14 16 KH-47-02-260-NL-C De zalm van de rode bron Europese Commissie
Deze publicatie werd uitgegeven door het Directoraat-Generaal Milieuzaken en is verschenen in de officiële talen van de Europese Unie: Deens, Duits, Engels, Fins, Frans, Grieks, Italiaans, Nederlands, Portugees, Spaans, Zweeds De publicatie is eveneens beschikbaar op de website van het Directoraat-Generaal Milieuzaken voor Jeugd en Milieu: http://europa.eu.int/comm/environment/youth/index_nl.html Scenario: Benoît Coppée Illustraties: Nicolas Viot Techische realisatie: Qwentès Europe Direct helpt u antwoord te vinden op uw vragen over de Europese Unie Een nieuw gratis nummer: 00 800 6 7 8 9 10 11 Meer gegevens over de Europese Unie vindt u op Internet via de Europaserver (http://europa.eu.int). Bibliografische gegevens bevinden zich aan het einde van deze publicatie. Luxemburg: Bureau voor officiële publicaties der Europese Gemeenschappen, 2003 ISBN 92-894-4545-9 Europese Gemeenschappen, 2003 Overneming met bronvermelding toegestaan. Printed in Belgium GEDRUKT OP GERECYCLEERD PAPIER Het regent. Duizenden donderbliksems doen de hemel daveren. In een hels tempo loopt Lila, de vos, over de vlakte. Zij zoekt een schuilplaats. Ja! Daar in de boerderij kan ze schuilen. Lila rent, springt over de rivier... en hoort opeens een heel zacht stemmetje. -Help... 1
Lila staat nu aan de overkant. Volledig doorweekt van de regen keert ze terug op haar passen. -Heeft iemand hulp nodig? vraagt de vos. -Help me... Lila ziet een schaduw. Het is de schaduw van een vogel. Zijn poten zijn reusachtig groot en hij heeft een heel scherpe bek. Lila is erg onder de indruk. -Help! Help me! De zalm heeft hulp nodig! roept de reiger. In de rivier hapt een grote zalm naar lucht. Zijn ogen zijn rood gezwollen... alsof hij gaat... Nee, dat is niet mogelijk! Lila springt tot bij de reiger. -Wat is er gebeurd? vraagt Lila ongerust. -Help me! smeekt de zalm. Mijn vriendjes... verbergen zich... ginder... een beetje verder... argh... in de rivier... bij de Rode Bron... Ik... kom hulp zoeken... argh... Lila kijkt de zalm diep in de ogen. -We gaan je redden! Ik ken iemand die je zeker kan helpen! Het is mijn vriend Tom! -Tom? vraagt de reiger. -Ja! Tom! Hij woont aan de rivier! Een beetje verderop. Trek een paar haren uit mijn pels! beveelt Lila aan de reiger. -Wat? 2 3
- TREK EEN PAAR HAREN UIT MIJN PELS! roept Lila. En breng mijn haren naar Tom! Ginds! Hij woont in het vijfde huis van Merlijnstad. Hij zal begrijpen dat ik in gevaar ben. Snel, reiger! Ik smeek het je! Anders zal de zalm... Oh! Haast je! De reiger steekt zijn bek in Lila s pels. Op hetzelfde moment dat een bliksemflits de hemel verscheurt - boem! - rukt de reiger drie haren uit de pels van Lila. Krak! -Vertrek nu! Vlieg naar Merlijnstad en breng Tom mee! schreeuwt Lila. De reiger vliegt weg. Zigzaggend tussen de donderslagen. Een nieuwe bliksemflits verlicht de nacht. Neen! Het is geen bliksemflits! Het zijn de lichten van een wagen! De wagen stopt vlakbij de rivier. Lila verbergt zich. Drie mannen stappen uit de wagen. -Het is een ramp! roept de eerste man. -Het is nog niet te laat om iets te doen! roept de tweede. -Snel! zegt de derde. De eerste man haalt een gsm uit zijn zak. Hij praat. Lila verstaat de woorden niet. De mannen stappen terug in de wagen. De wagen verdwijnt snel in het donker van de nacht. Lila is bijna bevroren. 4 5
Op hetzelfde moment komt de reiger aan in Merlijnstad. Hij telt de huizen. Een, twee, drie, vier en vijf. Dat is het huis van Tom! De reiger kijkt door het venster. Ja! Tom is thuis, hij slaapt! De reiger tikt met zijn bek tegen het venster. Tom wordt wakker en opent het venster. De reiger geeft hem de haren van Lila. -Oh! Dit zijn de haren van...! Is Lila in gevaar? vraagt Tom. -Neen! antwoordt de reiger. Maar zij heeft je nodig om de zalmen te redden. Volg me! Tom trekt vlug een jas aan en springt door het venster. De reiger vliegt boven de rivier met Tom op zijn rug. -Daar, roept de reiger! Het is daar! Naast de boerderij! - Lila! schreeuwt Tom. LILA! Lila hoort de stem van Tom. Haar hart bonst van vreugde. De ogen van de vos schitteren in het donker. Lila keert zich om naar de zalm. -Daar is Tom! Hij zal je redden! De reiger stopt. Doornat, doorweekt en verkleumd van de kou, rent Tom naar Lila. Tom en Lila omhelzen elkaar zoals echte vrienden, wat een mooi gezicht. Snel wijst Lila de zalm aan. -De zalm is ziek, Tom! De rivier heeft hem misschien vergiftigd... -Wat een ramp! zegt Tom. We moeten de zalm beschermen tegen deze catastrofe. We moeten de zalm in een... in een emmer met regenwater zetten. -Er staat een emmer op de koer van de boerderij! antwoordt Lila. 6 7
Tom rent naar de boerderij. Hij pakt de emmer en tilt hem op. Met heel veel moeite brengt hij de emmer tot bij de zalm. Voorzichtig tilt hij de zalm met z'n kleine handen uit het water. Ziezo, de zalm is voor een tijdje gered. -We hebben nog meer hulp nodig! zegt Tom. Tom zeult de emmer mee tot aan de boerderij. Hèhè, dat is zwaar! Tom trommelt op de deur. Iemand opent. Het is een oude vrouw. -Hallo, kereltje, wat doe jij hier nog zo laat op de avond? vraagt de dame. -Je moet alarm slaan. Het water van de rivier is vervuild. De zalm is ziek. Je moet hem verzorgen. -Maar welke zalm, kereltje? -Daar! De zalm in de emmer! De oude vrouw neemt een paraplu en stapt tot aan de emmer. Tom praat zeer snel. 8 9
-We moeten een betere schuilplaats vinden voor de zalm. Mogen we hem in uw bad zetten? -Mijn bad? herhaalt de vrouw. Maar... ik heb hier op de boerderij geen kraantjeswater. Ik was me met het water van de bron... Ik heb geen bad... -Wat? Heeft u geen bad? -Neen hoor, geen bad en ook geen kraan! -Wanneer ik groot zal zijn zal ik voor u een kraan komen installeren, zegt Tom! -Maar ik heb dat niet nodig! Ik trek me zo heel goed uit de slag... -Neen, neen, neen! zegt Tom. Wanneer u heel, heel oud zal zijn, zal u een kraan nodig hebben! Want dan zal u misschien niet meer tot aan uw bron kunnen lopen! -Het is misschien toch een goed idee... Ik zal wel veel geluk hebben want men vertelde mij dat er mensen zijn op deze wereld die dicht bij hun huis geen water hebben... Kinderen zoals jij, Tom, die voor water kilometers moeten lopen... - Mevrouw, snel, wij hebben hulp nodig! herhaalt Tom. - Ah, dat is waar ook... ik was het even vergeten... zegt de oude vrouw. 10 11
De oude vrouw bekijkt de emmer en de zalm. -Wel! We gaan de zalm naar de keuken brengen en zullen hem in een grote pan leggen -Een grote pan? vraagt Tom ongerust. -Maak je maar geen zorgen, kereltje, we gaan hem niet bakken! We gaan hem juist zeer zuiver water geven! Water uit mijn bron! De oude vrouw grijpt de emmer. En de hele bende volgt haar. Wat een grappige optocht. Oh, het regent niet meer! De wolken verdwijnen en de maan staat blinkend aan de hemel. Iedereen wandelt de keuken binnen. De oude vrouw vult een grote pan met water. -Ik doe er niet te veel in. Juist genoeg. Want water is schaars. -Dat is waar... water wordt niet gemaakt, en ook niet uitgevonden! antwoordt Tom. Daarom draai ik bij het tandenpoetsen altijd de kraan goed dicht. Papa en mama hebben me verteld dat water zo kostbaar is... als goud. -Oh! roept de oude dame. De zalm... hij... hij beweegt niet meer! 12 13
Tom, Lila en de reiger kijken verschrikt. -DAT KAN NIET! schreeuwt Tom. - NEE! gilt Lila. De reiger, iets rustiger, raakt met het onderste van zijn bek de huid van de zalm aan. De reiger bijt zachtjes in de staart van de zalm. Wat is er aan de hand? vraagt plots de zalm. Ik heb zo'n pijn aan mijn buik Bang! Bang! Bang! Oh! Wat is dat? Iemand klopt heftig op de deur! De oude vrouw kijkt verschrikt om zich heen. Oranje en blauwe lichten schijnen door de vensters de kamer binnen. Het zijn de zwaailichten van een wagen. De oude vrouw opent de deur. Drie mannen in witte pakken komen de keuken binnen. Een van de mannen lijkt heel vriendelijk. Hij draagt een bril en grote laarzen. -Mevrouw! Wij zijn verantwoordelijk voor de kwaliteit van het water! Wij komen u verwittigen voor een groot gevaar! Iemand heeft gevaarlijke producten in de rivier gegooid. Deze producten kunnen in het water van uw bron terechtkomen en buikkrampen veroorzaken. -Daarom is de zalm ziek, schreeuwt Tom. Kom vlug! Tom trekt de man naar de zalm. Gehurkt kijkt de man naar Tom. -Ben jij het kereltje dat de zalm hiernaartoe heeft gebracht? vraagt de man. -Ja, mijnheer... -Wel, ik denk dat je hem hebt gered... 14 15
Plotseling bekijkt de zalm de man. -Vergeet niet dat er nog andere zalmen zijn... ginds... een beetje verder... argh... in de rivier... waar de kinderen gewoonlijk in het water spelen... aan de Rode Bron... De man staat weer recht. Met een strenge blik geeft hij de bevelen. -Mevrouw, drink momenteel niet meer van uw bron! Wij moeten eerst het water dringend analyseren! Uit voorzorg! Max, er is zuiver water in de wagen! Breng de zalm in dat water! En geef enkele liters zuiver water aan mevrouw! Jonas, vooruit jij, haast je naar de Rode Bron! We moeten de andere zalmen uit de rivier redden! De man wil Tom bedanken. - Ssssstt, fluistert de oude vrouw. Hij slaapt... 16 17
De zon komt op. Tom is wakker geworden. Hij is gelukkig. De zalm die hij geholpen heeft, is genezen. Alle andere zalmen werden ook gered. Nu al zijn mannen en vrouwen de rivier aan het schoonmaken. Tom wandelt naar hen toe. -Wanneer kunnen we weer in de rivier zwemmen? vraagt Tom. - Hola, wacht eens even kereltje, antwoordt de man. Niet onmiddellijk. Eerst schoonmaken, dan zuiveren. Dat neemt tijd in beslag. Zeker gehaast, hé!... Maar als je ons helpt... -U helpen? vraagt Tom. -Ik heb een beetje honger! zegt de man glimlachend... Tom begrijpt het onmiddellijk. Hij haast zich naar de bakker in Merlijnstad. Hij vraagt twintig taartjes en twintig fruitsapjes. Het is voor de werkers aan de rivier, roept hij. Ik help ze op mijn manier! 18 19
Van op de heuveltop, kijkt Lila naar Merlijnstad. Uit de verte ziet ze Tom. Haar vriend loopt met taartjes en fruitsapjes onder de arm. Dat dragen is een zware klus. Lila is er trots op dat ze een vriend als Tom heeft. Want zonder Tom waren de zalmen waarschijnlijk... Oh! Lila mag er niet aan denken. De vos laat zachtjes haar bruine ogen toe vallen. En denkt: Dank je, Tom, dat je ons hebt beschermd. Een mooie zonnestraal schittert aan de hemel. Ver van iedereen amuseert de held van het verhaal, de reiger, zich met het prikken van de staart van de zalm. -Hi, hi Stop, zegt de zalm, je kietelt me! Europese Commissie DE ZALM VAN DE RODE BRON Luxemburg: Bureau voor officiële publicaties der Europese Gemeenschappen 2003 20 blz. 16,2 x 22,9 cm ISBN 92-894-4545-9 Copies van deze publicatie zijn zolang de voorraad strekt gratis verkrijgbaar bij: Europese Commissie Directoraat-generaal Milieu Informatiecentrum (BU-9 0/11) B-1049 Brussel Fax: 32-2 299 61 98 E-mail: env-pubs@cec.eu.int 20