De keizersnede Een zwangerschap, een geboorte, het lijkt soms zo gewoon. Maar niet elke zwangerschap eindigt met een bevalling zoals ouders zich deze voorstellen. Soms wordt het kind geboren via de keizersnede. een enkele keer weten de ouders dit van tevoren, maar soms is het ook onverwacht. In Nederland vinden ongeveer 15.000 bevallingen per jaar plaats, waarbij een keizersnede noodzakelijk is. Dit is 6% van alle geboorten. Voor de vrouw en haar partner is deze bevalling een ingrijpende gebeurtenis. Ze zijn er meestal niet, of onvoldoende op voorbereid. In deze brochure kunt u lezen waarom een keizersnede gedaan wordt, de voorbereiding hierop, de verdoving en de tijd erna. Tevens is deze informatie een ondersteuning en aanvulling op de informatie die de specialist en de verpleegkundige u al hebben gegeven. Wat is een keizersnede De officiële Latijnse naam voor keizersnede is sectio caesarea. De baby wordt geboren door een snede die in de buikwand wordt gemaakt. Een keizersnede is dus een operatie. Natuurlijke keizersnede ("gentle sectio") Uit onderzoek is gebleken dat huid-op-huidcontact direct na de geboorte een positief effect heeft op de binding tussen moeder en kind. Ook vermindert het de stress van de bevalling en bevordert het de borstvoeding. Het eerste huid-ophuidcontact tussen moeder en kind na de bevalling is daarom erg belangrijk. Na een vaginale bevalling was het al de gewoonte dat je je kindje op je buik bij je mag houden. Het is nu in het Rode Kruis Ziekenhuis ook na een keizersnede mogelijk om uw kindje bij u te houden. Hij of zij wordt na een eerste check door de kinderarts of gespecialiseerd verpleegkundige afgedroogd en dan warm huidop-huid bij u neergelegd. Wanneer de buikwond gehecht is gaat u samen met de baby en uw partner naar de recovery (uitslaapkamer). Als alle controles van u als moeder goed zijn gaat u samen terug naar uw eigen kraamsuite. Moeder en kind worden dus in principe niet meer gescheiden van elkaar, net als na een vaginale bevalling. Omdat wij altijd naar dit eerste huid-op-huidcontact streven wordt de natuurlijke keizersnede bij een geplande en een spoed keizersnede uitgevoerd. Natuurlijk wordt een spoed keizersnede niet voor niets gedaan en moet de conditie van moeder en kind het huid-op-huidcontact toelaten. Om de conditie van uw kind in de gaten te houden en u eventueel op de recovery al te helpen bij de borstvoeding is er gedurende het hele traject van de keizersnede een gespecialiseerd verpleegkundige bij u aanwezig.
Redenen om een keizersnede te doen De keizersnede wordt alleen toegepast als daar speciale redenen voor zijn. Als deze zich openbaren in de loop van de zwangerschap wordt er gesproken over een primaire keizersnede. Blijkt dat er kort vóór of tijdens de bevalling een keizersnede noodzakelijk is, dan spreekt men over een secundaire keizersnede. Redenen voor een keizersnede kunnen zijn: het bekken van de vrouw is vernauwd de placenta (moederkoek) ligt voor de baarmoedermond de baby ligt dwars de baby raakt in slechte conditie de placenta laat te vroeg los er ontstaat onvoldoende ontsluiting de baby ligt in stuitligging tijdens de eerste zwangerschap de vrouw heeft al eerder een keizersnede gehad. Voorbereiding op de operatie Zodra bekend is dat u een keizersnede zult krijgen worden, ter voorbereiding op de operatie, twee gesprekken gepland. Een gesprek met de anesthesioloog en een met een verpleegkundige van de afdeling verloskunde. De verpleegkundige zal u uitleggen wat er tijdens de opname gaat gebeuren. U krijgt ook een "keizersnedeboek" ter inzage. Dit is een boek met foto's en geschreven tekst waarin u alles nog eens kunt nalezen. Bij een geplande keizersnede wordt u op de dag van de operatie opgenomen op de kraamafdeling. De dag van de operatie Voor het nuchter beleid raadpleegt u de anesthesiefolder. s Morgens kunt u zelf douchen. Alle sieraden en eventuele piercings moet u afdoen en kunt u het best thuis laten. Tevens mag u geen make-up gebruiken. Ook mogen uw nagels niet gelakt zijn. Indien u een kunstgebit draagt of contactlenzen, moet u deze voor de operatie uitdoen, een bril mag u ophouden. Denkt u aan het meenemen van een fototoestel. Op de dag van de operatie wordt er naar de harttonen van de baby geluisterd. Bij een stuitligging wordt een echo gemaakt ter controle van de ligging. Voor u naar de operatiekamer wordt gebracht krijgt u op de afdeling een infuus en een blaascatheter, tevens krijgt u een operatiejasje aan. Uw partner mag bij de operatie aanwezig zijn en krijgt op de operatie afdeling een speciaal pak aan, over de eigen kleding heen. U bent nu klaar voor de operatie. Dan is het wachten op een telefoontje van de operatiekamer dat u gebracht mag worden. Bij een spoedkeizersnede gaat dit alles veel sneller. Er gaat altijd een verpleegkundige van de kraamafdeling met u mee naar de operatiekamer. De verdoving Op de operatiekamer worden ECG stickers op uw borst geplakt. Zo wordt uw hartslag tijdens de operatie in de gaten gehouden. Om uw bovenarm krijgt u nog een bloeddrukband, zodat uw bloeddruk gecontroleerd kan worden. Dan wordt de verdoving gegeven.
U ligt hiervoor op uw zij of u zit op de rand van het bed met de voeten op een krukje. De anesthesioloog zal u dan vragen uw rug te buigen. De onderrug wordt schoongemaakt en u krijgt een prikje om het weefsel te verdoven. De arts zal met een naald tussen twee ruggenwervels een verdovende vloeistof inspuiten. Op dat moment lijkt het alsof er een koud straaltje water langs uw rug loopt. Na enkele minuten krijgt u een gevoel alsof uw voeten gaan slapen. Daarna kruipt er een warm en zwaar gevoel omhoog tot uw middel. Vanaf die plaats tot aan uw voeten zult u dan gevoelloos worden. Dit duurt één tot drie kwartier. In uitzonderlijke gevallen wordt algehele narcose gegeven, de anesthesioloog zal dit met u bespreken. Tijdens de voorbereiding is het niet mogelijk dat uw partner aanwezig is. Dit is weer mogelijk als de operatie begint. Bij een operatie onder algehele narcose mag de partner niet aanwezig zijn. De operatie Vóór en na de operatie zult u veel mensen zien. Door hun groene pakken, mutsen en monddoekjes zijn ze soms moeilijk te herkennen. Aanwezig zijn altijd: de anesthesioloog een anesthesieverpleegkundige de gynaecoloog operatieverpleegkundigen de kinderarts de verpleegkundige(n) van de kraamafdeling uw partner Voordat de operatie begint wordt alles afgedekt met steriele blauwe doeken, alleen uw buik ligt bloot. Er wordt een doek geplaatst tussen uw hoofd en de rest van uw lichaam. Van de operatie kunnen u en uw partner dus niets zien. Wel kunt u horen wat er gebeurt. De gynaecoloog maakt meestal een horizontale snede vlak boven uw schaambeen, de zogenaamde "bikinisnede". Soms wordt een verticale snede gemaakt, deze loopt dan van uw navel tot schaambeen. Deze snede wordt alleen nog toegepast als u al een dergelijk litteken heeft, of als de baby héél snel geboren moet worden. Nadat de gynaecoloog met de operatie is begonnen, wordt de baby na circa 10 minuten geboren. Deze wordt dan uit de baarmoeder getild. Dit is het geboortetijdstip. De navelstreng wordt afgeklemd en doorgeknipt en de baby wordt aan de verpleegkundige gegeven. De kinderarts staat al klaar om de baby na te kijken. Indien nodig krijgt de baby zuurstof en/of medicijnen. Bij u worden nu de placenta en de vliezen verwijderd. Daarna wordt de wond in uw buik gehecht. Dit duurt het langst, ongeveer 30 minuten. Tijdens de operatie maakt een verpleegkundige of een operatieassistent foto's van de baby. Hiervoor wordt uw eigen fototoestel gebruikt, filmen op de operatiekamer is niet toegestaan. Na de operatie Na de operatie wordt regelmatig uw bloeddruk, polsslag, temperatuur, uw bloedverlies, de hoeveelheid urine en infuus gecontroleerd. Door de plaatselijke verdoving zult u de eerste uren geen of weinig controle over uw benen hebben. Probeer deze toch af en toe te bewegen zodra dit mogelijk is.
De baby Na de geboorte bepaalt de verpleegkundige die met u mee is, de Apgar score. Indien noodzakelijk is er een kinderarts aanwezig, die uw kind controleert. Wanneer alles in orde is zal de verpleegkundige u de baby laten zien en huid-ophuid op de buik leggen. U krijgt een warme deken over u zelf en de baby heen. Hierna wordt de baby op dezelfde manier verzorgd als bij een gewone bevalling. De partner kan bij dit alles aanwezig zijn. Als de conditie van de baby dit niet toelaat wordt hij/zij in een voorverwarmde couveuse vervoerd naar de couveuse afdeling. Zo kan de baby niet teveel afkoelen. Wondverzorging De eerste dagen zit er een pleister op de wond. Zodra u gaat douchen mag de pleister eraf en wordt de buikwand bekeken. U vloeit nog enige tijd uit uw vagina. Van helder rood wordt dit steeds bruiner en lichter van kleur en het wordt steeds minder. Uw baby Er wordt bij het geven van borstvoeding geadviseerd de baby zo snel mogelijk aan te leggen. De verpleegkundige zal u daarbij helpen. In het begin verzorgen de verpleegkundige en/of uw partner uw baby. Langzamerhand kunt u ook zelf de verzorging gaan overnemen. Als u problemen heeft met de borstvoeding kunt u vragen naar onze lactatiekundige. Zij komt dan bij u langs, zolang u op de afdeling ligt. Wanneer u borstvoeding wilt geven en uw baby mag nog niet aan de borst, dan kunt u de melk afkolven. Deze melk neemt u dan mee naar de couveuseafdeling. De verpleegkundige of lactatiekundige zal u leren hoe u moet kolven. Voeding Na de keizersnede mag u eten en drinken wat u wilt en waar u trek in heeft. Mobiliseren Probeer de dag na de operatie even uit bed te komen, u krijgt hierbij hulp van de verpleegkundige. Elke volgende dag zal dit steeds makkelijker gaan. Met wassen zal men u helpen. De eerste dag na de operatie gebeurt dit meestal op bed. Afhankelijk van uw conditie gaat u steeds meer zelf doen. U mag onder de douche zodra u zichzelf hiertoe in staat voelt. De eerste dag na de operatie worden het infuus en de katheter verwijderd. Geboorteaangifte Uw baby moet binnen drie werkdagen aangegeven worden bij de Burgerlijke Stand in Beverwijk, dit kunt u doen bij: Het gemeentehuis in Beverwijk, Stationsplein 48 te Beverwijk. Openingstijden: Maandag, woensdag en vrijdag van 09.00 tot 16.00 uur Dinsdag van 09.00 tot 12.30 uur Donderdag van 09.00 tot 20.00 uur. Voor de aangifte moet u een geldig legitimatiebewijs en uw trouwboekje of erkenningspapieren meenemen.
Weer thuis Als alles verder goed verloopt, mag u (in overleg met de gynaecoloog) na twee tot drie dagen naar huis. Als u thuiskomt heeft u nog recht op kraamzorg tot de achtste (of indien nodig tot de tiende) dag na de bevalling. Het is verstandig om de eerste tijd thuis rustig aan te doen. Neem tijd voor uzelf, zodat u samen met uw partner en (eventuele) andere kind(eren) kunt wennen aan de nieuwe situatie. Indien u geen bloedverlies meer heeft, is ongeveer zes weken na de keizersnede geslachtsverkeer weer toegestaan. Geadviseerd wordt om zes maanden te wachten voordat u weer zwanger wordt. Als u eenmaal een keizersnede heeft ondergaan, zult u voortaan in het ziekenhuis moeten bevallen. U heeft dan een "medische indicatie", de reden hiervoor is dat er een litteken in de baarmoeder zit. De uitspraak "eens een keizersnede, altijd een keizersnede" gaat niet helemaal op. Dit is afhankelijk van de reden van de eerste keizersnede. De gynaecoloog zal bij elke zwangerschap opnieuw beoordelen of een keizersnede noodzakelijk is. Een baby krijgen door middel van een keizersnede is niet niks, het herstel kan soms enkele maanden duren. Zes weken na de operatie komt u op nacontrole bij de gynaecoloog. Enige tips o Schrijf voor elk bezoek aan de gynaecoloog op wat u wilt vragen. Doet u dit niet dan bent u vaak het meeste vergeten als u eenmaal in de spreekkamer zit. o Neem bij het bezoek aan de gynaecoloog iemand mee, b.v. uw partner. Twee horen immers meer dan één. Schrijf eventueel op wat er gezegd wordt. o Een goede voorbereiding op uw bevalling werkt altijd in uw voordeel o Vraag de specialist om informatie. Waarom wil hij/zij een keizersnede doen? o Indien de keizersnede gepland is, breng dan uw eventuele andere kind(eren) op de hoogte. Zeg hen dat u, nadat de baby geboren is, nog samen twee tot drie dagen in het ziekenhuis moet blijven. o Verwen uzelf. Neem wat luxe artikelen mee naar het ziekenhuis, zoals een lekker geurtje, fleurige nachtkleding, make-up. o Na de operatie heeft u meestal geen behoefte aan veel bezoek. Probeer dit te verdelen over de dagen dat u in het ziekenhuis bent. o Maak uw verwachtingen en wensen kenbaar aan de verpleegkundigen op de afdeling.
Verdere informatie Wilt u nog meer weten over de keizersnede, dan kunt u de volgende boeken lezen: Hoe bevalt een keizersnede? Maja van Haaren en Jacqueline Butter Uitgave: Ankh-Hermes Een kindje krijgen met een kunstverlossing. Rita Beintema Uitgever: Ankh-Hermes Zwangerschap en bevalling Kitty en Dominique van Rossum Uitgeverij: Zomer en Keuning b.v. De medewerkers van de afdeling verloskunde wensen u een prettige kraamtijd. HD.90.028//02 /2015