INspraak MAGAZINE VOOR UITKERINGSGERECHTIGDEN NUMMER 4 / DECEMBER 2013 De doehet-zelfsamenleving Hoe blij moeten we daarmee zijn? Veranderingen in de zorg: Dit accepteren we niet Wel werk, geen loon Verplicht werken met een uitkering
INSPRAAK COLUMN Mededeling: de column vervalt Helaas delen we u mede dat wij Maaike Zorgman hebben ontslagen. Zij voerde veelvuldig actie tegen misstanden in de sociale zekerheid. Bij onverwachte fraudecontrole werd zij niet om 8.30 uur op haar werkplek aangetroffen en collega's verklaarden niet te weten waar zij uithing. Ook bij onverwacht huisbezoek op donderdagavond 23.00 uur werd zij niet thuis aangetroffen. Haar partner weigerde toegang tot de woning en bejegende de controleur zonder respect. Hij beweerde dat ze vast weer een of andere actie aan het voorbereiden was. Hij had haar al zo lang niet gezien dat hij geen idee had of bij tandenborstelcontrole een match gevonden zou kunnen worden. Dat zou overigens ook het lage watergebruik kunnen verklaren dat recent geconstateerd werd via bestandskoppeling. Vanwege de kostendelersverantwoordelijkheid stellen we de partner en kinderen aansprakelijk voor het handelen van Maaike Zorgman. Haar zoon verklaarde nog dat Maaike zich meerdere malen negatief had uitgelaten over de loonsverhogingen van miljonairs en managers die meer dan de Balkenende norm verdienen. De dochter bevestigde dat haar moeder op dit punt inderdaad niet voor rede vatbaar is. Ze blijft maar doorgaan over koopkracht en echte banen. INFORMATIEPLICHT Maaike Zorgman voldeed ook niet aan de informatieplicht. Haar plichten hebben wij haar via de digitale snelweg, weliswaar onleesbaar, meerdere malen toegestuurd. Daarnaast kleedt zij zich niet naar de bedrijfsvoorschriften. Vorige week werd zij in verwarde toestand en met verwarde haren op het hoofdkantoor in Utrecht aangetroffen in een witte blouse. Het is onaanvaardbaar dat zij in werktijd uitkeringsgerechtigden bijstaat. In de doe- het- zelf maatschappij is dat niet haar verantwoordelijkheid. Ook reageerde zij geagiteerd toen langs de snelweg mensen zonder loon aan het werk waren en naar het beloofde contract konden fluiten. Wij hebben de sociale dienst inmiddels verwittigd via de kliklijn. Wij adviseren om Maaike zonder loon aan het werk te zetten en bij de diagnose extra op haar werknemersvaardigheden te letten. Let extra op haar gebrek aan gevoel voor autoriteit. Inmiddels hebben we ook staatssecretaris Klijnsma laten weten dat wij er voorstander van zijn om de voorgestelde wijzigingen in de bijstand voor alle in Nederland verblijvende burgers op te leggen op grond van rechtsgelijkheid. De invoering van een kostendelersnorm voor werkenden kan een aanzienlijke extra bezuiniging opleveren. De Directeur. Tegen dit besluit kan geen bezwaar worden gemaakt. P.S. Uiteraard roepen we uitkeringsgerechtigden op zich te melden als zij zonder betaling het werk van Maaike Zorgman willen overnemen. 2
INSPRAAK INHOUD IN DIT NUMMER WEL WERK, GEEN LOON Mensen met een uitkering moeten verplicht werken zonder daarvoor loon te ontvangen. Ze moeten er ook netjes uitzien en zich goed gedragen. Samenwoners worden op hun uitkering gekort, ook als het gaat om gepensioneerde AOW ers. Doel: iedereen aan het werk. Je kunt beter zeggen: iedereen uit de uitkering. Pagina 4 KORT NIEUWS Pagina 6 DE DOE-HET-ZELF-SAMENLEVING Het Genootschap der Nederlandse Taal heeft het woord participatiesamenleving uitverkoren tot Woord van het Jaar 2013. Dat geeft er een lekker feestelijk tintje aan. Maar hoe blij moeten we eigenlijk met die participatiesamenleving zijn? Pagina 8 VERANDERINGEN IN DE ZORG: DIT ACCEPTEREN WE NIET Zorgbehoevende ouderen zullen de bezuinigingen op de zorg gaan merken. Een heel slechte zaak, vindt kaderlid Andrea Schaaphok (62), die zich inzet voor verzachting van de kabinetsplannen. Pagina 11 SERVICEPAGINA FNV Bondgenoten maakt zich sterk voor de positie van uitkeringsgerechtigden. De bond heeft hiervoor een aparte bedrijfsgroep Uitkeringsgerechtigden en Ouderen (UGO). De bedrijfsgroep is op vele fronten actief en heeft honderden actieve kaderleden. Pagina 14 UITSPRAAK Joep Bertrams Pagina 16 8 4 16 11 Colofon Nummer 4, december 2013 INspraak is een uitgave van de Stichting FNV Pers ten behoeve van de bedrijfsgroep Uitkerings gerechtigden en Ouderen (UGO) van FNV Bondgenoten. TEKST Jackie van der Werff VORMGEVING Zippa, Bussum FOTOGRAFIE Jeannette Schols ILLUSTRATIE Joep Bertrams DRUK Senefelder Misset OPLAGE 47.000 exemplaren REDACTIERAAD Erica Hemmes, Maaike Zorgman, Cor Coppens, Gijs Slagmolen, Hans Woudstra, Bert Maas Reactieadres Met vragen en opmerkingen kunt u zich wenden tot het secretariaat: i.navarro@bg.fnv.nl. Zijn uw adresgegevens, telefoonnummer of e-mailadres veranderd? Geef het dan door via ons Contactcentrum! Tel. 0900-9690 (lokaal tarief). 3
INSPRAAK WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING Wel werk, geen loon Mensen met een uitkering moeten verplicht werken zonder daarvoor loon te ontvangen. Ze moeten er ook netjes uitzien en zich goed gedragen. Samenwoners worden op hun uitkering gekort, ook als het gaat om gepensioneerde AOW ers. Doel: iedereen aan het werk. Je kunt beter zeggen: iedereen uit de uitkering. Mensen met een uitkering moeten hun best doen om werk te vinden. Verreweg de meeste mensen willen dat ook graag. Het kabinet doet ons wel eens geloven dat mensen met een uitkering liever op het strand of op de bank hangen. Het wordt daarom steeds moeilijker om een uitkering te krijgen en te behouden. Goede plannen om mensen aan het werk te helpen juichen we van harte toe, zegt Maaike Zorgman, bestuurder werkzoekenden, maar dan moet het wel gaan om gewoon goed werk. En om loon naar werken. BANEN WEG, UITKERINGEN BLIJVEN Er is de afgelopen veel aandacht geweest voor het werken met behoud van uitkering. FNV Bondgenoten maakt zich zorgen over deze ontwikkeling. De FNV heeft onder de noemer Beter zicht op werken in de bijstand, onderzoek gedaan naar het werken voor een uitkering. Daaruit blijkt dat gemeenten nauwelijks trajectplannen maken en dat er sprake is van verdringing op de arbeidsmarkt. Bestaand beleid wordt niet of per gemeente anders uitgevoerd. LEKKER GOEDKOOP In Amsterdam zijn het afgelopen jaar ongeveer 850 mensen op hun uitkering gekort, omdat ze volgens de gemeente te weinig moeite deden om aan het werk te komen, of omdat ze weigerden om te werken zonder daarvoor loon te ontvangen. 4
INSPRAAK WERKEN MET BEHOUD VAN UITKERING Ik kan over deze gevallen moeilijk in zijn algemeenheid oordelen, zegt Zorgman, maar volgens eigen onderzoek en volgens het onlangs verschenen 'Rapport over arbeidsbemiddeling, vrijwilligerswerk en dwangarbeid in de gemeente Amsterdam', is er regelmatig sprake van wantoestanden bij de tewerkstelling van werkzoekenden. Werkgevers misbruiken de regeling om aan goedkope arbeidskrachten te komen. Er is duidelijk sprake van verdringing op de arbeidsmarkt. VERNEDERINGEN Ook weten we dat strafkortingen in strijd met de gemeentelijke verordening vaak onaangekondigd worden doorgevoerd, zegt Zorgman. "Mensen ontdekken dat er minder of helemaal geen geld op hun rekening wordt gestort. En dan wordt ze ook vaak niet verteld dat ze hiertegen iets kunnen ondernemen door binnen zes weken bezwaar aan te tekenen." Zorgman krijgt veel klachten van leden. "Veel klachten gaan over de slechte werkomstandigheden, intimidaties, vernederingen, dreigen met stopzetting van de uitkering voor de meest futiele 'overtredingen'. Op deze manier moeten we het niet willen, aldus Zorgman. PROEFBALLONNETJES Zorgman heeft het de afgelopen tijd druk gehad met de bijstand. Behalve het werken zonder loon, werden er ook proefballonnetjes opgelaten. Ook weer in Amsterdam. Daar kwam wethouder Van Es (GroenLinks) met het plan om de bijstandsuitkeringen alleen nog tijdelijk te verstrekken. Het idee dat erachter zat was: mensen sneller aan het werk helpen. Kansen op de arbeidsmarkt vergroot je door mensen die dat nodig hebben goed te begeleiden, re-integratie en scholing aan te bieden. Maar die potjes zijn allemaal wegbezuinigd. Nu is het mantra: kansen op werk vergroten door mensen hun laatste strohalm, hun uitkering, af te pakken. Mensen de uitkering uit jagen is niet hetzelfde als mensen aan het werk helpen. Het gaat vaak om mensen die het op eigen kracht niet redden. Die moet je helpen, niet bang maken. En trouwens, als er geen banen zijn, dan houdt het toch echt op. Zorgman klom meteen in de pen en wilde met de gemeente aan tafel. Maar voordat het zover was, moest het plan worden ingetrokken. Het was juridisch niet haalbaar. STRENGERE REGELS En vervolgens kwam eind november staatssecretaris Jetta Klijnsma met voorstellen om de bijstand helderder en duidelijker te maken. Klijnsma: Zo komen er strengere en heldere regels voor uitkeringsgerechtigden die hun arbeidsverplichtingen niet nakomen. Het accepteren van algemeen passende arbeid wordt voor bijstandsgerechtigden de standaard. En wie zich niet voorbeeldig gedraagt tegenover controleurs, kan stopzetting van de uitkering tegemoet zien. Tot slot mogen werkzoekenden hun sollicitaties niet belemmeren door onaangepaste kleding te dragen. Iedereen die een bijstandsuitkering aanvraagt, moet aantonen dat hij in de voorafgaande vier weken er zelf alles aan heeft gedaan om werk te vinden. Zorgman: Wat nou accepteren van algemeen aanvaardbare arbeid? Dat is al jaren zo! Wel nieuw, is dat er nóg meer gekort gaat worden op uitkeringen. Bijvoorbeeld op de inkomens van huishoudens waar meerdere uitkeringen (bijstand, IOWA, IOAW én AOW) zijn. Kijk voor meer informatie op: http://dwangarbeidnee.blogspot.nl/ Het rapport FNV-onderzoek Beter zicht op werken in de bijstand is te downloaden op www.fnv.nl/site/ media/pdf/108874/rapportage_beter_ zicht_op_werken.pdf 5
INSPRAAK KORT ALLEENSTAANDE OUDER MET EEN UITKERING GAAT EROP ACHTERUIT De bijstand wordt, als het aan het kabinet ligt, een gezinsuitkering. Aanvullingen voor alleenstaande ouders worden geschrapt. Voor de vaststelling van het eigen vermogen telt alles mee. Ook de spaarpot van de kinderen. Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft in oktober het wetsvoorstel Wet hervorming kindregelingen naar de Tweede Kamer gestuurd. Het is de bedoeling dat de wet op 1 januari 2015 in werking treedt. De wet heeft grote gevolgen voor alleenstaande ouders met een WWB, IOAW of IOAZuitkering*. Zo wordt bijvoorbeeld de aanvulling voor alleenstaande ouders per 1 januari 2015 afgeschaft. Dat betekent dat het er voor de bijstandsnorm niet meer toe doet of iemand kinderen heeft of niet. ZORGBEHOEFTE Bijstandsgerechtigden die een gezamenlijke huishouding voeren met een bloedverwant in eerste graad (ouder kind) of een bloedverwant in de tweede graad (broer zus, grootouder kleinkind) als bij één van die bloedverwanten in de tweede graad sprake is van zorgbehoefte, worden van de regeling uitgezonderd. Ook kunnen alleenstaande ouders met kinderen tot twaalf jaar niet verplicht aan het werk worden gezet als ze geen kinderopvang hebben. Iedere alleenstaande ouder moet hiervoor individueel vrijstelling vragen. FNV Bondgenoten vreest dat dit willekeur en onnodige afwijzing als gevolg van strengere regels in de hand werkt. SPAARPOT VAN DE KINDEREN De bijstand wordt dus gezinsbijstand. Dat betekent dat bij de vaststelling van het vermogen ook voortaan het vermogen van alle gezinsleden meetellen. De Zilvervloot, de spaarpot van de kinderen voor studie, alles telt mee. * WWB= Wet Werk en Bijstand. IOAW*= Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers. IOAZ*= (Wet inkomensvoorziening ouder en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen) komen mensen van 55 jaar of ouder en gedeeltelijk arbeidsongeschikte ex-zelfstandigen (ongeacht hun leeftijd) in aanmerking als zij noodgedwongen een bedrijf of beroep moesten beëindigen. WETSVOORSTEL AFTREK SPECIFIEKE ZORGKOSTEN GAAT NIET DOOR In INspraak nummer 3 (oktober 2013) staat een artikel over het wetsvoorstel aftrek specifieke zorgkosten. Op 13 oktober besloot het kabinet om het wetsvoorstel in te trekken. INspraak was toen al gedrukt. Op het moment van schrijven van het artikel werd er onderhandeld over het najaarsakkoord. Vandaar dat de tekst voorzichtig was geformuleerd: Hoewel het om een wetsvoorstel gaat en het dus nog niet vaststaat dat de aftrek van specifieke zorgkosten helemaal wordt afgeschaft, kunt u er al wel rekening mee te houden. Maar u hoeft er dus geen rekening meer mee te houden. Het wetsvoorstel is van de baan. 6
INSPRAAK KORT FYSIOTHERAPIE BLIJFT BIJ FNV MENZIS ONBEPERKT Vrijwel alle zorgverzekeraars bieden in 2014 geen volledige en onbeperkte dekking meer voor fysiotherapie. De FNV Menzispakketten voor de zorgverzekering in 2014 bieden dat als enige wel. FNV-leden en hun gezin komen voor dit pakket in aanmerking. Het pakket FNV Zorgt 2 geeft een volledige en onbeperkte vergoeding voor fysiotherapie. Het Zorgcollectief FNV/Menzis geeft FNV-leden een korting van zeven procent op de basisverzekering. Kiest u daarnaast voor het pakket FNV Zorg 2, dan wordt fysiotherapie onbeperkt vergoed, niet alleen voor u, maar voor uw hele gezin. Alle voordelen van de FNV Menzis zorgverzekering vindt u op www.fnvmenzis.nl Ook als u nog geen lid bent kunt u vanaf volgend jaar gebruikmaken van de FNV Menzis zorgverzekering. Meld u dan aan via www.fnvmenzis.nl/lidworden Uw inschrijving wordt dan zo snel mogelijk in orde gemaakt, waardoor u ook kunt profiteren van collectiviteitskortingen en het instapvoordeel van 25 euro. Uiteraard heeft u als FNV-lid ook recht op de andere voordelen van het lidmaatschap, zoals gratis juridische hulp, loopbaanadvies, belastingservice en nog veel meer. Kijk hiervoor op pagina 14-15. Ruim 9.000 mensen hebben op zaterdag 30 november deelgenomen aan de FNV manifes tatie in Utrecht. Het was de aftrap van de campagne Koopkracht en echte banen. Heel werkend en niet (meer) werkend Nederland was vertegenwoordigd; van de thuiszorg en de schoonmaak tot defensie en politie. We willen gewoon goed werk, voor Wajongers, werkzoekenden, jongeren en ouderen. Gewoon voor iedereen. 7
INSPRAAK PARTICIPATIEWET
INSPRAAK PARTICIPATIEWET De doe- het-zelf- samenleving EEN KIND KAN DE WAS DOEN Het Genootschap der Nederlandse Taal heeft het woord participatiesamenleving uitverkoren tot Woord van het Jaar 2013. Dat geeft er een lekker feestelijk tintje aan. Maar hoe blij moeten we eigenlijk met die participatie samenleving zijn? Participeren. Wie wil dat nou niet? Participeren betekent meedoen. En dat wil iedereen wel, ongeacht of je oud, jong, goed ter been of wat beperkt bent, blauwe of bruine ogen hebt, enzovoort, enzovoort. Het kabinet geeft een hele eigen interpretatie aan het begrip participeren, zegt Erica Hemmes, bestuurder arbeidsgehandicapten van FNV Bondgenoten. Participeren is verplicht werken zonder dat je daar een fatsoenlijk loon voor krijgt. Participeren is volgens het kabinet ook zelf de regie over je leven voeren. Dat zijn mooie woorden voor zoek het lekker zelf uit. Als je een handicap of een ziekte hebt, moet je zelf maar zien hoe je de extra kosten die je hierdoor maakt, betaald krijgt. Wie getroffen wordt door het lot en een lichaam heeft dat niet gezond is, wordt op zichzelf teruggeworpen en moet een beroep doen op familie, vrienden en buren. DE BIJSTAND IN In feite is de participatiewet een verkapte bezuinigingsmaatregel op de sociale voorzieningen, zegt Peter Meijer (*). Alle Wajongers moeten herkeurd worden en alleen de mensen die volledig arbeidsongeschikt zijn, behouden hun uitkering. Wie ook maar enig arbeidsvermogen heeft, gaat de bijstand in. En bijstand krijg je alleen als er niemand meer is die nog bij kan springen. Meijer, zelf Wajonger, maakt zich grote zorgen om zijn toekomst. De participatiewet heeft ernstige negatieve consequenties voor Wajongers en op termijn ook voor andere uitkeringsgerechtigden. Wajongers die door een medische urenbeperking alleen parttime kunnen werken, krijgen een aanvulling tot bijstandsniveau. Het bijstandsniveau staat echter al onder druk. ARMOEDE Wie bijstand heeft, kan geen opleiding volgen. Wajongers krijgen 9
INSPRAAK PARTICIPATIEWET niet de kans om zich door het volgen van onderwijs te ontwikkelen en een geschikte baan te vinden waarmee ze een positieve bijdrage kunnen leveren aan de maatschappij en hun isolement kunnen doorbreken, zegt Meijer. De armoede van de Wajongers zal nog verder toenemen als de overheid zich vergrijpt aan hun financiële vermogen. Ik doel hierbij op de inkomens- en vermogenstoets. En dan heb ik het nog eens niet over de huurstijgingen en gestegen kosten van levensonderhoud en dergelijke waar steeds meer mensen onder gebukt gaan. SNOTTEBEL Bovendien, zegt Meijer, trekt de overheid de handen af van de zorg. Dat moet de samenleving voor een groot deel zelf gaan doen. Hemmes benadrukt dat het goed is als mensen elkaar helpen. Maar het mag niet zo zijn dat we mensen die zorg nodig hebben afhankelijk laten worden van liefdadigheid. De plannen van het kabinet doen mij vooral denken aan dat jongetje met de snottebel. Hij mocht vroeger wel met ons mee doen met voetballen, maar hij moest dan wel onze tas dragen, snoep vragen bij zijn moeder en de stand bijhouden. Op het veld was er voor hem geen plaats. EEN KIND KAN DE WAS DOEN De plannen van het kabinet hebben voor grote onrust gezorgd. Helemaal toen bleek dat in Gouda de participatiesamenleving al in de steigers stond. En hoe. In Gouda wilden ze flink bezuinigen op de thuiszorg door mensen met thuiswonende kinderen hiervoor niet meer in aanmerkingen te laten komen. Kinderen vanaf vijf jaar zouden worden verplicht om een deel van het huishouden te doen, om hun zorgbehoevende ouders te helpen. Kinderen tussen de vijf en de twaalf jaar kunnen klussen doen als opruimen, de MENSEN DIE ZORG NODIG HEBBEN MOGEN NIET AFHANKELIJK WORDEN VAN LIEFDADIGHEID tafel dekken en afwassen. Dertientot zeventienjarigen kunnen stofzuigen, bedden opmaken en ander huishoudelijk werk doen. En kinderen boven de zeventien kunnen wel een heel huishouden runnen. Het voorstel, dat al door de gemeenteraad was aangenomen, werd later alsnog ingetrokken. GLIJBAAN Deze trend moeten we echt doorbreken, zegt Hemmes. Het kabinet wil mensen met een Wajong-uitkering herbeoordelen en daarmee bezuinigen op de uitkeringen. In het sociaal akkoord is afgesproken dat herbeoordelen aan de orde kan zijn als er concrete werkgelegenheid is voor Wajongers met arbeidscapaciteit. En eerder niet. Wij zeggen: er moeten eerst banen zijn voordat er sprake kan zijn van herbeoordelen. Een glijbaan van mensen uit de Wajong naar bijstand (Participatiewet) is volgens Hemmes absoluut onbespreekbaar. Eerst werk en een goede ondersteuningsstructuur van Werkbedrijven of UWV bij de begeleiding naar werk. Werkende Wajongers hoeven niet herkeurd te worden. Als zij uitvallen, dienen oude rechten gerespecteerd te worden. Niet alleen de uitkeringen van de Wajong liggen onder vuur. Het kabinet wil dat het UWV onderzoek gaat doen hoe en voor welke groep WAO ers de kans op de arbeidsmarkt vergroot kan worden. Wij vinden dat dit niet opnieuw tot massale herkeuringen van deze groep mag leiden, zegt Hemmes. Ons sociaal zekerheidsstelsel staat steeds meer onder druk. Wij willen geen uitgekleed ministelsel. We willen passende banen voor wie kan werken, en goede sociale zekerheid voor mensen die buiten hun schuld geen werk hebben of kunnen doen. En goede zorg voor mensen die het nodige hebben. * Echte naam bij redactie bekend. 10
INSPRAAK INTERVIEW ZORGBEHOEVENDE OUDERE ZULLEN DE BEZUINIGINGEN OP DE ZORG GAAN MERKEN. EEN HEEL SLECHTE ZAAK, VINDT KADERLID ANDREA SCHAAPHOK (62), DIE ZICH INZET VOOR VERZACHTING VAN DE KABINETSPLANNEN. Veranderingen in de zorg Dit accepteren we niet Komende jaren worden vooral ouderen hard getroffen door de bezuinigingen. De AOW-partnertoeslag verdwijnt in 2015, de nabestaandenwet gaat op de schop en de pensioenen blijven onder druk staan. Daar bovenop komen de ingrijpende veranderingen in de zorg. Andrea Schaaphok (62) schudt haar hoofd. De maatregelen stapelen zich in hoog tempo op. Vooral kwetsbare mensen zullen het onderspit delven, denk aan ouderen zonder aanvullend pensioen en zieken en gehandicapten. Het wordt er niet leuker op. Schaaphok is voorzitter van de Landelijke Werkgroep WIA/WAO en lid van het ledenparlement van FNV In Beweging en houdt zich intensief bezig met de veranderingen in de zorg. En dat zijn er nogal wat: een hoger eigen risico, bezuinigingen op de zorgtoeslag en het persoonsgebonden budget en het wegvallen van de regeling Compensatie eigen risico Cer (zie kader). Allemaal een slechte zaak, vindt Andrea Schaaphok. WEER INLEVEREN Momenteel voert Schaaphok een felle strijd tegen de bezuinigingen op de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg), weer een andere zorgmaatregel. Uit deze wet vervalt de algemene tegemoetkoming Wtcg, een financiële compensatie voor de extra kosten die een chronische zieke of gehandicapte maakt. Deze tegemoetkoming bedroeg in 2013 minimaal 154 euro en maximaal 514 euro per jaar, een fors 11
INSPRAAK INTERVIEW bedrag voor deze doelgroep. De Wtcg was vijf jaar geleden de opvolger van de fiscale aftrek van buitengewone uitgaven ziektekosten (Tbu), die toen grotendeels verdween. Het afschaffen van de fiscale aftrek was een aderlating voor zieken en gehandicapten, vertelt Schaaphok. STRAKS MOETEN MENSEN LANGER THUIS BLIJVEN WONEN, MAAR IS DE THUIS- ZORG ER DAN NOG? Maar het lukte de FNV met pijn en moeite om er de minder goede Wtcg voor terug te krijgen. En nu wordt dus ook deze wet grotendeels door het kabinet overboord gezet. Voor de tweede keer in korte tijd moeten zieken en gehandicapten inleveren, vertelt Schaaphok. Dat is niet acceptabel, dat willen we niet hebben. De Wtcg moet blijven, tot er een betere regeling voor in de plaats komt. Ik heb het liefst dat het oude systeem van de fiscale aftrek van buitengewone uitgaven ziektekosten terugkomt, zegt Schaaphok. De FNV praat op allerlei fronten om de Wtcg-regelingen te behouden. ROL GEMEENTEN Een klein budget dat van de Wtcg overblijft (300 miljoen euro) zou vanaf 2015 worden overgeheveld naar de gemeenten, die het aan chronisch zieken en gehandicapten zouden moeten besteden. Maar dat gaan ze niet doen, zegt Schaaphok. De gemeenten mogen het bedrag dat ze ontvangen, besteden zoals het hun uitkomt. Daarnaast zou de uitvoering van de regeling wel eens meer kunnen gaan kosten dan de tegemoetkoming zelf en hebben de gemeenten niet genoeg personeel. Bovendien wil de landelijke overheid vanaf 2015 nog meer taken afschuiven naar de gemeenten, zoals de uitvoering van de jeugdzorg en de participatiewet, waar onder meer de Wajong onder valt. Een taak die nu al bij de lokale overheden ligt, is de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Wie bijvoorbeeld zijn huis moet aanpassen vanwege ziekte of handicap, kan bij de gemeente een beroep doen op de Wmo. Maar dit loopt in veel gevallen niet goed, zegt Schaaphok. En als dat al niet goed loopt, hoe moeten de gemeenten die nieuwe taken dan gaan uitvoeren? Deze zorgtaken aan de lokale overheden overlaten, betekent dat er grote verschillen ontstaan tussen gemeenten. Een zorgvraag die bijvoorbeeld in Amsterdam wel wordt vergoed, wordt in een andere gemeente niet vergoed. Dat zorgt voor willekeur, aldus Schaaphok. PASSENDE ZORG? Schaaphok houdt ook de ontwikkelingen in de langdurige zorg nauwlettend in de gaten. De Wet langdurige zorg moet in 2015 de AWBZ vervangen. Doel van de nieuwe wet is dat ouderen en mensen met verstandelijke en of lichamelijke beperkingen, passende zorg krijgen met aandacht voor het individuele welzijn. Dat klinkt mooi, maar het houdt waarschijnlijk in dat mensen die nu nog in aanmerking komen voor het verzorgingshuis, dat straks niet meer doen, tenzij ze het zelf betalen. En degenen die thuis zorg nodig hebben, zullen dat vaker zelf moeten regelen met familie, vrienden of buren. Lukt dat echt niet, dan kan men aankloppen bij de gemeente. Maar ook op de thuiszorg wordt bezuinigd. 12
INSPRAAK INTERVIEW Schaaphok: Straks moeten mensen langer thuis blijven wonen, maar is de thuiszorg er dan nog? Ik kan me voorstellen dat mensen zich daar zorgen over maken. De toegang tot de langdurige zorg blijft in handen van het Centrum indicatiestelling zorg (Ciz), de zorgtaken gaan naar de zorgverzekeraars. Daar is de FNV blij mee. Eerst zouden de gemeenten ook verantwoordelijk worden voor de zorgtaken, waar bijvoorbeeld wondverzorging of hulp bij aankleden thuis onder vallen. Nu de zorgverzekeraars het gaan uitvoeren, blijven overal in het land de voorwaarden voor hulp gelijk, vertelt Schaaphok. Dat is beter dan dat het beleid per gemeente verschilt. De FNV is druk met lobbyen om de bezuinigingen in de zorg te verzachten en volgt voorgenomen wetsvoorstellen op de voet. Zoals het kabinet het nu in gedachten heeft, zo willen we het niet, stelt het kaderlid. Er moet een zorgsysteem komen waarin mensen de behandeling krijgen die noodzakelijk is. VERANDERINGEN ZORG IN 2014 OP EEN RIJ Het eigen risico stijgt in 2014 van 350 euro naar 360 euro. Op de zorgtoeslag wordt in 2014 720 miljoen euro bezuinigd. Per huishouden komt dat neer op 150 euro minder zorgtoeslag. Uit de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) vervalt een aantal regelingen, zoals de algemene tegemoetkoming Wtcg, een financiële compensatie voor de extra kosten die een chronische zieke of gehandicapte maakt. Deze tegemoetkoming bedroeg in 2013 minimaal 154 euro en maximaal 514 euro per jaar. Ook vervalt de regeling Compensatie eigen risico (Cer) waar de overheid een deel van het eigen risico mee terugbetaalt. In 2013 was dit bedrag 99 euro. Een sterk verlaagd budget dat vrijkomt door het opdoeken van de twee Wtcg-regelingen wordt vanaf 2015 overgeheveld naar de gemeenten, die de vrijheid krijgen om per inwoner te bepalen welke zorg nodig is. Of het geld terechtkomt bij chronisch zieken of gehandicapten is de vraag. Ook kan deze decentralisatie van zorg leiden tot grotere inkomensverschillen binnen en tussen gemeenten. Het pgb voor mensen met een verblijfsindicatie gaat komend jaar, en nog eens in 2015, met 10 procent omlaag. Ook op de pgb-tarieven voor persoonlijke verzorging en begeleiding wordt in 2014 vijf procent bezuinigd. Mogelijk gaat per 1 januari aanstaande voor nieuwe pgb-cliënten een lager tarief gelden voor hulpverleners die geen professionele zorgverleners zijn. Hiervoor is regelgeving in de maak. Over de langdurige zorg liggen wetsvoorstellen in het parlement, dat zich er nog over moet buigen. De insteek van het kabinet is om de zwaarste zorg (verpleeghuizen en instellingen voor zwaar gehandicapten en chronisch psychiatrische patiënten) te handhaven en collectief via de AWBZ of een nieuwe algemene regeling te financieren. Maar tot en met het niveau van de huidige verzorgingshuizen gaat er flink wat veranderen, als het aan het kabinet ligt. Zij die nu nog in aanmerking komen voor het verzorgingshuis, doen dat straks niet meer. Mensen die thuis zorg nodig hebben, zullen dat vaker zelf moeten regelen met familie, vrienden of buren. Maar dit zijn vooralsnog kabinetsplannen. Of het zover komt, is afwachten. 13
INSPRAAK SERVICE FNV Bondgenoten maakt zich sterk voor de positie van uitkeringsgerechtigden. De bond heeft hiervoor een aparte bedrijfsgroep Uitkeringsgerechtigden en Ouderen (UGO). De bedrijfsgroep is op vele fronten actief en heeft honderden actieve kaderleden. Uitkeringsgerechtigden hebben alle reden om lid te zijn en te blijven van FNV Bondgenoten. Een paar voordelen van het lidmaatschap: WIA/WAO-BEGELEIDING: EEN STEUNTJE IN DE RUG Geheel of gedeeltelijk arbeidsgehandicapte leden met een Wajong, Waz-, WAO- of WIA-uitkering, kunnen bij de WIA/WAO-begeleiders terecht voor informatie en advies. CONSULENT WERKLOOSHEID Als u behoefte heeft aan een luisterend oor, aan informatie, advies of ondersteuning bij de zoektocht naar werk, bel dan gerust met 0900 9690 (lokaal tarief) voor een afspraak met een consulent werkloosheid bij u in de buurt. Misschien is een telefoongesprek voldoende. Misschien is een persoonlijk gesprek prettiger. Dat kan allemaal. Samen met u kan de consulent werkloosheid door het woud van instanties en allerlei wetgeving de weg proberen te vinden. U kunt dan denken aan het UWV (Werkbedrijf), werkpleinen, gemeenten en reintegratiebedrijven. De consulent werkloosheid kan u wijzen op (on)mogelijkheden en uw rechten. Voor leden van FNV Bondgenoten is deze dienstverlening gratis. Van niet-leden wordt verwacht dat zij lid worden. WAT DOET DE WIA/WAO-BEGELEIDER Voor informatie en advies kunt u een beroep doen op de WIA/WAO-begeleiders van FNV Bondgenoten en FNV Kiem. De WIA/WAO-begeleiders: geven advies bij keuringen en herbeoordelingen helpen bij re-integratie na een herbeoordeling adviseren en helpen bij het invullen van de vragenlijsten en aanvraagformulieren WIA van het UWV geven informatie over wet- en regelgeving helpen bij de voorbereiding op het gesprek met de verzekeringsarts en/of de arbeidsdeskundige gaan, als u dat wilt, met u mee naar de verzekeringsarts en/of de arbeidsdeskundige bieden hulp bij doorverwijzing naar juridische bijstand als u het niet eens bent met de uiteindelijke beslissing van het UWV Voor leden van FNV Bondgenoten en FNV Kiem is deze dienstverlening gratis. Van niet-leden wordt verwacht dat zij lid worden. U kunt een aanvraag indienen voor WIA/WAO -begeleiding op telefoonnummer: 0900-9690 (lokaal tarief). MEDEZEGGENSCHAP Uitkeringsgerechtigden praten mee in de Cliëntenraden van het UWV. Uitkeringsgerechtigden zijn cliënt van een uitvoeringsinstelling. Zij hebben recht op een uitkering, recht op een goede dienstverlening en recht op een correcte behandeling. Bovendien, vindt FNV Bondgenoten, hebben zij recht op medezeggenschap over deze zaken. Daarom maakt FNV Bondgenoten zich sterk voor het werk van de cliëntenraden. RECHTSHULP Deskundig advies van de juridisch adviseurs van FNV Bondgenoten. Of het nou gaat om arbeidsconflicten, letselschade of sociale zekerheid. BELASTINGADVIES Vrijwilligers helpen bij het invullen van belastingpapieren. Zij zijn tevens aanspreekpunt voor alle mogelijke andere belastingvragen. LAGERE CONTRIBUTIE Uitkeringsgerechtigden betalen minder contributie dan werkenden. Ga naar www.fnvbondgenoten.nl/ lidmaatschap of vul de bon in. 14
INSPRAAK SERVICE LAAG INKOMEN? ONZE ADVISEURS SOCIALE VOORZIENINGEN ZIJN ER VOOR U! Heeft u een laag inkomen of een uitkering? Kunt u nauwelijks rondkomen? Heeft u noodzakelijke grote uitgaven die u zich eigenlijk niet kunt veroorloven? Misschien kunt u een beroep doen op extra voorzieningen van uw gemeente of van andere instanties. Onze Adviseurs Sociale Voorzieningen staan voor u klaar. Zij kunnen samen met u bekijken of u recht heeft op extra financiële steun. Wilt u een afspraak met een Adviseur Sociale Voorzieningen? Belt u dan naar ons Contactcentrum, tel. 0900-9690 (lokaal tarief). MEER INFORMATIE Kijk voor meer informatie over de voordelen van het lidmaatschap op www.fnvbondgenoten.nl of bel op werkdagen tussen 08.00 en 17.30 uur ons Contactcentrum 0900-9690 (lokaal tarief). IK WORD LID! en betaal de eerste 4 maanden in totaal 25,-* Direct lid worden? Bel 0900-9690 (lokaal tarief) Voorletters: IK WERF EEN LID Voorl.(s) + naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Tussenvoegsels: Achternaam: M V Adres: Postcode: Geboortedatum: Telefoonnummer: Mobiel: E-mailadres: Naam werkgever: Adres werkgever: Postcode: Vestigingsplaats: Soort bedrijf/sector/branche: Woonplaats: Ik betaal mijn contributie per automatische incasso JA NEE Rekeningnummer: Datum: JA, u mag met mij contact opnemen over de producten en diensten van FNV Bondgenoten Handtekening: * Voor informatie over alle lidmaatschapsmogelijkheden en algemene voorwaarden surft u naar www.fnvbondgenoten.nl/contributie of belt u 0900-9690 (lokaal tarief). Uw lidmaatschap gaat in op het moment dat het contactcentrum van FNV Bondgenoten dit inschrijfformulier ontvangen heeft. Stuur het volledig ingevulde formulier naar FNV Bondgenoten, t.a.v. Contactcentrum, Antwoordnummer 101, 3500 ZA Utrecht. Een postzegel is niet nodig. (Op het moment dat het introductielidmaatschap na 4 maanden wordt omgezet in een regulier lidmaatschap, ontvangt u uw wervingspremie.) E-mailadres: Lidmaatschapsnummer: Ik ontvang mijn wervingspremie à 9,- op rekeningnummer: Dit aanbod is geldig tot 31-12-2013
UITSPRAAK JOEP BERTRAMS