Voor elk seizoen een ander kasdek?

Vergelijkbare documenten
Glas voor de tuinbouw Bijeenkomst HortiConsult, 29 th of September 2011, Deurne

Een ander kasdek op mijn kas? Komkommer commissie, 2 juni 2010

Venlow Energy Kas, een ultra energiezuinige kas. Wageningen UR Greenhouse Horticulture

Ervaringen met diffuus licht in de kas

Ontwikkelingen diffuus glas in de laatste 5 jaar en toekomstige uitdagingen

Near Infrared Radiation (NIR) reflectie:

Lichttransmissie van natte materialen

3/22/2017. De winterlicht kas. Hoe meer licht in de kas te krijgen. Licht hoeveelheid licht in de kas. Licht hoeveelheid verlies door condensatie

Bijeenkomst CO 2 en Venlow Energy Kas. Venlow Energy kas 2 juli 2012 Frank Kempkes, Jan Janse

3/22/ SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. Energie besparing: Energie besparing:

06/04/2016. Winterlichtkas. Energiek event winterlicht-kas gewas & condensatie. Het kasdek is (bijna) altijd nat

Teelt en energie van VenlowEnergy naar ID

De ka(n)s voor energie: The Big Picture

27/11/2015. Ontwerpen van nieuwe productiesystemen gebaseerd op LED belichting verlagen van de CO 2 voetafdruk. 1. Inleiding. 1.

De Meerwaarde van Diffuus Licht voor Gewas & Tuinder

Licht en planten (onder glas)

27/11/2015. Ontwerp een energiezuinige kas, met hoge lichttransmissie voor teelt jaarrond glasgroenten in Noordwest-Europa. Het traject.

Belichting in de Glastuinbouw. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw energiek2020, 17 maart 2011

De glastuinbouw mag dan te boek staan als een innovatieve

Condens op Diffuus Glas: Invloed op lichttransmissie? Tom Dueck, Jan Janse & Sonny Moerenhout

Pieken zonder Pieken. Project binnen topsector Tuinbouw & Uitgangsmateriaal Onderdeel van PPS Energie & CO 2

Nieuw Kasdek voor Het Nieuwe Telen

Haalbaarheidsstudie Glas-Film Kasconcept

Licht, belichting & kwaliteit. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw KCB, 16 febr 2011

Optimaal gebruik van CO 2

Transparante zonnepanelen op kassen. Presentatie

Energiebewust belichten: een hele kunst

2014 GreenPort NHN, All rights reserved

MicroV Covering Materials for Solar Collectors with High Light Transmittance

24/03/2016. Outline. Optische eigenschappen van kasdek- en schermmaterialen. Aanleiding. Aanleiding. Inleiding. Lichttransmissie.

Innovatie- en democentra (IDC s):

Nog niet zo lang geleden waren groentetuinders veel ervan overtuigd dat een groentekas met enkel glas moest zijn gemaakt.

Regelbare lamelsystemen in een dubbel dek

Duurzame Greenport Westland Oostland

Krijtmiddelen en diffuus coatings Hoe kies ik het juiste product?

Analyse kastransmissie van een helderdiffuus en een referentie kas

Grip op licht. Het Nieuwe Telen Potplanten: Meer energie besparing met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring

LED verlichting in kassen:

Innovatie Netwerk Energie Systemen glastuinbouw Oost Brabant (INES) Aardwarmte, WKK en CO 2 10 januari 2013, Peter Vermeulen

BERYL. Eviax. Meer glas in het gebouw meer zonne-energie! Innovatie in glas: zonne-energie en daglicht tegelijk. Zonnepanneel in Glas.

D-FUSE: Hoge diffusiteit Hoge lichttransmissie

Mogelijke oplossingen voor het energieprobleem

Energie meervoudig ruimtegebruik

BELICHTING EN ENERGIE 18/01/ januari 2017 Herman Marien. Wat krijgen we van de natuur?

Schermen en Het nieuwe telen : een perfecte combinatie

Teeltoptimalisatie: rol van licht en modellen. Tom Dueck Wageningen UR Glastuinbouw 24 november 2009

DUURZAAMHEID in Proces en Product

Schermprestaties kwantificeren stralings-, lucht- en vochtdoorgang, opstellen meet-en rekenmethode voor bepalen van de energiebesparing

Agenda. Multifunctie van glas. Hoogrendementsglas. Zonwerend glas. Veiligheidsglas. Akoestisch glas. Zelfreinigend glas.

Unique Selling Points Elsun producten

Energiezuinig telen 10/3/2008. Verloop commodity gasprijs afgelopen 6 jaar. Wat komt er aan de orde? Aanleiding. Energie is heel duur geworden!

Monitoring Energiebesparing en teeltervaringen bij Energie-innovaties

Report for D-Sheet Piling 9.2

Luchtbevochtiging in de zomerperiode: Wat wil de plant?

6 Nieuw: Plantvoice / gewasactiviteit en watergift

LED terrein en straatverlichting

Notitie. Inleiding. Afgeronde onderzoeken. Betreft: Afgerond onderzoek

Product naam: MM02009

Remark: product shown is integrated in a gypsum ceiling. Project Eburon Hotel Location Tongeren, Belgium

Licht effecten en plant responsen

NEKOVRI 22 SEPTEMBER 2015 Jan-Jaap van Os MSc.

VNWall Technische fiche

LED PRODISC SERIE EENVOUDIG TE MONTEREN OPBOUW EN SEMI-INBOUW ARMATUUR LED PRODISC SERIES EASY TO ASSEMBLE SURFACE MOUNT AND SEMI-RECESSED LUMINAIRE

Marcel Hagens

Besparen op Groeilicht

BERYL. Eviax. Meer glas in het gebouw meer zonne-energie! Innovatie in glas: zonne-energie en daglicht tegelijk. Zonnepanneel in Glas.

VNB Alu Technische fiche

Geothermie en Glastuinbouw Partners voor een duurzame toekomst? Nico van Ruiten Amsterdam, 31 maart

Anti-reflectie-coating voor tuinbouwglas eerste praktijkervaringen

2SaveEnergykas 2017 Een sterk gewas met weinig gas

Regelbare lamelsystemen in een dubbel dek

Planten en LED: een uitdagende toekomst

Energiezuinige teelt Alstroemeria

Zonwering Raamdecoratie Privacy Projectie Design Protectie

LED PRODISC SERIE EENVOUDIG TE MONTEREN OPBOUW EN SEMI-INBOUW ARMATUUR LED PRODISC SERIES EASY TO ASSEMBLE SURFACE MOUNT AND SEMI-RECESSED LUMINAIRE

Vrijwel onzichtbare isolatie. Verbeter het hele jaar uw comfort en energie efficientie met 3M Thinsulate raamfolie Climate Control-serie

Het Nieuwe Telen. Basis HNT. Wat is de kern van HNT? en CO 2. Natuurkundige principes oa: Plantfysiologie Plantbalans. Vochtbalans Energie balans

ERVARINGEN MET HET NIEUWE TELEN

Energietransitie in de Betuwse Bloem

Het Nieuwe Telen bij tomaat. Marcel Raaphorst, Wageningen UR Glastuinbouw

Verbetering lichtinval winterlicht. Eindrapportage deelproject Schaalmodellen. Rapport GTB Gert-Jan Swinkels, Frank Kempkes en Silke Hemming

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.

Kronos Solar Projects

50% energiebesparing door LEDverlichting. Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie

Gerbera: maximale isolatie & lichtonderschepping

Pilkington zonwerende beglazingen

De kansen van Gelijkspanning voor de Glastuinbouw

Grip op licht. Meer energie besparing bij Het Nieuwe Telen Potplanten met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring. Arenasessie 1 okt 2013

Zonwerend. Pilkington zonwerende beglazingen

CO 2, temperatuur en energiebesparing

Wat zijn de ontwikkelingen tav nieuwe kasconcepten

Praktijkervaringen met de Venlow energy kas

Bedrijfsbezoeken Innovatieve serres en klimaatregeling

ALGEMENE VERLICHTING IN INDUSTRIËLE PANDEN

Thermal Coating implementation project.

Green IT en de rol van supercomputers bij duurzaamheid

Trial Report Comparison of the effect of different greenhouse Page 1 of 10 coatings on the growth and development of ornamental plants

Systemen voor buitenluchttoevoer

monitoringsproef: Verhoogde daglichtbenutting Alstroemeria door gebruik diffuuscoating?

CLEARSIGHT. Een beter zicht dankzij anti-reflecterend glas

Transcriptie:

Voor elk seizoen een ander kasdek? Energie innovatieve kasdekmaterialen d.m.v. coatings en oppervlaktebehandelingen Frank Kempkes, Wageningen UR Glastuinbouw

Efficient Use of inputs in Protected HORticulture (EUPHOROS)

Energie innovatieve kasdekmaterialen Energie besparen Duurzame energiebronnen Fossiele energie efficiënt inzetten Overig Teeltstrategieën Licht Zonne-energie Aardwarmte Biobrandstoffen Duurzame(re) elektriciteit Duurzame(re) CO₂ Energie innovatieve kasdekmaterialen

Energie innovatief kasdekmateriaal

PMMA (Plexiglas Alltop) K waarde 2.5 W/m 2 /K 16 mm spouw Lichttransmissie 91% voor UV transparant materiaal Lichttransmissie 86% voor Plexiglas Resist, dan UV blok materiaal Ca. 25% energiebesparing http://www.bau docu.at/5/pdcnewsitem/00/87/43/index_5.html

ETFE (F Clean) Foliemateriaal Lange levensduur Lichttransmissie 93% (86%) voor helder materiaal Lichttransmissie 93% (82%) voor diffuus materiaal, hoge haze 75% UV transparant Ca. 20% Energiebesparing onder dubbele materialen http://www.football pictures.net/r2280.search.htm http://images.businessweek.com/ss/07/04/0423_efte/image/2 edenproject.jpg

Diffuus glas (1) Referentie Voorjaarsteelt 2008 Kg/m 2 Herfstteelt 2008 Kg/m 2 Lage haze 27% +6.5% +8.8% Geen lichtverlies Hoge haze 74% +9.2% +9.7% 3% minder licht

Diffuus glas (2) Potplanten: Voorbeeld: ficus 5 20% snellere groei Let op: meerdere leveranciers met grote verschillen in transmissie eigenschappen kan dan snel productie gaan kosten

AR glas transmissivity Meer PAR Minder koelbehoefte transmissivity spectral Verhoging PAR door AR coating Hogere productie Spectrum veranderd onder GG, niet onder CS en SC Energieverbruik winter hoger onder GG Koelbehoefte in zomer minder onder GG Energiebesparing onder dubbele materialen Aandacht voor CO 2

Scheuten Solar glas Dubbel glas Moderne coatings: AR, low ε Zeer lage k waarde (1.5 a 2 W/m 2 /K) Lichttransmissie: 89% (80%) ~ enkel glas Hoge energiebesparing Gewasreactie? veranderde koptemperaturen Toepassing Het Nieuwe Telen! 16m 3 bij tomaat, 13m 3 komkommer mogelijk? Scherm, actief ontvochtigen met warmteterugwinning, geen minimumbuis

Fresnellenskas Concentratie van direct licht, diffuus licht de kas in PV cellen voor elektriciteits productie Regelbaar daglichtsysteem i.p.v. scherm? Potplanten! Gewasreactie?

Conclusie (1) bewezen technologie eerste praktijk ervaring nieuw in praktijk prototype in onderzoek

Conclusie (2) Elk seizoen een ander kasdek? Nee, dat is niet realistisch MAAR: Grote sprongen te maken in energiegebruik energie efficiency Nadelen van enkele dek met 3 schermen in winter erg veel lichtverlies (25 35%) is op te lossen Lichtverlies door condensatie kan verminderen Gewasreactie (koptemperatuur kan veranderen) is een? Beschikbaarheid CO 2 wordt punt van aandacht Dubbel diffuus dek eerste 5 jaar niet aan denken

Discussie Welke eisen stelt de teelt? Daarop kasdek afstemmen Met welk doel kiezen voor ander kasdek? Investeringsruimte Licht in winter altijd de beperkende factor Veel schermen kan dit negatief beïnvloeden

Wageningen UR Glastuinbouw Innovaties vóór en mét de glastuinbouw Wageningen UR

More popular energy A cover with high NIR reflectivity would reduce thermal load by 50% without reducing assimilation The ideal cover has different properties in the PAR, NIR and TIR ranges!! UV NIR(Near InfraRed) = 50% of energy 0 wavelength 400 700 2500 nm

More light More light by Advanced covering material White glass (+1 2%) AR glass (+5 7%) ETFE (+3%) Lighter construction (max +5%) Roof angle (<1%) Greenhouse orientation (+1 2% yeararound) Cleaning (up to 10%) Less installations (+1 3%)

Greenhouse coverings Glass Floatglass Greenhouse glass White glass Low iron, Crystal Clear, Optiwhite, Clear glass, Ultrawhite, Diamantglas AR glass Coating or surface treatment, Sunarc AR glass, Centrosol HiT, GroGlass AR Diffuse glass surface treatment with different structures, Vetrasol, V&V diffuus, Centrolsol Struktur

Light transmission Clear sky Clouded sky Material thickness light transmission perpendicular hemispherical Floatglass 4 mm 89-90% 82% White glass 4 mm 90-91% 83% AR glass 4 mm 95-97% 89-90% Diffuse glass 4 mm 90-91% 76-82% PE / EVA films 200 µm 85-90% 78-82% ETFE (F-Clean) 100 µm 93% 86% PC sheet 12 mm 80% 61% PMMA sheet 16 mm 89% 76% Elevation 15 o 62 o (min max) in the Netherlands

Heat balance of crop Globale straling UV PAR NIR Transmissie ca. 80 % reflectie ±20 % absorptie NIR filter 5% reflectie 80% warmte 20% fotosynthese verdamping gewas convectie straling 45% reflectie 100% warmte

Heat balance in numbers 100 UV PAR NIR 40 40 reflectie ±20 absorptie Dus deel zijn we al gratis kwijt; in theorie 14 eruit 2 reflectie 30 warmte 8 fotosynthese verdamping gewas convectie straling 18 reflectie 22 warmte

Combined effect NIR crop & cover 1 additional reflectance 0.8 0.6 0.4 0.2 0.1 0.3 0.5 reflectance crop 0 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 reflectance cover Reduction of heat load by NIR filtering of 40% Additional effect about 12%

Results covering Spectral transmission of glass with coatings (anti reflection and low emission) for perpendicular global radiation (300 2500nm) transmission [-] 1 0.8 AR&less NIR AR&low e 0.6 0.4 AR Reference 0.2 GG single AR-AR GG single AR-LOWe GG double AR-AR-AR-AR GG double AR-AR-LOWe-AR 0 300 500 700 900 1100 1300 1500 1700 1900 2100 2300 2500 wavelength [nm]

Light transmission of wet glass

Effect condensation on transmissivity transmissie nat 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 polycarbonaat 16 mm antidrop diffuus structuur uit polycarbonaat 16 mm diffuus structuur in standard enkel glas standard dubbel glas hydrofob AR dubbel hydrofob AR enkel 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 transmissie droog AR enkel Anti drip works (life time) No effect when surface is structured Hydrofob or hydrofoil (not shown)