Stand van Food Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Sector Advisory Nadia Menkveld Februari 217
Stand van Food: Gunstig klimaat foodsector Productie food gestegen 3 Omzet groothandel groente en fruit hoogste groei 4 Omzet supermarkten met 2% gestegen 5 Retail food laat in Europa stabiele groeicijfers zien 6 Omzet horeca flink gestegen 7 Consumentenvertrouwen in Nederland hoog 8 Tekort aan arbeid vormt steeds vaker een probleem 9 Aantal faillisementen met 3% gedaald in 216 1 maar opheffingen toegenomen 11 Export van voedingsmiddelen gestegen 12 Macrobeeld positief 13 2
Productie food met 3% gestegen in 216 4% 3% 2% 1% % -1% -2% -3% -4% -5% Na twee jaar van daling sloot de foodindustrie 216 met een groei af 211 212 213 214 215 216 De productie van food steeg met 3%... 1% 8% 6% 4% 2% % -2% dec-14 dec-15 dec-16-4% -6% -8% -1% 1% 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6% -8% -1% maar de omzet nam met slechts,4% toe Gemiddelde dagomzet, totaal Gemiddelde dagomzet, binnenland Gemiddelde dagomzet, buitenland 3
j.o.j. groei Omzet groothandel groente en fruit hoogste groei 2,% 15,% 1,% 5,%,% -5,% 213 KW3 214 KW3 215 KW3 216 KW3-1,% -15,% -2,% Groothandel in voedingsmiddelen Groothandel in groenten/fruit Groothandel in zuivel Groothandel dranken Groothandel in voeding algemeen De omzetontwikkeling van de groothandel in voedingsmiddelen is al voor het zesde kwartaal op rij positief. In het derde kwartaal van 216 steeg de omzet met 2,8%. Vooral de omzet van de groothandel in groente en fruit is gestegen (9,2%). De omzet van de groothandel in zuivel, eieren en vet was gedaald: een trend die al 7 kwartalen gaande is. De lage melkprijs was hier de voornaamste oorzaak van. In de tweede helft van 216 steeg de prijs van melk weer, waardoor de omzet van deze branche eind 216 begin 217 waarschijnlijk weer wat herstel zal laten zien. 4
Ontwikkeling volume (%) Ontwikkeling prijs (%) Omzet supermarkten met 2% gestegen Ontwikkeling omzet van supermarkten 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 26 28 21 212 214 216 6,% 5,% 4,% 3,% 2,% 1,%,% Ontwikkeling van prijzen in supermarkt -1,% 28 21 212 214 216 3,% Ontwikkeling supermarktvolumes 2,% 1,%,% -1,% -2,% De omzet van de supermarkten laat stabiel een groei zien van 2% in 216. De groei van de omzet was te danken aan een volumestijging en een prijsstijging. De volumes namen in 216 met 1% toe en de prijzen met eenzelfde percentage. De koopkracht steeg en het consumentenvertrouwen nam toe, waardoor consumenten meer uitgaven in de supermarkten. De volumes en de prijzen hebben de laatste jaren iets meer volatiliteit laten zien, dan de omzet. Over het algemeen geldt dat de promotiedruk hoog is bij supermarkten: er vindt veel concurrentie op prijs plaats. -3,% 28 21 212 214 216 5
Omzet VK retail food Omzet NL retail food Omzet EU retail food Omzet Germany retail food Retail food laat in Europa stabiele groeicijfers zien 111 18 2,3% (j.o.j.) 121 116 2,1% (j.o.j.) 15 111 12 16 99 11 96 96 15 1 2,3% (j.o.j.) 112 11 18 2% (j.o.j.) 95 16 9 85 14 12 1 8 98 96 6
j.o.j. ontwikkeling Omzet horeca flink gestegen 12% 1% 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6% 26 3e kwartaal 28 3e kwartaal 21 3e kwartaal 212 3e kwartaal 214 3e kwartaal 216 3e kwartaal De omzet van de eet- en drinkgelegenheden in Nederland is in het derde kwartaal van 216 met 9% gestegen. De sterkste stijging in tien jaar tijd. Na een flinke dip in 29 als gevolg van de financiele crisis heeft deze sector zich goed hersteld en bevindt zich nu op een hoog niveau. In Nederland consumeren we bijna een derde van het totaal buitenshuis. Dat is zuinig in vergelijking tot andere landen: In de VS of Engeland wordt meer dan de helft van het voedsel buitenshuis geconsumeerd. De horeca is sterk afhankelijk van de macro economische ontwikkelingen. Door een stijging van de koopkracht hadden consumenten meer geld om buitenshuis te consumeren en dat is terug te zien in de cijfers. 7
Duitlsland Belgie VK consumentenvertrouwen NL (saldo antwoorden) EU Consumentenvertrouwen in Nederland hoog 3 2 1-2 -3-4 -5 Het consumentenvertrouwen in Nederland is positief, zowel ten opzichte van andere landen, als ten opzichte van het lange termijn gemiddelde (-8). De hogere koopkracht en hogere werkgelegenheid stuwt het consumentenvertrouwen. 27 29 211 213 215 217-1 Gemiddelde: -8 EU consumentenvertrouwen negatief (-6) 27-5 21 213 216-1 -15-2 -25-3 -35-4 2 1 27 29 211 213 215 217-1 -2-3 -4 Ook Duits consumentenvertrouwen nog licht negatief 1 Consumentenvertrouwen VK krabbelt na Brexit weer op 27 21 213 216-1 -2-3 -4 5 27-5 29 211 213 215 217-1 -15-2 -25-3 Consumentenvertrouwen Belgie gestegen. 8
saldo ondernemers dat geen belemmeringen ervaart (percentage) saldo ondernemers dat geen belemmeringen ervaart (percentage) Tekort aan arbeid vormt steeds vaker een probleem Onvoldoende vraag is grootste belemmering voor food fabrikant 8 7 6 5 4 3 2 1 212 4e kwartaal 214 4e kwartaal 216 4e kwartaal Geen belemmeringen Onvoldoende vraag Tekort aan arbeidskrachten Productiemiddelen, materiaal, ruimte Financiële beperkingen Weersomstandigheden Andere oorzaken 5% van alle ondernemerers in groothandel food ervaart geen belemmeringen in bedrijfsvoering Geen belemmeringen Onvoldoende vraag Tekort aan arbeidskrachten Productiemiddelen, materiaal, ruimte Financiële beperkingen 6 5 4 3 2 Weersomstandigheden Andere oorzaken 1 214 4e kwartaal 215 4e kwartaal 216 4e kwartaal 9
aantal faillissementen faillissementsgraad aantal faillissementen Aantal faillisementen met 3% gedaald in 216 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2,3%,3%,3%,2%,2%,2%,2% 18 16 14 12 1 8 6 4 2,2% dec-15 mrt-16 jun-16 sep-16 dec-16 29 21 211 212 213 214 215 216 Groothandel in voedingsmiddelen Drankenindustrie Voedingsmiddelenindustrie Groothandel in voedingsmiddelen Drankenindustrie Voedingsmiddelenindustrie Circa 1 ondernemingen failliet in 216 In 216 gingen er circa 1 ondernemingen failliet in de sector Food. Het grootste aantal faillissementen vond plaats in de groothandel voedingsmiddelenindustrie (63). Het aantal faillissementen in de Foodsector is na een stijging in 212 en 213, nu al drie jaar aan het dalen. Het niveau van faillissementen is behoorlijk laag, dus neemt de snelheid uiteraard af. De faillissementsgraad van de sector Food is behoorlijk laag (,2%). Ter vergelijking: de sector Transport heeft een faillissementsgraad van,6% en retail ligt rond de,5%. 1
Aantal opgeheven bedrijven maar opheffingen toegenomen 14 12 1 8 6 4 2 1 werkzame persoon of minder 2 tot 1 werkzame personen 1 tot 5 werkzame personen 5 tot 25 werkzame personen 25 werkzame personen of meer 28 21 212 214 216 voedingsmiddelenindustrie groothandel food Aantal opheffingen met 32% toegenomen In 216 stopten er 158 bedrijven in de Foodsector met hun activiteiten. Dat is een groei van 32% ten opzichte van 215. Ook in 215 was het aantal opheffingen gestegen (12%). Circa 1% van het totale aantal bedrijven stopt weer met hun activiteiten. Het grootste deel daarvan zijn kleine bedrijven die 1 of minder werkzame personen hebben. Dit zijn de start-ups die relatief snel weer stoppen. Aan het relatief hoge aantal opheffingen ging een groei van het aantal nieuw opgezette bedrijven vooraf. In 215 is het aantal bedrijven met 6% toegenomen. 11
nov-14 jan-15 mrt-15 mei-15 jul-15 sep-15 nov-15 jan-16 mrt-16 mei-16 jul-16 sep-16 nov-16 mln euro nov-14 jan-15 mrt-15 mei-15 jul-15 sep-15 nov-15 jan-16 mrt-16 mei-16 jul-16 sep-16 nov-16 nov-14 jan-15 mrt-15 mei-15 jul-15 sep-15 nov-15 jan-16 mrt-16 mei-16 jul-16 sep-16 nov-16 mln euro mln euro Export van voedingsmiddelen gestegen Totale export food met 4 % gestegen in 216. Export naar Duitsland met 3% gestegen in 216 (ytd) 45 4 395 39 385 38 375 37 92 91 9 89 88 87 86 Export naar VK met 2% gedaald 45 4 395 39 385 38 375 De sector Food is voor circa 7% van haar omzet afhankelijk van de export. Het grootste deel gaat naar Europa. Met name Duitsland is een belangrijk land voor de nederlandse foodsector. De totale export van de foodsector is met 4% gestegen in 216. Naar Duitsland steeg de export met 3%. De Duitse consument was in 216 weer wat positiever over het economische klimaat in Duitsland. De export naar het VK daalde (-2% j.o.j.). De Brexit heeft invloed gehad op het consumentenvertrouwen en daarmee ook op de consumptie. Voor 217 verwacht ABN AMRO een economische groei van 1,7% en voor 218 een groei van 1,6% voor het VK. Dat is bij het basisscenario waar uitgaan van een softe Brexit. 12
Macrobeeld positief 4 Ierland 3 217 (%) 2 VK Spanje Nederland Noor wegen Zweden VS 1 Portugal Zwitserland Oostenrijk Frankrijk Belgie Finland Duitsland Denemarken Griekenland Italie 1 2 3 4 218 (%) 13
Bronnen CBS Thomson Reuters Datastream Groente en Fruit Huis Canadean Disclaimer This document has been prepared by ABN AMRO. It is solely intended to provide financial and general information on the energy market. The information in this document is strictly proprietary and is being supplied to you solely for your information. It may not (in whole or in part) be reproduced, distributed or passed to a third party or used for any other purposes than stated above. This document is informative in nature and does not constitute an offer of securities to the public, nor a solicitation to make such an offer. No reliance may be placed for any purposes whatsoever on the information, opinions, forecasts and assumptions contained in the document or on its completeness, accuracy or fairness. No representation or warranty, express or implied, is given by or on behalf of ABN AMRO, or any of its directors, officers, agents, affiliates, group companies, or employees as to the accuracy or completeness of the information contained in this document and no liability is accepted for any loss, arising, directly or indirectly, from any use of such information. The views and opinions expressed herein may be subject to change at any given time and ABN AMRO is under no obligation to update the information contained in this document after the date thereof. Before investing in any product of ABN AMRO Bank N.V., you should obtain information on various financial and other risks and any possible restrictions that you and your investments activities may encounter under applicable laws and regulations. If, after reading this document, you consider investing in a product, you are advised to discuss such an investment with your relationship manager or personal advisor and check whether the relevant product considering the risks involved- is appropriate within your investment activities. The value of your investments may fluctuate. Past performance is no guarantee for future returns. ABN AMRO reserves the right to make amendments to this material. ABN AMRO, 216 14