht in de PCLT. In de PCLT worden de ondernomen acties toegelicht die niet geleid hebben tot succes. In een eerder stadium kan de PCLT om advies gevraagd worden om stappen te ondernemen om afstroom naar het praktijkonderwijs te voorkomen. Termijn van aanvraag en behandeling De aanvrager krijgt binnen 2 weken bericht of de aanvraag compleet is. Zo niet, dan krijgt de aanvrager de mogelijkheid het dossier aan te vullen. In de jaarkalender van het samenwerkingsverband staan de PCLT-vergaderingen gepland en wanneer een aanvraag compleet is, minimaal een week voordat de vergadering gehouden wordt, wordt het dossier besproken in de PCLT. Aandachtpunt voor de school is dat een periode van 6 weken (eventueel verlengd met 4 weken) na inschrijving een passende plek aangeboden moet hebben. Beroep en bezwaar Indien ouders het niet eens zijn met een besluit voor LWOO of Pro gelden dezelfde Procedures voor beroep en bezwaar van het samenwerkingsverband als voor toelating tot het voortgezet speciaal onderwijs. Informeren van ouders De scholen dienen voordat de aanvraag LWOO of Pro wordt ingediend, dit te overleggen met de ouders. Van het advies voor ondersteuningsbehoefte krijgen de ouders een afschrift. Mocht een school op grond van de ondersteuningsbehoefte een leerling weigeren, dan moet de school de ouders schriftelijk en met opgaaf van redenen over informeren. 4
De ouders van de leerlingen waarvoor een tlv-pro of LWOO-aanwijzing wordt aangevraagd, krijgen van de uitslag vanuit het samenwerkingsverband een bericht van het besluit. Dit geldt ook voor de aanvragende school. Administratie Het samenwerkingsverband bewaart, conform de bepalingen voor de verwerking van de (persoonsgegevens) maximaal 3 jaar. Hierna worden de gegevens vernietigd. De dossiers voor de aanvraag van de TLV of aanwijzing worden na de beslissing bewaard op de school die de aanvraag heeft ingediend. Budget Het budget LWOO en Pro is onderdeel van de meerjarenbegroting van Aandacht+. Zoals bij andere onderdelen geldt ook hier dat gestreefd wordt naar budgettair-neutrale bekostiging van het LWOO en Pro. Voor de bekostiging geldt alsnog het deelnamepercentage voor LWOO en Pro op 1 oktober 2012. In 2016 wordt besloten of de budgetten voor LWOO en Pro moeten worden verevend en per wanneer. Verantwoording De inzet van de middelen wordt verantwoord en gemonitord op het niveau van het samenwerkingsverband. In de periode 2016-2017 krijgt een werkgroep opdracht criteria te formuleren waardoor het mogelijk wordt de inzet van extra middelen voor LWOO en Pro te koppelen aan kwaliteit. Dit past bij de in de inleiding genoemde voorbereiding op 1 januari 2018. Toewijzing, grensverkeer en bekostiging De ondersteuningstoewijzing voor LWOO en Pro is landelijk geldig. Een leerling kan dus van de ene school voor praktijkonderwijs overstappen naar een andere school voor praktijkonderwijs in Nederland. De ondersteuningstoewijzing voor LWOO en Pro wordt bekostigd door het swv waar de leerling op dat moment naar school gaat, zowel bij grensverkeer als bij verhuizing van woonplaats. 5
Bijlage 1: Uitwerking criteria LWOO en Praktijkonderwijs Afkortingen in de volgende tekst: LA (relatieve leerachterstand), DLE (didactische leeftijdsequivalent) DL (didactische leeftijd). Leerlingen met een indicatie voor Praktijkonderwijs hebben: een IQ binnen de bandbreedte 60 tot en met 80 en een relatieve leerachterstand (LA) van 0,5 of meer Dit is berekend conform de formule LA = 1 DLE/DL op twee van de vier domeinen (inzichtelijk rekenen, begrijpend lezen, technisch lezen en spellen waarbij minimaal één van de twee domeinen inzichtelijk rekenen of begrijpend lezen betreft). Leerlingen met een indicatie voor LWOO hebben: een IQ binnen de bandbreedte 75 tot en met 90 en een relatieve leerachterstand (LA) van 0,25 tot 0,5 Dit is berekend conform de formule LA = 1 DLE/DL op twee van de vier domeinen (inzichtelijk rekenen, begrijpend lezen, technisch lezen en spellen waarbij minimaal één van de twee domeinen inzichtelijk rekenen of begrijpend lezen betreft). Een leerling kan ook in aanmerking komen als hij of zij: een IQ heeft binnen de bandbreedte 91 tot en met 120 en een relatieve leerachterstand (LA) heeft van 0,25 tot 0,5 Dit is berekend conform de formule LA = 1 DLE/DL op twee van de vier domeinen (inzichtelijk rekenen, begrijpend lezen, technisch lezen en spellen waarbij minimaal één van de twee domeinen inzichtelijk rekenen of begrijpend lezen betreft) én een sociaal-emotionele Problematiek heeft, zoals faalangst, prestatiemotivatie of emotionele instabiliteit. Bijzondere situaties Grensgebied Praktijkonderwijs en Leerwegondersteunend onderwijs. De gepresenteerde bandbreedtes vertonen in het gebied van 75 tot en met 80 een overlap. Daar is bewust voor gekozen omdat in die bandbreedte de grens tussen aangewezen zijn op Leerwegondersteunend onderwijs dan wel juist op Praktijkonderwijs, niet scherp te trekken valt. Over het algemeen geeft de mate van leerachterstand hier de doorslag. Belangrijk is dat de school zo goed mogelijk de aanmelding van een leerling motiveert voor Leerwegondersteunend onderwijs of voor Praktijkonderwijs. De PCLT kan in deze gevallen een toelaatbaarheidsverklaring Pro of aanwijzing LWOO afgeven. De criteria kunnen onderling strijdig zijn. Het IQ kan wijzen in de richting van Praktijkonderwijs, terwijl op basis van de leerachterstand eerder Leerwegondersteunend onderwijs voor de hand ligt. Het omgekeerde kan ook aan de orde zijn. Ook binnen het criterium leerachterstand kan zich een tegenstrijdigheid voordoen: twee domeinen wijzen in de richting van Leerwegondersteunend onderwijs, de andere twee in de richting van Praktijkonderwijs. In deze gevallen luistert de motivering van de aanmelding erg nauw. Een goed onderbouwde motivering zal voor de PCLT meestal leidend zijn bij de eigen oordeelsvorming. De PCLT heeft in deze gevallen de mogelijkheid om een eigen afweging te maken. Voor nieuwkomers uit het buitenland is meestal per gemeente een speciale opvang geregeld. Deze leerlingen komen pas na een jaar in Nederland te zijn, in aanmerking voor een eventuele aanvraag Praktijkonderwijs of Leerwegondersteunend onderwijs. Ook deze leerlingen moeten dan voldoen aan de gestelde criteria. Maar, als de leerling op het moment van de aanmelding korter dan twee jaar 6
Nederlands onderwijs heeft gevolgd, dan wordt de leerachterstand gesteld op twee jaar. In deze situatie hoeft de leerachterstand niet onderbouwd te worden met toetsgegevens. Onderzoeksgegevens over het IQ en sociaal-emotionele Problematiek blijven wel noodzakelijk. 7
Bijlage 2 Uitwerking: Hoe bereken je een leerachterstand? Voor het berekenen van de leerachterstand (en voor de aanvraag van het IQ onderzoek en later ook voor het invullen van het onderwijskundig rapport) heeft u de volgende informatie nodig: Huidige groep: In de meeste gevallen is dat groep 8. Een enkele keer ook groep 7 of klas 1 VO. Aantal doublures: U moet het aantal doublures melden vanaf begin groep 3. Nog een keer groep 2 overdoen telt niet mee bij de berekening van de didactische leeftijd. Leergebieden: Er moeten recente toetsscores zijn op de vier leergebieden technisch lezen, begrijpend lezen, spellen en inzichtelijk rekenen. Recente scores zijn toetsgegevens die in het huidige schooljaar zijn afgenomen. Volledige naam en versie van de toets: De didactische toets moet voorkomen in de verplichte lijst van te gebruiken toetsen. Jaarlijks stelt het ministerie deze lijst met toetsen vast. De volledige naam en versie moet genoemd worden. Datum toetsafname: Deze moet u vermelden en de toetsen uit het leerlingvolgsysteem moeten in het lopende schooljaar zijn afgenomen. Ruwe score: De ruwe score moet altijd worden ingevuld. Vaardigheidsscore: Bij gebruik van toetsen uit het Cito-LVS moet u naast de ruwe score ook de vaardigheidsscore invullen. Didactische leeftijd: De didactische leeftijd (DL) is het aantal maanden dat een leerling onderwijs heeft gehad. Elk schooljaar heeft tien onderwijsmaanden, te beginnen vanaf september groep 3. De DL wordt berekend op basis van de huidige groep van de leerling, het moment van toetsafname (groep en maand) en het aantal doublures vanaf begin groep 3 (zie hieronder de kalender voor de vaststelling van de DL). Let op: de DL kan, voor de berekening van de relatieve leerachterstand, nooit hoger zijn dan 60 (eind groep 8). 8
KALENDER VOOR VASTSTELLING VAN DE DIDACTISCHE LEEFTIJD: Moment van toetsafname bij: Geen zittenblijver aangemeld vanuit groep 8: sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun - aug 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 Geen zittenblijver aangemeld vanuit groep 7: sep okt nov dec jan feb mrt apr mei junaug Gr 7 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 Zittenblijver aangemeld vanuit groep 8: sep okt nov dec jan feb mrt apr mei junaug Gr 8z 60 60 60 60 60 60 60 60 60 60 Zittenblijver aangemeld vanuit groep 7: sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun - aug Gr 7z 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 Didactische leeftijdsequivalent: De didactische leeftijdsequivalent (DLE) geeft het niveau aan dat door een gemiddelde leerling wordt behaald na x maanden onderwijs. De DLE is een omzetting van de op dat moment behaalde toetsscore conform de omzettings-tabellen in het DLE-boek Hoe bereken je de relatieve leerachterstand? Op basis van de DL en de DLE kan je de relatieve leerachterstand van de leerling berekenen. Bij beoordeling door de PCLT gebeurt dit met onderstaande formules. Criterium om in aanmerking te komen voor Leerwegondersteunend onderwijs is een relatieve leerachterstand van 0,25 tot 0,50. Het criterium om in aanmerking te komen voor Praktijkonderwijs is een relatieve leerachterstand van 0,50 of meer. (Let op: het criterium leerachterstand is niet het enige criterium; ook intelligentie en eventuele sociaal-emotionele Problematiek tellen mee!) Criterium voor leerachterstand LWOO: Criterium voor leerachterstand Pro: 1 (DLE/DL) 0,25 en < 0,50 1 (DLE/DL) 0,50 Enkele voorbeelden: Voorbeeld 1 De berekening van de didactische leeftijd (DL): Leerling A. zit in groep 8 van de basisschool en is nog nooit blijven zitten. Zijn leerachterstand wordt vastgesteld in maart (het toetsmoment). Op dat ogenblik heeft hij een didactische leeftijd van 57 (de berekening van de didactische leeftijd gaat als volgt: de periode van groep 3 tot en met groep 7 beslaat vijf jaar van tien onderwijsmaanden elk en telt dus voor 9
5 x 10 = 50 onderwijsmaanden. In de toetsmaand maart van groep 8 zijn reeds zeven onderwijsmaanden van dat leerjaar verstreken: 50 + 7 = 57. De didactische leeftijd van leerling A. is dus 57. ) De berekening van de didactische leeftijdsequivalent: Uit de Begrijpend Leestest voor groep 8 van het basisonderwijs (Aarnoutse, 1993) blijkt dat leerling A. een score haalt van 17 ( = aantal goed). Deze score komt volgens het DLE-boek overeen met een didactische leeftijdsequivalent van 47. De berekening van de relatieve leerachterstand: Leerling A. heeft volgens de formule 1 (DLE/DL) een relatieve leerachterstand op begrijpend lezen van 1 (47/57) = 0,18 (afgerond). Op basis van deze relatieve leerachterstand komt leerling A. voor wat betreft begrijpend lezen niet in aanmerking voor Leerwegondersteunend onderwijs. De achterstand is namelijk kleiner dan het criterium 0,25. In de praktijk gaat het natuurlijk om leerachterstanden op vier gebieden. Voorbeeld 2 Leerling B. zit in groep 7 en is nooit blijven zitten. Leerling B. wordt getoetst in juni. De DL is dan 50. Op de toets presteert de leerling gelijk aan een DLE van 34. De relatieve leerachterstand is vervolgens 1 (34/50) = 0,32. Leerling B. voldoet voor dit leergebied aan het criterium voor Leerwegondersteunend onderwijs. Voorbeeld 3: Leerling C. zit in groep 8 en is een keer blijven zitten in groep 6. Voor de doublure krijgt deze leerling er tien onderwijsmaanden bij, maar de DL kan nooit meer zijn dan 60. Hij heeft dus gedurende het hele leerjaar in groep 8 een DL van 60 ongeacht de maand waarin hij wordt getoetst. Op de toets presteert de leerling gelijk aan een DLE van 32. De relatieve leerachterstand is vervolgens 1 (32/60) = 0,47. Leerling C. voldoet voor dit leergebied aan het criterium voor Leerwegondersteunend onderwijs. Voorbeeld 4: Leerling D. zit in groep 7 en heeft groep 5 gedoubleerd. Voor de doublure krijgt deze leerling er tien onderwijsmaanden bij. Leerling D. wordt getoetst in februari op begrijpend lezen. Zijn DL is dan 46 + 10 = 56. Op de toets presteert de leerling gelijk aan een DLE van 25. De relatieve leerachterstand is vervolgens 1 (25/56) = 0,55. Leerling D. voldoet voor dit leergebied aan het criterium voor Praktijkonderwijs. 10