Samen werken aan een veilige elektra! 10 juni 2016 ing. Jordy Otten rr Even voorstellen ing. Jordy Otten rr Riskmanager Expertise Service Center Delta Lloyd Email : jordy_otten@deltalloyd.nl Mobiel : 06-20369750 : http://www.linkedin.com/in/jordyotten Website : www.deltalloyd.nl/elektragarant 1
Agenda van deze sessie 1. Waarom aandacht voor elektra? 2. Risicoanalyse 3. Visie Delta Lloyd beoordelen van brandrisico s 4. Elektrische ontstekingsmechanismes: vlambogen 5. Visie Delta Lloyd - VIER 6. NTA8220 3 Elektrabranden: wat zeggen de cijfers? CBS cijfers: 46% (2012) VS: 10% als gevolg van electrical distribution (2003-2005) Japan: 12% electrical fires (2000) Rusland: 21% electrical fires (1996) Delta Lloyd (2009-2010): 22% 4 2
Risicoanalyse Verzekeraars denken in risico s Wat is een risico? De mate van onzekerheid (de kans) van het optreden van een ongewenste gebeurtenis Vaak uitgedrukt in: Risico = kans x gevolg 3
Verzekeraars denken in risico s 4
Herald of Free enterprise Situering van de ramp 6 maart 1987 Veerboot Zeebrugge Dover 600 passagiers, 81 personenauto s, 3 bussen en 47 vrachtwagens 193 slachtoffers Verloop van de ramp 19:00 vertrek in zeebrugge 19:03 water loopt binnen 19:05 het schip kapseisd (in 90 seconden!) 5
Root Cause analysis Oorzaken van de ramp openstaande boegdeur hoge boeggolf (spoelt in autodek) gebrekkige communicatie (veronderstelling boegdeur gesloten) te hoge snelheid (vanwege vertraging) schip met neus omlaag ballasttanks niet leeg stand boegdeuren niet te zien vanaf het dek (horizontaal sluitend) afwezigheid van waarschuwingssystemen (afgewezen vanwege kosten) assistent was overwerkt (sliep) 6
zou dit ook gelden voor een elektrabrand? 7
BOW-TIE analyse van een elektrabrand Basisoorzaken elektrische risico s 16 8
Wat vraagt dit van de inspecteur? kennis van elektrische ontstekingsmechanismes herkennen van potentiële ontstekingsbronnen herkennen van materialen kennis van brandgedrag van materialen het kunnen beoordelen van risico s (kans x gevolg) niet elektra an sich maar in relatie tot de omgeving en het gebruik scenariodenken wat kan er hier gebeuren? 17 BOW-TIE analyse van een elektrabrand inspecteur 9
Jullie voorkomen branden door het onderbreken van de keten! Elektrische ontstekingsmechanismes 10
Elektriciteit als ontstekingsbron Door o.a. een defect, een gebrek, verkeerd gebruik of ondeskundig installatiewerk kan er ergens in de elektrische installatie of de aangesloten gebruiker overmatige warmteontwikkeling optreden. Deze warmteontwikkeling kan leiden tot een brand. Met name als het elektrische gebrek zich nabij een brandbare stof bevindt. Elektriciteit = potentiële ontstekingsbron 21 ElektraGarant Ontwikkeling 11
Directe brandoorzaken elektra overgangsweerstand (high impedance fault) overbelasting (kort)sluiting (low impedance fault) arcing (high impedance fault) oververhitting Vaak betreft het een combinatie van bovenstaande oorzaken die leidt tot het ontstaan van brand Vlambogen (Arcing) brand als gevolg van arcing (vlamboog) te onderscheiden in: parallel en series arc plasmaontlading met een temperatuur van 3.000 tot 10.000 graden Celsius leidt tot ontsteking van de isolatie of nabij gelegen materialen arc s op oppervlaktes van niet geleidende materialen die vervuild zijn door zouten, geleidend stof of vloeistoffen 12
Vlambogen (Arcing) Realtime 2,4 sec. - 8A - 230V Vlambogen (Arcing) arcing through a carbonized path als gevolg van carbonisatie van het isolatiemateriaal (als gevolg van overbelasting of nabije warmtebronnen) arcing als gevolg van ionisatie van de lucht (door degradatie van het isolatiemateriaal) arcing als gevolg van mechanische en thermische stress of veroudering (chemische degradatie van PVC) veelal bij stekkers en (vinyl)snoeren van apparaten of verlengsnoeren/verdeeldozen 13
2 varianten in vlambogen: parallel en serieel 27 Stekker 28 14
Stekker 29 Vlamboog door beschadiging in de geleider (serieel) 30 15
31 32 16
Overslag bij beschadigde isolatie (parallel) 33 Overslag bij beschadigde isolatie (parallel) 34 17
Arcing http://www.youtube.com/watch?v=esgepbsyh7o 35 36 18
37 38 19
39 40 20
41 Oververhitting als gevolg van thermische isolatie (warmte kan niet weg). In de geleider geproduceerde warmte neemt sneller toe dan de warmte die gedissipeerd wordt (voorbeeld elektrische deken en kabelgoot) de maximaal toelaatbare stroom die door de leverancier van een kabel wordt opgegeven is gebaseerd op een aantal veronderstellingen/uitgangspunten met betrekking tot de koeling warmtebron te dicht op brandbare achtergrond of te dicht op een brandbaar voorwerp (bijv. een halogeenlamp - 300 Watt halogeenlamp = 630 graden Celsius (lampje) en 421 graden Celsius (beschermglaasje) als gevolg van een defect: oververhitte tl-verlichting, apparaat waarvan de thermostaat defect is, etc. 21
43 44 22
45 46 23
47 48 24
Doorgaans het probleem De elektrische installatie is niet afgestemd op de bestemming en de werkomstandigheden. Bijv. onvoldoende wandcontactdozen op de juiste plaatsen. Dit leidt tot: het gebruik van verlengsnoeren en verdeeldozen, automatische schroefzekeringen, ondeskundige uitbreidingen etc. VIER 25
VIER wat kan beter? Goed op weg! Verbeterpunten: risicodenken elektra in relatie tot (brandbaarheid) omgeving en het gebruik aandacht voor risicoverhogende apparaten inspecteren van alle verdelers kennis van oorzaken van arcing prioriteit van gevonden afwijkingen (acuut of belangrijk) eindoordeel kan verwarring scheppen Denken in risico s TIP: stel jezelf de volgende vragen: 1. wat voor elektrische installatie verwacht ik hier? 2. wat voor elektrische apparaten en machines verwacht ik hier? 3. wat kan er hier gebeuren? 4. waar kan het hier mis gaan? 5. hoe kan het hier mis gaan? 26
NTA8220 NTA 8220 NTA (Nederlands Technische Afspraak) op komst Beoordelingsmethode op brandrisico s van elektrisch materieel Samenwerking tussen VvV, Uneto-VNI, I-keur en SCIOS Gebaseerd op ElektraGarant en VIER Vervanger van VIER Q3 - Q4 2016 gereed Certificeringsregeling inspecteurs Certificering door SCIOS (scope 10) Installateurs en inspecteurs kunnen zich hiervoor laten certificeren 27
Dit vraagt een andere manier van denken Jullie maken het verschil! 28
Vragen? 57 29