Module Scenario 2 t.b.v. AV 2 Cursistenmap De Creatieve Onderneming De Studio Onderneming Dit project is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van ESF EQUAL en Stadsdeel Amsterdam-Noord
De ontwikkeling van het scenario Uit het treatment wordt het scenario ontwikkeld. In de praktijk komt dat er op neer dat handelingen en teksten steeds verder uitgeschreven worden. Als gereedschap in deze ontwikkeling dient de outline. De outline is een tussenfase, tussen treatment en scenario. De outline kan eventueel met de opdrachtgever besproken worden als fase in het productieproces. Uiterlijk lijkt de outline op een extreem uitgeschreven treatment. In verhalende vorm staan handelingen beschreven, eventueel uitgebreid met de intentie van commentaarteksten. Net als in het treatment staan in de outline geen scènenummers. Het omwerken van de outline naar het scenario begint met het splitsen in scènes: een scène is een stukje verhaal met eenheid van tijd en plaats. Dat betekent dat iedere keer als de locatie wijzigt, dat dan een nieuwe scène begint. Ook iedere keer dat de tijd merkbaar wijzigt (DAG wordt NACHT of omgekeerd) begint een nieuwe scène. Nadat de scènes zijn afgebakend, worden deze uitgeschreven. Zo nauwkeurig als nodig is voor het verhaal worden handelingen beschreven. Dialogen en commentaar worden geheel uitgeschreven. Afhankelijk van persoonlijke voorkeur van de schrijver of de cliënt kan één van beide uitvoeringsvormen voor een scenario gekozen worden: alinea-scenario kolommen-scenario Als vuistregel kan echter gelden: scenario's waarbij het verhaal van groot belang is (gedramatiseerd dus) worden het beste in alineavorm geschreven. Scenario s waarbij de relatie tussen beeld en geluid belangrijk is (educatieve scenario's) worden in kolommen geschreven. Een voorbeeld voor de ontwikkeling met behulp van het traject treatment - outline - scenario is hieronder beschreven. Op iedere pagina is een klein deel onderstreept. Dat gedeelte is op de volgende pagina dan verder uitgewerkt. AV1 Scenario 2
Voorbeeld - treatment. 2e alinea Een stad in de USA, ten tijde van de drooglegging. FBI-agent Johnson jaagt al enige tijd achter de illegale-dranken-handelaar Caravelli aan. Caravelli is de baas van een grote organisatie. Bij het besturen daarvan krijgt hij af en toe ondubbelzinnige raad van zijn vriendin Tootsie. Het lukt Johnson maar niet om Caravelli te pakken te nemen, ondanks het feit dat hij regelmatig geconfronteerd wordt met slachtoffers van slechte alcohol. Zelfs zijn vriendin wordt slachtoffer van slecht gestookte whisky. Caravelli heeft een sterk opkomende concurrent, Weston. Caravelli ondervindt van hem veel problemen en besluit in één klap zijn handel sterk uit te breiden en daarmee Weston uit te schakelen. Voor het benodigde geld wordt een bankoverval gepland. Weston komt toevallig op de hoogte van deze overval. Johnson zoekt tevergeefs mensen die uitspraken tegen Caravelli willen doen Dan krijgt hij een tip van Weston over de geplande bankoverval Hij weet niet welke bank overvallen wordt en niet wanneer, maar hij besluit Caraveili te observeren om daar achter te komen. Caravelli ontdekt de melding en laat Weston liquideren. Aangezien hij weet dat plaats en datum niet bekend zijn, besluit hij de overval door te laten gaan. Een ruzie met Tootsie hierover ontaardt in klappen voor Tootsie. Zwaar beledigd hierover geeft zij Johnson de ontbrekende gegevens: waar en welke bank. Zij ondertekent de brief met gegevens met 'Weston'. Terwijl Caravelli de overval voorbereidt, regelt Johnson de bewaking van de bank en maakt alles in gereedheid voor de aanhouding van Caravelli. Als de bank overvallen wordt, wacht Caravelli buiten in de vluchtauto: binnen worden zijn mannen kompleet verrast en geven zich zonder slag of stoot over. Buiten verschijnt Tootsie bij Caravelli om hem op het laatste moment toch te waarschuwen voor het verraad. Caravelli slaat onmiddellijk op de vlucht, achterna gezeten door Johnson. Tenslotte verongelukt Caravelli. Op het kantoor van Caravelli vindt Johnson belangrijke papieren die aangeven hoe belangrijk Caravelli in de illegale drankenhandel was. Bewijzen tegen Tootsie kan hij niet vinden. Een lijst met afnemers van de illegale alcohol kan hij ook niet vinden: Tootsie liet die op het laatste moment in haar tas glijden. AV1 Scenario 3
Voorbeeld - tussen treatment en outline. Een gedeelte van het treatment verder uitgeschreven: Johnson stuit in zijn onderzoek op cliënten van Weston: voor hem een nieuwe naam. Deze cliënten zijn echter niet bereid om tegen Caravelli te getuigen. In tegendeel: zij hemelen Caravelli op ('werkelijk een bijzonder een aardige man'). Johnson concludeert dat Caravelli nog steeds de macht in handen heeft. De handel van Caravelli gaat steeds slechter: Weston's organisatie is erg sterk: Weston organiseert en regelt alles en geeft zelf zijn bevelen aan de uitvoerders. In de ogen van Weston is het nu nog een kwestie van een laatste klap uitdelen en Caravelli is van het toneel verdwenen. Caravelli bereidt de bankoverval voor en zoekt daar mensen voor. Hij doet dat heel voorzichtig, maar Weston komt er achter. Overmoedig geworden besluit Weston de laatste klap door de FBI te laten uitdelen en doet een anonieme melding naar Johnson: er is door Caravelli een bankoverval in voorbereiding maar niet bekend is waar deze zal plaatsvinden. Na lang zoeken ontdekt Johnson de bron van de melding Weston. Via een 'relatie' van Weston maken zij een afspraak Caravelli ontdekt de melding en de afspraak en slaat, voor de afspraak plaats heeft gevonden, keihard terug: ondanks waarschuwingen van Tootsie laat hij Weston ontvoeren en hem met de benen in een blok beton gieten. Weston krijgt de ergste straf die Caravelli weet te bedenken, Caravelli heeft een hekel aan water: Weston wordt in de rivier gedumpt. Caravelli zelf geeft het duwtje. Johnson wacht tevergeefs op Weston en gaat naar huis. Via andere kanalen probeert Johnson meer informatie over de bankoverval te verkrijgen, wat hem niet lukt. De relatie tussen Tootsie en Caravelli wordt steeds slechter. Na aanvankelijk gepruil van haar kant vanwege de bezuinigingen, wordt zij onheus bejegend door Caravelli, wat uitmondt in een pak slaag. AV1 Scenario 4
Voorbeeld - de outline De bankovervallers, geschaduwd door de mannen van Weston, gaan het gebouw in waar Caravelli zijn kantoor heeft. Weston wordt gebeld en trekt zijn conclusies: Caravelli plant een bankoverval. Weston laat een stroman, Joe, een brief opstellen waarin hij het plan van Caravelli voor een bankoverval verraadt. Als dank krijgt hij een fles slechte whisky, waarvan Weston weet dat hij de fles niet zal overleven. Joe vertrekt. Hij gaat naar 'Beach of Mississippi' en begint daar de fles soldaat te maken, met het nodige spuitwater erbij. Smith en Jones komen het café binnen en zien onmiddellijk de fles whisky die niet van Caravelli is. Zij vragen de barman ernaar en horen dat de man de fles meebracht. Vervolgens ondervragen zij de man en horen het hele verhaal over de brief aan Johnson. Zij bellen onmiddellijk Caravelli die hen opdracht geeft om met Joe naar de haven te komen. Daar aangekomen ondervraagt Caravelli Joe ook nog eens. Het verhaal is conform de eerste keer, zo concluderen zij. Beïnvloed door het gesmeek van Joe, besluit Caravelli dat Joe een week van de straat moet blijven. Joe wordt opgesloten in een ruimte in een lege fabriek. Caravelli, Smith en Jones komen in het kantoor van Caravelli aan. Caravelli besluit Weston aan te pakken. Hij geeft Smith en Jones opdracht om Weston te schaduwen en uit te zoeken wanneer deze opgepakt kan worden. AV1 Scenario 5
Voorbeeld - van outline naar scenario //SCENE - EXTERIFUR KANTOOR CARAVELLI - DAG// De bankovervallers, geschaduwd door de mannen van Weston, gaan het gebouw in waar Caravelli zijn kantoor heeft. //SCENE - INTERIEUR KANTOOR WESTON - DAG// Weston wordt gebeld en trekt zijn conclusies: Caravelli plant een bankoverval. Weston laat een stroman, Joe, een brief opstellen waarin hij het plan van Caravelli voor een bankoverval verraadt. Als dank krijgt hij een fles slechte whisky, waarvan Weston weet dat hij de fles niet zal overleven. Joe vertrekt. //SCENE - INTERIEUR CAFE BM DAG// Hij gaat naar 'Beach of Mississippi' en begint daar de fles soldaat te maken, met het nodige spuitwater erbij. Smith en Jones komen het café binnen en zien onmiddellijk de fles whisky die niet van Caravelli is. Zij vragen de barman ernaar en horen dat de man de fles meebracht. Vervolgens ondervragen zij de man en horen het hele verhaal over de brief aan Johnson. Zij bellen onmiddellijk Caravelli die hen opdracht geeft om met Joe naar de haven te komen. //SCENE - EXTERTEUR HAVEN DAG// Daar aangekomen ondervraagt Caravelli Joe ook nog //SCENE - INTERTEUR AUTO DAG// eens in zijn auto. Het verhaal is conform de eerste keer, zo concluderen zij. Beïnvloed door het gesmeek van Joe, besluit Caravelli dat Joe een week van de straat moet blijven. //SCENE - INTERIEUR LEGE FABRIEK DAG// Joe wordt opgesloten in een ruimte in een lege fabriek. //SCENE - INTERIEUR KANTOOR CARAVELLI DAG// Caravelli, Smith en Jones komen in het kantoor van Caravelli aan. Caravelli besluit Weston aan te pakken. Hij geeft Smith en Jones opdracht om Weston te schaduwen en uit te zoeken wanneer deze opgepakt kan worden. AV1 Scenario 6
Voorbeeld - het alinea scenario 57 EXTERIEUR PLEIN BIJ HAVEN - DAG Een parkeerplaats voor vrachtwagens, aan drie zijden ingesloten door lege fabriekspanden en aan de vierde zijde uitkomend op de kade. Smith en Jones komen aanrijden en parkeren in het midden op het plein. Smith voorin, hij rijdt. Jones met Joe achterin. 58 INTERIEUR AUTO SMITH EN JONES - DAG Zij moeten heel even wachten en Smith en Jones roken een sigaret. Ondertussen praat Joe aan een stuk door: JOE: Echt, het was niet mijn bedoeling om meneer Caravelli dwars te zitten. Ik heb te veel aan hem te danken. Hij weet dat ik hem geen kwaad wil doen. Hij wordt in de rede gevallen door Jones die genoeg heeft van het gezeur van Joe: JONES: Hou toch je kop man, meneer Caravelli zal zelf wel uitzoeken hoe je het met hem meent. Uit de schaduw van een fabriek komt Caravelli in zijn auto aanrijden, bestuurd door zijn chauffeur/lijfwacht. 59 INTERIEUR AUTO CARAVELLI - DAG Caravelli zit voorin. Zijn chauffeur stapt uit en blijft naast de auto staan. Jones en Joe stappen uit hun auto uit en stappen achter in de auto van Caravelli. Caravelli draait zich naar Joe: CARAVELLI: Zo, slechte beurt, Joe. Gelukkig weet ik dat je het allemaal niet zo meent. Toch? Joe antwoordt op een bange toon: JOE: Natuurlijk, meneer Caravelli. Ik vind het een streek van die Weston. Maar ik werd gedwongen. Ik was echt van plan om u te waarschuwen. Ik wilde... AV1 Scenario 7
Voorbeeld - het kolommen-scenario 57 EXTERIEUR PLEIN BIJ HAVEN DAG Een parkeerplaats voor vrachtwagens, aan drie zijden ingesloten door lege fabriekspanden en aan de vierde zijde uitkomend op de kade. Smith en Jones komen aanrijden en parkeren in het midden op het plein. Smith voorin, hij rijdt. Jones met Joe achterin. 58 INTERIEUR AUTO S EN J DAG Zij moeten heel even wachten en Smith en Jones roken een sigaret. Ondertussen praat Joe aan een stuk door: Hij wordt in de rede gevallen door Jones die genoeg heeft van het gezeur van Joe: Uit de schaduw van een fabriek komt Caravelli in zijn auto aanrijden, bestuurd door zijn chauffeur/lijfwacht. JOE: Echt, het was niet mijn bedoeling om meneer Caravelli dwars te zitten. Ik heb te veel aan hem te danken. Hij weet dat ik hem geen kwaad wil doen. JONES Hou toch je kop man, meneer Caravelli zal zelf wel uitzoeken hoe je het met hem meent. 59 INTERIEUR AUTO CARAVELLI - DAG Caravelli zit voorin. Zijn chauffeur stapt uit en blijft naast de auto staan. Jones en Joe stappen uit hun auto uit en stappen achter in de auto van Caravelli. Caravelli draait zich naar Joe: CARAVELLI: Zo, slechte beurt, Joe. Gelukkig weet ik dat je het allemaal niet zo meent. Toch? Joe antwoordt in elkaar gedoken op een bange toon JOE: Natuurlijk, meneer Caravelli. Ik vind het een streek van die Weston. Maar ik werd gedwongen. Ik was echt van plan om u te waarschuwen. Ik wilde... AV1 Scenario 8