INFOSESSIE GEWESTELIJKE STEDENBOUWKUNDIGE VERORDENING HEMELWATER BVR 5/7/2013

OVERZICHT Algemeen kader Inhoud van de verordening Praktische voorbeelden Belangrijkste verschillen

ALGEMEEN KADER 1. Vaststellingen 2. Doelstelling 3. Voorgaanden 4. Evaluatie

1. VASTSTELLINGEN Vlaanderen is te droog te weinig water infiltreert in de bodem te veel kostbaar grondwater (en oppervlaktewater) wordt gebruikt voor laagwaardige toepassingen de grondwaterstand verlaagt Vlaanderen is te nat overstromingen bij zware regenval

2. DOELSTELLING Effect van bijkomende gebouwen/verhardingen op watersysteem neutraliseren: niet onnodig verharden zo weinig mogelijk hemelwater afvoeren, maar vasthouden op de plek waar het neervalt watersysteem zonder gebouwen/verhardingen benaderen maximaal hergebruik maximaal infiltreren

2. LADDER VAN LANSINK

3. VOORGAANDEN Verordening 29 juni 1999: waterput van 3000 liter verplicht bij eengezinswoningen Verordening 1 oktober 2004: waterput, infiltratie- en buffervoorziening met vertraagde afvoer bij alle vergunningsplichtige gebouwen >75 m² (50 m² bij uitbreiding) en verhardingen >200 m². Opgelet: Vlaams-Brabant heeft sinds 2004 eigen, strengere verordeningen!

4. EVALUATIE Verordening uit 2004 bereikt de doelstelling niet: Vele kleine gebouwen en verhardingen ontsnapten Bestaande gebouwen en verhardingen ontsnapten Vaak werden te grote putten geplaatst, zonder hergebruik Infiltratievoorzieningen ontbraken of werden te klein gedimensioneerd Dus verstrenging nodig

INHOUD VAN DE VERORDENING 1. Inwerkingtreding 2. Toepassingsgebied 3. Vrijstellingen 4. Hemelwaterput 5. Infiltratie- of buffervoorziening 6. Afwaterende oppervlakte 7. Verkavelingen met aanleg wegenis 8. Weergave op plannen 9. Varia

1. INWERKINGTREDING Verordening treedt in werking op 1/1/2014 Dossiers ingediend voor 1/1/2014: behandeling volgens verordening uit 2004 Dossiers ingediend na 1/1/2014: behandeling volgens nieuwe verordening

2. TOEPASSINGSGEBIED (1) GEBOUWEN: Bouwen, herbouwen of uitbreiden > 40 m² (herbouwen = minder dan 60% van buitenmuren behouden) VERHARDINGEN: Aanleggen, heraanleggen of uitbreiden > 40 m² (heraanleggen = ook funderingslaag vervangen) AANLEG AFWATERINGEN: Voor bovenstaande constructies die nu infiltreren

2. TOEPASSINGSGEBIED (2) Enkel voor vergunningsplichtige of meldingsplichtige overdekte constructies en verhardingen!

3. VRIJSTELLINGEN infiltratie op eigen terrein mogelijk (naast of onder constructie; geen goten voorzien) vervuiling (bijvoorbeeld verharding aan tankstations) (zie Vlarem) openbaar wegdomein (bij aanvraag of bij uitvoering van handelingen)(code van Goede Praktijk is van toepassing)

4. HEMELWATERPUT (1) Nieuwbouw/herbouw! Eengezinswoning: min. 5000 liter Andere gebouwen < 40 m²: verordening niet van toepassing Andere gebouwen tussen 40 en 100 m²: geen put verplicht (wel infiltratie) Andere gebouwen > 100 m²: put verplicht (50 l/m²; max. 10.000 liter)

4. HEMELWATERPUT (2) Indien groendak: geen hemelwaterput (wel infiltratievoorziening)

5. INFILTRATIE- OF BUFFERVOORZIENING Goed kleiner dan 250 m²? Geen voorziening nodig (soms wel HW-put). Wanneer infiltratie en wanneer buffering? Steeds infiltratie, behalve in beschermingszone 1 of 2 van drinkwaterwinningsgebied. Daar buffering verplicht. Of aantonen dat infiltratie onmogelijk is en indienen van een afwijkingsaanvraag

5. INFILTRATIE- OF BUFFERVOORZIENING Inhoud: 25 liter per m² afwaterende opp. Oppervlakte infiltratievoorziening: 4 m² per 100 m² afwaterende opp. Ledigingsdebiet buffervoorziening: maximaal 20 liter per seconde en per ha (als afwaterende opp. groter is dan 2500 m²)

6. AFWATERENDE OPPERVLAKTE Som van: Nieuwe grondoppervlakte A Bestaande grondoppervlakte B (met maximum A) Nieuwe horizontale dakoppervlakte C Bestaande aangebouwde horizontale dakoppervlakte D (met maximum C) Is C of D een groendak? Dan oppervlakte C of D delen door 2 Min 60 m² als correcte hemelwaterput voorzien is (ongeacht grootte van put)

6. AFWATERENDE OPPERVLAKTE

7. VERKAVELINGEN MET AANLEG WEGENIS Zelfde principes voor de verhardingen (wegenis): infiltratievoorziening (of buffer) Extra oppervlakte in rekening brengen: 80 m² per kavel Verplichtingen op individuele kavels blijven gelden

8. WEERGAVE OP PLANNEN Gebouwen/verhardingen waarbij het hemelwater dat erop valt op eigen terrein infiltreert; De hemelwaterput (+ inhoud in liter), de oppervlakten die op de hemelwaterput aangesloten worden in m², de aftappunten van het hemelwater; De plaatsing, omvang en diepte van de infiltratievoorziening, het buffervolume van de infiltratievoorziening in liter, de oppervlakten die op de infiltratievoorziening aangesloten worden in m²;

8. WEERGAVE OP PLANNEN De plaatsing, omvang en diepte van de buffervoorziening, het buffervolume van de voorziening in liter, de oppervlakten die op de voorziening aangesloten worden in m²; De locatie en het niveau van de leegloop en overloop; Dimensionering van eventuele gebundelde voorzieningen waarvan wordt gebruikgemaakt, en de oppervlakte die op de gebundelde voorziening aangesloten worden.

9. VARIA Particulier moet op eigen terrein een gescheiden stelsel aanleggen als hij een RWA-stelsel voorziet Bij uitbreidingen in gesloten bebouwing enkel als hiervoor geen leidingen onder of door gebouw nodig zijn Installaties in gebruik bij ingebruikname gebouw/verharding Bij eerste ingebruikname gebouw: keuring van privéwaterafvoer

PRAKTISCHE VOORBEELDEN Toepassingsgebied Hemelwaterput Verplichting tot infiltratie Te rekenen oppervlakte Gemotiveerde afwijking In dienst treden

TOEPASSINGSGEBIED Art. 4 dit besluit is niet van toepassing op Delen van constructies waarbij het hemelwater op natuurlijke wijze op eigen terrein in de bodem infiltreert delen van verhardingen die naast of door de verharding infiltreren Werd in het bijzonder ingevoerd om de bouwheer te laten nadenken over het concept. Voorkomen is beter dan remediëren!!

TOEPASSINGSGEBIED Ik voorzie een bijgebouw met buitenafmetingen 9m op 4m, met een dakoversteek van een halve meter. De constructie zelf is kleiner dan 40 m². Ze valt dus niet onder het toepassingsgebied van de GSV, ook al is het dak groter dan 40 m².

HEMELWATERPUT Ik voorzie een bedrijfsgebouw met een totale dakoppervlakte van 149 m² waarbij 99m² uitgerust is met een groendak. Dien ik een HW-put te plaatsen? Gezien de totale dakoppervlakte groter is dan 100m² dient een HW-put geplaatst te worden. Deze dient minimaal 50m² x 50l/m² of na afronding 3m³ groot te zijn.

TE REKENEN OPPERVLAKTE Ik verbouw een bestaande constructie/verharding (nu 500m²), waarvan ik 200m² sloop en 400m² nieuwbouw plaats. Op welke oppervlakte moet ik de infiltratievoorziening dimensioneren? optie 1 bestaand = wat na sloop overblijft. bestaand = 300m², uitbreiding = 400m² => te dimensioneren op alles (700m²) optie 2 bestaand is voor de werken bestaand is 500m², uitbreiding tot 700m² => te dimensioneren op 400m²

GEMOTIVEERDE AFWIJKING Vergunning voor het bouwen van een opslagplaats met beperkte mogelijkheid tot hergebruik. Aangezien geen verplichting meer opgenomen is om alle dakoppervlakte aan te sluiten, kan meer doorgedreven ingezet worden op infiltratie (en oppervlakkige afwatering). De oppervlakte die wel aangesloten wordt op de hemelwaterput kan gekozen worden in functie van een bepaalde leegstand (vuistregel: minstens 100m²).

GEMOTIVEERDE AFWIJKING Landbouwbedrijven worden niet meer als uitzondering opgenomen in het toepassingsgebied Obv het artikel 13 kan mits verantwoording op elk artikel van de GSV een uitzondering worden aangevraagd. Eerder dan elke uitzondering op te nemen wordt gevraagd om afwijkingen te motiveren. Dit heeft als voordeel dat hierover in ontwerp ten gronde wordt nagedacht.

GEMOTIVEERDE AFWIJKING Meergezinswoning stelt de vraag tot afwijking op de verplichting tot infiltratie. Een waardig alternatief op infiltratie van de dakoppervlakte kan vaak gevonden worden in een doorgedreven (en aangetoond) hergebruik van het hemelwater. Obv art. 13 kan onder de noemer van een doorgedreven hergebruik aangetoond worden dat het noodzakelijk infiltratievolume nihil wordt.

GEMOTIVEERDE AFWIJKING Opgelet, het spreekt (bijna) voor zich dat ook het bestuur gemotiveerde afwijkingen kan opleggen/vragen. Een voorbeeld kan zijn dat het bestuur met het oog op de impact op het ontvangend afwateringsstelsel oplegt om een deel van de infiltratievoorziening vertraagd te laten leeglopen. Dit zal bv. het geval zijn als de doorlatendheid van de ondergrond onvoldoende afvlakking van het piekdebiet bij zomerstormen kan garanderen.

INFILTRATIE IN DE PRAKTIJK Aandachtspunten in ontwep/aanleg/beheer Wadi Infiltratiekom Infiltratievoorziening in voortuintjes Infiltratiekratten Bovengrondse infiltratie bij woning Infiltratie op kleine oppervlakte

INFILTRATIE AANDACHTSPUNTEN BIJ ONTWERP Bij voorkeur bovengronds (zichtbaar) en droog uitgevoerd. Als ondergronds, zorg voor ontluchting en toegankelijkheid voor onderhoud. Hou ook de toestroom naar het infiltratiebekken maximaal zichtbaar. Zorg voor sedimentvang naar ondergrondse constructies Zorg voor onderhoudsvriendelijke vormgeving

INFILTRATIE AANDACHTSPUNTEN BIJ AANLEG Vermijd dat het infiltratieoppervlak veelvuldig wordt betreden/bereden (verslemping/versmering van de bodem). Voorkom instroming van fijn sediment tijdens uitvoering der werken (vb. inzaaien kavels na aanleg van een verkaveling in erosiegevoelige bodems) Bescherm geotextielen tegen beschadiging Besteed de nodige zorg aan te realiseren aansluitingen

INFILTRATIE AANDACHTSPUNTEN BIJ BEHEER Vermijd afstroom fijne fractie via het oppervlak door regelmatig vegen van goten. Besteed voldoende aandacht aan het beheer van de vuilafscheidende flankerende maatregelen (kolkenruiming, KWS-afscheider, ) om toestroom van fijne fractie naar het bekken te vermijden. Besteed de nodige aandacht aan sensibilisering van de gebruikers (geen lozing van afvalwater) Vermijd talrijke aansluitleidingen, te grote hellingen in wadi s, die het onderhoud nodeloos kunnen bemoeilijken

VOORBEELDEN Wadi voor een hele woonwijk

VOORBEELDEN Infiltratiekom

VOORBEELDEN Infiltratiekratten

Bovengrondse infiltratie bij woning

VOORBEELDEN Infiltratie op kleine oppervlakte

BELANGRIJKSTE VERSCHILLEN (1) Gebouwen: 2004: > 75 m² (50 m² bij uitbreiding) 2013: > 40 m² Verhardingen: 2004: > 200 m² 2013: > 40 m² Perceelsgrootte: 2004: < 3 are: volledige vrijstelling 2013: < 2.5 are: vrijstelling van infiltratie

BELANGRIJKSTE VERSCHILLEN (2) Bestaande gebouwen/verhardingen: 2004: vrijgesteld (behalve in Vl.-Brabant) 2013: mee in rekening brengen (max. opp. nieuwe) Verharding verkavelingen: 2004: vrijgesteld 2013: wel infiltreren + 80 m²/kavel Groendak: 2004: vrijgesteld 2013: wel infiltreren. Opp. delen door 2

BELANGRIJKSTE VERSCHILLEN (3) Inhoud put: 2004: > 3000 liter 2013: > 5000 liter Inhoud infiltratievoorziening: 2004: 15 liter/m² 2013: 25 liter/m² Oppervlakte infiltratievoorziening: 2004: 2m²/100m² 2013: 4m²/100m² INFILTRATIE verplicht!

VRAGEN? Dank voor uw aandacht!