C.V. ZONNIGE KEMPEN TEL.: 014/54.19.41 GROTE MARKT 39 FAX: 014/54.19.51 2260 WESTERLO email: info@zonnigekempen.be Duurzame energie in sociale huisvesting in het Vlaams gewest 18/11/2008 ir. Luc Stijnen
Voorstelling van C.V. Zonnige Kempen OPGERICHT IN 1963 REGIO DOEL PATRIMONIUM: - Gebouwd 2000 - Verhuurd 1763 - In opbouw 122 - Aanbesteed 26 - In beheer 7
Duurzaam en energiezuinig bouwen 1. omgeving economie 2. energie sociaal ecologie tijd 3. water 4. bouwmaterialen 5. afval
Booischot: Jongensschool Het project in zijn omgeving - renovatie en vervangingsbouw: voormalig schoolgebouw met turnzaal, directeurswoning en bibliotheekfiliaal; drie achterin gesitueerde klaslokalen werden gerenoveerd, de overige volumes zijn vervangingsbouw - doordringbare bouwvolumes; combinatie van huizen en lage meergezinswoningen: g dertien sociale huurappartementen en drie huurwoningen met vier garages en een uitleendienst van de bibliotheek gesitueerd rondom een openbaar plein ( amfitheater ) - de directe omgeving betreft hoofdzakelijk lintbebouwing en rijwoningen met een versnipperende buitenruimte; achterin is een open landelijk gebied gesitueerd - bebouwingsdichtheid: 72 woningen/ha
Booischot: Jongensschool Gemeenschappelijke ruimte In het project Concepten gemeenschappelijke ruimte opentrekken van perceel naar omgeving openbaar langs plein besloten maar toch open drie verschillende pleinwanden achteraan doordringbaar bouw- volume links gesloten rechts spanning door bib. vooraan ritmering van de volumes auto's in principe niet op plein enkel in (be)dienende straten leven en beweging op plein: bijna alle toegangen - terrassen - dynamiek rechte en gebogen lijn toe-eigening van zones openbaar domein die aansluiten aan woning
Booischot: Jongensschool Projectevaluatie
Gebouw en buitenruimte
Westerlo: Jos Geuensplein De ligging
Het project
Het project
Westerlo Leeuwerikenplein De ligging
Het project
Herenthout: Huis Schoeters De ligging
Het project
Duurzaam en energiezuinig bouwen in België en Nederland SRE 20.000 woningen Zonnige Kempen 20 30 nieuwe woningen 1ste fase: onderzoek 250 sociale woningen in Herenthout EV = 22796,2 + 129,2 x GC + 2644,7 x TOT reasing EV incr 1 tenant 3 tenants 5 tenants decreasing GC, more insulation
Duurzaam en energiezuinig bouwen 6 stappen benadering Trias Energetica 1 Verminderen verbruik 2 Gebruik niet uitputbare energie met minimum aan overlast 3 Verbetering rendement Noodzakelijke, maar onvoldoende voorwaarden Toevoegen 4 Afstellen, meten en evalueren: installatie 5 informeren en begeleiden van gebruik 6 verspreiden ervaringen zowel positief als negatief PRESENTATIE
Voorkom energieverbruik THERMISCHE BALANS VAN EEN WONING VERBRUIK PRODUCTIE DISTRIBUTIE EMISSIE REGELING RENDEMENTS - VERLIEZEN NUTTIGE WARMTE - VRAAG SWW VERWARMING EXTERN INTERN GRATIS WINSTEN THEORETISCHE NETTO WARMTEVRAAG VENTILATIE WARMTE - VERLIEZEN TRANSMISSIE
Kloosterland Nijlen-Kessel 29 sociale woongelegenheden
Nijlen Kessel Kloosterland Eerste toepassing van zonne-energie Collectieve verwarming energiebeheerssysteem Daling vaste kost huurder Terugverdientijd 7 jaar 5 jaar Begeleiding huurders Bemerkingen en meting door VITO
Nijlen Kessel Kloosterland
Nijlen Kessel Kloosterland
Waterstraat Hulshout-Houtvenne 23 sociale woongelegenheden
Hulshout-Houtvenne, Waterstraat A. PARTNERS SOCIALE BOUWMAATSCHAPPIJ ZONNIGE KEMPEN PROVINCIE ANTWERPEN ONDERZOEKSINSTELLING VITO KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN B. SUBSIDIE VLAAMSE GEMEENSCHAP - EUROPESE GEMEENSCHAP - programma Demonstratieprojecten Thermie programma C. DOELSTELLINGEN INGREDIENT EN RECEPT: KOOKBOEK ZOWEL ENERGIEVRAAG ALS ENERGIEAANBOD GEBRUIKERS - HUURDERS: ECOTEAM
Hulshout-Houtvenne, Waterstraat ENERGETISCH DOEL VAN HET PROJECT Reductie van het energieverbruik voor verwarming met 77 % 220 kwh/m² per jaar (gemiddeld verbruik in België) 190 kwh/m² per jaar compact bouwen, passieve zonne-energie, K55-isolatiepeil condenserende ketel 162 kwh/m² per jaar 79 kwh/m² per jaar 50 kwh/m² per jaar doorgedreven isolatie van muren, vloer, dak en beglazing mechanische ventilatie met warmterecuperatie Reductie energieverbruik voor sanitair warm water met 50 % door zonnecollectoren
Hulshout-Houtvenne, Waterstraat
Hulshout-Houtvenne, Waterstraat Energie gebruik ruimte verwarming blok 2 zonnecollectoren Blok 2 : collectief 2000 50,6 % 2001 65 %
GREEN and responsible Global Renewable Energy Environmentally Neighbourhouds
GREEN European Green Cities Network www.europeangreencities.com com Sustainable Urban Housing Where partners and technologies of sustainable urban housing come together Contact: EGCN Secretariat C/O Green City Denmark A/S Jens Frendrup Gl. Kongevej 1 DK-1610 Copenhagen Phone. +45 33 26 89 89 Fax: +45 33 26 89 80 e-mail: jf@greencity.dk
Herenthout Nest Vercammenstraat Electrabelprijs Zonnehuis 1997-1998 Zonnecollector combinatie WKK (Zonnecollectoren: 16,48 m²) Economische evaluatie Investeringen : 12.169 Onderhoudskosten : 241 /jaar Aardgasfactuur : 1.879 /jaar Besparing elektriciteitsfactuur : 2.356 /jaar Besparing aardgasfactuur ketel : 1.296 /jaar Jaarlijkse energiebesparing : 1.773 /jaar Terugverdientijd zonder subsidie : 7,9 jaar Terugverdientijd met subsidie : 3,1 jaar Afrekening warmtefactuur in CHM op basis van zowel condenserende ketel als WKK
Schransstraat Vorselaar Renovatie 5 appartementsblokken SYNPACK
Vorselaar Schransstraat Renovatie op basis Synpack Probleem: Woonblokken uit jaren 60 en 70 Slecht geïsoleerd + koude bruggen Comfortgebrek Ingrijpende onderhoudswerken binnen korte termijn noodzakelijk Oplossing: Sanering door rekening te houden met zon Benadering vanuit een paketten keuze Wetenschappelijk gefundeerde besparingsdoel van 60 % Partners Project
Vorselaar Schransstraat
Vorselaar Schransstraat - Simulatietabel TRNSYS type 56 - Ingrepen + isolatie + aluminium ramen met thermische onderbreking + dubbel glas + inpakken balkons + lift + collectieve individuele verwarming + zonnecollectoren 25m² dekking 40% + ventilatie met warmterecuperatie -Energieverbruik
Vorselaar Schransstraat before after
Vorselaar Schransstraat
Sint-Antoniuspleintje Zoerle-Parwijs Westerlo demonstratieproject VHM 13 sociale woongelegenheden g
Ligging In het centrum van Zoerle-Parwijs kernversterkend k inbreidingsgericht ter vervanging van ter vervanging van braakliggende grond
Concept Duurzaamheid een aantal kleinere bouwvolumes rond een gemeenschappelijk, semi-publiek plein zijstraat behouden
Inplanting 13 woningen 3 patiowoningen 4 woningen in blok 1 aanpasbare woning 2 woningen aan straat 3 appartementen aan straat gesitueerd rond pleintje
Patiowoningen Stenen sokkel bovenbouw in houtskeletbouw met houten beplanking patio op het zuiden met grote ramen
Woningen in blok Half ondergrondse garages terras naar plein serres over 2 verdiepingen PV-panelen (amorfe) en zonnecollectore n op het dak
Woningen aan de straat Woningen met 3 bouwlagen afgesloten tuin aansluitend bij naburige gebouwen
Aanpasbare woning en appartementen Aanpasbare woning op gelijkvloers met tuin aan plein 3 appartementen over 2 verdiepingen Kristallijne PVpanelen op het dak
Voorkom energieverbruik doorgedreven isolatie 10 cm minerale wol in muren 12 cm in houtskeletbouw 18 cm in dak 8 cm op volle grond hoogrendementsglas k-waarde : onder 30 compact bouwen
Gebruik zonneënergie Passieve zonnewinsten Zuidelijke oriëntatie Greenhouse Lucht eerst door grondbuis en serre mech. afvoer in Afvoer lucht via hti i t noordkant serre Voorverwarmde lucht in leefruimte en slaapkamers Gebruikte lucht uit keuken en badkamer 000 vochtige ruim tes zolder mechanische toevoer in leefruimtes volle gron d carport
Gebruik zonneënergie voeding door asfaltcollector in openbare weg koude-warmte-opslag in de grond buizen 50 m diep in grond
Gebruik zonneënergie
Gebruik zonneënergie Zonneboiler en collectoren voor collectieve warmwater-productie 50% dekkingsgraad
Gebruik zonneënergie PV-panelen op dak van de lange blok levert de elektriciteit voor de ventilatie amorfe en kristallijne cellen
Gebruik zonneënergie Monocrystaline PV panels Ventilation pipe Canadian solar wall Fresh air
Gebruik energie efficiënt Warmtepomp onttrekt warmte uit grond voor lage-temperatuurs- verwarming condenserende ketel doet naverwarming
Voorkom energieverbruik WTW elke woning eigen systeem ventilatiesysteem t met rendement 90% warme afvoerlucht warmt koude toevoerlucht op minder ventilatieverliezen
Bijkomende stappen Meet en controleer de individuele verbruiken Geef de bewoners voldoende voorlichting : enkel juist gebruik rendeert Maak zowel de negatieve als positieve bevindingen bekend : sneeuwbaleffect
Totaal beeld Solar Collectors Boiler DHW distribution Domestic Hot Water Tank Ventilation Photovoltaics Heat Exchanger Insulation Floor heating Ventilation Passive Solar Energy Heat Pump Asphalt collector Ground Storage Overschot zonne-energie naar koude-warmte-opslag serres verwarmen ventilatielucht voor canadian wall : aanzuiging van ventilatielucht onder PV-panelen: opwarming van lucht, afkoeling paneel
Globale energie balans
Milieu invloed
Kadering van initiatieven binnen sociale huisvesting - Programmapunt Europa en Vlaanderen - Stap na stap benadering - Meerwaarden HUURDER: - Financiële winst: * frank kan maar éénmaal uitgegeven worden * energie <-> huur - Gezondere, gezelligere woning en omgeving GEMEENSCHAP:- Besparing: * energie * natuurlijke rijkdommen -CO 2 -uitstoot verminderen - Minder grondgebruik - Tevreden huurder - Repetitief effect
Nieuwe tendensen A. Begeleiding huurders -Belangrijk: beschikbare gegevens van verbruik -Beter isoleren = kleinere spreiding -Terugkoppeling EPB mogelijk B. Gemeenschappelijk collectieve installatie - CHM Kleinere investering Beter optimaliseren Betere beheersbaarheid C. Belang van energieaudits Voordeel huurder + gemeenschap Bijsturen modellen
BEDENKINGEN EN NOODZAKELIJKE VOORWAARDEN - Tekening is niet af - Kookboek : ingrediënten en recept - Voorwaarden Beleidsmaatregelen en financiële stimuli Raad van Bestuur en gemeente Duurzaam is meer dan energie Duurzaam ontwerpen Bestaande initiatieven Wetenschappelijke ondersteuning en samenwerking met andere actoren Sociale huurder