CASE-STUDY: ETRIMO WOONTORENS

DEPARTMENT OF ARCHITECTURE AND URBAN PLANNING RESEARCH GROUP BUILDING PHYSICS AND CONSTRUCTION CASE-STUDY: ETRIMO WOONTORENS Prof. Nathan Van Den Bossche

Breughelpark Zellik Wednesday, December 14, 2016

Wednesday, December 14, 2016

PIJNPUNTEN Verouderde technische installaties Verouderde infrastructuur Erbarmelijke brandveiligheid Slechte akoestische isolatie Gebrek aan collectieve ruimtes Circulatie doorheen het gebouw Gebouwschil Warmteverliezen Virginie Vileyn Laure De Maeseneer Jonas Opsomer Michiel Desplenter Marc De Kooning Kristel Dewulf

UITGANGSPUNTEN CONCEPT Prefab: gemakkelijk en snel te plaatsen Gebouw blijft bewoonbaar tijdens werken Verbetering thermische prestaties Verbetering brandveiligheid: brandoverslag Variatie/dynamisch gebouw Onderhoudsarm Virginie Vileyn Laure De Maeseneer Jonas Opsomer Michiel Desplenter Marc De Kooning Kristel Dewulf

Wednesday, December 14, 2016 Virginie Vileyn Laure De Maeseneer Jonas Opsomer Michiel Desplenter Marc De Kooning Kristel Dewulf

DEPARTMENT OF ARCHITECTURE AND URBAN PLANNING RESEARCH GROUP BUILDING PHYSICS AND CONSTRUCTION DAGLICHT BRANDVEILIGHEID BOUWKNOPEN LUCHT- EN WATERDICHTHEID

29 DAGLICHT

i.s.m. WTCB DAGLICHT 30

i.s.m. WTCB DAGLICHT 31

Daglichttoetreding is vrij goed Onderzijde balkon best wit schilderen Kleur langswanden ook bepalend voor lichtsterkte achteraan DAGLICHT 32

Wednesday, December 14, 2016 BRANDVEILIGHEID 34

Wednesday, December 14, 2016 BOUWKNOPEN 41

Geventileerde gevel Wednesday, December 14, 2016 BOUWKNOPEN BOUWKNOPEN 43

ETICS Wednesday, December 14, 2016 BOUWKNOPEN BOUWKNOPEN 44

OVERZICHT OPSTELLING 1 OPSTELLING 2 OPSTELLING 3 Tape Silicone strip Coating PUR Geslotencel EPDM Halfgesloten-cel EPDM Houten lat met PVCschuimband PU-schuimkern met polyethyleenfilm EPDM- schuimrubber 47

OPSTELLINGEN OPSTELLING 1 OPSTELLING 2 OPSTELLING 3 48

OPSTELLING 1-16 panelen 29,5 x 29,5 cm - 9 kruispunten - 7,5 m voeg - Breedte voegen 15-18 mm - OSB, beton, houtvezelplaat (primer) Tapes Silicone strip Coating PUR 49

OPSTELLING 2 Verticale voegen - Compressie 30%-70% - Enkele of dubbele zwelband - Verschil halfgesloten- en gesloten-cel EPDM foam - Toevoeging tape Kruispunten - Compressie 20-70% - Ruw hout dikte 4,5 cm - Gesloten cellen - Verschillende afwerkingen kruispunten 50

OPSTELLING 3 - Panelen geplaatst met verborgen verbinding - Uiteinden voegen opgevuld met PUR-schuim - Houten spaanplaatlat met PVC-foamband - Impact uitvoeringsfouten - Polyethyleenfilm en EPDM- schuimrubber - Impact paneeldikte Houten lat met PVC schuimband PU-schuimkern met PE-film EPDM- schuimrubber 51

TESTPROCEDURE OPSTELLING 1 - Luchtdichtheid (EN 12114) - Mechanische veroudering: 200 cycli +/-1000 Pa - Waterdichtheid (EN 1027) - Luchtdichtheid na 24h droging - Luchtdichtheid kruispunten, voegen, gehele oppervlak bedekt met luchtdichte coating V tot = V ondergrond + V frame + V testmuur + V voeg 52

TESTPROCEDURE OPSTELLING 2 - Waterdichtheid (EN 1027) water achter opstelling en tussen zwelband en hout Enkel verticale voegen: - Luchtdichtheid voegen bedekt met luchtdichte tape (EN 12114) - Luchtdichtheid 1 voeg niet bedekt met luchtdichte tape V tot = V zwelband + V frame 53

TESTPROCEDURE OPSTELLING 3 - Luchtdichtheid (EN 12114) - Luchtdichtheid voeg bedekt met luchtdichte tape V tot = V sandwichpaneel + V frame + V panelen-frame + V voeg PU-kern met PE- film en EPDM- schuimrubber: - Waterdichtheid (EN 1027) - Bijkomende verkorte waterdichtheidstest 54

LUCHTLEKDEBIET VOEGEN V 50 (m 3 /hm) door voegen - Opstelling 1: - Tapes: grootste lekdebiet houtvezelplaat - Silicone strip en coating beschouwd als luchtdicht - Opstelling 2: - Vlakheid oppervlak - Opstelling 3: - PVC-foamband beschouwd als luchtdicht Level 3 excellent (0,042 m 3 /hm) NEN 2687 Level 2 good (0,208 m 3 /hm) NEN 2687 55

LUCHTLEKDEBIET VOEGEN PE-FILM EN EPDM-RUBBER V 50 (m 3 /hm) door voegen PU-kern met PE-film en EPDM-schuimrubber Verkorte foamband - Groter lekdebiet tov andere materialen - Beantwoorden niet aan eisen level 1 Level 1 basic (0,4 m 3 /hm) NEN 2687 56

LUCHTLEKDEBIET - NA VEROUDERING (OPSTELLING 1) V 50 (m 3 /h) na veroudering door combinatie voegen en ondergrond - Tape A: 60 mm / LDPE film met diagonale versterking - Tape B: 100 mm / versterkte folie-vlies combinatie met acrylaatlijm - Tape C: 60 mm / vlies van polypropyleen en solid-lijm - Mechanische veroudering geen effect - Eerste keer nat en drogen wel effect 57

CONCLUSIE LUCHTDICHTHEID Level 3 (0,042 m 3 /hm) schuimband PUschuimkern met PE-film EPDMschuimrubber PUR Tape Geslotencel EPDM Halfgeslotencel EPDM Houten lat met PVC- Silicone strip Coating Slechte luchtdichtheid Goede luchtdichtheid 58

WATERLEKKAGE VOEGEN Drukverschil (Pa) eerste waargenomen waterlek - Opstelling 1: lekkage aan kruispunten - Opstelling 2: - Verticale voegen: geen lekkage gesloten cellen - Kruispunten: hoge compressie + toevoeging silicone of butyltape geen waterlekken bij 600 Pa - Opstelling 3: - Geen waterlekken - PE-film: infiltraties na korte watertest Butyltape Silicone Level 9A (geen lek bij 600 Pa kust 25m hoogte) NBN B25-002-1 59

CONCLUSIE WATERDICHTHEID Level 9A (geen lekken bij 600 Pa) Silicone strip Coating PUR Tape Halfgeslotencel EPDM EPDM Geslotencel PUschuimkern met PE-film EPDM- schuimrubber Slechte waterdichtheid Goede waterdichtheid 60

UITVOERINGSGEVOELIGHEID AFDICHTINGSMATERIALEN - Silicone en coating kunnen kleine onregelmatigheden ondergrond vullen - PVC-schuim rond houten lat is samendrukbaar - EPDM-schuimrubber met semi-gesloten cellen eenvoudiger samen te drukken dan gesloten cellen MAAR hogere compressie noodzakelijk om luchtdichtheid te verzekeren 61

KRUISPUNTEN Onvoldoende uitzetting PUR aan hoekpunten Luchtlekdebiet van 0,58 ± 0,10 m 3 /h Extra silicone Luchtlekdebiet van 1,50 ± 0,17 m 3 /h naar 0,29 ± 0,15 m 3 /h naar 0,24 ± 0,12 m 3 /h en eerste waterlek bij 150 Pa naar geen waterlek bij 900 Pa Extra kruis tape Te korte zwelband of onvoldoende vulling van hoekpunt 62

ORIËNTATIE - OPSTELLING 1 Betere waterdichtheid indien verticale strook over horizontale bevestigd wordt (optie 1). Drukverschil (Pa) eerste waargenomen waterlek 1 2 63

LOKALE GEBREKEN Opstelling 1: samendrukken backerrod Opstelling 2: tape zorgt voor vlak oppervlak MAAR indien horizontale zwelband te ver naar achter geplaatst wateraccumulatie Opstelling 3: dichtingsmateriaal geïntegreerd geen aanpassingen in situ mogelijk in geval van schade 64

ALGEMENE CONCLUSIE Luchtdichtheid Waterdichtheid - Correcte uitvoering en vlakheid van ondergrond grote invloed op prestatie - Kruispunten kritieke punten 65

DEPARTMENT OF ARCHITECTURE AND URBAN PLANNING RESEARCH GROUP BUILDING PHYSICS AND CONSTRUCTION Prof. Nathan Van Den Bossche Vakgroep architectuur en stedenbouw Faculteit Ingenieurswetenschappen en Architectuur Sint Pietersnieuwstraat 41 B4 9000 Gent T 09 264 39 27 M 0476 97 85 91 nathan.vandenbossche@ugent.be Dankzij: Stephanie Van Linden Marijke Steeman Katrien Maroy Dries De Muynck Virginie Vileyn Laure De Maeseneer Jonas Opsomer Michiel Desplenter Marc De Kooning Kristel Dewulf Koen De Vogelaere Nils Monsieur Juliet Nys Egeleen Romaen Thomas Soete Thijs Verrecas Lieke Verschelden