NIEUWSBRIEF 2014 HET HEXEL Broedresultaten en waarnemingen nestkastenproject
Nieuwsbrief no.16 van het nestkastenproject HET HEXEL Contactadres nestkastenproject: Dini Weijers tel.: 0546-576538 Verzamelde en uitgewerkte gegevens van het broedseizoen 2014 Inhoud: 1. Het weer 2. Wie en waar, hoe en wat 3. Broedresultaten 2014 4. Bijzonderheden 5. Broedresultaten v.a. 2003 6. Nestkastbezetting 7. Lijst van waargenomen vogelsoorten Jeugdige interesse 1
1. Het Weer Controledatum gecontroleerd weertype temperatuur 1.1. Ter voorbereiding op nieuwe seizoen 22-10-2013 schoonmaak kastjes koud en veel wind, regen 04 ºC 17-12-2013 schoonmaak en reparatie grote kasten droog, weinig wind 10 ºC 04-02-2014 uitbreiding kastjesaantal droog, soms zon, winderig 08 ºC 1.2. Nieuwe seizoen 08-04-2014 voorronde i.v.m. verwachte droog, zonnig, licht bewolkt 11 ºC vroege start broedseizoen 15-04-2014 windkracht 3 zonnig, later bewolkt, lichte bui 06 ºC 18-04-2014 windkracht 4 wisselend bewolkt, zonnig 12 ºC 25-04-2014 idem bewolkt 12 ºC 02-05-2014 idem zwaar bewolkt 09 ºC 09-05-2014 windkracht 3 bewolkt, buiig 12 ºC 14-05-2014 middagrondje met jeugdlid bewolkt, windkracht 4 08 ºC 16-05-2014 windkracht 2 zonnig, weinig wind 09 ºC 23-05-2014 idem bewolkt 16 ºC 28-05-2014 middagrondje met jeugdlid regen 13 ºC 30-05-2014 windkracht 2 zonnig 11 ºC 06-06-2014 zonnig, windkracht 3 12 ºC 13-06-2014 laatste controlerondje zonnig, windkracht 3 15 ºC Een moment opname uit het nestkastengebied. 2
2.1. Voorwerk 2. Wie en waar, hoe en wat In het laatste kwartaal van 2013 zijn alle nestkasten schoongemaakt. Toen is ook geconstateerd dat voor een aantal kastjes, door het verouderingsproces en beschadiging door o.a. spechten, vervanging noodzakelijk was. Dit heeft plaats gevonden in 2 beurten nl. 3 december 2013 en op 4 februari 2014 en tegelijkertijd zijn er langs de buitenzijde bij De Dannenkamp een tiental nieuwe kastjes bij gehangen. De looproute is daardoor gewijzigd. Het totaal aan kleine kastjes ligt nu ruim boven de honderd stuks, een veelbelovend aantal gereed voor seizoen 2014. 2.2. Seizoen 2014 De nestkasten in het gebied Het Hexel incl. de Dannenkamp aan de Haarboersweg te Hoge Hexel werden wekelijks op vrijdagen, vanaf 09.00 uur op inhoud en ontwikkeling geïnspecteerd. Er werd gelopen volgens een vaste route in 2 gedeelten. De groep bestond dit jaar uit: Bernhard Täge, Jos Harsta, Dini Weijers, Dick Berkhof, Leo Nijhof, André Willemsen en Jenny Plaggenmarsch. Sommigen namen door andere verplichtingen slechts een enkele keer deel aan de controles. Steeds was echter een deel van de vaste groep aanwezig voor de controlerondes. Bij de grote kastencontrole waren Johan Niphuis en Gerard Spit aanwezig. Twee keer is een extra ronde op woensdagmiddagen ingevuld om de jeugd in de gelegenheid te stellen mee te kijken. Helaas was daarvoor weinig animo gezien de geringe aantallen kinderen. De 1 e grote kastenronde is dit jaar in januari gehouden, maar er werden geen nesten van uilen, Torenvalk, of dergelijke aangetroffen, wel veel troep, vooral in de kast in het schuurtje. Een 2 e ronde werd gehouden in maart. Er zijn geen uilennesten aangetroffen. Later ontdekten we in het terrein wel jonge Bosuilen, die zullen elders gebroed hebben, maar waar? Al tijdens de 1 e ronde op 8 april werd in een vijftal kastjes het nest van een Boomklever aangetroffen. Eén ervan was al zodanig dichtgemetseld dat het een foto waard was. Een paar werden tijdens het broedseizoen alsnog dichtgemetseld. Een kunstwerk voor zo n klein vogeltje. De inhoud bestond uit 6 jongen in dit geval. 3
3. Broedresultaten 2014 De zachte winter en het heerlijke voorjaar hebben duidelijk hun sporen gedrukt op de vroege start en de daaraan gekoppelde broedresultaten van dit jaar. Echter de Bonte vliegenvanger was veel later (wellicht voor hem/haar de normale periode). Na de natte, koude regentijd die volgde op het mooie voorjaar troffen we eind mei een aantal mislukte broedsels en dode jongen aan. Vogelsoort Aantal nesten Broedpoging Aantal eieren Aantal jongen Uitgevlogen Opmerkingen Koolmees 25 25 208 204 196 4 eieren niet uit / 8 dode jongen Pimpelmees 18 18 182 176 176 6 eieren niet uit Boomklever 5 5 26 26 26 Alles uitgevlogen Bonte vliegenvanger 16 15 85 70 63 15 eieren niet uit / 7 dode jongen Glanskop 1 1 10 10 10 Voor het eerst Bosuil 1 1 4 4 4 Waarvan later 1 dood exemplaar 4
3.1. Nadere toelichting per soort vergeleken met vorig jaar Koolmees: Deze deed het vanaf het begin beter qua aantal nesten. Ook de resultaten waren beter, we hebben van deze soort een aantal 2 e legsels aangetroffen. T.o.v. 2013: 9 nesten meer, 86 eieren meer, 86 jongen meer uitgevlogen. Pimpelmees: De Pimpelmees deed het dit jaar ook beter en was al vroeg begonnen. T.o.v. 2013: 3 legsels meer, 67 eieren meer, 83 jongen meer uitgevlogen. Boomklever: Hier en daar stevig metselwerk dit jaar. T.o.v. 2013: 2 legsels meer, 9 eieren meer, 14 jongen meer uitgevlogen. Bonte vliegenvanger: Deze deed het qua nesten evengoed als vorig jaar. De resultaten waren echter slechter, wellicht vanwege de natte en koude periode tijdens uitkomen en voederen van de kleintjes. T.o.v. 2013: Zelfde aantal nesten waarvan 1 geen legsel of broedpoging, 9 eieren minder, 17 jongen minder uitgevlogen. Glanskop: Dit jaar voor het eerst een Glanskopnest met als resultaat 10 uitgevlogen jongen. 5
4. Bijzonderheden Het controleseizoen begon, behalve voor de grote kasten, begin april en duurde tot begin juni. Het was verrassend hoe vroeg t.o.v. vorig jaar, er al nestjes gebouwd waren en zelfs hier en daar al eieren bevatten, met name van de Pimpelmees. In de diverse (houtopslag)schuurtjes zagen we een nest van een Winterkoning, een Merel en een Houtduif, die naar het lijkt succesvol zijn uitgebroed. In zeker een 4-tal kastjes troffen we beginnende wespennesten aan (of Hoornaar?). We hebben die, op één na, verwijderd. Deze ene ontwikkelt zich langzaam, maar gestaag. In kast no. 73 troffen we half mei ca. 15 vleermuizen aan. Bij navraag bleek het te gaan om Franjestaart. Enige dagen erna was de kast alweer leeg. Een week later troffen we de vleermuizen aan in kast no. 9. Daarna niet weer. In de enige vleermuizenkast is één keer in het seizoen een tweetal vleermuizen gezien. Tijdens de rondgang medio mei troffen we op een takkenhoop een jonge Bosuil. Na enig speurwerk bleken 2 nestgenoten erboven in een Vliegden dichtbij te zitten. Wat verderop nog één. Het jong beneden werd later in de middag dood aangetroffen op dezelfde plaats. Verhongerd? Een foto: Voor het eerst werd in een nestkastje een broedsel aangetroffen van de Glanskop, met 10 jongen (7 vlogen uit toen we de nestkast open deden). Om zekerheid te krijgen van de aangetroffen soort is deze door Geert Euverman en Robert Brunink beoordeeld en aldus vastgesteld. Terwijl de Matkop in snel tempo aan het verdwijnen, is de Glanskop flink in aantal toegenomen in de regio. Via de fam. Tilanus kregen we nog de volgende aanvullende informatie: - De Oeverzwaluwenwand had dit jaar een bezetting van 50 stuks nesten. - Diverse vogelsoorten zijn gespot waarvan sommige met broedresultaten, o.a. Nijlgans, Kievit, Knobbelzwaan, Witte kwikstaart e.a. 6
5. Overzicht broedresultaten 2003-2014 Koolmees 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 legsels 28 21 28 21 25 26 17 24 23 29 16 25 eieren 218 176 227 143 220 199 150 187 234 194 122 208 uit 195 157 204 135 195 182 133 146 226 166 110 196 verloren 23 19 23 8 25 17 17 41 8 28 12 12 Pimpelmees 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 legsels 23 19 15 25 20 19 29 22 16 20 14 18 eieren 193 198 133 215 180 179 283 192 169 184 119 182 uit 176 141 117 181 176 177 264 184 158 167 93 176 verloren 17 57 16 34 4 2 19 8 11 17 26 6 7
Boomklever 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 legsels 3 1 5 5 5 4 7 3 2 5 3 5 eieren 10 5 26 24 37 22 33 17 11 25 17 25 uit 10 5 25 24 37 22 29 17 11 18 12 25 verloren 0 0 1 0 0 0 4 0 0 7 5 0 Bonte vliegenvanger 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 legsels 14 17 13 13 13 10 11 19 17 17 17 15 eieren 82 106 74 81 72 63 68 102 108 87 94 85 uit 70 79 71 71 69 61 52 91 95 64 82 63 verloren 12 27 3 10 3 2 16 11 13 23 12 22 8
Bosuil 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 legsels 1 1 1 0 1 1 0 0 0 1 0 1 eieren 2 4 3 0 5 4 0 0 0 4 0 4 uit 0 0 3 0 4 2 0 0 0 4 0 3 verloren 2 4 0 0 1 2 0 0 0 0 0 1 9
6. Nestkastbezetting 2014 1. Bezet door de Koolmees: 4-5 - 8-21 - 29-30 - 31-35 - 39-41 - 48-53 - 58-63 - 66-67 - 68-69 - 70-71 - 74-80 - 109 - S-pot. Totaal 24 stuks, waarvan 11 in dezelfde kastjes als vorig jaar, toen waren er totaal 16 bezet 2. Bezet door de Pimpelmees: 6-23 - 28-37 - 42-47 - 51-55 - 69-72 - 77-78 - 81-83 - 85-92 - 101-106. Totaal 18 stuks, waarvan 1 x in eenzelfde kastje als vorig jaar, toen waren er totaal 15 stuks bezet. 3. Bezet door de Bonte vliegenvanger: 1-3 - 11-15 - 17-19 - 24-27 - 38-46 - 52a - 59-60 - 76-79a - 82. Totaal 16 stuks, waarvan 6x in dezelfde kastjes als vorig jaar, toen waren er totaal ook 16 stuks bezet. 4. Bezet door de Boomklever: 12-34 - 84-84a - 87. Totaal 5 waarvan 1x in eenzelfde kastje als vorig jaar, toen waren er totaal 3 stuks bezet. 5. Bezet door de Glanskop: Dit jaar voor het eerst nestkastbezetting door de Glanskop, namelijk: kastje 86. 6. Overige info m.b.t. bezetting of niet: - Leegstand was er in de kasten: 2-7 - 9-10 - 14-16 - 18-20 - 32-40 - 43-44 - 44a - 45-49 - 50-52 - 57-61 - 62-65 - 79-88 - 89-91 - 100-100a - 101a - 102-103 - 104-105 - 107-108. Totaal 34 stuks, waaronder 12 dezelfde als vorig jaar. N.B.: vorig jaar met minder kastjes 35 stuks leegstand. - Begonnen nesten maar niet voltooid: 13-25 - 26-33 - 36-73 - 75-90 - 93-96 - 97-98. Totaal 12 stuks, waaronder 4 dezelfde als vorig jaar en nu met meer kastjes gelijk totaal aantal. - De kast nummers die vorig jaar niet zijn gebruikt (totaal 9 stuks), zijn nu benut voor de extra kastjes. - Enkele kastjes zijn gelijk genummerd als grote kastnummers, nl. 41, 77, 80 en 82. Ook zijn er dubbelingen in de nummering bij de kleinere kasten. Waar dat het geval is hebben ze een A toegevoegd gekregen. - In de kastjes 9 en 73 troffen we Franjestaart (vleermuizen) aan, 1x zelfs 15 ex. 10
7. Lijst van waargenomen vogelsoorten (inclusief in nieuwe natuur achter- en voorzijde) Appelvink Bonte vliegenvanger Bontbekplevier Boomklever Boomkruiper Bosrietzanger Bosuil Brandgans Buizerd Dodaars Ekster Fitis Gaai Geelgors Gekraagde roodstaart Glanskop Grasmus Grauwe vliegenvanger Grauwe Gans Grote bonte specht Groene specht Groenpootruiter Havik Heggenmus Holenduif Houtduif Huismus Kauw Kievit Kleine plevier Kneu Knobbelzwaan Koekoek (gehoord) Kokmeeuw Koolmees Meerkoet Merel Nijlgans Oeverloper Oeverzwaluw Ooievaar Pimpelmees Putter Raaf Roodborst Staartmees Scholekster Spotvogel Spreeuw Sperwer Tjiftjaf Turkse tortel Tuinfluiter Vink Wielewaal Wilde eend Winterkoning Witgat Witte kwikstaart Wulp Zanglijster Zwarte kraai Zwarte specht Zwartkop Koekoek Winterkoning N.B.: Deze foto s zijn, met eerdere toestemming, uit Vogeldagboek.nl Adri de Groot gekopieerd. 11