Familiedag 15 januari 2017 a. Met de kinderen: a. Met de kinderen: Geef de kinderen het blad met de kandelaar om in te kleuren. Laat boven de plaatjes schrijven wat er op die dag geschapen werd. Ondertussen: het verhaal met elkaar goed lezen/ goed naar luisteren Het verhaal van de schepping thema: Schepping Middagprogramma 12.30-13.30 Catechese Toen de mensen gingen nadenken over hoe het allemaal begonnen is, met God en met de mensen, vertelden ze elkaar dit verhaal: Het begon met helemaal niets. Alles was donker. Er was geen licht, maar al zou er licht geweest zijn, dan was er niets te zien. Geen lucht en geen grond. Er was alleen vuile modder. Het stelde niets voor. -1- -2-
Met een stormwind kwam God over het water en zei: Alles is nog in het donker. Nu moet alles aan het licht komen. Dat zei Hij en als Hij wat zegt, is het ook zo. Zo is het goed, zei God, als het donker is mag het nacht zijn. Als het licht is, is het licht. Zo ging het: de avond kwam, de nacht ging voorbij. Het werd weer ochtend: dat was één dag. Maar na die dag kwam nog een dag. God zei: Nu moet er boven komen voor alles wat beneden is. Beneden was toen de aarde en daarboven maakte God een groot, rond, blauw dak. Dat was de lucht; er kwamen ook wolken, waar het water van de lucht in zit. Tegen het dak zei God hemel, dus toen was het de hemel. Die werd meteen al weer donker, de avond kwam, de nacht. Daarna werd het weer ochtend. Dat was de tweede dag. God zei: Al het water moet naar één plaats, en al het droge moet te voorschijn komen. En zo ging het. Tegen het droge zei God land en toen was het verder land, ons land. Tegen al het water samen zei God zee ; toen was het de zee. Zo is het goed zei Gopd en Hij zei: Het land moet veel laten groeien. Zo kwam er gras en madelieven en boterbloemen of fluitekruid en paardebloemen. De bomen gingen groeien. De beuken zorgden voor beukenootjes en de kersenbomen voor kersen. Zo had God het land bedoeld. Zo is het goed, zei God. De avond kwam; het werd weer ochtend. Dat was de derde dag. Toen zei God: Ik wil de dag nog mooier maken en de nacht is ook nog te donker. Ik ga lampen maken om het land te verlichten. En zo ging het. God maakte twee lampen, een grote voor overdag, dat was de zon. En een kleine lamp voor de nacht, dat was de maan. En Hij maakte alle sterren, waarvan er zoveel zijn dat niemand ze klan tellen. En al die lampen, de zon, de maan en de sterren maakte Hij vast aan het hemeldak. Toen Hij ermee klaar was, keek Hij ernaar. Die avond kwam de eerste avondster, de volle maan en alle andere sterren gingen schijnen. s Ochtends kwam de zon op; dat was de vierde dag. Maar God ging verder. Het water van de zee mag niet iets zijn om bang voor te zijn. Het is nog te saai en te doods. Het moet overvol vlugge vissen en visjes worden, zei God. Zo ging het. De vissen zwommen en schoten snel door het water, omdat dat bij vissen hoort. Maar ook vogels zweefden in de lucht en klapwiekten tegen de wind in, omdat dat bij vogels hoort. Zelfs de grootste, griezeligste waterbeesten, ook de krabben en de kwallen, zijn door God gemaakt. En hij zei, toen Hij ze allemaal zag bewegen: zo is het goed. Zo moet het doorgaan; er zullen er steeds meer bijkomen. De avond viel over het water, de lucht werd donker. Vogels en vissen gingen slapen. Dat was de vijfde dag. Toen zei God: Er zijn vissen in de zee, vogels in de hemel, nu moeten er nog beesten op het land komen. En zo ging het. God maakte wilde dieren, zoals de leeuw, die echt op een leeuw leek. Maar ook de kruipende dieren, vlak bij de grond, de hagedissen en de muizen en ook de -3- -4-
slang heeft God gemaakt. Ook de koe, die gewoon koe moest zijn. En de poes leek op een echte poes. Zo is het goed, zei God. En nu: de mens, maar de mensen moeten echt lijken op Mij. Zo maakte God de mens. Hij maakte ze zo dat ze op Hem konden lijken. Hij maakte ze met z n tweeën als man en vrouw. Want, zei God, zoals ik van ze hou, zo kunnen ze van elkaar houden, dan lijken ze op Mij. Toen stonden ze daar, de mensen, midden in het land. Ze keken om zich heen. God sprak tegen ze. Hij zei: Kijk eerst maar goed om je heen, want dit is allemaal van jullie. Zo heb ik het allemaal gemaakt en jullie mogen zorgen voor alles. Kijk, hier in de zee heb ik vissen gemaakt en daar in de hemel vliegen de vogels en al die beesten die hier rondlopen mogen jullie ook hebben om voor te zorgen. Ook zei God: Kijk, die vruchten van de bomen, die kersen, kan je eten en de groente op de grond mag je eten. Dat is allemaal voor jullie. Samen met de mensen keek God naar alles wat Hij gemaakt had. Zo was alles werkelijk heel goed. De avond viel en het werd morgen. Dat was de zesde dag. Om te ontdekken: 1. De bijbel is geen geschiedenis boek. Het gaat niet over hoe de wereld is ontstaan. Niet over hoe het begonnen is, maar waar het om begonnen is. 2. Het scheppingsverhaal is als een lied met een refrein. Wat komt telkens weer terug? 3. Op wie lijken de dieren? 4. Op wie lijken de mensen? Wist je dat het woord tof uit de bijbel komt? Als er staat En God zag dat het goed was, staat er in het hebreeuws: tof. Het was tof, erg tof! Toen waren de hemel en de aarde klaar. Er woonden mensen en dieren op het land en vissen in de zee. De vogels woonden in de lucht en in de bomen. God zag dat het zeer goed was. De zevende dag was een dag van God. God keek neer op wat Hij gemaakt had, en Hij rustte uit. En de mensen kregen die dag een vrije dag van God, omdat Hijzelf uitrustte van alles wat Hij gemaakt had. uit kinderbijbel Woord voor Woord -5- -6-
Bekijk samen het blad met de kandelaar. De scheppingsdagen zijn in een bepaalde volgorde getekend. Laat de kinderen ontdekken dat 1 en 4, 2 en 5, 3 en 6 bij elkaar horen. En 7 staat in het midden! b. Met de tieners: Schepping of evolutie? Ontdek nu samen: 1. Als je de eerste en de vierde dag vergelijkt, zie je dat dit eigenlijk niet kan (eerst het licht, dan de zon en de maan en de sterren) 2. Wat vind je de belangrijkste regel uit het lied? 1. Als het scheppingsverhaal als een geloofsbelijdenis is geschreven, als een lied, en niet als de geschiedenis van het ontstaan van de aarde moet je dan nog kiezen of je gelooft in de schepping of in de evolutie? 2. Wat is het verschil tussen schepping en natuur? (materiaal: basiscatechese) -7- -8-
Wikipedia: Schepping of creatie is iets nieuws maken, een nieuw object of entiteit, of een nieuwe verschijningsvorm van een bestaand object. Het kan een nieuw apparaat zijn dat is uitgevonden, al of niet met een nieuwe vorm, een nieuwe functie of een nieuw werkingsprincipe of een combinatie daarvan. Maar het kan ook een bestaand voorwerp zijn, zoals een stoel of een kledingstuk met alleen maar een nieuwe vorm of een nieuw materiaalgebruik. Soms is een creatie alleen maar het idee dat ten grondslag ligt aan iets nieuws, nauwelijks vormgegeven in woorden, beeld of een computerprogramma. Schepping kan op vele zaken betrekking hebben die door mensen gemaakt zijn: kunstenaars scheppen kunstwerken, wetenschappers scheppen kennis, politici scheppen wetgeving en beleid. De natuur is de inhoud en werking van het heelal zoals door de mens waargenomen, ervaren en/of gewaardeerd. Hiertoe behoren de niet-levende en de levende natuur. De natuur wordt onder meer bestudeerd door de natuurwetenschappen. Hoewel de mens zelf tot de natuur behoort, wordt de menselijke invloed, het kunstmatige, vaak tot de cultuur en niet tot de natuur gerekend. De natuur wordt ook wel onderscheiden van het bovennatuurlijke. Wildernis is een specifieke vorm van natuur, de ongerepte natuur. De natuur omvat onder meer atomen, planten, dieren, meteorologische en geologische processen, straling, het buitenaardse, de materie en energie waar dit alles uit bestaat en de relaties hiertussen. Verhaal: De aap die mens werd Vroeger, ook in de tijd van de bijbel, dachten de mensen dat de wereld plat was. Het is helemaal niet zo gek, dat ze dat dachten. Als ik niet op school geleerd had, dat de aarde rond was, zou ik nóg denken dat we op een groot plat stuk land woonden, omgeven door de zee. Heel knappe mensen denken dat alles wat er nu is, begonnen is als een enorme grote, keiharde bal. Hoe die er kwam? Wie zal het zeggen?! Die bal is met een geweldige knal uit elkaar geploft in ontelbare gloeiende stukken. Zo ontstonden de sterren, manen en planeten. Sommige stukken gloeien nog steeds. De zon bijvoorbeeld. Sommige stukken koelden af. De aarde bijvoorbeeld. Op de harde korst die ontstond begonnen schimmels te groeien en daaruit groeiden na een hele tijd varens en planten en daarna allerlei ingewikkelde planten. Weer later kwamen er levende dingetjes te voorschijn waarbij je twijfelt: is dat nu een heel klein plantje of een diertje? Daar bleef het niet bij, want er ontstond een soort visje, vissen met pootjes, salamanders die het land opkropen. De dieren werden hoe langer hoe ingewikkelder, en hoe langer hoe leuker en slimmer. Ik vertel het waarschijnlijk helemaal niet goed; op school leer je het veel beter. Je weet natuurlijk dat we tenslotte uitkomen bij de apen, de gorilla s, de orangoetangs en toen... ja zeker: de mens! Er was eens een meneer Christian, die er altijd weer hard om moest lachen. Hij vertelde er een verhaaltje over dat ongeveer zo ging: De aap was uit de bananenboom gevallen en met een flinke klap op zijn achterhoofd terecht gekomen. Met een schok was toen tot hem doorgedrongen: morgen word ik een mens. Hij ging met zijn rug tegen de bananenboom aanzitten en begon te dromen. Wat zou hij allemaal gaan doen als mens? In ieder geval een grote bananenboomgaard planten, want hij was dol op bananen. In zijn tuin zou hij een apenrots aanleggen om telkens te kunnen kijken hoe hij vroeger geweest was. -9- -10-
Ineens werd hij zo trots dat hij tegen alle dieren rondom hem riep: Hallo! Weten jullie het al? Morgen word ik mens! Dan kan ik denken en dan kan ik lachen, dan kan ik spelletjes verzinnen en met mijn voorpoten word ik zo handig dat ik allerlei gereedschappen kan maken. Geweldig. Morgen word ik mens! Toen kwam het schaap naar hem toe en zei: Zo, zo, beste aap, ben je daar zo trots op? Nou, ik kom als dier afscheid van je nemen. Kijk mij nog maar eens diep in de ogen. Je mag me niet vergeten, hoor, en je zult me niet vergeten. Iets van mijn beeld zal altijd in je blijven zitten. Ook als mens zul je altijd nog een beetje schaapachtig zijn. Daarna kwam de ezel, die bijna hetzelfde zei: Kijk me aan, want ik weet zeker dat je een ezel zult zijn, of nog sterkler: Zelfs een ezel stoot zich geen twee keer aan dezelfde steen. Als mens zul je ezelachtiger zijn dan ik. En wat zei het zwijn? O brave aap, als mens zul je er een zwijnepan van maken. Ik zie het strand van Zandvoort op een mooie zomerdag al voor me. Mijn beeld zul je nooit kwijtraken. De slang zei: Hoe listig, gemeen, giftig, en venijnig zul je zijn. De kikker: Opgeblazen, zo zie ik je toekomstige mens-zijn, helemaal naar mijn beeld. Enzovoort, zo ging het maar door: koeiig, honds, kattig. Spinnijdig en vaak zo koud als een vis. Als laatste kwam de wolf voor de aap staan en knikte hem bemoedigend toe: Dag mensaap. Ja, ik zie het wel, het zit er dik in dat je een mens wordt. Maar wat zul je op mij lijken! Bloeddorstig zul je zijn, naar mijn beeld. Ja, aap, als mens zul je vóór de méns een wolf zijn. Alles bij elkaar zulje erger zijn dan alle dieren die je aangekeken hebben en erger dan ik ben. Met je hersens zul je bloeddorstige plannen bedenken. Je zult lachen om de pijn, die je andere mensen aandoet. Met je handen zul je werktuigen maken om mensen te kunnen doden. Toen viel de avond en het werd heel stil rondom de aap. De dieren lieten hem aan zijn lot over, want morgen zou hij niet meer bij hen horen. De aap zat diep na te denken over alles wat de dieren gezegd hadden; hij leunde met zijn pijnlijke achterhoofd, waar hij po gevallen was, tegen de boomstam en deed zijn ogen dicht. Misschien moest hij toch niet zo heel erg trots zijn dat hij morgen mens werd, mijmerde hij. Nu liep op diezelfde avond God een eindje te wandelen in de hoop de aap, die morgen mens zou worden, nog even te zien.het beviel hem helemaal niet, wat al die dieren gezegd hadden. Volgens hem moest er met de mens iets anders gebeuren. Toen hij hem zag zitten mijmeren, ging hij snel en zachtjes naar hem toe en zei: Hé, aap, wil je ook nog even naar mij luisteren? De aap schrok op en keek God verbouwereerd aan. Weet je, mijn beste aap, als je naar mij luistert,... je, precies op het moment dat je naar mij luistert, dan bèn je mens. Ik zou graag willen dat je mijn beeld meedraagt in alles wat je doet. Ik zou het goed vinden, echt goed, als je op mij zou lijken zodra je je menselijk verstand gaat gebruiken. Dan zul je lachen als je een ander mens ontmoet en met je handen zul je fantastische dingen kunnen maken, waar anderen plezier in hebben. Je moest morgen maar beginnen Genesis 1 te lezen, dan snap je wat ik bedoel. Lees dus maar: God zei: er moet licht zijn, en er was licht. Is dat ook niet iets voor jou om te zorgen dat er licht komt waar het donker is? Of vrede, waar er gevochten wordt. Je leest in Genesis, dat God ruimte maakt om te leven. Zou jij daar ook niet je best voor kunnen doen? Stel je voor dat je bij al je ezelachtigheid, al je hondse dingen, enzovoort, toch nog veel meer een mens zou worden naar míjn beeld? Dat zou zeer goed zijn. Uit: Deurloo Een kind mag in het midden staan p.13-11- -12-
B. Met volwassenen: Het bijbelverhaal woord voor woord lezen en ontdekken dat het net als een muziekstuk een compositie is. -5000 0 2017 wereldgeschiedenis 0 25 50 75 100 je eigen leven Brieven Evangelie Geschriften Profeten Thora lineair denken: eerst dit, en toen, en toen... concentrisch: in Thora, Profeten Geschriften Evangelie Brieven draait het allemaal om bevrijding, Pasen 1. In den beginne schiep God de hemel en de aarde 2. De aarde nu was wirwar en wanorde duisternis over de oerkolk en Gods geest zwevend over de wateren. 3. God zei: Er zij licht En er was licht 4. God zag het licht: het was goed God maakte scheiding tussen het licht en de duisternis 5. God riep het licht Dag en tot de duisternis riep hij: Nacht Het werd avond, het werd morgen, een dag. 6. God zei: Er zij een gewelf temidden van de wateren Dit zij tot scheiding tussen wateren en wateren 7. God maakte het gewelf en maakte scheiding tussen de wateren onder het gewelf en de wateren boven het gewelf. 8. God riep tot het gewelf Hemel Het werd avond, het werd morgen, een tweede dag. 9. God zei: Laten de wateren onder de hemel zich verzamelen op één plaats opdat het droge zich laat zien. 10. God riep tot het droge: -13- -14-
Aarde en tot de verzameling van wateren riep hij: Zeeën God zag dat het goed was. 11. God zei: Laat de aarde groen doen groeien gewas dat zaad geeft vruchtbomen die naar hun aard vrucht zetten waarin hun zaad is op de aarde. 12 De aarde bracht groen voort gewas dat zaad geeft naar zijn aard bomen die vrucht zetten waarin hun zaad is, naar hun aard. God zag dat het goed was. 13 Het werd avond, het werd morgen, een derde dag. 14 God zei: Laten er lichten zijn aan het hemelgewelf om scheiding te maken tussen de dag en de nacht. Zij zullen zijn tot tekenen voor feesttijden voor dagen en jaren. 15 En zij zullen zijn tot lichten aan het hemelgewelf om licht te geven op de aarde. 16 God maakte de twee grote lichten het grote licht tot heerschappij over de dag en het kleine licht tot heerschappij over de nacht en de sterren. 17 God stelde ze aan het hemelgewelf om licht te geven op de aarde 18 om te heersen over de dag en over de nacht en scheiding te maken tussen het licht en de duisternis. God zag dat het goed was. 19 Het werd avond, het werd morgen, een vierde dag. 20 God zei: Laten de wateren wemelen van gewemel, levende wezens en laat gevogelte vliegen boven de aarde langs het hemelgewelf. 21 God schiep de grote monsters en al de krioelende levende wezens waarvan de wateren wemelen naar hun aard en al het gevleugeld gevogelte naar zijn aard. God zag dat het goed was. 22 God zegende hen: Wees vruchtbaar, vermeerder je, vervul de wateren in de zeeën en laat het gevogelte zich vermeerderen op de aarde. 23 Het werd avond, het werd morgen, een vijfde dag. 24 God zei: Laat de aarde levende wezens voortbrengen naar hun aard: vee, krioelend gedierte en wild gedierte van de aarde, naar zijn aard. 25 God maakte het wild gedierte van de aarde naar zijn aard en het vee naar zijn aard en al het krioelend gedierte op de akker naar zijn aard. God zag dat het goed was. 26 God zei: Laat ons mensen maken naar ons beeld, als onze gelijkenis dat zij beheersen de vissen van de zee het gevogelte van de hemel en het vee, de gehele aarde en al het krioelend gedierte, dat krioelt op de aarde. 27 God schiep de mens naar zijn beeld naar het beeld Gods schiep hij hem -15- -16-
mannelijk en vrouwelijk schiep hij hen. 28 God zegende hen en God zei tot hen: Wees vruchtbaar, vermeerder je, vervul de aarde en onderwerp haar beheers de vissen van de zee het gevogelte van de hemel en al het gedierte dat krioelt op de aarde. 29 God zei: Zie, ik geef aan jullie al het zaaddragende gewas dat over het aangezicht van de gehele aarde is en al het geboomte waaraan zaaddragende boomvrucht is: het zal jullie tot eten zijn; 30 en aan al het wild gedierte van de aarde aan al het gevogelte van de hemel en aan al wat krioelt op de aarde dat met leven is bezield: al het groene gewas tot eten. 31 God zag alles wat hij had gemaakt en zie: het was zeer goed! Het werd avond, het werd morgen, de zesde dag. 2,1 Voltooid werden de hemel en de aarde en al hun heir. 2 God voltooide op de zevende dag het werk dat hij had gemaakt: hij hield op de zevende dag op met al het werk dat hij had gemaakt. 3 God zegende de zevende dag, hij heiligde die want toen hield hij op met al zijn werk, dat God schiep door het te maken. vragen: Wat valt je op? Waar heb je vragen bij? Video ds Ruben van Zwieten - uitleg over Genesis 1 (20 min) weetjes: 1. het woord scheppen. In het scheppingsverhaal komt het werkwoord scheppen 6 x voor. Het woord scheppen staat voor het goddelijk wonderbaar scheppen, waardoor iets verrassend nieuws te voorschijn gebracht wordt. Het wordt nooit gebruikt voor iets wat een mens te voorschijn brengt. Het komt in de bijbel 48 maal voor: 11 maal in Genesis en 20 maal in Jesaja 40-65. God schept de hemel en de aarde. Hij schept de grote zee monsters (ook die), en Hij schept de mens. Bij de schepping van de mens word het woord scheppen zelfs driemaal gebruikt! De aarde onder de hemel is er terwille van de mens. Het scheppingsverhaal is : - géén verslag van historische gebeurtenissen. - géén theorie om de bestaande werkelijkheid te verklaren - géén vergoddelijking van de natuur - géén vergoddelijking van het bestaande. Het scheppingsverhaal vertelt waar het om begonnen is: God schept orde in de chaos, maakt een hemelgewelf dat scheiding maakt tussen de wateren, laat het water onder de hemel op één plaats samenkomen, en roept het droge te voorschijn. Allemaal om een leefomgeving te scheppen voor de mens waarin die mens veilig kan wonen op de aarde onder de hemel. Het is een daad van bevrijding! Als mensen er een puinhoop van maken, is die aarde weer terug bij af: vgl, Jeremia 4:23: Ik zag de aarde, en zie, zij was woest en ledig; ik zag naar de hemel en zijn licht was er niet. Ik zag de bergen, en zie zij beefden, en alle heuvelen schudden. Ik zag, en zie er was geen mens, en al het gevogelte des hemels was weggevlogen. Ik zag, en zie, de gaarde was woestijn, en al zijn steden waren in puin gestort... -17- -18-
2. Vier woorden die niet voorkomen in de bijbel: 1. Natuur/natuurwetten 2. Historie 3. De tijd 4. Universum/wereld In ons spreken en schrijven worden de woorden schepping en natuur door elkaar gebruikt. Als wij zeggen dat we ons willen inzetten voor het behoud van de schepping, bedoelen we dat wij ons willen inzetten voor de natuur, het milieu. 3. Citaat A.Houtepen: De geneeskunde bestrijdt de ziekte De rechtsleer bestrijdt het onrecht De theologie bestrijdt het bijgeloof -19- -20-