Elke seconde telt! Heb jij voldoende rookmelders en een vluchtplan? Raken jouw kinderen buiten als het brandt?
Inleiding Van 10 tot 25 september 2016 vindt de «14-daagse van de Veiligheid» plaats. Jaarlijks sensibiliseert de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken tijdens die periode rond brandveiligheid in de woning. Dit jaar focust de nieuwe editie van de 14-daagse op het thema: Plaats voldoende rookmelders, test ze iedere maand, ken je vluchtplan, vlucht, blijf buiten en bel 112! We hebben bewust de slogan Elke minuut telt! veranderd in Elke seconde telt!. In 2015 eisten woningbranden in België minstens 57 doden, waarvan 26 vrouwen en 31 mannen. 33 stierven in Wallonië, 2 in Brussel en 22 in Vlaanderen. 40% van de slachtoffers viel s nachts. Van de 57 slachtoffers waren er 11 jonger dan 12 jaar. Dit wil dus zeggen: 1 op de 5 doden in 2015. Dit is een verdubbeling tegenover 2014. Het jongste slachtoffer was 1 jaar en het oudste slachtoffer 95. De gemiddelde leeftijd van de doden door woningbranden is 49 jaar. In de eerste helft van 2016 vielen tot nu toe al minstens 38 doden door woningbranden. Met deze verontrustende cijfers valt er inderdaad geen seconde te verliezen. We moeten dus blijven inzetten op voldoende rookmelders en een afgesproken vluchtplan. We geven dan ook graag nog eens de algemene boodschap mee: Rookmelders redden levens Brandveiligheid begint met voldoende rookmelders. Wist jij dat als er s nachts brand uitbreekt je heel weinig kans hebt om tijdig wakker te worden? Als je slaapt, ruik je immers niets. Enkele tips: Kies bij voorkeur rookmelders met een 10-jarige batterij. Zoek op de verpakking naar de labels CE en EN 14604. Plaats in elke kamer een rookmelder. In de badkamer, de keuken en de garage is er te veel kans op vals alarm. Voorzie daarom een rookmelder in de omgeving van deze plaatsen. Kies voor gekoppelde rookmelders in grotere woningen zodat het alarm op meerdere plaatsen hoorbaar is. Installeer de rookmelders volgens de voorschriften van de fabrikant. Test je rookmelders één keer per maand door op de testknop te drukken. Hou je rookmelders stofvrij. Vervang de rookmelders om de 10 jaar. Gezien het aantal incidenten bij kinderen is het aangewezen om in de kinderkamers een rookmelder te plaatsen. Je begrijpt dat als er enkel een rookmelder in de nachthal hangt, deze veel te laat een verwittiging gaat geven. Uit studies blijkt bovendien dat kinderen het geluidssignaal van een rookmelder minder goed kunnen horen. 2
Met een ingeoefend vluchtplan raak je weg De levensreddende noodzaak van een ingeoefend vluchtplan geldt voor iedereen. Je kunt het volgende toepassen in je eigen huis: Bespreek vooraf wat jullie gaan doen als er een rookmelder afgaat. Besef dat branden zeer snel gaan en dat je weinig tijd hebt. Het is dus belangrijk om voorbereid te zijn. Steek de sleutel op de deur of leg of hang deze in buurt ervan. Houd de vluchtroute, de trappen en de gangen vrij van spullen en fietsen. Sluit zoveel mogelijk deuren op de weg naar buiten. Op die manier wordt de brand zo veel mogelijk opgesloten en krijgt deze zo weinig mogelijk zuurstof. Verzamel buiten op een vooraf afgesproken plaats. Zorg eerst dat jullie allemaal buiten zijn en bel dan pas naar de brandweer via het gratis nummer 112. Ga vooraf ook na welke alternatieve vluchtroute je hebt. Dit kan een buitentrap of een toegangsterras zijn. Heb je geen vluchtroute, sluit zoveel mogelijk deuren en begeef je naar het venster aan de straatzijde. Laat via 112 weten op welke verdieping je je bevindt. Belangrijk is dat je de verschillende stappen overloopt met al je gezinsleden. Brandveiligheid is immers de verantwoordelijkheid van iedereen. Kinderen zijn de beste ambassadeurs van brandveiligheid. Kinderen zijn de beste ambassadeurs van brandveiligheid om hun ouders, grootouders, peter/meter en andere familieleden te motiveren om rookmelders te plaatsen. Jullie hebben dat als brandpreventieadviseur zeker al ervaren tijdens schoolbezoeken, opendeurdagen en evenementen. Om die reden hebben we heel wat campagnemateriaal uitgewerkt dat gericht is op kinderen. Dit materiaal kan gebruikt worden ter inspiratie of als aanvulling op je eigen programma. Het kan vanzelfsprekend ook nuttig zijn tijdens een opendeurdag, evenement, e.d.. 3
Campagnemateriaal 14-daagse Al het nieuwe campagnemateriaal kan je vinden op https://www.besafe.be/brandpreventie/brandpreventieadviseur of via http://speelnietmetvuur.be/nl/kids-corner/ 1. Vernieuwde flyer rookmeldershuis De flyer van het rookmeldershuis (editie 2014) was aan een opfrissing toe. Het nieuwe ontwerp is gebaseerd op onze gekende groene en de blauwe pancarte. Uiteraard verandert er niets aan onze boodschap. Het plaatsen van rookmelders in elke kamer, met als uitzondering de badkamer, keuken en garage (maar wel in de buurt ervan) blijft van toepassing, net als de andere zaken. Nu is het beeld veel visueler en aantrekkelijker gemaakt. Elke hulpverleningszone kan 3.375 exemplaren van het nieuwe rookmeldershuis ontvangen via hun BPA-coördinator. De digitale versie vind je ook op www.speelnietmetvuur.be. Je kunt deze ook zelf printen indien nodig. (voorkant) (achterkant) 2. Onlineversie spel We zijn de 3 gekende pancartes (brandrisico s, rookmelders en vluchtplan) aan het herwerken tot een online-spel. De 3 boodschappen blijven: - Vermijd brandrisico s - Zorg voor voldoende rookmelders - Denk na over een vluchtplan en oefen dit in. 4
3. Knutsel je eigen rookmelder Het maken van een rookmelder is op verschillende leeftijden gericht, zo kunnen de hele kleintjes een rookmelder knutselen met een kaasdoosje en de oudere kinderen kunnen deze helemaal zelf in elkaar stoppen via wat knip- en plooiwerk. Het blijft de enige rookmelder die zonder batterij mag omhoog gehangen worden. 4. Spelen op basis van de drie pancarten De pancarten kunnen op verschillende manieren aangeboden worden. Afhankelijk van welke manier je kiest, kan je de pancarten meermaals gebruiken of net niet. Voor elk kind 1x afprinten op A4 2x afdrukken op een grootte naar keuze en daarna lamineren Projecteren op een smart/whiteboard Hoe ontstaat brand? Opdracht voor kinderen Kan jij al de gevaren aanduiden op deze foto? Wat kan er volgens jou allemaal voor brand zorgen? 5
Waar rookmelders plaatsen? Weet jij waar je rookmelders moet plaatsen in huis? kan een eenvoudige vraag zijn om aan dit spel te beginnen. De bestaande groene pancarte werd leeggemaakt en kan nu gebruikt worden als spel. Laat de kinderen zelf aanduiden waar zij een rookmelder zouden plaatsen. Leg op een duidelijke en begrijpelijke manier uit waarom ergens een rookmelder thuishoort en op andere plaatsen net niet. Je kunt je voor inspiratie altijd baseren op de begeleidende tekst die bij de pancartes hoort (https://www.besafe.be/kennisdatabank/3-pancartesbrandrisico-s-rookmelders-vluchtplan-hoe-ze-gebruiken). Hoe tijdig je huis verlaten? Het mannetje met de pyjama ligt te slapen wanneer het plots begint te branden in zijn garage. Kan jij hem naar buiten helpen? Laat de kinderen aanduiden langs waar ze naar buiten gaan, wat ze meenemen, wat ze doen terwijl ze vluchten en wat er in de weg ligt om goed te kunnen vluchten. 6
5. Hinkelspel: Waar rookmelders plaatsen? Voor de jongere kinderen zijn bovenstaande spelletjes misschien nog net te moeilijk, daarom hebben we ook een alternatief ontwikkeld onder vorm van een hinkelspel. 6. Spel: Zoek de verschillen Je kunt deze afbeelding printen of projecteren. Kinderen kunnen de verschillen zoeken en aanduiden. Telkens kan er hierdoor een onderwerp over brandveiligheid besproken worden. 7
7. Doolhof Help mij de rookmelder te vinden / Zoek je vluchtweg Je kunt deze afbeelding printen en kinderen kunnen hun weg zoeken. Het is een aanleiding om te praten over rookmelders en een vluchtplan. 8. Kleurplaat Deze kleurplaat kan worden afgedrukt op A3 of A4. Gewoon kleuren of ook een verhaal vertellen over rookmelders, vluchtplan,. 8
9. Spel: Rebus Enkele van onze brandpreventieslogans zien er zo uit in rebusvorm: 10. Spel: Woordzoeker Voor de oudere kinderen (of om samen met de ouders te spelen) is er deze woordzoeker. 9
11. Kidscorner 112 Ga ook zeker eens kijken op: http://www.112.be/nl/kids. Hier vindt je heel wat mogelijkheden om te werken rond het noodnummer 112 met kinderen. Besluit Zoals eerder vermeld is dit campagnemateriaal ter ondersteuning van al je BPA-activiteiten. Bezorg ons gerust jullie ervaring ermee en foto s. Samen kunnen we zorgen voor meer brandveiligheid en een grotere bewustwording bij iedereen. Randy Maenhout randy.maenhout@ibz.fgov.be Tim Renders tim.renders@ibz.fgov.be Met dank aan Michelle Castelein (student Maatschappelijke Veiligheid aan VIVES Hogeschool in Kortrijk) die heeft meegeholpen om dit draaiboek voor te bereiden. 10