DR-HVK-X Deelreglement Hogere Veiligheidskunde van toepassing op de HVK-groepen die zijn gestart na 1 september 2011 Uitgave: Maart 2012
DR-MVK-X 2 1 Algemeen Naam : PBNA Adres : H.A. Lorentzstraat 1a, Zwijndrecht Aard : zelfstudie en mondeling onderwijs. De opleiding wordt verzorgd door Elsevier Opleidingen. Naast dit deelreglement HogereVeiligheidskunde is het Examenreglement Koninklijke PBNA (DR-PBNA-X) (nader te noemen PBNA) van toepassing. Dit reglement DR-HVK-X wordt de deelnemers uitgereikt bij aanvang van de opleiding. 2 Doelstellingen opleiding Hoofddoel De opleiding heeft als doel het aanleren van specifieke kennis, het verwerven van inzichten en het bijbrengen van vaardigheden, die een hoger veiligheidskundige nodig heeft om de functie van adviseur gericht op veiligheid in bedrijven te kunnen uitoefenen. 2.1 Subdoelen De student moet tijdens het tentamen en het examen kunnen aantonen dat hij of zij, binnen het vakgebied van de hoger veiligheidskundige: voldoende kennis op het gebied van veiligheid, wetgeving, arbeidsinhoud en -organisatie (welzijn) en ergonomie, arbeidshygiëne, risicobeheersing en arbomanagement heeft opgedaan; zich de vereiste praktische vaardigheden als adviseren, presenteren, onderzoeken, inventariseren en rapporteren voldoende heeft eigen gemaakt; de gewenste attitude, zoals initiatieven nemen, bereid zijn kennis op peil houden en in teamverband te werken zich eigen heeft gemaakt; in staat is de organisatie op basis van goed onderbouwde argumenten te overtuigen van de noodzaak voor uitvoering, handhaving en/of aanpassing van het gevoerde (veiligheids)beleid; bij veiligheidsvraagstukken in de organisatie informatie kan zoeken en deze kan wegen op relevantie; op basis van door hem of haar zelf of elders uitgevoerde onderzoeken het veiligheidsbeleid van de organisatie kan handhaven en de lead kan nemen om dit beleid naar een ieder te vertalen zodat het gedragen wordt in de gehele organisatie; de consequenties van veranderende wetgeving en onverwachte gebeurtenissen (bijvoorbeeld een calamiteit in de branche gerelateerde organisatie) die van invloed kunnen zijn op de organisatie kan onderzoeken en op basis daarvan voorstellen kan doen voor veranderingen in de eigen organisatie; een veiligheidsmanagementsysteem kan uitvoeren en beheersen: nieuwe tools, werkmethodes, observatietechnieken, etc. kan toepassen in de organisatie; medewerkers en management kan stimuleren tot veilig werken. PBNA/Elsevier Opleidingen, Postbus 68, 3331 AB Zwijndrecht. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Dit is eveneens van toepassing op gehele of gedeeltelijke bewerking van de uitgave.
DR-HVK-X 3 3 Opleiding 3.1 Inhoud De opleiding bestaat uit de volgende modulen: Module Naam 0 Introductie 1 Taak, positie en wetgeving 2 Veiligheidrisico s op de werkplek 3 Veiligheidsrisico s in werkprocessen 4 Communicatieve vaardigheden 5 6 Arbeidshygiëne, ergonomie en Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Risicobeheersing en -management & Ongevallenonderzoek 7 Management en organisatiekunde Uitvoering Studiebelasting 14 uur 2 dagdelen * 87 uur 4 dagdelen 79 uur 4 dagdelen 79 uur 4 dagdelen 87 uur 6 dagdelen 87 uur 6 dagdelen 87 uur 4 dagdelen 58 uur 6 dagdelen - Intervisiebijeenkomsten 4 dagdelen Totaal: 578 uur ** mondeling 48 dagdelen = 162 lesuur * ** 1 Dagdeel is 4 uur van 50 min. Exclusief afstudeertraject. Hiervoor geldt een studiebelasting van 200 uur. Inclusief interactie student/student = student/docent in de digitale leeromgeving De opleiding is bij Elsevier Opleidingen en PBNA bekend onder de code HVK. De kandidaat ontvangt het diploma, indien hij of zij: 1. de toetsen HVK over de modulen 1, 2, 3, 5, 6 en 7 met voldoende resultaat heeft afgesloten. 2. de afstudeeropdracht met voldoende resultaat heeft afgesloten; 3. de bedrijfsopdrachten 1 t/m 6 met een voldoende resultaat heeft afgesloten; 4. Het totaal aantal bijeenkomsten en interactieve contacturen via de digitale leeromgeving bedraagt 250 lesuur. De student dient hier minimaal 80% aan deel te nemen.
DR-HVK-X 4 3.2 Vrijstelling voor het individuele tentamen Indien de studenten bij alle 7 modulen van de opleiding HVK van Elsevier Opleidingen de vragen in de Memotrainer met succes hebben doorlopen, kunnen zij een vrijstelling voor het individuele tentamen verkrijgen. De Memotrainer is met succes doorlopen, als 80% alle vragen van iedere HVK-module (7) minimaal 3-keer goed zijn beantwoord. Om voor deze vrijstelling in aanmerking te komen, moeten de studenten tijdens de eerste bijeenkomst van module 7 van de opleiding een Persoonlijke Memotoets afleggen. Deze toets bestaat uit 20 vragen uit de Memotrainer en wordt samengesteld op basis van de persoonlijke scores van de student bij de gevolgde memotrainer. De Persoonlijke Memotoets wordt schriftelijk afgenomen door een surveillant van PBNA. Tijdens de persoonlijke memotoets moeten de studenten zich met een geldig identiteitsbewijs kunnen legitimeren. De student moet minimaal 16 van de 20 vragen (= 80%) goed beantwoorden om in aanmerking te komen voor de vrijstelling voor het tentamen. De student ontvangt in dat geval van PBNA een schriftelijke bevestiging van deze vrijstelling. De opgaven door de surveillant van PBNA aan de studenten uitgereikt. De envelop met voor alle studenten de opgaven mag alleen in het bijzijn van de studenten door de surveillant in de ruimte waar de toets wordt afgenomen, geopend worden. 4 Toetsprotocollen Doel tentamen Het tentamen hogere veiligheidskunde heeft als doel vast te stellen of de deelnemers voldoende kennis en inzicht hebben in de content die voor het functioneren in het werkveld van een hogere veiligheidskundige noodzakelijk is. Deze content is hierna in deze paragraaf beschreven. Toetsorganisatie Studenten kunnen deelnemen aan het individueel tentamen. Het tentamen kan na afronding van module 7 worden afgelegd. Aanmelding Studenten die willen deelnemen aan het individueel tentamen kunnen zich online voor deze toets aanmelden. De procedure voor het aanmelden voor tentamens wordt voor aanvang van de bijeenkomsten bij de Introductiemodule (0) uitgereikt. Toetsvorm De toets wordt via een computer afgenomen in één van de landelijke toetscentra, waarbij namens PBNA minimaal één toezichthouder aanwezig is. Toetsduur De toets duurt 90 minuten. Vraagvorm en aantal vragen De toets omvat 40 meerkeuzevragen met drie antwoordmogelijkheden waarbij slechts één antwoord goed is. Eerste toetsafname De toets voor deze opleiding wordt voor het eerst afgenomen bij de eerste opleiding die na 1 september 2011 bij Elsevier Opleidingen is gegaan. Laatste toetsafname De toets voor deze opleiding wordt voor het laatst afgenomen [nog niet vastgesteld].
DR-HVK-X 5 4.1 Nadere specificatie van de toets Spreiding Onderwerp Taxonomie Aantal vragen Module Titel Kennis Inzicht 1 Taak, positie en wetgeving 4 2 6 2 Veiligheidsrisico s op de werkplek 4 2 6 3 Veiligheidsrisico s in werkprocessen 4 2 6 4 Communicatieve vaardigheden - - - 5 Arbeidshygiëne Ergonomie en Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) 5 2 7 6 Risicobeheersing en -management & ongevallen onderzoek 5 2 7 7 Management en organisatiekunde 5 3 8 Totaal 27 13 40 De onderverdeling in de typering van de vragen is: Kennis: Reproductie van de lesstof (definitieomschrijving). Inzicht: Verbanden kunnen aanbrengen tussen lesstof (tekstanalyse). Toetsinhoud De inhoud van de toets heeft betrekking op de leerstof en boeken behorende bij de modules: Taak, positie en wetgeving Veiligheidrisico s op de werkplek Veiligheidrisico s in werkprocessen Arbeidshygiëne, ergonomie en Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Risicobeheersing en -management & ongevallenbeheersing Management en organisatiekunde Opmerking De inhoud van de module communicatieve vaardigheden wordt niet getoetst bij dit tentamen, maar bij het afstuderen als vaardigheden op de onderdelen rapporteren, presenteren en adviseren. Materialen tijdens de toets Tijdens de toets mag de student de leerstof en de uitgereikte boeken, eventueel voorzien van aantekeningen, raadplegen. De kandidaat dient dit materiaal zelf mee te nemen. De uitgereikte hand-outs en aparte vellen met aantekeningen zijn niet toegestaan. Eindtermen (kennis en inzicht) Module 1- Taak, positie en wetgeving Kennis: de student is in staat om te benoemen: wat veilig werken is en waarom dat belangrijk is; de volgorde van risicoreductie; de structuur van relevante wetgeving, de wettelijke verplichtingen van werkgever en werknemers en de bijstand die de veiligheidskundige daarbij biedt. de relatie van veiligheid met techniek, bedrijfsorganisatie en menselijk gedrag; de aspecten die een rol spelen met betrekking tot de positie en taken van de veiligheidskundige in de bedrijfsorganisatie en het beheersen van veiligheid.
DR-HVK-X 6 Module 2 - Veiligheidsrisico s op de werkplek Kennis: de student is in om staat te benoemen: veiligheids-, gezondheids- en welzijnsrisico s zijn op de werkplek; de volgorde van risicoreductie aan omtrent risico s op de werkplek; de structuur van relevante wet- en regelgeving, vakliteratuur en overige multimedia op het gebied van risico s op de werkplek en de bijstand die de veiligheidskundige daarbij biedt. de relatie van veiligheid met techniek, bedrijfsorganisatie en menselijk gedrag; de aspecten die een rol spelen met betrekking tot de positie en taken van de veiligheidskundige in de bedrijfsorganisatie en het beheersen van veiligheid. Module 3 - Veiligheidsrisico s in werkprocessen Kennis: de student is in staat om te benoemen: veiligheids- en gezondheidsrisico s van de behandelde werkprocessen herkennen; advies geven over risicoreductie bij werkprocessen (inclusief de voorkeursvolgorde conform de arbeidshygiënische strategie); relevante eisen uit de betreffende wet- en regelgeving toepassen. de algemene factoren die bijdragen aan risico s in werkprocessen; specifieke factoren die bijdragen aan risico s van enkele hoogrisicoprocessen zoals procesindustrie, luchtvaart, transport, (petro)chemie en bouw. Module 4 - Communicatieve vaardigheden (wordt getoetst in het afstudeertraject) Kennis en inzicht: de student heeft kennis van en inzicht in: de wijze waarop vakliteratuur, internet en overige multimedia bijdraagt aan het kennisonderhoud; de wijze waarop het begrip SMART toegepast kan worden; de wijze waarop informatieoverdracht effectief kan plaatsvinden; de communicatievormen; de wijze waarop groepsontwikkeling en samenwerking effectief is te maken; de wijze waarop gedrag beïnvloed kan worden; rapportage- en presentatiechnieken gehanteerd kunnen worden; de wijze waarop adviesvaardigheden toegepast kunnen worden. Module 5 - Arbeidshygiëne, ergonomie en PSA Kennis: de student is in staat om te benoemen: de begrippen welzijn, ergonomie en PSA; welzijnsrisico s en de eventuele verbetermogelijkheden; risico s en te nemen maatregelen ten aanzien van agressie en geweld in de organisatie; de arbeidshygiënische strategie; beoordelingsmethoden en -technieken van PSA, ergonomie en arbeidshygiëne. risico s en te nemen maatregelen ten aanzien van geluid, trillingen, klimaat, ioniserende en niet-ioniserende straling en toxische stoffen; of van PSA, ergonomie en arbeidshygiëne. de verschillende soorten persoonlijke beschermingsmiddelen. in de belangrijkste normen en risico s die gelden voor ergonomie, PSA en arbeidshygiëne; de ontstaanswijze van werkdruk en werkstress; de samenhang tussen veiligheid, gezondheid en PSA; de arbeidshygiënische strategie; de richtlijnen met betrekking tot de risicobeheersing van respectievelijk geluid, klimaat en toxische stoffen in arbeidssituaties; de mate van bescherming van Pbm s.
DR-HVK-X 7 Module 6 - Risicobeheersing- en management & ongevallenonderzoek Kennis: de student is in staat om te benoemen: hoe een risico inventarisatie & evaluatie (RI&E) opgesteld moet worden, inclusief plan van aanpak; hoe ongevallen aan de hand van een geselecteerde methodiek onderzocht moeten worden. het doel van de diverse RI&E-methodieken en hoe de meest geschikte methodiek geselecteerd kan worden; de samenhang tussen RI&E en plan van aanpak; de veranderingen in bedrijfsvoering in relatie tot wetgeving en omgekeerd; de verantwoordelijkheden ten aanzien van bedrijfshulpverlening; het doel van diverse methodieken ten behoeve van ongevalonderzoek en hoe de meest geschikte methodiek geselecteerd kan worden; directe en indirecte oorzaken van ongevallen. Module 7 - Management en organisatiekunde Kennis: de student is in staat om te benoemen: de belangrijkste kenmerken van organisaties te (her)kennen; hoe eenvoudige organisaties bestuurd worden; kenmerken van managementsystemen; hoe de onderdelen van een managementsysteem en van VCA vertaald worden naar de praktijk van een organisatie; verschillende stijlen van leidinggeven en organisatieculturen. het belang van het denken in processen (processenmanagement); de wijze waarop organisaties bestuurd worden (plan- en controlmechanismen); de overeenkomsten en de verschillen tussen de verschillende soorten managementsystemen; het belang van de cultuur van een organisatie bij het opzetten van veiligheidsmanagement; teamrollen, persoonlijke voorkeursstijl in combinatie met de rol van de hoger veiligheidskundige. 4.2 De afstudeeropdracht Als afsluiting van de opleiding voert de student een eigen onderzoek uit over een bepaald onderwerp of vraagstuk dat de student schriftelijk weergeeft en mondeling verdedigt. Doel afstudeeropdracht Het uitvoeren van de afstudeeropdracht heeft als doel aan te tonen of de deelnemer in staat is om als hoger veiligheidskundige: a. zelfstandig een onderzoek uit te voeren en advies uit te brengen over een veiligheidskundig onderwerp; b. de opzet, inhoud en resultaten van een onderzoek schriftelijk weer te geven en mondeling te presenteren en verdedigen. Examinatoren Onafhankelijke (niet bij de opleiding betrokken) examinatoren beoordelen de schriftelijke uitgewerkte afstudeeropdracht en de mondelinge presentatie en verdediging. Hiertoe wordt voor iedere deelnemer een afstudeercommissie samengesteld die bestaat uit: een voorzitter, die namens de examencommissie PBNA optreedt; een veiligheidskundige; eventueel aangevuld met andere toehoorders of vertegenwoordigers van de certificatie-instelling Hobéon SKO. Toetsorganisatie De student voert nadat module 7 van de opleiding is afgerond een onderzoeksopdracht uit. De uitwerking van deze opdracht in de vorm van een adviesrapport wordt beoordeeld door de afstudeercommissie van
DR-HVK-X 8 PBNA. Wanneer de inhoud en het niveau (diepgang) als voldoende zijn te beoordelen, ontvangt de deelnemer de uitnodiging voor de presentatie en verdediging van het adviesrapport voor de afstudeercommissie. De student dient tot maximaal 8 weken na de laatste bijeenkomst van module 7 van de opleiding het adviesrapport bij de examencommissie te hebben ingeleverd. De datum waarop hij het adviesrapport bij de afstudeercommissie moet verdedigen, wordt bij aanvang van de opleiding bekend gemaakt. Beoordeling van het afstudeerrapport Richtlijnen en eisen waar het onderzoek aan moet voldoen zijn opgenomen in de "Afstudeerprocedure middelbare veiligheidskunde" (7750_590), die de deelnemer ontvangt in de map van de introductiemodule op, of voorafgaand aan de 1 e bijeenkomst. De onderdelen Rapporteren, Presenteren en Adviseren worden als vaardigheid getoetst als onderdeel bij de presentatie van de afstudeeropdracht. Voor het afstudeerrapport en de mondelinge presentatie en verdediging daarvan kunnen maximaal 100 behaald worden. Deze punten worden verdeeld over de volgende vier onderdelen: 1. De inhoud en het niveau van het onderzoek en het gegeven advies (vakinhoudelijk kwaliteit), (Minimaal 30 en maximaal 50 punten); 2. Het rapport als communicatiemiddel (leesbaarheid, helderheid, geschikt voor de doelgroep), (Minimaal 15 en maximaal 25 punten); 3. Deze wijze van mondeling presenteren (overbrengen van de essentie, e.v. gebruik van audiovisuele middelen, tempo), (Minimaal 5 en maximaal 10 punten); 4. De verdediging tijdens het examen (antwoorden op vragen, kennis van context en achtergronden, wijze van mondeling formuleren), (Minimaal 10 en maximaal 15 punten). Een kandidaat is geslaagd voor het onderdeel afstuderen, als hij/zij: voor ieder van de 4 bovenvermelde onderdelen meer dan het minimum aantal punten heeft behaald. Eindtermen Voor de afstudeeropdracht met de presentatie en verdediging zijn de eindtermen 'Vaardigheid en beroepshouding' (zie paragraaf 4.5) van toepassing. Eerste toetsafname De beoordeling van de afstudeeropdracht wordt voor het eerst afgenomen bij de studenten van de eerste opleiding die bij Elsevier Opleidingen na 1 september 2011 van zijn gegaan. Laatste toetsafname De beoordelingstoets van de afstudeeropdracht wordt voor het laatst afgenomen [nog niet vastgesteld]. 4.3 Bedrijfsopdrachten HVK Toetsorganisatie en -inhoud De studenten moeten tijdens de opleiding zes bedrijfsopdrachten maken. Deze opdrachten moeten van eigen hand zijn en worden beoordeeld door de docent namens Elsevier Opleidingen. Wanneer de student heeft voldaan aan deze diplomavoorwaarde, stuurt Elsevier Opleidingen een verklaring hiervan naar PBNA. De bedrijfsopdrachten worden op drie hoofdaspecten beoordeeld: 1. vorm en opbouw; 2. vakinhoudelijke kwaliteit; 3. advisering.
DR-HVK-X 9 Voor ieder aspect kan de deelnemer een onvoldoende, voldoende of goed als beoordeling. Alle drie aspecten moeten minimaal voldoende scoren. Eindtermen Voor de bedrijfsopdrachten zijn de eindtermen 'vaardigheid en beroepshouding' (zie paragraaf 4.5) van toepassing. 4.4 Aanwezigheid De studenten moeten aan 80% van de door Elsevier Opleidingen georganiseerde contacturen deelnemen, i.c. bijeenkomsten en interactieve digitale lesuren. Dit wordt bijgehouden door Elsevier Opleidingen. Wanneer de kandidaat heeft voldaan aan deze diplomavoorwaarde, stuurt Elsevier Opleidingen een verklaring hiervan naar PBNA. 4.5 Eindtermen bedrijfsopdrachten en afstudeeropdracht Eindtermen (Vaardigheid) De student kan op het niveau van een hoger veiligheidskundige: 1. mondeling en schriftelijk adviezen formuleren en presenteren; 2. adviseren over het toepassen, controleren en onderhouden veiligheidsmaatregelen; 3. adviseren over werkhouding en werkplekinrichting op basis van ergonomische inzichten; 4. beoordelen welke gegevens van belang zijn voor het Arbobeleid van de onderneming; 5. een ongevalrapportage, -registratie en -analyse uitvoeren en aanvullend daarop verbetervoorstellen te ontwikkelen; 6. zelfstandig indicatieve, arbeidshygiënische onderzoeken uitvoeren, gericht op specifieke werkplekken of probleemgebieden; 7. afwegen welke risicobeheersmaatregelen nodig zijn met inachtneming van de arbeidshygiënische strategie en hierover adviseren; 8. binnen bedrijven risico's inventariseren en vervolgens evalueren op veiligheidstechnisch terrein; 9. voorlichting en instructies geven over veilig en gezond werken, alsmede over welzijn bij de arbeid ten overstaan van diverse doelgroepen binnen een organisatie; 10. overleggen met instellingen, instanties en specialisten die op het werkterrein van de veiligheidskunde of aanpalend terrein van belang kunnen zijn of een specifieke taak vervullen; 11. schriftelijke rapportages opstellen; 12. adviseren en ondersteunen bij het ontwikkelen en implementeren en onderhouden van procedures, werkinstructies, productie- en werksystemen en complete Arbo-managementsystemen; 13. samenwerken met partijen die invloed hebben op het werk van de veiligheidskundige; 14. samenwerken en overleggen met (kern)deskundigen en conclusies en aanbevelingen kunnen vertalen naar het veiligheidsbeleid in de organisatie; 15. analyseren en een advies vormen over alle veiligheidskundig gerelateerde activiteiten in werkprocessen binnen de organisatie; 16. veiligheidsbeleid (of plannen op dit terrein) opstellen en implementeren binnen het kader de taak en positie en wetgeving. 17. de juiste wettelijke verplichtingen hanteren als argumentatie bij het adviseren, coördineren, stimuleren en initiëren van verbeteringen in het arbo- en veiligheidsbeleid; 18. onderzoeken kritisch beoordelen op validiteit. Eindtermen (Beroepshouding) De student kan op het niveau van een hogere veiligheidskundige: 1. gevraagd en ongevraagd (gebruikmakend van interventies op het persoonlijke vlak) adviseren aan management, personeel en personeelsvertegenwoordiging; 2. kan ontwikkelingen op het terrein van de veiligheidskunde volgen en actief werken aan het actueel houden van zijn/haar kennis;
DR-HVK-X 10 3. kan in multidisciplinaire teams werken. 4. vanuit de taak en positie van een hogere veiligheidskundige aspecten analyseren, evalueren en hier over voorlichting en advies geven; 0312/9