PROTECT BULLETIN Trimestriële nieuwsbrief van verzekeringsmaatschappij Protect JAARGANG 3 NUMMER 11 1999 11 EDITORIAAL De uitvoeringsbesluiten aangaande de tijdelijke en mobiele bouwplaatsen doen heel wat stof opwaaien en brengen bij de architecten heel wat commotie teweeg. De seminaries die wij zelf organiseren of waaraan wij meewerken worden overspoeld met deelnemers en telkens blijkt dat er niet alleen heel wat vragen onbeantwoord blijven maar tevens dat veel architecten hun ongenoegen uiten. Onder meer omdat de wetgeving tot stand kwam zonder dat de Orde van Architecten of de Beroepsverenigingen inspraak hadden, omdat de architect opnieuw belast wordt met aanvullende taken waarvoor hij niet of onvoldoende zal gehonoreerd worden, omdat de zware verantwoordelijkheid (onbetwist nu reeds de zwaarste van alle vrije beroepen) nu nog zal toenemen of omdat de wet in voege treedt zonder dat hij kan toegepast worden bij gebrek aan gekwalifi- ceerde veiligheidscoördinatoren. Ondertussen is de wet van kracht en de gezamenlijke acties ondernomen bij de Raad van State door de Orde, de Beroepsverenigingen en individuele architecten schortten de inwerkingtreding niet op. Het is niet aan een verzekeraar om al dan niet genuanceerde standpunten in te nemen in dit verband. Wij kunnen enkel vaststellen dat de bouwsector de meest getroffen sector is op het gebied van de arbeidsongevallen. Met net geen 8% van de beroepsbevolking registreert men 15% van de arbeidsongevallen en zijn alle indicatoren (frequentiegraad, zwaartegraad,...) een veelvoud van het gemiddelde. Het aantal dodelijke ongevallen bedraagt zelfs 25% van het totale aantal dodelijke arbeids-ongevallen in België. Eenvoudige berekeningen leiden tot cijfers die tientallen miljarden per jaar kosten aan de verzekeraars, die dit uiteraard doorrekenen aan hun verzekerden. Voeg daarbij het menselijk leed van slachtoffers en nabestaanden en men kan niet anders dan overtuigd zijn, dat een wetgeving die tot doel heeft de veiligheid te activeren, ethisch verantwoord is en dat men dit principe moet toejuichen, alleen reeds om menselijke redenen. Commentaar moet u van ons niet verwachten. Wij menen echter dat een bruikbare analyse van de wetgeving u een toegevoegde waarde zal bieden om uw taak naar behoren te vervullen. Ondertussen nadert het jaar 2000 en tal van personen zijn er zich nog steeds niet van bewust dat hier voldoende aandacht moet aan besteed worden. Vorig jaar reeds (Protect Bulletin nr.6) behandelden wij deze problematiek. Gezien de belangrijke gevolgen vonden wij het nodig om hier nogmaals aandacht aan te besteden. Dit bulletin is dan ook wat volumineuzer dan normaal, al worden er slechts twee thema s behandeld. Thema s die brandend actueel zijn Ides Ramboer Gedelegeerd Bestuurder IN DIT NUMMER PAG. 1 EDITORIAAL PAG. 2 OVERZICHT VAN DE NIEUWE REGLEMENTERING BETREFFENDE DE VEILIGHEIDSCOÖRDINATOREN PAG. 4 HOE COÖRDINATOR WORDEN? PAG. 5 VRAGEN - ANTWOORDEN PAG. 7 JAAR 2000 = BUG - 92? PAG. 8 WEETJES 1 PROTECT BULLETIN 1999 NR 11
OVERZICHT VAN DE NIEUWE REGLEMENTERING BETREFFENDE DE VEILIGHEIDSCOORDINATOREN partijen; - controleren van de overeenstemming van de offertes met het veiligheids- en gezondheidsplan; - bijhouden van een coördinatiedagboek (inhoud: cfr. infra) en een postinterventiedossier (inhoud: cfr. infra); - overmaken van het veiligheids- en gezondheidsplan, van het coördinatiedagboek en van het postinterventiedossier aan de persoon die hem heeft aangesteld (opdrachtgever of bouwdirectie belast met het ontwerp) + vaststellen van de overdracht van deze documenten en van het einde van het ontwerp. 3. COORDINATOR-VERWEZENLIJKING INLEIDING Het Koninklijk Besluit van 3 mei 1999 betreffende de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen is genomen in toepassing van de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. Aan de oorsprong van deze reglementering ligt een Europese richtlijn: de achtste bijzondere richtlijn 92/57/EEG van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 24 juni 1992 betreffende de minimumvoorschriften inzake veiligheid en gezondheid voor tijdelijke en mobiele bouwplaatsen. 1. TOEPASSINGSGEBIED Een coördinator-ontwerp en een coördinator-verwezenlijking moeten worden aangesteld voor bepaalde bouwplaatsen (art. 2 1 KB) waarvoor minstens twee verschillende aannemers tegelijkertijd of achtereenvolgens optreden. 2. COORDINATOR-ONTWERP 2.1. Wie stelt hem aan: art. 5 KB Wanneer het bouwwerk niet bestemd is voor professioneel of commercieel gebruik en de werkzaamheden ondernomen worden voor rekening van een particulier, dan is het de bouwdirectie belast met het ontwerp en dus in voorkomend geval de architect die de coördinator-ontwerp dient aan te stellen. In de andere gevallen ligt deze taak bij de opdrachtgever. 2 PROTECT BULLETIN 1999 NR 11 2.2. Hoe wordt hij aangeduid: art. 9 en 10 KB De aanstelling van de coördinator-ontwerp dient het voorwerp uit te maken van een schriftelijke overeenkomst. Deze overeenkomst dient de regels te bepalen voor het vervullen van de opdrachten van de coördinator-ontwerp en de hem ter beschikking gestelde middelen 2.3. Taak van de persoon die de coördinator-ontwerp aanstelt (opdrachtgever of bouwdirectie belast met het ontwerp): art. 7 KB De persoon die de coördinator-ontwerp aanstelt moet erop toezien dat deze zijn opdrachten vervult (cfr. infra), betrokken wordt bij alle etappes van de werkzaamheden, goed geïnformeerd wordt, hem bij het einde van zijn opdracht een exemplaar van het geactualiseerde veiligheidsen gezondheidsplan, het geactualiseerde coördinatiedagboek en het postinterventiedossier overmaakt (cfr. infra). De persoon die de coördinator-ontwerp aanstelt, moet er eveneens op toezien dat de verschillende tussenkomende partijen samenwerken en hun activiteiten coördineren. 2.4. Taken van de coördinator-ontwerp: art. 11 KB De coördinator-ontwerp is belast met de volgende taken : - opstellen en aanpassen van het veiligheids- en gezondheidsplan (inhoud: cfr. infra); - overmaken van het veiligheids- en gezondheidsplan aan de tussenkomende N.B. De taken van coördinator-ontwerp en coördinator-verwezenlijking kunnen uitgevoerd worden door eenzelfde persoon. (art. 18 KB) 3.1. Wie stelt hem aan: art. 15 KB Wanneer het bouwwerk niet bestemd is voor professioneel of commercieel gebruik en de werkzaamheden ondernomen worden voor rekening van een particulier, dan wordt de coördinator-verwezenlijking aangesteld door de bouwdirectie belast met de controle op de uitvoering of, bij ontstentenis, door de bouwdirectie belast met de uitvoering (voorbeeld: werken waarvoor geen bouwvergunning vereist is en waar er dus geen verplichte controle door een architect is). In de andere gevallen is het de opdrachtgever die hem aanstelt. 3.2. Hoe wordt hij aangeduid: art. 20 KB Zoals voor de coördinator-ontwerp, moet er een schriftelijke overeenkomst worden opgesteld. 3.3. Taak van de persoon die de coördinator-verwezenlijking aanstelt (opdrachtgever of bouwdirectie belast met de controle op de uitvoering): art. 17 KB De persoon die de coördinator-verwezenlijking aanstelt moet erop toezien dat deze beschikt over een exemplaar van het veiligheids- en gezondheidsplan, van het coördinatiedagboek en van het postinterventiedossier, zijn opdrachten vervult (cfr. infra), betrokken wordt bij alle etappes van de werkzaamheden, goed geïnformeerd wordt, hem bij het einde van zijn opdracht een exemplaar van het aangepaste veilig-
heids- en gezondheidsplan, coördinatiedagboek en postinterventiedossier overmaakt. Hij moet er eveneens op toezien dat de verschillende tussenkomende partijen samenwerken en hun activiteiten coördineren. 3.4. Taken van de coördinatorverwezenlijking: art. 22 KB De coördinator-verwezenlijking is belast met de volgende taken: - hij past het veiligheids- en gezondheidsplan aan en maakt het over aan de tussenkomende partijen; - hij houdt het coördinatiedagboek bij; - hij noteert in het coördinatiedagboek de tekortkomingen van de tussenkomende partijen en stelt de persoon die hem heeft aangesteld hiervan in kennis; - hij noteert de opmerkingen van de aannemers in het coördinatiedagboek; - hij roept de coördinatiestructuur samen (cfr. infra); - hij vult het postinterventiedossier aan; - hij draagt bij de voorlopige oplevering van de werken het geactualiseerde veiligheids- en gezondheidsplan, het geactualiseerde coördinatiedagboek en het postinterventiedossier over aan de persoon die hem heeft aangesteld en stelt die overdracht vast. 4. COORDINATIE - INSTRUMENTEN 4.1. Het veiligheids- en gezondheidsplan: art. 25 tot 30 KB Het veiligheids- en gezondheidsplan is het document dat de risico analyse en de vast te stellen preventiemaatregelen bevat ter voorkoming van de risico s waaraan de werknemers kunnen blootgesteld worden. Het bevat in het bijzonder een beschrijving van het te realiseren bouwwerk, de risicoanalyse en een beschrijving van de preventiemaatregelen. Het moet worden aangepast bij elke wijziging. Het is verplicht voor de bouwplaatsen die bijzonder gevaarlijk of belangrijk (in tijd en in mankracht) worden geacht. In de andere gevallen volstaat een vereenvoudigd veiligheids- en gezondheidsplan. (Voor meer uitleg zie artikel: hoe coördinator worden?) 4.2. Het coördinatiedagboek: art. 31 tot 33 KB Het coördinatiedagboek is het document dat door de coördinator wordt bijgehouden en dat de gegevens en aantekeningen vermeldt betreffende de coördinatie en gebeurtenissen op de bouwplaats. Het vermeldt in het bijzonder alle beslissin- gen, vaststellingen en gebeurtenissen die voor het ontwerp van belang zijn, de opmerkingen gemaakt aan de tussenkomende partijen, de opmerkingen van de aannemers, de gevolgen gegeven aan de opmerkingen van de tussenkomende partijen, de tekortkomingen van de tussenkomende partijen, de verslagen van de vergaderingen van de coördinatiestructuur en de ongevallen. Het coördinatiedagboek is verplicht op alle bouwplaatsen waar een coördinatie moet worden georganiseerd. 4.3. Het postinterventiedossier: art. 34 tot 36 KB Het postinterventiedossier is het dossier dat de voor de veiligheid en de gezondheid nuttige elementen bevat waarmee bij eventuele latere werkzaamheden moet worden rekening gehouden en dat aangepast is aan de kenmerken van het bouwwerk. Het postinterventiedossier bevat in het bijzonder de architecturale, technische en organisatorische elementen in verband met de verwezenlijking, de instandhouding en het onderhoud van het bouwwerk, de informatie voor de toekomstige uitvoerders, de verantwoording van de keuzen in verband met de uitvoeringsmethoden, technieken, materialen Het is verplicht op alle bouwplaatsen waar een coördinatie moet worden georganiseerd. 4.4. De coördinatiestructuur: art. 37 tot 40 KB Een coördinatiestructuur moet worden opgericht op alle bouwplaatsen waarvan, hetzij het vermoedelijk werkvolume meer dan 5000 mandagen bedraagt, hetzij de prijs van de totale werken, geschat door de bouwdirectie belast met het ontwerp, 100 miljoen BEF, BTW niet meegerekend bedraagt, en waar ten minste drie aannemers gelijktijdig werken uitvoeren. De coördinatiestructuur is samengesteld uit: 1 de opdrachtgever; 2 de coördinator-verwezenlijking; 3 de aanwezige aannemers; 4 de bouwdirectie belast met de uitvoering; 5 de bouwdirectie belast met de controle op de uitvoering; 6 een vertegenwoordiger van elk comité voor Preventie en Bescherming op het werk of, bij ontstentenis, van elke syndicale afvaardiging van de op de bouwplaats aanwezige aannemers; 7 indien nodig, de preventieadviseurs van de op de bouwplaats aanwezige aannemers; 8 twee vertegenwoordigers van het comité voor Preventie en Bescherming op het werk van de onderneming van de opdrachtgever,wanneer de tijdelijke of mobiele bouwplaats gelegen is in een instelling of een site waar de opdrachtgever personeel tewerkstelt en waarvoor hij zulk comité heeft opgericht; 9 iedere andere persoon die door de opdrachtgever wordt uitgenodigd. De rol van de coördinatiestructuur is bij te dragen tot de organisatie van de coördinatie op de bouwplaats door, inzonderheid : 1 te zorgen voor de vereenvoudiging van de informatie en de raadpleging van de verschillende tussenkomende partijen evenals van hun onderlinge communicatie; 2 te zorgen voor een efficiënt overleg tussen de tussenkomende partijen omtrent de toepassing van de preventiemaatregelen op de bouwplaats; 3 te zorgen voor de regeling van elke betwisting of onduidelijkheid inzake de naleving van de preventiemaatregelen op de bouwplaats; 4 adviezen inzake veiligheid en gezondheid uit te brengen. 5. BEPALINGEN DIE VAN TOEPASSING ZIJN OP ALLE BOUWPLAATSEN 5.1. Voorafgaande kennisgeving: art. 45 tot 47 KB Voor elke bouwplaats waarvoor een veiligheids- en gezondheidsplan moet worden opgesteld, moet de bouwdirectie belast met de uitvoering, d.w.z. in de meeste gevallen de aannemer, een voorafgaande kennisgeving doen aan de met het toezicht inzake arbeidsveiligheid belaste ambtenaar en dit, ten minste 15 kalenderdagen vóór het begin van de werken. Een kopie van de voorafgaande kennisgeving moet op de bouwplaats worden aangeplakt ten minste 10 kalenderdagen vóór het begin van de werken. 5.2. Overdracht van het postinterventiedossier: art. 48 en 49 KB Een exemplaar van het postinterventiedossier moet : - worden gevoegd bij elke notariële akte opgesteld naar aanleiding van de gehele of gedeeltelijke overdracht van het bouwwerk; - ter beschikking worden gehouden van elke huurder; - ter beschikking worden gesteld van de coördinator of aannemer bij latere werkzaamheden. 3 PROTECT BULLETIN 1999 NR 11
HOE COÖRDINATOR WORDEN? Vooraleer de voorwaarden te onderzoeken die men moet vervullen om de functie van coördinator te kunnen uitoefenen, is het wenselijk om eerst een onderscheid te maken tussen de bouwplaatsen waarvoor een normaal veiligheids- en gezondheidsplan vereist is en deze waarvoor een vereenvoudigd veiligheids- en gezondheidsplan volstaat. De voorwaarden om coördinator te worden variëren immers naargelang men zich bevindt in de ene of de andere hypothese. Het is nuttig te weten dat noch de wet van 4 augustus 1996, noch het Koninklijk Besluit van 3 mei 1999 een officiële erkenning van het statuut van coördinator voorzien. A. Onderscheid tussen normaal en vereenvoudigd veiligheids- en gezondheidsplan Het opstellen en het bijhouden van een "normaal" veiligheids- en gezondheidsplan is steeds verplicht voor de bouwplaatsen die bijzonder gevaarlijk worden geacht (art.26 1 KB) d.w.z. bouwplaatsen waar één of meer van de volgende werkzaamheden uitgevoerd worden : 1 werkzaamheden die de werknemers aan gevaren van bedelving, wegzinken of vallen blootstellen, gevaren die bijzonder vergroot worden door de aard van de werkzaamheden of van de toegepaste procédés of door de omgeving van de arbeidsplaats of de werken; 2 werkzaamheden die de werknemers blootstellen aan chemische of biologische agentia die een bijzonder risico voor de gezondheid en de veiligheid van de werknemers inhouden; 3 elk werk met ioniserende stralingen; 4 werkzaamheden in de nabijheid van elektrische hoogspanningslijnen of kabels; 5 werkzaamheden die de werknemers blootstellen aan een risico op verdrinking; 6 ondergrondse werken en tunnelwerken; 7 werkzaamheden met duikuitrusting; 8 werkzaamheden onder overdruk; 9 werkzaamheden waarbij springstoffen worden gebruikt; 10 werkzaamheden in verband met de montage of demontage van geprefabriceerde elementen. Het opstellen en het bijhouden van een "normaal" veiligheids- en gezondheidsplan is eveneens steeds verplicht voor de bouwplaatsen die bijzonder belangrijk worden geacht (art.26 2 KB) d.w.z. bouwplaatsen : 1 waarvan de vermoedelijke duur van de werkzaamheden langer dan dertig werkdagen is en waar meer dan twintig werkne- 4 PROTECT BULLETIN 1999 NR 11 mers tegelijkertijd aan het werk zijn, of 2 waarvan de vermoedelijke duur langer dan 500 mandagen is. In de andere gevallen volstaat een vereenvoudigd veiligheids- en gezondheidsplan (art.26 3 KB). B. Voorwaarden om coördinator te worden ❶ Vereisten inzake nuttige beroepservaring en diploma s Wanneer een "normaal" veiligheids- en gezondheidsplan is vereist (art.57 1 KB). 1 twee jaar beroepservaring voor de houders van een diploma van burgerlijk ingenieur of een einddiploma van het hoger technisch onderwijs van universitair niveau of van het hoger technisch- of kunstonderwijs van het lange type; 2 vijf jaar beroepservaring voor de houders van een einddiploma van het hoger technisch onderwijs van het korte type; 3 tien jaar beroepservaring voor de houders van een diploma van het hoger secundair onderwijs. Wanneer een vereenvoudigd veiligheidsen gezondheidsplan volstaat (art.57 2 KB). 1 één jaar beroepservaring voor de houders van een diploma van burgerlijk ingenieur of een einddiploma van het hoger technisch onderwijs van universitair niveau of van het hoger technisch- of kunstonderwijs van het lange type of van een einddiploma van het hoger technisch onderwijs van het korte type; 2 drie jaar beroepservaring voor de houders van een diploma van het hoger secundair onderwijs; 3 vijf jaar beroepservaring voor de houders van een diploma van het lager secundair onderwijs. Onder beroepservaring wordt verstaan (art.58 KB): 1 voor de functie van coördinator-ontwerp: een beroepservaring in verband met het ontwerp van een bouwproject of met engineering; 2 voor de functie van coördinator-verwezenlijking: een beroepservaring in verband met de leiding van een tijdelijke of mobiele bouwplaats of het beheer en de opvolging van de werken op zulke bouwplaats; 3 voor de functie van coördinator-ontwerp en -verwezenlijking: een beroepservaring in verband met de twee onder de punten 1 en 2 vermelde activiteitstypes. ❷ Aanvullende vorming Wanneer een "normaal" veiligheids- en gezondheidsplan is vereist (art.59 KB). Met vrucht een erkende cursus hebben beëindigd van aanvullende vorming voor preventieadviseurs, destijds genoemd diensthoofden voor veiligheid, gezondheid en verfraaiing van de werkplaatsen en hun adjuncten. Er bestaan twee niveau s van vorming: een aanvullende vorming van het eerste niveau is noodzakelijk wanneer voor de bouwplaats een coördinatiestuctuur vereist is (d.w.z. de bouwplaatsen waarvan, hetzij het vermoedelijk werkvolume meer dan 5000 mandagen bedraagt, hetzij de prijs van de totale werken, geschat door de bouwdirectie belast met het ontwerp, 100 miljoen BEF, BTW niet meegerekend bedraagt, en waar ten minste drie aannemers gelijktijdig werken uitvoeren), een aanvullende vorming van het tweede niveau volstaat in de andere gevallen. De lijst van de instellingen die deze aanvullende vormingen organiseren kan bekomen worden bij Protect op eenvoudige aanvraag. Wanneer een vereenvoudigd veiligheidsen gezondheidsplan volstaat. Geen aanvullende vorming vereist. ❸ Kennis van de reglementering en de technieken inzake veiligheid en gezondheid (art.60 KB). De personen die de functie van coördinator willen uitoefenen, moeten eveneens kunnen aantonen dat zij voldoende kennis bezitten van de reglementering en de technieken inzake veiligheid en gezondheid op de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen. Overgangsbepalingen (art.62) Er zijn overgangsbepalingen voorzien voor de coördinatoren die op 1 augustus 1999 reeds coördinatieactiviteiten inzake veiligheid en gezondheid uitvoerden, maar die niet in het bezit zijn van een diploma van aanvullende vorming van niveau I of II. Deze personen mogen hun coördinatieactiviteiten verderzetten op voorwaarde dat ze de twee andere criteria vervullen (voldoende kennis van de reglementering en de technieken + diploma en ervaring) en dat ze vóór 1 augustus 2002 het diploma van aanvullende vorming halen of slagen in een specifiek examen waarvan de inhoud en de modaliteiten nog moeten bepaald worden bij Koninklijk Besluit.
VRAGEN - ANTWOORDEN Het Koninklijk Besluit is in werking getreden op 1 augustus 1999. Wat met de lopende projecten? Het Koninklijk Besluit voorziet overgangsbepalingen: * Het Koninklijk Besluit is niet van toepassing op de bouwplaatsen waarvan het bijzonder bestek, de prijsaanvraag of de contractuele documenten op 1 augustus reeds het voorwerp hebben uitgemaakt, hetzij van de publicatie van een bericht van aanbesteding, hetzij van een uitnodiging tot prijsofferte of tot kandidatuurstelling. * De bepalingen betreffende de coördinatie van het ontwerp van het bouwwerk zijn niet van toepassing op de ontwerpen die zijn aangevat vóór 1 augustus en waarvoor het bijzonder bestek, de prijsaanvraag of de contractuele documenten ten laatste op 31 december het voorwerp uitmaken, hetzij van de publicatie van een bericht van aanbesteding, hetzij van een uitnodiging tot prijsofferte of tot kandidatuurstelling. Voor deze ontwerpen dient dus geen coördinator-ontwerp, maar enkel een coördinator-verwezenlijking te worden aangesteld. Hierbij mag men art.15 van de wet van 4 augustus 1996 niet uit het oog verliezen, dat aan alle tussenkomende partijen op de bouwplaats oplegt een aantal algemene preventiebeginselen te respecteren, zoals het vermijden van risico s, het evalueren van risico s die niet vermeden kunnen worden, het bestrijden van risico s aan de bron,. Deze bepalingen zijn reeds van toepassing. Zijn er al coördinatoren en wat als men er geen vindt? Er zijn al coördinatoren, maar deze zijn op dit ogenblik onvoldoende talrijk om te beantwoorden aan de vraag. Dit neemt niet weg dat de architecten verplicht zijn om alle mogelijke stappen te ondernemen teneinde een coördinator te vinden. Wanneer deze stappen geen resultaat opleveren, dan zullen ze overmacht kunnen inroepen, maar let op: zij zullen het schriftelijke bewijs moeten leveren dat ze actief naar een coördinator gezocht hebben. Een van de mogelijke stappen is het inwinnen van inlichtingen bij de instellingen die de coördinatoren vormen en hen de lijst van de afgestudeerden te vragen en vervolgens de potentiële kandidaten aan te schrijven. Het ontgaat ons niet dat dit een aanzienlijk werk is Zoals hierboven reeds gezegd, zijn bepaalde bepalingen van toepassing zelfs bij afwezigheid van een coördinator, in het bijzonder deze die de naleving opleggen van algemene preventiebeginselen! Het is niet mogelijk om een gebrek aan coördinatoren in te roepen om deze beginselen niet toe te passen. Kan men coördinator en architect zijn op dezelfde bouwplaats? Alhoewel het Koninklijk Besluit het niet verbiedt en de administratie zich er niet tegen verzet, lijkt het ons niet aangewezen dat eenzelfde persoon tegelijkertijd architect en coördinator zou zijn op dezelfde bouwplaats. Volgens het Koninklijk Besluit dient de coördinator immers onafhankelijk te zijn en dient de architect in zekere mate zijn werk te controleren: het lijkt ons delicaat om tegelijkertijd controleur en gecontroleerde te zijn Laten we ten slotte opmerken dat in de hypothese waarin de architect ook coördinator zou zijn voor dezelfde bouwplaats, hij verplicht zou zijn een contract te sluiten met zichzelf, vermits het Koninklijk Besluit de opstelling van een schriftelijke overeenkomst tussen de coördinator en degene die hem aanstelt verplicht stelt. Dit lijkt op zijn minst surrealistisch De Orde van Architecten lijkt er eveneens tegen gekant dat een architect de functie van architect en coördinator op eenzelfde bouwplaats zou vervullen. Welke zijn de partijen die de overeenkomst tekenen en wie betaalt de coördinator? De artikelen 9 en 20 van het Koninklijk Besluit stellen de opstelling van een geschreven overeenkomst om de aanstelling van de coördinator vast te stellen en zijn opdracht te omschrijven verplicht. Deze overeenkomst dient logisch gezien gesloten te worden tussen de coördinator en degene die hem aanstelt en dus in voorkomend geval de architect (wanneer het gaat om werkzaamheden die ondernomen worden voor rekening van een particulier en voor privé-doeleinden). Wat minder logisch is of toch minstens minder aanvaardbaar, is dat de architect zich in deze hypothese in een contractuele relatie zal bevinden met de coördinator en dus een aantal rechten en verplichtingen zal dragen, en in het bijzonder verantwoordelijk zal zijn voor de betaling van het honorarium van de coördinator, terwijl dat uiteindelijk rust op de opdrachtgever Ware het niet beter geweest te voorzien dat de opdrachtgever in alle gevallen de coördinator aanstelt en zich hierbij laat bijstaan door de architect? Men kan het probleem echter oplossen door een driepartijenovereenkomst te sluiten (tussen de opdrachtgever, de 5 PROTECT BULLETIN 1999 NR 11
architect en de veiligheidscoördinator) waarin men overeenkomt dat het de opdrachtgever is die verantwoordelijk is voor de betaling van het honorarium. Wat is de kostprijs van de coördinatie? De kostprijs van de coördinatie zal variëren tussen 0,5 en 1,5 % van de waarde van de werken in functie van de complexiteit van de werken, het aantal aannemers op de bouwplaats en de duur van de werken. Men schat dat voor een kantoorgebouw in de stad van 400 miljoen BEF, het budget voor de coördinatie 0,5 % zal bedragen van de waarde van de werken. Voor een eengezinswoning met een waarde van 3 miljoen BEF, zal dat budget ongeveer 1,5 % van de waarde van de werken bedragen. De kostprijs van de coördinatie kan uitgesplitst worden in 25 % voor het ontwerp en 75 % voor de verwezenlijking. Hoe het architectencontract aanpassen in functie van de nieuwe taken van de architect? Een nieuw artikel "Veiligheid op de bouwplaats" zal moeten ingelast worden in het contract. Dat artikel zal verschillend opgesteld zijn naargelang het de architect (1) of de opdrachtgever (2) is die de coördinator(en) aanstelt. 1. Ingeval de architect belast is met de aanstelling van een veiligheidscoördinator (werkzaamheden die ondernomen worden voor rekening van een particulier en voor privé-doeleinden), kan dit artikel als volgt opgesteld worden: "De architect stelt een veiligheidscoördinator-ontwerp en een veiligheidscoördinator verwezenlijking aan in toepassing van het K.B. van 3 mei 1999 betreffende de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen. Hij brengt de bouwheer ervan op de hoogte dat de studiefase van het project niet mag aangevat worden zolang de coördinator-ontwerp niet is aangesteld, en dat de werken niet mogen aangevat worden zolang de coördinator-verwezenlijking niet is aangesteld. De coördinator-ontwerp draagt bij beëindiging van zijn taak het veiligheidsen gezondheidsplan, het coördinatiedagboek en het postinterventiedossier over aan de architect, die deze docu- 6 PROTECT BULLETIN 1999 NR 11 menten op zijn beurt overmaakt aan de coördinator-verwezenlijking. Bij de voorlopige oplevering draagt de coördinator-verwezenlijking het veiligheids- en gezondheidsplan, het coördinatiedagboek en het postinterventiedossier over aan de architect. De architect wijst de bouwheer erop dat het postinterventiedossier door hem moet worden bijgehouden en moet: - worden gevoegd bij elke notariële akte opgesteld naar aanleiding van de gehele of gedeeltelijke overdracht van het bouwwerk; - ter beschikking worden gehouden van elke huurder; - ter beschikking worden gesteld van de coördinator of aannemer bij latere werkzaamheden." 2. Ingeval de opdrachtgever zelf instaat voor de aanstelling van een veiligheidscoördinator, kan dit artikel als volgt opgesteld worden: "De architect wijst de bouwheer op zijn verplichting om in toepassing van het K.B. van 3 mei 1999 betreffende de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen een veiligheidscoördinator-ontwerp en een veiligheidscoördinator verwezenlijking aan te stellen. Hij brengt de bouwheer ervan op de hoogte dat de studiefase van het project niet mag aangevat worden zolang de coördinator-ontwerp niet is aangesteld, en dat de werken niet mogen aangevat worden zolang de coördinator-verwe- UITNODIGING: SEMINARIES VEILIGHEIDSCOORDINATOR: Speciaal voor ons cliënteel organiseert Protect informatieavonden omtrent de uitvoeringsbesluiten aangaande de tijdelijke en mobiele bouwplaatsen. De eerste infoavond ging door op woensdag 15 september. Wegens de grote belangstelling werd een tweede sessie ingelast die voorzien is op donderdag 4 november 1999 om 19u.00 in Hof Ten As te Steenokkerzeel. Daarnaast neemt Protect tevens deel aan soortgelijke informatieavonden georganiseerd door het makelaarskantoor N.V. Ides Ramboer: dinsdag 19 oktober 1999 om 19u.00 in Hotel Serwir te Sint Niklaas. Aarzel niet ons te contacteren om u in te schrijven! zenlijking niet is aangesteld. De coördinator-ontwerp draagt bij beëindiging van zijn taak het veiligheidsen gezondheidsplan, het coördinatiedagboek en het postinterventiedossier over aan de bouwheer, die deze documenten op zijn beurt overmaakt aan de coördinator-verwezenlijking. Bij de voorlopige oplevering draagt de coördinator-verwezenlijking het veiligheids- en gezondheidsplan, het coördinatiedagboek en het postinterventiedossier over aan de bouwheer. De architect wijst de bouwheer erop dat het postinterventiedossier door hem moet worden bijgehouden en moet: - worden gevoegd bij elke notariële akte opgesteld naar aanleiding van de gehele of gedeeltelijke overdracht van het bouwwerk; - ter beschikking worden gehouden van elke huurder; - ter beschikking worden gesteld van de coördinator of aannemer bij latere werkzaamheden." Wat met de verzekering? Men dient een onderscheid te maken tussen twee situaties: * Deze waarin de architect als architect optreedt op de bouwplaats, met evenwel nieuwe verantwoordelijkheden, rekening houdend met de nieuwe taken die hem door het Koninklijk Besluit worden toevertrouwd: De nieuwe activiteiten van de architect zijn gedekt in het kader van zijn polis beroepsaansprakelijkheid zonder verhoging van de premie gezien deze nieuwe taken deel uitmaken van de normale opdracht van de architect. * Deze waarin de architect als coördinator optreedt: In deze hypothese denkt Protect eraan om een speciale polis voor coördinatoren op te stellen. Inmiddels zijn wij bereid onze klanten-coördinatoren te verzekeren onder de twee volgende voorwaarden: - dat zij ons meedelen dat zij deze activiteit uitoefenen aangezien ze geen deel uitmaakt van de normale opdracht van de architect of de ingenieur; - dat zij de ontvangen erelonen op het einde van het jaar aangeven.
JAAR 2000 = BUG - 92? noodzakelijke maatregelen genomen heeft en dat daardoor de schade onvoorzienbaar geworden is. Dit noemt men de residuele waarborg. Algemeen: Op 1 oktober 1999 zijn we nog slechts 92 dagen van het jaar 2000 verwijderd. Naast alle onbekenden die deze gebeurtenis omringen, bestaat er niettemin 1 zekerheid: op 31 december 1999 om middernacht raken alle elektronica- en informaticasystemen ontregeld die niet zijn geproduceerd of aangepast, rekening houdende met deze zeer belangrijke datum-wisseling. Een groot aantal apparaten (waarvan de computer het belangrijkste voorbeeld is) functioneert inderdaad met behulp van de berekening van data. In de jaren 70 en 80 nam deze bijzonderheid van het functioneren enorm veel plaats in beslag in de systemen. Om de gebruikte plaats te beperken, hebben de programmateurs van die tijd beslist om het getal dat het jaar aanduidt te beperken tot twee cijfers, zodat bijvoorbeeld het jaar 1988 werd voorgesteld door het getal 88. Tot 1999 stelde dit systeem van datumaanduiding geen probleem. Men kan daarentegen niet hetzelfde zeggen voor het jaar 2000. De processoren die niet werden aangepast zullen immers denken dat ze terug in 1900 zijn! De bug, een probleem dat ons allen aanbelangt! Alhoewel sommigen het ontkennen, is iedereen betrokken bij het probleem. Natuurlijk op verschillende niveaus; een elektricien zal niet op dezelfde wijze met het probleem geconfronteerd worden als een informaticus of een architect. Niettemin zijn we allemaal minstens in het bezit van een toestel dat zou kunnen aangetast worden door de bug. Wat betreft uw verzekering beroepsaansprakelijkheid: Toepassingsgebied: Wij vestigen uw aandacht erop dat enkel onzekere gebeurtenissen onder de toepassing van een verzekeringsovereenkomst kunnen vallen.. Onzeker betekent onder meer onvoorzienbaar. Welnu, de komst van het jaar 2000 en de problemen die dit met zich brengt zijn voorzienbaar. Het is bijgevolg belangrijk dat u weet dat uw verzekering beroepsaansprakelijkheid bij Protect niet zal tussenkomen voor schade veroorzaakt aan derden, die het gevolg is van de overgang naar het jaar 2000, BEHALVE indien u bewijst dat u alle Voorbeeld: Laten we het bovenstaande verduidelijken aan de hand van een voorbeeld: Dhr. en Mevr. X hebben u gekozen als architect voor de bouw van hun nieuwe woning. U bepaalt het budget van de werf, zoals gewoonlijk, aan de hand van uw computer. Deze is echter niet aangepast aan de millenniumovergang. Op 01/01/2000 vergist uw computer zich in al zijn berekeningen zonder dat u het opmerkt. Het resultaat is dat u een budget vooropstelt dat aanzienlijk lager is dan wat het zal zijn wanneer de werken voltooid zijn. Op het einde van de werken wordt u door de bouwheer aansprakelijk gesteld voor budgetoverschrijding. Gevolg: u zal zeker inroepen dat het gaat om een fout van uw computer, maar uw aansprakelijkheid zal niet gedekt zijn door uw verzekering en u zal dus zelf de gevolgen van deze fout dragen. Oplossingen? Om de kans op schade maximaal te beperken, denken wij bij Protect dat het onze plicht is als verzekeraar, om uw aandacht te vestigen op dit probleem en u te helpen om het op te lossen. Om u toe te laten de overgang naar het derde millennium zo goed mogelijk voor te bereiden, hebben wij een zo uitgebreid mogelijke check-list opgesteld van uw professionele uitrusting die zou kunnen aangetast worden door de jaar 2000-bug. WEETJES Studiedag: Het bouwrecht en de verzekering Plaats: Hotel Le Méridien Brussel Datum: donderdag 2/12 aanvang: 8u.30 einde: 17u.00 Agenda: Behandelde thema s zijn onder meer: recente ontwikkelingen in het bouwrecht, resultaatsverbintenissen, praktische aspecten van openbare aanbestedingen, het Franse model, veiligheidscoördinatie. Sprekers: onder meer Geert Baert, advocaat Gent; David D Hooghe, advocaat Brussel; Philippe Colle, advocaat Brussel; Philippe Fontaine, verzekeraar Brussel; Catherine Chauvin, verzekeraar Parijs; Philippe Bleus, verzekeraar Brussel. 7 PROTECT BULLETIN 1999 NR 11
Heeft u er al aan gedacht om aan te passen: Rubriek : Informaticasysteem 1/- Hardwares Getest Ready 2000 Uw beheersysteem Ja / Neen Ja / Neen Uw server Ja / Neen Ja / Neen Uw netwerk Ja / Neen Ja / Neen 2/- Softwares Programma s Office Ja / Neen Ja / Neen Lotus Ja / Neen Ja / Neen Cubic Ja / Neen Ja / Neen Databanken : Oracle Ja / Neen Ja / Neen Informix Ja / Neen Ja / Neen Access Ja / Neen Ja / Neen Dbase Ja / Neen Ja / Neen Clipper Ja / Neen Ja / Neen Programma Back-Up Ja / Neen Ja / Neen Andere : Ter uwer informatie: meerdere fabrikanten hebben specifieke programma s op punt gesteld die uw computer en zijn diverse onderdelen testen en eventueel aanpassen met het oog op de overgang naar het jaar 2000. Rubriek : Diverse Communicatiesystemen: Telefooncentrale Ja / Neen Ja / Neen Antwoordapparaat Ja / Neen Ja / Neen Systemen m.b.t. het beheer van gebouwen: Syst. van toegangscontrole Ja / Neen Ja / Neen Syst. van brandbeveiliging Ja / Neen Ja / Neen Syst. van inbraakbeveiliging Ja / Neen Ja / Neen Airconditioning Ja / Neen Ja / Neen Verwarmingsthermostaat Ja / Neen Ja / Neen Productiesystemen: CAD-toepassingen Ja / Neen Ja / Neen CAM-toepassingen Ja / Neen Ja / Neen Kantoorapparaten GSM Ja / Neen Ja / Neen Fotokopieermachine Ja / Neen Ja / Neen Printer Ja / Neen Ja / Neen Fax Ja / Neen Ja / Neen Andere: Inrichter: BVVO (Beroepsvereniging der verzekeringsondernemingen) Meer info: Opleidingscentrum verzekeringen (02/547.57.02 e-mail: oca@bvvo.be) Deelname: 13.500 BEF (documentatie en lunch inbegrepen) Wij bevelen uw deelname aan deze studiedag warm aan! INTERNET Als u het Koninklijk Besluit van 3 mei 1999 in zijn geheel wenst te lezen, kan u zich begeven naar de internetsite van het Belgisch Staatsblad (http://staatsblad.be) op datum van 11 mei 1999. Het complementaire besluit van 4 augustus 1999 werd gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 14 augustus 1999. DOCUMENTEN TER UWER BESCHIKKING Wij houden de volgende documenten ter uwer beschikking: - De lijst van de instellingen die de coördinatoren opleiden; - Een modelbrief te zenden aan het Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid teneinde overmacht in te roepen; - Een type-architectencontract aangepast aan de nieuwe reglementering. Protect Bulletin Gratis trimestriële nieuwsbrief voor Protect-verzekerden Leopold II laan 152, B-1080 Brussel Tel. (02) 411 41 14 Fax (02) 411 19 29 E-mail: rramboer@nvprotectsa.be Redactie: Ides Ramboer Rebecca Ramboer Laurence Evrard Pieter Claesen Olivier Blechet Verantwoordelijke uitgever: ir. Ides Ramboer PROTECTNV VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ verzekeringsonderneming toegelaten onder codenummer 1.009 Totaalverzekeraar op maat van de ontwerper 8 PROTECT BULLETIN 1999 NR 11