Verslag voorlichtingsbijeenkomst 16-3-2015 inzake vliegtuigoverlast Aanvang 19.30 uur Locatie Zaal Wijnands-van Reij, Rijksweg 258 te Eijsden 1. Inleiding door voorzitter, mevr. Lysbeth den Dulk van bureau Facetn. Behandeld door : Dhr. A. Beijers Bijlage(n) : Geen Documentnr. : *Z004AE22642* Ons kenmerk : Z/15/EM-GD-01/020238/12303
2. Welkomswoord door burgemeester, de heer Dieudonne Akkermans 3. Toelichting heer Akkermans Er wordt een toelichting gegeven op het proces vanaf het moment dat er op 4 april 2013 door de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu (IenM) een besluit is genomen tot wijziging van het luchtruim tot op dit moment. Daarin wordt aangegeven welke stappen van gemeentewege zijn gezet om te komen tot een oplossing. Inzet daarbij is om deze oplossing op basis van dialoog te bereiken. Daarbij trekt de gemeente op met Milieu front Eijsden (MfE), zulks op basis van ieders eigen verantwoordelijkheid. Tijdens deze informatieavond staat de overlast als gevolg van vliegverkeer centraal. Daarbij moet gedacht worden aan geluid, luchtverontreiniging, gezondheidsaspecten en schaduw. Er wordt nu niet ingegaan op andere dossiers, zoals de kerncentrale Tihange. Deze zullen in een ander kader aan de orde komen. Het is zaak om thans afspraken te maken met de aanwezigen en over enkele maanden de kwestie opnieuw aan de orde te stellen. Daarbij moet gekeken worden in hoeverre de gemaakte afspraken ook daadwerkelijk zijn gerealiseerd. Mocht dit niet of onvoldoende het geval zijn dan zullen andere wegen bewandeld moeten worden. Vooralsnog wordt er echter gekozen voor een pragmatische benadering. 4. Toelichting heer Rob Hoenen Milieu front Eijsden De heer Hoenen is een van de oprichters van MfE. Het doel van MfE is het onder de aandacht brengen van milieugerelateerde zaken. Vanwege de ligging van Eijsden wordt deze kern geconfronteerd met unieke grensoverschrijdende milieuproblemen. Ten aanzien van vliegtuigoverlast hebben we te maken met de volgende mogelijke milieuproblemen, zoals (laagfrequent) geluid, fijnstof, chemtrails en lozingen. Opgemerkt wordt dat hier de enige plaats in Nederland is die onder het Belgisch luchtruim valt. Hij constateert de laatste tijd ook een massale toename van het verkeer in de hogere luchtlagen. Naast het luchtverkeer op Bierset vliegt boven Eijsden tevens het verkeer voor de luchthavens Maastricht- Aachen Airport, Schiphol, Düsseldorf, Londen en Parijs. Wat wil het MfE? - Herstel van het Nederlandse luchtruim. - Aansprakelijk stellen van de veroorzaker van de overlast. - Vanavond bindende afspraken maken met maandelijkse evaluaties. 5. Toelichting Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) en Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) Mevrouw Nelleke Turfboer van het ministerie van IenM geeft aan dat in relatie met vliegverkeer voor het ministerie twee zaken centraal staan. Dit zijn a. veiligheid en b. een minimalisering van de overlast. De bijdrage van het ministerie en LVNL voor deze avond bestaat uit de volgende onderdelen: a. Aanleiding voor besluit van 4 april 2013 tot wijziging van luchtruim door de heer Maikel van Leeuwen van LVNL. b. Door het ministerie gevolgde procedure voor het besluit tot wijziging van het luchtruim door de heer Niels Heijkoop van ministerie IenM. c. Terugblik door mevrouw Turfboer. d. Oplossingen door de heer Heijkoop. e. Monitoring door de heer Rijk Zuurmond van ministerie IenM Op de vraag van de heer Van Beek of alleen de burgerluchtvaart aan de orde komt wordt bevestigend geantwoord. Ad a. De heer van Leeuwen geeft een toelichting op de werkzaamheden en verantwoordelijkheden van LVNL en hoe de taken worden uitgevoerd. Hij beschrijft het aanvliegen op luchthaven Maastricht Aachen Airport vóór en ná het besluit tot wijziging van het luchtruim. Er dient bij voorkeur en bij harde wind altijd tegen de windrichting in aangevlogen te worden. Het aspect veiligheid heeft de hoogste prioriteit. De heer Beijer vraagt de situatie aanvliegen op Bierset te beschrijven en niet op Maastricht-Aachen Airport. Er wordt momenteel geen overlast ervaren van het aanvliegen op Maastricht-Aachen Airport. De heer van Leeuwen geeft aan alleen verantwoordelijk te zijn voor Nederland.
Mevrouw Turfboer merkt op dat de veiligheid voor het aanvliegen op luchthaven Maastricht-Aachen Airport aanleiding is geweest voor de wijziging van het luchtruim. Ad b. De heer Heijkoop beschrijft de procedure die gevolgd is bij het besluit tot wijziging van het luchtruim. Wie bij een procedure betrokken wordt is afhankelijk van de te verwachten impact. In het geval van deze luchtruimwijziging heeft vooraf geen consultatie plaatsgevonden. Reden is dat het een technische aanpassing in het luchtruim betrof om de veiligheid in het luchtruim te borgen, waarbij niet voorzien noch beoogd was dat de geluidsbelasting (effecten geluid op de omgeving van Eijsden) zou veranderen. Indien dat wel was voorzien, was de omgeving vooraf geconsulteerd. De feitelijk nadien plaats gevonden gevolgen waren aldus niet voorzien noch beoogd. De heer Hoenen merkt op dat je zou moeten weten dat er bebouwing aanwezig was. De heer Heijkoop geeft aan dat niet voorzien noch beoogd was dat het vliegverkeer naar luchthaven Bierset anders zou gaan vliegen, over de woonbebouwing van Eijsden heen. Ad c. Mevrouw Turfboer geeft aan wat de afgelopen periode aan maatregelen zijn genomen. De heer Delrock vraagt zich af of de bebouwing Eijsden en Mesch op de monitoren van de verkeersleiders luchthaven Bierset wel zichtbaar zijn. Mevrouw Turfboer bevestigd dat doch het handelt om de vraag of de bebouwing ook in acht wordt genomen. Op de vraag van mevrouw Henegouwen welke bebouwing aangegeven is antwoord mevrouw Turfboer dat het handelt om de bebouwing in de omgeving (Eijsden en Mesch). De heer Spits is van oordeel dat nachtelijke vluchten boven Eijsden niet meer kan. Daarop geeft mevrouw Turfboer aan dat nu getracht wordt om het aanvliegen zuidelijker te laten plaats vinden, zodat de bebouwing van Eijsden en Mesch zo veel mogelijk vermeden wordt. Mevrouw Turfboer constateert aan de hand van de monitoringsgegevens dat de in het verleden gemaakte afspraken aanvankelijk hebben geleid tot een verbetering doch dat deze verbetering geen structureel karakter had. Ad d. De heer Heijkoop beschrijft het overleg dat recent tussen Nederlandse en Belgische overheden heeft plaats gevonden, dat geleid heeft tot een aantal aanvullende afspraken: - aanpassing handboek voor verkeersleiders (verkeersleiders worden verzocht zo veel mogelijk het grondgebied van Eijsden-Margraten vermijden; indien niet mogelijk, tenminste een hoogte van 4.000 voet aanhouden); - bebouwing Eijsden-Margraten is op radarschermen luchthaven Bierset aanwezig; - cyclische awarenesscampagne voor verkeersleiders luchthaven Bierset; - aandacht voor deze werkwijze bij training verkeersleiders; - monitoring voortzetten; - er blijft nauw contact bestaan tussen Belgische en Nederlandse overheden. De heer Heijkoop geeft aan dat het overleg met de Belgische overheid en Belgocontrol constructief is verlopen en dat er goede afspraken zijn gemaakt, wat vertrouwen geeft in een oplossing. De heer Hertoghs vind het begrip aandacht vragen te vrijblijvend. Daarop geeft de heer Heijkoop aan dat er bij het aanvliegen, als dit op operationele gronden nodig is, in het belang van de veiligheid, uitgeweken moet kunnen worden. De heer Broers, burgemeester Voeren, geeft aan dat het een politieke kwestie is. In België wordt ten aanzien van luchthaven Bierset nog steeds een politiek spel gespeeld. Nu er een nieuwe verantwoordelijke minister is, mevrouw Jacqueline Gallant, heeft hij hoop op een verbetering van de situatie. De heer Akkermans stelt zich als doelstelling het herstel van de situatie vóór 4 april 2013. Eerst moet gekeken worden naar de gemaakte afspraken op operationeel niveau. Deze moeten een kans krijgen. Aan de hand van monitoring zal gekeken worden wat de resultaten zijn. Blijkt dit onvoldoende dan moeten we verder gaan. Het moet duidelijk zijn dat afwijkingen in de aanvliegroute uitzondering dient te zijn en geen regel.
De heer Paul Rutten van Klaor Loch vreest dat de economische belangen in deze onderschat worden. De handhaafbaarheid van de gemaakte afspraken moeten gegarandeerd worden. Monitoring en eventuele sancties zijn nodig. De heer Severijns vraagt of aan de uitwijkmogelijkheden bij het aanvliegen op luchthaven Bierset normen verbonden worden. Mevrouw Turfboer merkt op dat ook al vóór 2013 uit veiligheidsoogpunt uitgeweken werd. Monitoring zal uitwijzen welke gevolgen de gemaakte afspraken hebben. Daarbij wordt benadrukt dat uitgangspunt is dat vermijdbare hinder ook echt vermeden moet worden. Ad e. De heer Zuurmond geeft een toelichting op de monitoring. Daarbij wordt gebruik gemaakt van het zgn. Fanomos-monitoringssysteem. Om de verschillen te illustreren worden de gemonitorde nachtvluchten in 2012 en 2014 in beeld gebracht. Vooral de registratie per uur laat de verschillen tussen 2012 en 2014 duidelijk zien. Uit een getoonde film blijkt dat sinds de luchtruimwijziging door het vliegverkeer op luchthaven Bierset vaker bij hoge uur-aantallen een ruimere bocht wordt gemaakt alvorens recht op de baan aan te vliegen om de landing in te zetten. Door die ruimere bocht wordt vaker over Eijsden en Mesch gevlogen. De heer Paul Rutten geeft aan dat we ¾ van het jaar te maken hebben met zuidwesten wind. Vanuit die benadering dient rekening gehouden te worden met de aspecten geluid en vervuiling voor de inwoners van de kern Eijsden. De heer Beijer vraagt wat er gebeurd indien de huidige piekdrukte als gevolg van een verdere intensivering van de luchthaven Bierset niet meer uitzondering maar regel wordt? Daarop stelt de heer Van Leeuwen dat niet in de toekomst gekeken kan worden. Er moet bij het aanvliegen op een luchthaven rekening gehouden worden met (veilige) onderlinge afstanden tussen aanvliegende toestellen. Een intensivering zorgt dus voor een domino-effect. De heer Akkermans geeft aan dat onderscheid gemaakt moet worden tussen vrachtverkeer en personenverkeer. We zien nu dat de intensivering van het verkeer op Bierset niet alleen goederenverkeer omvat doch tevens betrekking heeft op personenvervoer. Door een inwoner uit Bocholtz wordt opgemerkt dat zelfs bij hem in de krant gesproken wordt over een intensivering van het gebruik van luchthaven Bierset. Door de heer Van Leeuwen wordt gesteld dat een intensivering van het gebruik van luchthaven Bierset niet per se gepaard hoeft te gaan met een verhoging van het aantal vliegbewegingen boven Eijsden. Reden is onder andere het vliegen met toestellen met meer ruimte voor passagiers. Vanuit het publiek wordt verder opgemerkt dat het aspect chemtrails onbesproken blijft. Verwijzend naar plaats gevonden onderzoek wordt gewezen op de aanwezigheid van zware metalen in de lucht. De heer Paul Rutten stelt dat veel luchtvervuiling afkomstig is uit het Belgische industriegebied. Hij vraagt waarom het meetstation aan de Trichterweg te Eijsden is weggehaald. Wethouder John Willems geeft in antwoord aan dat enkele jaren geleden van provinciezijde gedurende een aantal maanden het fijnstof werd gemeten. Daarbij bleek dat gedurende deze periode geen normoverschrijdingen plaats hadden gevonden. Omdat we vervolgens met extra beheerkosten werden geconfronteerd werden de metingen beëindigd. Mede verband houdend met de huidige industriële ontwikkelingen in het grensgebied zijn we als gemeente aan het onderzoeken op welke wijze de monitoring van de luchtkwaliteit kan worden hervat. Vanuit het publiek wordt de vraag gesteld of aan het besluit tot wijziging van het luchtruim niet een mer vooraf had moeten gaan. De heer Heijkoop geeft aan dat men bij het ministerie er van was uitgegaan dat het besluit geen nadelige effecten op de omgeving zou veroorzaken. Achteraf blijkt dat anders te zijn. Hier probeert men nu een oplossing voor te vinden. De heer Akkermans zegt toe om de gestelde vraag schriftelijk aan de staatssecretaris voor te leggen.
Dankwoord heer Hoenen De heer Hoenen spreekt aan een ieder zijn dank uit voor de avond. Hij constateert dat er nog vele vragen bestaan en kijkt uit naar de afspraken. Slotwoord heer Akkermans De heer Akkermans vindt het van moed getuigen dat het ministerie gemaakte (inschattings)fouten toegeeft. Er zijn duidelijke afspraken gemaakt, die over een drietal maanden opnieuw aan de orde komen. Geduld wordt gevraagd om de effecten van de gemaakte afspraken af te wachten. Over drie maanden ontmoeten we elkaar weer in een soortgelijke samenstelling, waarbij gekeken zal worden hoe de afspraken verankerd zijn en welke effecten deze gehad hebben. Als burgemeester is hij bestuurlijk verantwoordelijk voor het aspect veiligheid Dit punt heeft vanwege de diverse actuele grensoverschrijdende vraagstukken hoge aandacht bij de Veiligheidsregio. Een ieder wordt bedankt voor zijn aandacht en bijdrage. Een bijzonder woord van dank aan - de bestuurlijke afvaardiging van de gemeente Voeren; - de in de zaal aanwezige vertegenwoordigers van de Veiligheidsregio, GGD Zuid-Limburg en het Klachtenbureau Luchtverkeer (KICL); - de aanwezige medewerkers van ministerie van IenM en LVNL.