WIGK Praktijkverdieping Wat is de meerwaarde van gesloten opname voor slachtoffers van loverboys en zijn er ook nadelen? Projectgroep: Cigdem Cinar (CTO) Esther Hagens (Ped.) Geertje van Valkenburg (PMT) Minke Klomp (Ped.) Steffie Hendrix (CTO) Minor: Werken In Gedwongen Kader, groep B Docent: Ursula Weelink Datum: 28 januari 2010
Inhoudsopgave Pagina: 1. Inleiding 3 2. Omschrijving van de inhoud 3 3. Deskresearch 3 4. Fieldresearch 4 4.1. Oriënterend praktijkonderzoek 4 4.2. Praktijkonderzoek 4 4.2.1. Hera 5 4.2.2. Protocol 13 5 4.2.3. GGZE Forensische afdeling Eindhoven 5 4.2.4. Preventieprogramma loverboys Dommelregio 6 5. Conclusie 6 6. Aanbevelingen 7 Literatuurlijst 8 Bijlage 1: interview vragen 9 Bijlage 2: deskresearch 10 2
1. Inleiding Binnen de minor werken in gedwongen kader, speelde tijdens de tweede periode, het vak praktijkverdieping een grote rol. Binnen groepsverband een kleinschalig praktijkonderzoek uitvoeren was de opdracht. Vanuit verschillende vakgebieden zijn wij als groep gekomen tot een gezamenlijk onderwerp dat ons allen aansprak en waar we graag verdieping over zouden willen zoeken. We hebben gekozen om ons te richten op het onderzoeken van de meerwaarde van gesloten jeugdzorg voor de slachtoffers van loverboys. In ons verslag zullen we na een korte omschrijving van de inhoud kort ingaan op ons deskresearch. Het deskresearch hebben wij uitgevoerd met het oog op meer basiskennis te verzamelen over loverboys en de slachtoffers van loverboys. Hierop volgend word in verschillende hoofdstukken de resultaten van het fieldresearch en de verschillende instellingen toegelicht. Afsluitend worden er, vanuit de geformuleerde conclusie, aanbevelingen gedaan. 2. Omschrijving van de inhoud Het thema van ons onderzoek is toegespitst op slachtoffers van loverboys. Er is momenteel veel te doen over dit onderwerp in de media en wij willen hier met betrekking tot het gedwongen kader nader onderzoek in doen. De vraagstelling van ons onderzoek luidt: Wat is de meerwaarde van gesloten opname voor slachtoffers van loverboys en zijn er ook nadelen? Ons onderzoek is een informerende uiteenzetting, geschreven voor de hulpverlener. Met onze informatie willen we de hulverlener een beter beeld geven van de mogelijkheden van een gesloten instelling die zich (onder andere) richt op slachtoffers van loverboys. Met ons onderzoek zijn we met het deskresearch begonnen om onze kennis te verbreden over de definities van loverboys en slachtoffers van loverboys. Van daaruit richten we ons op onze onderzoeksvraag. Met ons onderzoek hebben we beoogt om meer zicht te krijgen op de voor en nadelen van een gesloten instelling. Wat kan een gesloten instelling bieden aan een slachtoffer van loverboys en wat voor nadelen heeft een gesloten instelling. Ter verbreding hebben we deze zelfde vragen gesteld maar dan gericht op een open instelling. 3. Deskresearch De definitie van een loverboy luidt als volgt: een loverboy is een jongen die een meisje probeert in te palmen via verleidingstechnieken om haar vervolgens in de prostitutie uit te buiten. Een loverboy is daarbij uit op macht en veel geld. Ze hebben weinig respect en inlevingsvermogen ten aanzien van de meisjes waarmee ze een relatie hebben. In hun contacten met de meisjes manipuleren ze hen en hebben ze geen schuldgevoelens over hun daden (Terpstra e.a., 2005). Er zijn een aantal kenmerken van meisjes die bij de risicogroep behoren om slachtoffer te kunnen worden. Een aantal van deze kenmerken zijn: - meisjes met een meervoudige problematiek en een hulpverleningsachtergrond lopen een groter risico. Ze hebben op jongen leeftijd vaak al van alles meegemaakt en zouden hierdoor beschadigd zijn. Je kunt hierbij denken aan seksueel misbruik, ernstige conflicten tussen ouders, uithuisplaatsing e.d.; - meisjes die in de puberteit grote conflicten krijgen met hun ouders; - meisjes die zwakbegaafd zijn. 3
4. Fieldresearch 4.1 Oriënterend praktijkonderzoek Gedurende ons eerste praktijkonderzoek hebben we verschillende meldpunten benaderd. Meldpunten zijn vaak de eerste organisaties die te maken krijgen met slachtoffers van een loverboy, hun ouders of naasten. De meldpunten die we hebben benaderd zijn de volgende: Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK), meldpunt huislijk geweld, politie, vertrouwenspersoon, huisarts en centra voor jeugd en gezin. We hebben hen gevraagd wat zij doen als een slachtoffer of iemand die een slachtoffer kent zich aanmeld. Wat hieruit naar voren is gekomen is dat eigenlijk alle meldpunten doorverwijzen. Geen van deze meldpunten voert een behandeling uit. De meeste meldpunten verwijzen door naar Bureau Jeugdzorg (BJZ). 4.2 Praktijkonderzoek Voor ons praktijkonderzoek hebben we verschillende instellingen benaderd. We hebben gekozen om zowel open instellingen als een gesloten instelling te benaderen. Op deze manier krijgen we een goed beeld van de voor- en nadelen van beide instellingen voor slachtoffers van loverboys. De instellingen die wij benaderd hebben zijn: Hera en Bureau Jeugdzorg, dit zijn open instellingen. Hera is een instelling, verblijf voor vrouwen, die in aanmerking komen met huiselijk geweld en machtsmisbruik. Zij bieden verblijf, hulp (trainingen) aan vrouwen die slachtoffer zijn geworden van geweld en misbruik. Daarnaast hebben wij protocol 13 benaderd. Protocol 13 is een samenwerkingsovereenkomst tussen Bureau Jeugdzorg Utrecht, de Raad voor de Kinderbescherming en de regiopolitie Utrecht. Protocol 13 richt zich op bescherming en hulpverlening voor tienerprostituees. Door middel van een Voorlopige Onder Toezicht Stelling (VOTS) en een Machtiging Gesloten Uithuisplaatsing, maakt protocol 13 het mogelijk om slachtoffers uit de thuissituatie te halen en met voorrang in een gesloten jeugdinrichting te plaatsen. Protocol 13 is dus geen behandelinstelling maar een organisatie die het mogelijk maakt om tienerprostituees en loverboys met voorrang in een gesloten jeugdinrichting te plaatsen. Tevens is er een gesprek geweest met een medewerkster van GGZE, forensische afdeling in Eindhoven over haar bevindingen met slachtoffers van loverboys. Ook heeft één groepsgenootje een bijeenkomst bijgewoond over Preventieprogramma loverboys Dommelregio. Dit is een programma verzorgd door een coördinator van Steunpunt Huiselijk Geweld, afdeling jeugdprostitutie. In samenwerking met een toneelgroep die tijdens 4
het programma een voorstelling speelt over een meisje die in aanraking komt met een loverboy. 4.2.1 Hera Uit een interview op 5 januari met een medewerkster van Hera, Rienke Nieuwenhuis, is gebleken dat er zowel voor- en nadelen bestaan voor een open instelling. Een voordeel is dat de slachtoffers leren weer terug te keren naar de maatschappij. Hera biedt meer vrijheid en leert de slachtoffers weer zelfstandig op hun benen staan. Daarbij biedt Hera bijv. vormen van begeleid zelfstandig wonen (dit is afhankelijk van de leeftijd). Een nadeel van Hera is dat slachtoffers boven de 18 jaar sneller de instelling verlaten omdat ze het ook wel fijn hebben gevonden bij hun loverboy. Het blijft moeilijk om ze te laten afkicken van deze jongens. Voor sommige meiden is het goed om ze uit de situatie te halen door ze mee te laten doen met buitenlandse projecten. De methode die ze gebruiken bij Hera is slachtoffers gesprekken bieden, dit wordt girlstalk genoemd. Er komen thema s aan bod over bijv.: relaties, seksualiteit, waarde en normen, het gezinsleven, toekomstperspectief etc. Allerlei thema s die deze meisjes ook in de realiteit tegen komen en waar Hera hen sterker in wil maken. 4.2.2. Protocol 13 Volgens een medewerkster van protocol 13, Nathalie But, is gebleken dat er een aantal punten positief zijn gebleken in een gesloten instelling. Dit zijn de volgende: - Slachtoffers kunnen het beste geholpen worden als zij ver weg van hun tippelzone en loverboy behandeld worden. Zelf hebben zij soms niet meer het overzicht op wat goed is voor henzelf qua veiligheid, ontwikkeling etc. Ze zijn een soort van gehersenspoeld door hun loverboy en het is dus beter om hem op afstand te houden. Bij een gesloten setting weten ze waar ze aan toe zijn en worden ze niet aan de 'verleidingen' van de loverboy blootgesteld. Ze kunnen weer leren wat ze zelf willen en keuzes maken die goed voor hen zijn. Het zelfbeeld en eigenwaarde staan centraal; - binnen een gesloten instelling kan er contactherstel met ouders of andere belangrijke personen plaats vinden. Sommige slachtoffers zijn geheel vervreemd geraakt van hun familie en vrienden; - het is wel dubbel dat een slachtoffer wordt opgesloten. Maar de wetgeving in Nederland maakt het vaak onmogelijk om de loverboy op te pakken. Niet alle slachtoffers durven of willen aangifte doen bijvoorbeeld, dus vervolging zal dan uitblijven; De nadelen die deze medewerkster heeft ondervonden zijn: - Een slachtoffer kan zich gedupeerd voelen omdat zij wordt opgesloten en niet de loverboy. Dit is voor een slachtoffer moeilijk te bevatten. Enerzijds wordt tegen haar gezegd dat de loverboy niet goed voor haar is en dat ze beter verdiend. Maar toch wordt zij opgesloten; - het integreren na gesloten verblijf is heel moeilijk. Hier wordt gedurende de behandeling wel aandacht aan besteed. 4.2.3. GGZE Forensische afdeling Eindhoven Volgens de Psychologe en Psychotherapeut Drs. T.E.M Hendriks werkzaam bij GGZE, forensische afdeling te Eindhoven, ligt het aan de situatie en de leeftijd van het slachtoffer of zij in een gesloten of open instelling moet worden behandeld. Zij adviseert om het slachtoffer de eerste drie maanden in een gesloten instelling te plaatsen en daarna in een open instelling te laten oefenen. Vaak zijn de slachtoffers van loverboys labiel, angstig en niet bewust dat ze afstand moeten nemen van een loverboy. Het is volgens Drs. T. E.M Hendriks ook belangrijk om de ouders te betrekken, omdat het slachtoffer hier steun aan heeft. Het nadeel aan een 5
open instelling is dat het slachtoffer bewegingsvrijheid heeft en haar adres gegevens niet geheim worden gehouden. Het is beter om het slachtoffer verplicht uit de situatie te halen voor haar eigen veiligheid. 4.2.4. Preventieprogramma loverboys Dommelregio Informatie over de behandeling en bejegening: Binnen de behandeling voor de slachtoffers word er aandacht besteed aan verschillende gebieden aan de hand van verschillende trainingen. De behandeling richt zich op de volgende gebieden: assertiviteit/weerbaarheidtraining, emotieregulatie training, training gericht op de vervolgsituatie en in sommige gevallen trauma verwerking. Bij de behandeling speelt de bejegening van de hulpverlener een grootte rol. Enkele belangrijke punten zijn: - maak geen verwijten, toon respect, ook al keur je af wat ze gedaan heeft; - kraak de loverboy nooit af, het meisje voelt zich één met hem, hij is haar identiteit geworden; - probeer een netwerk om het meisje heen te krijgen, waarin ouders, familie, school en politie eventueel een rol spelen. De loverboy heeft een sterk netwerk om het meisje heen gebouwd. Het is belangrijk dat als het meisje bij hem weggaat, ze op een minstens zo sterk netwerk kan terugvallen. Het meisje zal zelf echter niet altijd openstaan voor dit netwerk. Dat betekend dat het netwerk erg hard zal moeten werken om contact te houden met het meisje en weinig terug zal krijgen van het meisje. Informatie over slachtoffer als dader: Hoewel de meisjes die met een loverboy in aanraking komen in eerste instantie slachtoffer zijn, gaan zij zich op den duur zelf ook vaak schuldig maken aan strafbare feiten en kunnen ze in de jeugddetentie terecht komen. Op deze manier is het meisje (tijdelijk) uit het circuit van de loverboy, maar dit is niet voldoende. Behandeling die zich richt op het aanleren van copingstrategieën om zich weerbaar op te kunnen stellen, is noodzakelijk. Van alleen gevangenisstraf leert een slachtoffer niet hoe zij in de toekomst weerstand kan bieden tegen mannen die haar tegen haar wil in, tot nare en soms strafbare acties dwingen. 5. Conclusie Onze onderzoeksvraag luidt: Wat is de meerwaarde van gesloten opname voor slachtoffers van loverboys en zijn er ook nadelen? Door ons breed te oriënteren op het onderwerp loverboy problematiek en organisaties en professionals te benaderen, hebben wij uitgebreid onderzoek verricht om deze vraag te kunnen beantwoorden. Vanuit ons onderzoek kunnen wij de volgende conclusies trekken: Het behandelaanbod binnen de benaderde open instellingen en binnen de gesloten instellingen komen overeen. Het is veelal een combinatie van assertiviteit/weerbaarheid training, emotie-regulatietraining, training gericht op de vervolgsituatie en in sommige gevallen traumaverwerking. Voor slachtoffers is het van belang dat zij loskomen van hun loverboy. Dit lukt het beste door slachtoffers uit de situatie te halen. Behandelen binnen een gesloten instelling, biedt daar de mogelijkheid toe. Echter is het van essentieel belang, dat het slachtoffer binnen een gesloten instelling een intensieve behandeling volgt. Deze behandeling moet zich niet alleen richten op het aanleren van vaardigheden om weerstand te kunnen bieden tegen loverboys. Heel belangrijk is behandeling gericht op het overleven buiten de muren van de gesloten instelling. Slachtoffers zijn in veel gevallen gehersenspoeld door hun loverboy. Zij weten niet meer hoe ze zelf invulling kunnen geven aan hun dagen. Vaak zijn zij 6
niet eens meer in staat om hun eigen lichaamsignalen, wensen en behoeften te herkennen. Nog een belangrijk voordeel van behandeling in een gesloten instelling, is dat het hier iets makkelijker is om contact te onderhouden met belangrijke personen uit de omgeving van het slachtoffer. Wanneer het meisje de gesloten instelling weer verlaat, is het heel belangrijk dat zij een veilig en stabiel netwerk om zich heen heeft, dat weerstand kan bieden aan de verleiding van het slachtoffer om weer terug te gaan naar de loverboy. Aan behandeling binnen een gesloten instelling zit ook een nadeel. Het kan voor slachtoffers heel verwarrend zijn dat zij enerzijds als slachtoffer gezien en behandeld worden maar anderzijds achter gesloten deuren behandeling moeten volgen. Dit kan weerstand jegens de behandeling oproepen. Maar naar onze mening, zijn veel deskundige hulpverleners in staat om goed met deze weerstand om te gaan. Gezien de heftigheid van de problematiek weegt het nadeel niet op tegen de voordelen van behandeling in een gesloten instelling. 6. Aanbevelingen - Slachtoffers die door nevenactiviteiten strafbare feiten plegen en hierdoor in een jeugdgevangenis terecht komen zouden daarnaast ook behandeling moeten krijgen. Van alleen gevangenisstraf leert een slachtoffer niet hoe zij in de toekomst weerstand kan bieden tegen mannen die haar tegen haar wil in, tot nare en soms strafbare acties dwingen; - Een slachtoffer die in een gesloten instelling terecht komt krijgt hier behandeling. Na verblijf in de gesloten instelling zou een oefeningsmogelijkheid aangeboden kunnen worden in samenwerking met een open instelling. Op deze manier wordt er een overgang geboden naar het leven in de maatschappij. - Een onderzoek naar welke behandelmethoden het meest effectief is, dit zou meer zicht kunnen bieden op "What Works". 7
Literatuurlijst: Terpstra, L.E. & Dijke, A. Van & Brinkman, F. (2005). Loverboys: feiten en cijfers: een quick scan. Amsterdam : SWP Geïnterviewde medewerkers: Rienke Nieuwenhuis (maatschappelijk werkster), Hera. Marion Hoskens (coördinator huiselijk geweld afdeling jeugdprostitutie), Preventieprogramma loverboys Dommelregio. Drs. T.E.M. Hendriks (Psychologe, psychotherapeut), GGZE Forensische Afdeling Eindhoven. Nathalie But, Medewerkster protocol 13, vanuit Bureau Jeugd Zorg. Overige bronnen: Politie Utrecht Advies en Meldpunt Kindermishandeling Stichting huiselijk geweld. Centrum jeugd en gezin Oss. Mieke Stoolwijk, vertrouwenspersoon College de Heemlanden in Houten T.H.M. Janssen, huisarts 8
Bijlage 1: interview vragen Vragen m.b.t behandeling slachtoffers loverboys in een open setting (vrijwillige hulpverlening) - Kunt u in het kort uitleggen wat uw organisatie precies doet m.b.t. slachtoffers van loverboys? - Hoe komen slachtoffers van loverboys bij uw organisatie terecht? - Wat voor hulp kunnen jullie bieden aan slachtoffers van loverboys en van welke methodieken maken jullie hierbij gebruik? - Wat is naar uw mening een meerwaarde van uw aanbod als open setting, ten opzichte van het aanbod van een gesloten setting? - Heeft naar uw mening hulpverlening binnen een open setting ook nadelen? Vragen m.b.t behandeling slachtoffers loverboys in een gesloten setting (gedwongen hulpverlening) - Kunt u in het kort uitleggen wat uw organisatie precies doet m.b.t. slachtoffers van loverboys? - Hoe komen slachtoffers van loverboys bij uw organisatie terecht? - Wat voor hulp kunnen jullie bieden aan slachtoffers van loverboys en van welke methodieken maken jullie hierbij gebruik? - Wat is naar uw mening een meerwaarde van uw aanbod als gesloten setting, ten opzichte van het aanbod van een open setting? - Heeft naar uw mening hulpverlening binnen een gesloten setting ook nadelen? 9
Bijlage 2: deskresearch Wat is een loverboy? Een loverboy is een jongen die een meisje probeert in te palmen via verleidingstechnieken om vervolgens haar in de prostitutie uit te buiten. Een loverboy is daarbij uit op macht en veel geld. Ze hebben weinig respect en inlevingsvermogen ten aanzien van de meisjes waarmee ze een relatie hebben. In hun contacten met de meisjes manipuleren ze hen en hebben ze geen schuldgevoelens over hun daden (Terpstra e.a., 2006) Hoe gaat een loverboy te werk? Ieder loverboy heeft zijn eigen manier van werken Toch is er een vaste structuur hierin te herkennen. Deze structuur bestaat uit een zevental fasen, maar uiteindelijk gaat het allemaal om het proces van verleiden, inlijven en in standhouden. Deze zeven fasen in de tactiek van de loverboy zijn: 1. De ontmoeting 2. indruk maken, 3. relatie aangaan 4. seksueel contact 5. grenzen verleggen 6. aanzet tot prostitutie 7. exploitatie In eerste instantie gaat een loverboy op zoek naar een meisje. Hij gaat naar plekken toe waar veel meisjes rondhangen. Dit kan bijvoorbeeld op een schoolplein zijn, in de stad /winkelcentrum of in een café. Het ronselen van meisjes gebeurt door het hele land,niet alleen in de grote steden, maar ook op het platteland. Zodra een loverboy een meisje in zijn vizier heeft, probeert hij indruk te maken. Het clichébeeld is dat loverboys meisjes proberen in te palmen door ontzettend lief te zijn voor het meisje, door veel aandacht te geven en door haar te overladen met mooie, dure cadeaus. Dit geld niet voor ieder loverboy, want zo heeft ieder zijn eigen strategie om meisjes in te palmen. Verder werpen loverbos zich op als beschermer van het meisje. Ze proberen haar los te weken van haar familie en vrienden en maken haar emotioneel afhankelijk. Het meisje aan wie de loverboy aandacht geeft vind het geweldig. Zeker als het meisje thuis aandacht mist. Het gevolg is dat het meisje door haar verliefdheid niet meer in ziet wat er gaande is. Hij wint bij haar het vertrouwen en geeft de aandacht die ze nodig heeft. De volgende stap is overgaan naar seksueel contact. De relatie tussen de loverboy en het meisje is nog steeds goed en dan zal de loverboy snel met haar naar bed gaan. Bij Nederlandse meisjes is dit vaak vrijwillig, maar bij allochtone meisjes kan dit verkrachting zijn. Zo wil de loverboy ervoor zorgen dat het contact tussen het meisje en haar familie afgesneden wordt. Wanneer er sprake is van seksueel contact zal de loverboy hier zijn grenzen in verleggen. Een stap verder richting prostitutie. Het meisje moet seks gaan hebben met vrienden van de loverboy. Vaak word het meisje onder invloed van soft- en harddrugs gestimuleerd. Door drugs vervagen namelijk de grenzen, en zal het meisje/slachtoffer moeilijker tegengas kunnen geven. Nog een stap verder is het aanzetten tot prostitutie. Dit gaat vaak gepaard met schuldgevoelens. De loverboy heeft zo veel gedaan waardoor er druk uitgeoefend word om eens iets terug te doen. Het meisje is loyaal naar de loverboy en ziet hem nog steeds als een beschermende factor en of een factor die om haar geeft die momenteel het financieel niet breed heeft. Sommige meiden werken mee vanuit loyaliteit naar de loverboy toe. Overigens 10
word hun wijs gemaakt het geld wat ingezameld word in de toekomst van beide word geïnvesteerd. Mocht het meisje niet mee willen werken zal er psychische druk uit geoefend worden. Door bijv. Schuldgevoelens aan te praten: Ik heb al zoveel voor jou gedaan, nu is de tijd dat er iets voor terug doet. Het kan ook psychische druk zijn door te dreigen met geweld tegen haar of haar familie. Hoe herken je een loverboy Een loverboy is over het algemeen een jongen die charmant oogt, een bepaalde mate van arrogantie uitstraalt, goed gekleed is en indruk wil maken met zijn rijkdom. Kort gezegd jongens waar mee meisjes graag gezien willen worden. Anke van Dijke en Linda Terpstra hebben onderzoek gedaan naar het profiel van een loverboy. Dit hebben ze beschreven in het boek loverboys: feiten en cijfers, een Quik scan. Deze gegevens zorgen ervoor dat er een duidelijk beeld is gekomen van de loverboy. Er moet evengoed rekening gehouden worden met de uitzondering op de regel. Er zullen namelijk altijd loverboys zijn die absoluut niet aan het algemene profiel voldoen. Ik zal het profiel gaan schetsen aan de hand van de nationaliteit en etnische achtergrond, leeftijd en geslacht, opleiding en criminele achtergrond. Samenvatting van een daderprofiel: Loverboys zijn vaak Nederlandse jongemannen met een allochtone achtergrond. - 89 % van de daders is allochtoon, 37% van de daders is Marokkaanse afkomst Loverboys zijn tussen de 16 en 30 jaar. Loverboys hebben een laag opleidingsniveau en een niet afgeronde opleiding. Loverboys zijn vaak sociaal vaardig (hebben een vlotte babbel), zijn goed in het manipuleren van anderen en hebben weinig gevoel voor wat ze een ander aan doen. Loverboys hebben weinig respect voor vrouwen Loverboys zijn al op jonge leeftijd aan een criminele carrière begonnen. Loverboys zijn bekend bij politie en justitie voor geweldsdelicten, vermogensdelicten en andere delicten. Verder hebben ze verschillende veroordelingen op hun naam staan. Loverboys hebben een externe controle: ze rechtvaardigen zich door de verantwoordelijkheid voor hun daden bij anderen neer te leggen of de omstandigheden waarin zij verkeren. Loverboys zijn uit op macht en veel geld. 11
Wie zijn de slachtoffers In principe lopen alle meisjes risico om het slachtoffer te worden van een loverboy. Als puber zijnde wil je namelijk graag aandacht en wil je je mooi voelen. Desondanks lopen sommige meisjes meer risico dan anderen. Dit zijn de kenmerken van deze risicogroep: meisjes met een meervoudige problematiek en een hulpverleningsachtergrond lopen een groter risico. Ze hebben op jongen leeftijd vaak al van alles meegemaakt en zouden hierdoor beschadigd zijn. Je kunt hierbij denken aan seksueel misbruik, ernstige conflicten tussen ouders, uithuisplaatsing e.d., Meisjes die in de puberteit groten conflicten krijgen met hun ouders, Meisjes die zwakbegaafd zijn Meisjes met een streng christelijk, streng islamitische of traditioneel gezin, die vergeleken met leeftijdsgenoten veel beperkingen opgelegd krijgen, Alleenstaande minderjarige asielzoekers, Verder is er nog een groep meisjes die te maken hebben met eer. Ze kunnen chanteert worden door hun pooier als ze seks hebben gehad voor het huwelijk. In de ogen van hun ouders en verdere familie word het meisje gezien als een hoer. Door de grote druk van familie en ook wel de schaamte hiervoor durven zij vaker niet terug, waardoor ze kiezen om voor hun pooier te blijven werken. Nederlandse raamprostituees zijn oorspronkelijk vaak door een verliefdheidrelatie gekomen. Veel van de meisjes werken nu echter zelfstandig (met een ander, zelfgekozen vriendje op de achtergrond), ze zijn souteneur gewisseld of ze zijn van de een op de ander overgedaan. Hoe herken je slachtoffers? Er zijn een aantal kenmerken in de houding, het gedrag en het uiterlijk van slachtoffers van loverboys. Een aantal van deze kenmerken zouden erop kunnen wijzen dat het meisje onder invloed van een loverboy is. Ik moet hierbij wel melden dat er niet te snel conclusies getrokken mogen worden. Je kunt hier hierdoor het contact met het slachtoffer kwijtraken. Gedrag en houding naar anderen: het slachtoffer heeft ineens afwijkende normen, denk aan plotselinge obsessie met seks het slachtoffer heeft veel belangstelling voor bepaalde (oudere) jongens. het slachtoffer heeft weinig binding met de thuissituatie, het slachtoffer heeft veel nieuwe contacten, het slachtoffer daagt mensen uit, het slachtoffer reageert spanningen af, of het slachtoffer stelt zich juist extra sociaal wenselijk op om geen wantrouwen te wekken. Gedrag en houding ten opzichte van omstandigheden: het slachtoffer is snel wisselend qua emoties, het slachtoffer is weinig flexibel, het slachtoffer ziet niet in hoe zij zelf situaties kan veranderen, het slachtoffer heeft het idee dat alles haar weer overkomt. Uiterlijk en fysieke gesteldheid: de uiterlijke verschijning is uitdagend, 12
het slachtoffer is veranderd qua kleding en make-up het slachtoffer is juist erg verzorgd qua uiterlijk, het slachtoffer is moe en vermagerd, het slachtoffer heeft psychosomatische klachten, het slachtoffer heeft sporen van lichamelijk geweld, het slachtoffer verwondt zichzelf, er is een vermoeden van drugsgebruik, het slachtoffer heeft een tatoeage van een jongsnaam. Houding en opzichte van zichzelf: het slachtoffer heeft een laag zelfbeeld, het slachtoffer lijkt geen identiteit te hebben, het slachtoffer onderschat of overschat zichzelf, het slachtoffer is depressief, het slachtoffer is snel beïnvloedbaar, het slachtoffer durft of kan geen eigen grenzen aangeven. Houding ten opzichte van zichzelf: het slachtoffer heeft een laag zelfbeeld, het slachtoffer lijkt geen identiteit te hebben, het slachtoffer onderschat of overschat zichzelf, het slachtoffer is depressief, het slachtoffer is snel beïnvloedbaar, het slachtoffer durft of kan geen eigen grenzen aangeven. Gedrag in het algemeen: het slachtoffer heeft plotselinge huilbuien en/ of woede- uitbarstingen het slachtoffer vertoont terugtrekgedrag, het slachtoffer vertoont extreem vrolijk gedrag (masker), laat totaal ander gedrag zien op verschillende plekken, het slachtoffer wordt continu gebeld op haar mobieltje, het slachtoffer heeft veel jongens om zich heen, het slachtoffer wordt opgehaald door oudere jongens, het slachtoffer noemt steeds dezelfde jongensnaam, het slachtoffer drinkt en/ of blowt, het slachtoffer gaat extreem vaak uit, het slachtoffer ziet er op eens afwijkend uit, het slachtoffer heeft tuis en op school veel problemen (wegloopgedrag, spijbelen, slechte prestaties enz.), Het slachtoffer is niet aanspreekbaar op haar gedrag, Het slachtoffer sleet om schulden te kunnen betalen, Het slachtoffer vermijdt het onderwerp prostitutie of projecteert dat op anderen. Naast al deze kenmerken zij er eigenlijk drie kenmerken het allerbelangrijkste. Namelijk de lage zelfwaardering van het slachtoffer het gevoel van depressie en het gevoel van hulpeloos te zijn. 13
Hoe kom je uit de prostitutie en uit de handen van een loverboy? Uit de handen van een loverboy komen is heel moeilijk. Bij de slachtoffers van deze brute mannen speelt vaak veel angst. Zij durven uit meerdere redenen niet weg. Een van de redenen kan zijn dat het slachtoffer angstig is om bedreigd te worden. De familieleden en de persoon zelf word bedreigd. Schaamte en schuldgevoelens spelen hierbij een rol, waardoor zij zelf geen actie durven te nemen. Het zijn dan vaak meisjes die in de prostitutie terecht zijn gekomen op jonge leeftijd en die hierin zijn blijven hangen doordat zij geen actie durfde te nemen. Ze zijn onzeker, bang en gemakkelijk te beïnvloeden. Als slachtoffer is het dan erg moeilijk om die stap te nemen om er uit te kunnen stappen. Vaak is dat zij dan van loverboy/ pooier wisselen, maar er zelf nog niet helemaal er van af durven te stappen. Vaak zijn deze dames gehersenspoeld. En lijken ze zelfs bang voor verandering. Iets anders doen dan prostitueren lijkt dan enigszins verkeerd. Mocht er wel verandering plaats vinden dan al de slachtoffer bewust moeten worden dat het niet goed met haar gaat. Ze moet zelf inzien dat ze hulp nodig heeft en dat de loverboy een slechte invloed op haar heeft. Als het slachtoffer zelf niet inziet dat ze in een verkeerde situatie zit wordt het erg moeilijk om haar eruit te krijgen. Er zijn een aantal adviezen voor slachtoffers van loverboys om uit de handen van de loverboy te komen, in eerste instantie helpt het enorm als het slachtoffer afstand neemt van de loverboy. Vaak zien de slachtoffers niet het verschil tussen een gezonden en ongezonde relatie. Door afstand te nemen en tijd te maken voor anderen ontspannende activiteiten (die ze leuk vind) kan ze letterlijk en figuurlijk afstand nemen van het prostitueren. In deze fase is het belangrijk dat ze leert te benoemen wat ze naast haar leven verder wil. Hef in eigen handen nemen. Het inzien waar het fout is gegaan. Terug kijken naar de situatie. Dit is een stap verder, wanneer ze al deels inziet dat het fout is gelopen. Het slachtoffer zal op nieuw moeten leren om positief over zichzelf te zijn. het vergroten van eigenwaarde en het afleren van eerdere gedragspatronen die aangeleerd zijn door de loverboy. Leren voor jezelf te zorgen en jezelf te beschermen, leren jezelf te waarderen en jezelf te verwennen. Leer dat het niet altijd nodig is dat een ander dit voor je kan doen. Het leren omgaan met seksualiteit, opnieuw leren van het aangeven van je eigen grenzen. In deze fase wordt veel gepraat over waarde en normen, waar seksualiteit 14