Ó 2014 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of opnamen, hetzij op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet j o het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. ISBN 978 90 368 0490 5 NUR 871 Ontwerp omslag: L. Morselt, Nederlands Huisartsen Genootschap Ontwerp binnenwerk: Studio Bassa, Culemborg Automatische opmaak: Pre Press Media Groep, Zeist Tiende herziene druk, 2014 Bohn Stafleu van Loghum Het Spoor 2 Postbus 246 3990 GA Houten www.bsl.nl BSL - ALG_ZB_1KZM - 3302r4_978-90-368-0490-5 004
Inhoud Voorwoord bij de tiende editie (2014) 1 2 Leeswijzer 1 3 Nierfunctie 1 5 Geneesmiddelgebuik bij ouderen: start- en stopcriteria 1 6 deel 1 indicaties 1 Pijn 3 1 1.1 Pijnbehandeling algemeen 3 1 1.2 Pijn (acute)/ koliekpijn 36 1.3 Pijn (neuropathisch) 38 2 Psychiatrie 40 2.1 Agitatie (acute) 40 2.2 Angst 4 1 2.3 Depressie 46 2.4 Delier bij ouderen 50 2.5 Dementie 5 1 2.6 Slaapproblemen 54 3 Neurologie 56 3.1 Acute dystonie 56 3.2 Clusterhoofdpijn 56 3.3 Duizeligheid 57 3.4 Epileptisch insult 58 3.5 Koortsconvulsie 59 3.6 Migraine bij volwassenen 60 BSL - ALG_ZB_1KZM - 3302r4_978-90-368-0490-5 005
6 Farmacotherapie voor de huisarts 2014 3.7 Migraine bij kinderen 65 3.8 Nachtelijke spierkrampen 65 3.9 Perifere aangezichtsverlamming 66 3.10 Restless Legs Syndroom 68 3.11 Spanningshoofdpijn 69 3.12 Tremor (essentiële) 70 3.13 TIA/CVA 7 1 3.14 Ziekte van Parkinson 75 4 Bloedziekten 76 4.1 Anemie (ijzergebrek) 76 4.2 Anemie (pernicieuze/foliumzuurdeficiënte) 77 5 Hart- en vaatziekten 79 5.1 Acuut coronair syndroom 79 5.2 Angina pectoris 8 1 5.3 Atriumfibrilleren 85 5.4 Cardiovasculair risicomanagement (CVRM) 92 5.5 Diepe veneuze trombose 1 1 1 5.6 Endocarditisprofylaxe 1 1 4 5.7 Hartfalen 1 1 6 5.8 Perifeer arterieel vaatlijden (PAV) 1 25 5.9 Raynaud-fenomeen 1 27 5.10 Tromboflebitis 1 28 5.11 Wintertenen/perniones 1 29 6 Luchtwegaandoeningen 1 3 1 6.1 Acuut hoesten ongecompliceerd 1 3 1 6.2 Acuut hoesten gecompliceerd (pneumonie) 1 3 1 6.3 Astma bij volwassenen 1 35 6.4 Astma bij kinderen 1 40 6.5 Bronchiolitis 1 44 6.6 COPD 1 45 6.7 Kinkhoest 1 48 6.8 Pseudokroep 1 49 7 Maag-darmziekten 1 5 1 7.1 Diarree (acute) 1 5 1 7.2 Diverticulitis (ongecompliceerd) 1 55 7.3 Fissura ani 1 57 7.4 Flatulentie 1 59 BSL - ALG_ZB_1KZM - 3302r4_978-90-368-0490-5 006
Inhoud 7 7.5 Hemorroïden 1 60 7.6 Maagbescherming (preventie van maagcomplicaties) 1 6 1 7.7 Maagklachten 1 64 7.8 Maagklachten: beleid na gastroscopie 1 7 1 7.9 Misselijkheid/braken 1 76 7.10 Obstipatie bij volwassenen 1 79 7.11 Obstipatie bij kinderen 1 83 7.12 Prikkelbaredarmsyndroom 1 90 7.13 Proctitis 1 93 7.14 Worminfecties 1 95 7.15 Gastro-oesofageale reflux zuigelingen 1 97 8 Urologie 1 98 8.1 Enuresis nocturna 1 98 8.2 Epididymitis (acute) 1 99 8.3 Erectiele disfunctie 200 8.4 Mictieklachten bij mannen 202 8.5 Prostatitis (acute) 206 8.6 Urinesteenlijden 206 8.7 Urineweginfecties 208 8.8 Urine-incontinentie bij vrouwen 2 1 8 9 Vrouwenziekten 220 9.1 Anticonceptie 220 9.2 Noodanticonceptie 227 9.3 Climacteriële klachten 230 9.4 Dysmenorroe 234 9.5 Endometritis puerperalis 236 9.6 Fluor vaginalis 237 9.7 Mastitis puerperalis 239 9.8 Vaginaal bloedverlies 24 1 9.9 Pijn bij het voeden 244 9.10 Onvoldoende melkproductie 245 10 Seksueel overdraagbare aandoeningen 247 10.1 Chlamydia-infectie 247 10.2 Condylomata acuminata 250 10.3 Epididymitis bij verdenking soa 252 10.4 Gonorroe 254 10.5 Herpes genitalis 256 BSL - ALG_ZB_1KZM - 3302r4_978-90-368-0490-5 007
8 Farmacotherapie voor de huisarts 2014 10.6 Pelvic inflammatory disease (PID) 258 10.7 Proctitis bij verdenking soa 26 1 10.8 Schaamluis 262 10.9 Syfilis (lues) 263 10.10 Trichomoniasis 265 10.11 Urethritis bij mannen 266 11 Huidziekten 269 11.1 Abces 269 11.2 Acne 270 11.3 Alopecia 273 11.4 Bijtwonden 273 11.5 Brandwonden 275 11.6 Candida-balanitis 277 11.7 Cellulitis/erysipelas 278 11.8 Constitutioneel eczeem 280 11.9 Contacteczeem 286 11.10 Dermatitis perioralis 287 11.11 Dermatitis solaris/zonneallergie 289 11.12 Dermatomycosen 290 11.13 Droge huid/xerosis 292 11.14 Ecthyma ulcus 293 11.15 Erysipeloïd 294 11.16 Erythema migrans (ziekte van Lyme) 295 11.17 Erythrasma 298 11.18 Folliculitis, oppervlakkig 300 11.19 Furunkel (diepe folliculitis/furunculose) 30 1 11.20 Herpes labialis 303 11.21 Herpes zoster 304 11.22 Hidradenitis 305 11.23 Hyperhidrosis 307 11.24 Hoofdluis en kleerluis 308 11.25 Impetigo 3 1 0 11.26 Intertrigo 3 1 3 11.27 Lichen sclerosus 3 1 4 11.28 Likdoorn/eksteroog/clavus 3 1 6 11.29 Luieruitslag 3 1 8 11.30 Melasma (chloasma) 3 1 9 11.31 Mollusca contagiosa 320 11.32 Nattende navel/navelgranuloom 32 1 11.33 Onychomycose 322 BSL - ALG_ZB_1KZM - 3302r4_978-90-368-0490-5 008
Inhoud 9 11.34 Panaritium/paronychia 323 11.35 Pitted keratolysis 324 11.36 Pityriasis versicolor 326 11.37 Pruritus ani 327 11.38 Pruritus in de zwangerschap 328 11.39 Pruritus senilis 329 11.40 Psoriasis 33 1 11.41 Rosacea 334 11.42 Scabiës 336 11.43 Schaafwonden 338 11.44 Seborroïsch eczeem 339 11.45 Sinus pilonidalis 34 1 11.46 Urticaria 34 1 11.47 Waterpokken (varicella) 344 11.48 Wondinfectie 345 11.49 Wratten/verrucae vulgaris 348 12 Mond- en KNO-aandoeningen 350 12.1 Aften/stomatitis aftosa 350 12.2 Candidiasis (oraal)/spruw 35 1 12.3 Droge mond/xerostomie 353 12.4 Foetor ex ore/halitosis 354 12.5 Gingivitis 356 12.6 Keelpijn (acute) 357 12.7 Otitis externa 360 12.8 Otitis media acuta (OMA) 363 12.9 Rinitis (allergisch) 366 12.10 Rinitis (niet-allergisch) 369 12.11 Stomatitis angularis/perlèche 370 12.12 Sinusitis (acuut) 37 1 13 Oogaandoeningen 375 13.1 Blefaritis 375 13.2 Chalazion 376 13.3 Conjunctivitis (allergisch) 377 13.4 Conjunctivitis (infectieus) 378 13.5 Conjunctivitis door contactallergie 380 13.6 Cornea-erosie 38 1 13.7 Corpus alienum in oog 38 1 13.8 Droge ogen 382 13.9 Episcleritis 383 BSL - ALG_ZB_1KZM - 3302r4_978-90-368-0490-5 009
10 Farmacotherapie voor de huisarts 2014 13.10 Hordeolum 384 13.11 Keratoconjunctivitis photoelectrica (lasogen) 384 13.12 Pusoogje/dacryostenose zuigeling 385 14 Stofwisselingsziekten 386 14.1 Diabetes mellitus type 2 386 14.2 Hypoglykemie 388 14.3 Hyperthyreoïdie 389 14.4 Hypothyreoïdie 392 14.5 Diabetes en zwangerschap 395 15 Aandoeningen van het bewegingsapparaat 397 15.1 Artritis/reumatoïde artritis 397 15.2 Artrose van de hand 399 15.3 Bursitis prepatellaris/bursitis olecrani 400 15.4 Carpaletunnelsyndroom 402 15.5 Enkelbandletsel 403 15.6 Epicondylitis 404 15.7 Fractuurpreventie 406 15.8 Gonartrose 4 1 0 15.9 Hielpijn/calcaneodynie 4 1 3 15.10 Jicht 4 1 4 15.11 Meralgia paresthetica 4 1 7 15.12 Polymyalgia rheumatica en arteriitis temporalis 4 1 7 15.13 Schouderklachten 420 15.14 Tendovaginitis van De Quervain 422 15.15 Tractus iliotibialis frictiesyndroom 424 15.16 Trigger finger (en trigger thumb) 425 16 Overige aandoeningen 426 16.1 Anafylaxie 426 16.2 Alcoholgebruik (problematisch) 428 16.3 Influenza/griep 429 16.4 Koorts 43 1 16.5 Obesitas 432 16.6 Opiaatintoxicatie 433 16.7 Preconceptiezorg 434 16.8 Roken stoppen 437 16.9 Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten 440 16.10 Tetanusprofylaxe 440 BSL - ALG_ZB_1KZM - 3302r4_978-90-368-0490-5 010
Inhoud 11 16.11 Voedselovergevoeligheid 442 16.12 Vitamineprofylaxe zuigelingen 442 deel 2 geneesmiddelgroepen Geneesmiddelgroepen 447 deel 3 trefwoordenregister Register 565 BSL - ALG_ZB_1KZM - 3302r4_978-90-368-0490-5 011