Onderzoek naar de stand van de partij onder de politieke bestuurders van de PvdA

www.overheidinnederland.nl T T O P T(ransparant) O(verheids) P(anel) Onderzoek naar de stand van de partij onder de politieke bestuurders van de PvdA Onderzoek KRO Brandpunt in samenwerking met Overheid in Nederland 10-10-2014 Bij elkaar komen is een begin, bij elkaar blijven is vooruitgang, met elkaar samenwerken is succes <Henry Ford, Amerikaans industrieel, 1863-1947>

Inhoudsopgave 1 Rechte tellingen 3 2 Resultaten per provincie 17 3 Verantwoording 24 4 Recente onderzoeken 27 5 Onderzoeksbureau OverheidinNederland.nl 31 2

1 Rechte tellingen 6 5 4 1 Verkiezingsprognoses van opiniepeilingen dienen een belangrijke rol te spelen bij de vraag of de lijsttrekker van een partij kan aanblijven. 48% 26% 14% 2% Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee oneens 45% 4 35% 25% 2 De landelijke partij heeft haar eigen gezicht verloren door te regeren met de VVD. 31% 38% 15% 5% 18% 9% 4% Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee oneens 3

3 'Voor een volgende kabinetsperiode kan de PvdA beter in de oppositie zitten, in plaats van weer te regeren met de VVD'. 5 45% 4 35% 25% 15% 5% 46% 18% 11% 5% Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee oneens 4 Het is niet verstandig dat de PvdA Friesland op dit moment met kritiek op de koers van de PvdA naar buiten komt. 45% 4 35% 39% 25% 15% 19% 5% 13% 9% Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee oneens 4

6 5 4 5 Het landelijk beleid van de PvdA is de belangrijkste oorzaak van het recente verlies tijdens de gemeenteraadsverkiezingen'. 48% 24% 12% 14% 2% Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee oneens 45% 4 35% 25% 15% 5% 6 De afstand tussen de lokale en de landelijke partij is te groot geworden. 12% 39% 15% Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee oneens 27% 7% 5

4 35% 25% 15% 5% 7 Ik heb steeds vaker moeite om het landelijk beleid van de partij te verdedigen. 11% 37% 16% Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee oneens 28% 9% 4 35% 25% 8 De kritiek van PvdA senatoren op het leiderschap van Diederik Samsom is onterecht. 35% 26% 26% 15% 5% 11% Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee oneens 3% 6

6 5 4 9 Diederik Samsom is een toppoliticus, hij heeft de PvdA in een moeilijke tijd tot bijna de grootste partij van Nederland gemaakt'. 53% 17% 8% 1% Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee oneens 10 Diederik Samsom zal er in slagen om de neergaande verkiezingspolls nog voor de Statenverkiezingen in positieve zin om te buigen. 45% 4 35% 25% 15% 5% 39% 29% 23% 5% 4% Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee oneens 7

5 4 11 Als de Statenverkiezingen in maart 2015 voor de PvdA slecht uitpakken moet Diederik Samsom in het belang van de partij daarna opstappen. 5% 21% Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee oneens 4 13% 5 4 12 Wil de PvdA het met de Statenverkiezingen beter doen, dan is een vertrek van Diederik Samsom als partijleider op korte termijn noodzakelijk. 3% 8% 15% Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee oneens 44% 8

45% 4 35% 25% 15% 5% 13 'Diederik Samsom is de juiste persoon om op dit moment de partij te leiden'. 8% 37% 38% Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee oneens 14% 2% 4 35% 25% 15% 5% 14 Wie is de meest geschikte PvdA lijsttrekker voor de volgende Tweede Kamerverkiezingen? 24% Diederik Samsom 37% Lodewijk Asscher 1% Lilianne Ploumen 12% Jeroen Dijsselbloem 5% Hans Spekman 21% Anders 15 Kunt u in eigen woorden toelichten wat de PvdA de komende jaren te doen staat? Als het zo doorgaat zichzelf opheffen Altijd algemeen belang op sociale wijze voor blijven staan Back to basic Back to basics Beleid doorzetten. Niet uit kabinet treden maar optreden Beleid en successen uitleggen. Nivellering, ouderen beschermd, zorg verbeterd enz. Besturen voor een toekomst bestendige samenleving 9

Bestuurlijke verantwoordelijkheid nemen in een coalitie en een sterk sociaal-democratisch geluid laten horen voor sociale rechtvaardigheid en werk en toegang voor eenieder, voor werkenden en mensen met en zonder kansen. Opkomen voor wie het nodig hebben en waardering voor hen die het zelf kunnen. Krachtig en sociaal. Rechtvaardig en vol mededogen. Een antwoord ook op de gevolgen van globalisering. Aandacht voor onrecht, nationaal en internationaal met een sociale Europese agenda. Beter toelichten waarom we dit doen. Een duidelijk beeld neerzetten hoe de zorg in de toekomst er uit ziet. waar kunnen bijvoorbeeld ouderen tercht nu de verzorgingshuizen op grote schaal sluiten. Beter voor daglicht krijgen wat er is bereikt Bezinning en terug naar je partijbeginselen,sociaal anno 21 ste eeuw Blijf bij je idealen en zoek medestanders om die idealen te verwerkelijken. Doe niet mee aan een uitruil. Als je principes hebt dan mag je die niet verlochenen. Zorg voor een praktische insteek die begrijpelijk is voor de burger en vertel dat ook. Blijven besturen, geen radicale actie partij worden! blijven doen wat nodig is, je zit er niet om populair te zijn wel om het land gezond te maken. Hierbij hebben en we houden we ook voor de kwetsbaren. bouwen aan vertrouwen, intern en extern. Brede partij links van het midden blijven of herverkavelen met D66 en GL. Concreet laten zien wat de PvdA in Den Haag doet, Ook de bewindslieden moet hun PvdA gezicht tonen. Geduld en vertrouwen hebben. Consequent handelen en niet meewaaien met polls Consistent zijn en blijven, gelederen sluiten en samen aan de slag voor goed werk Contact met bevolking herstellen De gelederen sluiten en doen wat ze zeggen. En ophouden met afbraakmaatregelen te verkope als sterk en sociaal. De ingezette koers is prima, op alle grote dossiers zijn hervormingen doorgevoerd. En natuurlijk doet dit pijn. Daarom moeten we als PvdA dit blijven uitdragen waarom we dit doen, proberen waar mogelijk de pijn te verzachten en bij te sturen waar we zien dat zaken misgaan. De klus moet worden afgemaakt. Doorgaan De partij blijven van jong en oud, arm en rijk en van diverse achtergronden. De partij moet blijven laten horen dat wij opkomen voor de zwakkeren in de samenleving. Dat wij gaan voor duurzaamheid en dat we voor een eerlijke verdeling zijn. De positionering van de partij iets links van het midden te verstevigen (dus weg van de SP) en de kracht en ervaring van bestuursverantwoordelijkheid meer benadrukken. Duidelijke profilering aan de hand van enkele thema`s, zoals D`66 doet met onderwijs. Thema`s voor de PvdA zouden zowel groen (duurzaamheid, klimaat) als rood (burgerparticipatie, verantwoordelijkheid op lagere niveaus, versterking van de eigen kracht van mensen, kansen voor de jeugd) moeten zijn. De PvdA zal zich moeten herijken als brede volkspartij en haar historisch besef minder prominent laten meewegen. Het profiel van de partij en het begrip arbeid zijn gedateerd en verwarren anno 2014, zowel jong als oud. De rode veren weer aandoen De sociale en solidaire samenleving opnieuw formuleren en sterker verdedigen en voor het voetlicht brengen. De veren weer zoeken Dicht bij burgers staan Dichter bij zijn oorsprong blijven Dichterbij de basis, vasthouden heldere koers 10

Door gaan Door op huidige koers. Doorgaan met ademhalen Doorgaan met consistent en realistisch beleid Doorgaan met een duidelijk sociaal beleid Doorgaan met hervormen Doorgaan met het eerlijke verhaal te vertellen Doorgaan met het nemen van verantwoordelijkheid Doorgaan met inzetten voor het land. Belangrijk daarbij is dat we uitleggen dat en waarom er soms compromissen worden gesloten en laten zien wat we wel bereiken. Doorgaan op de ingeslagen weg. Verantwoordelijkheid nemen en wegblijven van SP light. Dus geen activistischer koers. Doorgaan, mee jongeren binden Duidelijk maken waar de partij ( nog steeds) voor staat Duidelijk maken waarom deze keuzes gemaakt zijn. Duidelijk sociaal democratisch profiel tonen en aangeven wat het compromis net de VVD is. Duidelijke linkse koers aanhouden duidelijker opkomen voor de allerzwaksten Duidelijker profileren met PvdA punten. Duidelijker stelling nemen. Duidelijkere uitleg geven over wat er is bereikt en wat is voorkomen. Economische onzekerheden en div oorlogen maken mensen bang en onzeker, men verwacht van de pvda daar antwoorden en wereldbeelden van, dit gebeurd niet, de waan van de dag is aan de orde (zwarte piet debat etc.. ), pvda mist het gevoel voor de bal Een andere voorzitter dan Spekman kiezen Een duidelijk eigen beleid over het voetlicht brengen dat herkenbaar is Een duidelijke boodschap brengen waar de partij voor staat. Dicht bij de burger staan en opkomen voor de mensen die het nodig hebben. Maak duidelijk waarom je voor bepaalde zaken kiest en besteed niet zoveel aandacht aan onnodige zaken. Niet meewaaien met de wind van het moment. Houdt koers. Een goed ogende en bespraakte fractieleider in de tweede kamer Een herkenbaar sociaal democratisch geluid laten horen. Een kritische coalitiepartij zijn die duidelijk opkomt voor de belangen van de achterban, waarbij duidelijk en scherp die standpunten gecommuniceerd moeten worden. Een sociaal profiel waarbij actie ondernomen moet worden in situaties waarbij gemeenten onvoldoende beleid maken op het terrein van het sociale domein. Een socialer gezicht Eerlijk delen, eerlijk delen, eerlijk delen. Solidariteit wereldwijd en ook met volgende generaties Eerlijke inkomensverdeling, meer werk, goede zorg dichtbij Er voor zorgen dat de PvdA weer een sociale partij wordt en geen verlengstuk van de VVD 11

Fel antiliberaal optreden en het huidige beleid verdedigen vanuit onze te zwakke positie. We houden ons aan afspraken en eisen dat van de liberalen, maar blijven het ondemocratische en onrechtvaardige liberalisme bestrijden. Liberalen willen de democratie vaak onderschikken aan de markt terwijl wij andersom moeten willen. Liberalen komen op voor mensen die veel verdienen en veel vermogen hebben, zonder dat die mensen zich evenredig harder inspannen, of hebben ingespannen. Wij moeten vol inzetten op een duurzame economie met de markt als dienaar van de democratie. Voor nieuwe banen door en voor nieuwe energie. Tegen armoe en dus tegen rijkdom. Voor gelijke vrijheid in plaats van liberale vrijblijvendheid. Voor werk voor iedereen, in plaats van iedereen die met iedereen in concurrentie is. Voor internationalisme en tegen vrije geldstromen omdat die zich naar de democratische doelen moeten richten. Dus internationaal samenwerken en weg van het domme nationalisme. Strijdbaar met kleine stappen naar grote doelen, met voortdurende zoektocht naar de kleine marges die mee kunnen helpen een betere toekomst voor iedereen mogelijk te maken. Steeds blijven zoeken naar nieuwe wegen om onze oude idealen vorm dichter bij te brengen. Focus op eigen programma Gewoon doorgaan Gewoon doorgaan. Verandering gaat nooit makkelijk maar we doen de juiste dingen. En de media zou daar ook weleens wat meer aandacht aan mogen schenken in plaats van met dit soort pseudo-onderzoek op de waan van de dag te geilen. gewoon doorregeren en een goede campagne voeren waarin de resultaten voor het voetlicht gebracht worden. De PvdA is een bestuurderspartij, die verantwoordelijkheid niet ontloopt, zoals de SP doet. goed luisteren naar de afdelingen en doen wat er gedaan moet worden Goede communicatie. Meer uitleggen Hans Spekman dient over te stappen naar de SP als hij zo nodig een actiepartij wil leiden. Hij dient te kijken naar hoe de SP zich nu opstelt in Amsterdam als coalitiepartij... Heldere EIGEN gedachtegoed uitdragen. Heldere eigen koers blijven varen binnen de marges van meeregeren Herkenbaar beleid voeren Herkenbaar zijn voor mensen Het huidige tijdsgewricht kent 2 snelheden, the happy few" die het beter gaat in deze vernieuwende tijden, en de mensen waar het allemaal moeilijk is om aangehaakt te blijven. Voor die laatste groep staan we en zullen we blijven staan" Het offensief zoeken Het sociale gezicht benadrukken en niet onverkort meegaan in de neo-liberale maalstroom Het sociale profiel beter naar buiten brengen het verdedigen van een goed sociaal domein Het verhaal vertellen, de visie op de samenleving Het verwoorden van een originele heldere visie op de toekomst,. Het werkelijk bestrijden van de steeds toenemende ongelijkheid (zie Piketty). Idealen op een rij zetten en meer naar het volk luisteren en ernaar handelen. Ideologische veren weer aantrekken Ik geloof dat ik daarover redelijk duidelijk ben geweest. Oprichten uit de as, zoals de SDAP dat na de oorlog deed als PvdA. Drastische ommezwaai en heruitvinden van de sociaaldemocratie dus. Investeren in JS tbv verjonging bij de lokale afdelingen vd partij. Investeren in de A van PvdA: inzetten op innovatie en maakindustrie, steunen van de MKB, banken investeren niet, er zullen coöperaties gesticht moeten worden, gefaciliteerd door de overheid. 12

Inzetten op: iedereen telt mee! Inzetten op: werkgelegenheid en de zorg! Jeugdhulp en Participatie dus. En: strafbaarstelling illegaliteit nogmaals expliciet ontkrachten! Je krijgt nooit de handen op elkaar voor een hervormingsagenda die bitter noodzakelijk was! Met name de zorg,de 3 D`s dus, kon onmogelijk verder op de wijze zoals het ging. v34;slechte nieuws Kabinetsperiode netjes uitzitten en werken aan zichtbaar goede voorstellen. Focus op enkele speerpunten! Koers houden Koers vast blijven en richting verkiezingen een duidelijk eigen profiel ontwikkelen Koersvast blijven, eerlijk verhaal vertellen, uitleggen dat na 6 zeer nulgroei een zorgkostenstijging van 3-5 % per jaar niet handhaafbaar is. Hervormingen wel gepaard laten gaan met zachtere landingen Koersvast doorregeren met als doel een financieel gezonde overheid die kan blijven zorgen voor beschermen van de minder kansrijken in onze samenleving Laten zien dat het gevoerde beleid Nederland sterker en socialer heeft gemaakt. Laten zien dat we er zijn op links en voor iedereen! Laten zien wat door mee te doen aan dit kabinet bereikt is (o.a. meer nivellering dan ooit en noodzakelijke hervormingen arbeidsmarkt en zorg. en helder maken dat verantwoordelijkheid nemen pijn kan doen, maar dat anderen (de SP) daarvoor weglopen Lokale afdelingen versterken. Partijkader drastisch verjongen maar ook nadrukkelijk plaats houden voor senioren. Partijactiviteiten aanpassen aan nieuwe mogelijkheden. Veel minder nadruk op vergaderingen en bijeenkomsten, meer per onderwerp informeren en peilen luisteren naar burgers, vastberaden doorgaan op de uitgezette koers (zie project van waarde ) en zich niet van de wijs laten brengen door peilingen, minder publiekelijk kritiek leveren op de eigen partij, blijven geloven in de sociaaldemocratische idealen. Luisteren naar de achterban, op straat, thuis, lokaal enz. Luisteren wat er leeft bij achterban PvdA. Er speelt zoveel en volgens mij is er veel te weinig begrip voor die mensen die echt behoorlijk in de problemen zitten, geen werk geen geld geen toekomst.. Luisteren... M.i. Niet od persoon v Samsom richten. Dit ligt niet alleen aan hem, maar aan vele leden. De partij vaart een te rechtse koers en wijkt m.i. Te veel af v haar principes. De kiezer herkent zich er niet meer in. Het profiel is nu meer een democratische partij, dan een sociaal democratische partij. Oorzaak is ook het tijdsgewricht. We hebben het allemaal goed. De partij hoeft geen nieuwe koers te ontwikkelen, maar de mensen binnen de partij zullen de huidige principes beter moeten verdedigen en tot zich nemen. Er zijn m.i. Teveel mensen die de principes wel onderschrijven, maar niet in staat zijn ze met passie en vanuit het hart te brengen. Kortom beter selecteren, gaat niet alleen om kennis. En meer politiek met het hart. Meer activisme op afdelingsniveau, meer hoofdlijnen communicatie door Samson en Spekman Meer feeling met de kiezers zoeken Meer gezicht laten zien Meer investeren in economie den banen,vooral buiten de Randstad Meer luisteren naar de onderste laag van de bevolking Meer met linkse partijen links alternatief vormen Meer uitleggen Meer voor kwetsbaren doen Meeregeren en opkomen voor de belangen van alle Nederlanders!!!! Met aansprekende mensen komen, en ook een anderenpartijvoorzitter. Minder technocratische en meer volksvertegenwoordigende kandidaten hoog op lijst zetten 13

Moedig voorwaarts Mouwen opstropen, laten zien dat de PvdA echt het verschil maakt tussen populistische retoriek en keuzes durven maken in belang van land. Na de hervormingen weer de basisprincipes van de PvdA oppakken. Op basis daarvan een maatschappelijk perspectief geven in een sterk veranderende samenleving. Naar links buigen Naar mijn idee doorgaan met het huidige beleid om Nederland economisch sterker te maken. Een wat scherper sociaal democratisch profiel is wel aan te bevelen. Naast onderwerpen als werk, sociaal domein en eerlijke inkomensverdeling ook aandacht geven aan natuur/duurzaamheid/energie Neem duidelijk afstand van het marktdenken. Ga niet op de toer van het activisme, daar zit Nederland niet op te wachten. Bovendien kan je dat beter aan de SP overlaten. Laat de PvdA weer het sociale gezicht van Nederland zijnen ga verder op de weg van inkomensnivellering daarbij moet het motto wel zijn: werk loont, maar verdeel het eerlijk. Niet alleen voor de minima en vluchtelingen zorgen maar ook voor de ouderen en de mensen met een modaal inkomen. Mensen die altijd werken (of gewerkt hebben) worden op allerlei manieren gekort. Soms ben je financieel beter af als je niet/minder gaat werken zodat je gebruik kan maken van allerlei subsidies. Nieuwe koers zetten, helemaal out of the box. Oude politiek voldoet niet meer, maak progressieve naam weer waar! Noodzakelijk beleid beter uitleggen. De strijd voor de kwetsbaren in de samenleving moeten zich volledig gesteund voelen door de PvdA. Nu wetgeving afmaken, daarna herstellen, doorgaan met het leveren van topbestuurders (daar is de PvdA ook anno 2014 erg goed in) en bezinnen op modernisering gedachtegoed Onvoldoend over paar thema`s ; zorg & buitenlands politiek Ook in financieel lastige tijden een sociaal gezicht aan Nederland. Optimistische politiek voeren. Het leven is niet alleen maar zwaar. Profileren.. Duidelijk maken waar de PvdA staat als het om de lagere en middeninkomens gaat. Progressieve agenda voor de toekomst. Onderwijs terughalen van D66 Punten scoren en vieren, wat activistischer opstellen en eigen geluid laten horen PvdA heeft te weinig draagvlak bij de gezinnen aan de onderkant van het middeninkomen. Komende jaren moet hard gewerkt worden aan herstel van de partij bij die traditionele achterban Reëel sociaal alternatief zijn. Regeren Rise Rotsvaste koers houden, niet meebewegen op grond van populistische opvattingen Ruimte aan lokale kracht stimuleren eigen rol met grote aandacht voor steun zwakkeren het geluid van de PvdA Samenwerken met linkse partijen en een blok vormen Samenwerking zoeken weg van het liberale Samsom had als leider van de fractie na de vorming van het kabinet veel meer zichtbaar moeten zijnen het duidelijke PvdA geluid in de 2e kamer moeten laten horen. De Pvda had niet alleen compromissen gesloten met de VVD, maar was als sociaal democratische partij onzichtbaar in de kamer. Sociaal beleid blijven voorstaan Sociaal beleid voeren Sociaal beleid voeren, opkomen voor de zwakkeren in de samenleving 14

Sociaal democratie vertalen naar een solidaire samenleving, individualistische oriëntatie ombuigen naar gemeenschapszin. Sociaal gezicht laten zien Sociale gezicht herstellen Solidariteit een nieuwe plek geven Solidariteit en bestaanszekerheid als peilers voor politieke keuzes Stabiele basisarrangementen Successen beter vieren en geduld houden. Terug keren naar de uitgangspunten war de partij voor is opgericht Terug knokken Terug naar de basis (eigen ideologie) Terug naar de basis. Gevoel voor wat er leeft op lokaal niveau, wethouders en tk-leden aan elkaar verbinden, raadsleden laten toelichten aan Kamerleden wat decentralisaties voor effect hebben op gemeenten. Meer de strijd aangaan in de Tweede Kamer, geen oren laten hangen naar `symphatiserende oppositie`. Terug naar de beginselen van de sociaal democratie en consequent vasthouden aan onze normen en waarden Terug naar de ideologie terug naar de mensen Terug naar de rode veren Terug naar de sociaaldemcratische grondbeginselen Terug naar de sociaal-democratische waarden Terug naar de soc. democratische waarden, meer contact tussen de drie bestuurslagen, meer bindende persoonlijkheden in de top, meer energie in de PvdA als vereniging Toekomstbestendige solidariteit uitwerken, Meer basiszekerheid voor iedereen. Toekomstgericht en duidelijk beleid ontwerpen én uitvoeren met redelijke overgangsfasen Trouw zijn aan haar idealen Uit het pluche en op de markt beleid verklaren. hulde voor het durven nemen van regeringsverantwoordelijkheid uitdragen vasthouden aan de gekozen lijn. Gekozen maatregelen blijven gevoelig liggen, wie ze ook neemt of verdedigt. Uiteindelijk zal blijken dat er verstandige keuzes zijn gemaakt Vasthouden aan de huidige politieke koers en de partijlijnen verder verbeteren. Vasthouden aan gemaakte keuzes, niet het intern weer bekritiseren, zoals spekman doet bij van Rijn tav decentralisaties. Alsof het nu in de zorg alleen maar goed gaat! Verdedigen ontslagvergoeding conform de kantonrechterformule, duur WW, terugbrengen van pensioenleeftijd naar 65 jaar en felle kritiek uiten op `populistische politiek` van D66 Verjongen en zichtbaar blijven Verjonging leden lidmaatschap anders invullen Vertrouwen terug vinden en het juiste eigen gezicht laten zien. Vertrouwen terug winnen Vertrouwen terugwinnen door helder en duidelijk te maken naar welke samenleving we willen en wat daar voor nodig is Visie blijven uitdragen en consistent blijven Volstrekt helder uitdragen waar we voorstaan, rechtvaardigheid en respect als kernwaarden en vooral niet gek laten maken door SP of anderen. Zwabberende koersen helpen niet om herkenbaar te zijn en te blijven... 15

Waar mogelijk repareren van het beleid waarvoor nu gekozen is. Waar mogelijk partij smoel geven en activitischer optreden, maar niet op de onderwerpen die nu leven. Daarmee maken we ons volstrekt belachelijk. Maar mensenrechten en milieu. Goed beleid van decentralisaties monitoren en niet aarzelen om terug te draaien waar het moet. Dringend nog mar eens aan op inkomensafhankelijke zorgpremie. We moeten ons weer gaan bekommeren om de zwakke medemens. Als het gaat om werk, wonen en veiligheid. Weer een progressieve volksbeweging worden die écht opkomt voor de zwaksten in de samenleving en de laagst betaalde werknemers. Weer kleur krijgen door keuzes te durven maken die soms tegen coalitiebelang ingaan Werken Zich als een sociaaldemocratische partij gedragen Zich bezig houden met meer werk in de zorgsector, het sociale gezicht moet terug zodat kiezers weer vertrouwen hebben in de partij Zich meer onderscheiden op duidelijke PvdA onderwerpen. Zich niet laten meeslepen door verkiezingspolls. De politiek is versplinterd, meer dan 10 partijen in de kamer met elk eigen doelgroep. De PvdA moet accepteren dat grote partijen niet meer bestaan. De PvdA vertegenwoordigd gematigd links en daarmee haal je tussen de 15 en de 30 zetels in de tweede kamer. Niet zeuren, maar de nieuwe realiteit leren erkennen. Zich opheffen om daarmee te stimuleren dat er n nieuwe linkse/ progressieve partij wordt opgericht die aansluiting maakt met de actualiteit en perspectief biedt op de toekomst Zichtbaarder worden Zichzelf beter profileren Zichzelf blijven Zorgen dat de 3D-transities niet a-sociaal gaan uitpakken. Zorgen dat de welvaart eerlijk verdeelt wordt, dat iedereen een kans krijgt op zijn/haar niveau te participeren en goede zorg voor mensen die dat nodig hebben. Zorgen dat ze weer dichter bij de burger komen te staan en weer opstaan voor hun eigen waardes die ze nu in samenwerking met de VVD zo los hebben gelaten. Zorgen voor werk, zorg en onderwijs. Vooral het eerlijke verhaal vertellen zoals Diederik dit ook deed tijdens de verkiezingen van 2012 16

2 Resultaten per provincie 1 Verkiezingsprognoses van opiniepeilingen dienen een belangrijke rol te spelen bij de vraag of de lijsttrekker van een partij kan aanblijven. 8 7 6 5 4 DR FL FR GD GR LM NB NH OV UT ZL ZH NL Zeer mee eens 5% 8% 8% 2% Mee eens 13% 17% 4% 13% 16% 9% 3% 8% 11% 8% 19% Neutraal 19% 15% 25% 12% 35% 11% 33% 3% 14% Mee oneens 5 33% 63% 25% 44% 39% 52% 53% 74% 44% 46% 53% 48% Zeer mee oneens 19% 5 19% 38% 28% 17% 34% 25% 16% 11% 38% 17% 26% 2 De landelijke partij heeft haar eigen gezicht verloren door te regeren met de VVD. 6 5 4 DR FL FR GD GR LM NB NH OV UT ZL ZH NL Zeer mee eens 11% 3% 8% 4% 3% 5% 6% 4% Mee eens 44% 5 22% 28% 32% 48% 28% 33% 42% 33% 23% 19% 31% Neutraal 6% 33% 25% 12% 17% 26% 22% 23% 19% 18% Mee oneens 38% 5 38% 4 22% 38% 48% 26% 33% 54% 44% 38% Zeer mee oneens 13% 4% 6% 8% 9% 21% 5% 5% 11% 11% 9% 17

3 'Voor een volgende kabinetsperiode kan de PvdA beter in de oppositie zitten, in plaats van weer te regeren met de VVD'. 7 6 5 4 DR FL FR GD GR LM NB NH OV UT ZL ZH NL Zeer mee eens 7% 6% 8% 7% 5% 6% 5% Mee eens 25% 17% 4% 9% 36% 26% 17% 23% 21% 11% 15% 14% 18% Neutraal 25% 17% 15% 3% 4% 17% 5% 21% 22% 8% 11% 11% Mee oneens 31% 5 52% 59% 4 37% 49% 47% 67% 62% 42% 46% Zeer mee oneens 19% 17% 22% 22% 12% 26% 13% 5% 15% 28% 4 Het is niet verstandig dat de PvdA Friesland op dit moment met kritiek op de koers van de PvdA naar buiten komt. 7 6 5 4 DR FL FR GD GR LM NB NH OV UT ZL ZH NL Zeer mee eens 17% 11% 13% 8% 17% 21% 23% 16% 15% 3% 13% Mee eens 38% 17% 4% 13% 24% 26% 14% 23% 16% 11% 38% 17% 19% Neutraal 13% 11% 25% 16% 26% 28% 13% 26% 33% 31% 14% Mee oneens 5 67% 59% 44% 4 26% 31% 33% 37% 44% 15% 44% 39% Zeer mee oneens 15% 6% 12% 4% 7% 5% 11% 22% 9% 18

5 Het landelijk beleid van de PvdA is de belangrijkste oorzaak van het recente verlies tijdens de gemeenteraadsverkiezingen'. 9 8 7 6 5 4 DR FL FR GD GR LM NB NH OV UT ZL ZH NL Zeer mee eens 6% 33% 15% 31% 46% 26% 33% 21% 22% 15% 22% 24% Mee eens 81% 5 44% 28% 42% 57% 55% 5 42% 33% 54% 53% 48% Neutraal 6% 19% 13% 8% 9% 21% 5% 21% 11% 8% 11% 12% Mee oneens 6% 17% 22% 25% 4% 7% 13% 16% 33% 23% 14% 14% Zeer mee oneens 3% 9% 7% 2% 6 De afstand tussen de lokale en de landelijke partij is te groot geworden. 9 8 7 6 5 4 DR FL FR GD GR LM NB NH OV UT ZL ZH NL Zeer mee eens 6% 11% 17% 7% 15% 11% 11% 17% 12% Mee eens 69% 83% 41% 45% 24% 43% 28% 45% 32% 33% 62% 25% 39% Neutraal 6% 19% 19% 14% 26% 11% 15% 22% 15% Mee oneens 13% 17% 22% 23% 32% 26% 38% 32% 22% 23% 28% 27% Zeer mee oneens 6% 7% 3% 4% 13% 14% 22% 8% 7% 19

7 Ik heb steeds vaker moeite om het landelijk beleid van de partij te verdedigen. 10 9 8 7 6 5 4 DR FL FR GD GR LM NB NH OV UT ZL ZH NL Zeer mee eens 15% 24% 17% 3% 15% 5% 11% 15% 14% 11% Mee eens 63% 10 37% 35% 28% 43% 21% 45% 42% 33% 23% 31% 37% Neutraal 13% 19% 26% 12% 9% 14% 13% 21% 22% 23% 17% 16% Mee oneens 13% 26% 29% 32% 13% 55% 23% 26% 22% 38% 25% 28% Zeer mee oneens 13% 4% 4% 17% 7% 5% 5% 11% 14% 9% 8 De kritiek van PvdA senatoren op het leiderschap van Diederik Samsom is onterecht. 6 5 4 DR FL FR GD GR LM NB NH OV UT ZL ZH NL Zeer mee eens 6% 16% 12% 13% 8% 11% 8% 17% 11% Mee eens 25% 37% 32% 48% 39% 17% 48% 32% 56% 46% 31% 35% Neutraal 38% 5 37% 23% 16% 26% 41% 32% 44% 38% 11% 26% Mee oneens 31% 5 19% 26% 24% 17% 28% 26% 8% 39% 26% Zeer mee oneens 7% 3% 4% 3% 5% 3% 3% 20

9 Diederik Samsom is een toppoliticus, hij heeft de PvdA in een moeilijke tijd tot bijna de grootste partij van Nederland gemaakt'. 9 8 7 6 5 4 DR FL FR GD GR LM NB NH OV UT ZL ZH NL Zeer mee eens 19% 7% 23% 22% 17% 5% 5% 22% 8% 31% 17% Mee eens 5 83% 59% 61% 32% 48% 55% 58% 68% 56% 62% 42% 53% Neutraal 25% 17% 19% 13% 28% 13% 24% 23% 21% 11% 23% 22% Mee oneens 6% 11% 3% 17% 3% 13% 5% 11% 8% 8% Zeer mee oneens 4% 3% 6% 1% 10 Diederik Samsom zal er in slagen om de neergaande verkiezingspolls nog voor de Statenverkiezingen in positieve zin om te buigen. 6 5 4 DR FL FR GD GR LM NB NH OV UT ZL ZH NL Zeer mee eens 4% 13% 4% 9% 7% 8% 5% Mee eens 31% 31% 16% 16% 13% 25% 21% 26% 33% 38% 19% 23% Neutraal 5 5 38% 42% 44% 22% 32% 41% 53% 44% 15% 42% 39% Mee oneens 19% 5 23% 26% 32% 52% 36% 26% 21% 22% 46% 22% 29% Zeer mee oneens 4% 3% 4% 4% 13% 8% 4% 21

11 Als de Statenverkiezingen in maart 2015 voor de PvdA slecht uitpakken moet Diederik Samsom in het belang van de partij daarna opstappen. 7 6 5 4 DR FL FR GD GR LM NB NH OV UT ZL ZH NL Zeer mee eens 4% 3% 8% 9% 14% 5% Mee eens 25% 19% 23% 24% 22% 14% 15% 21% 33% 46% 21% Neutraal 25% 4 12% 26% 28% 9% 14% 18% 37% 22% 38% 11% Mee oneens 25% 4 58% 35% 36% 48% 43% 44% 42% 44% 15% 34% 4 Zeer mee oneens 25% 8% 13% 4% 13% 29% 13% 13% 12 Wil de PvdA het met de Statenverkiezingen beter doen, dan is een vertrek van Diederik Samsom als partijleider op korte termijn noodzakelijk. 6 5 4 DR FL FR GD GR LM NB NH OV UT ZL ZH NL Zeer mee eens 4% 3% 4% 8% 8% 3% Mee eens 13% 4% 19% 16% 4% 3% 8% 6% 8% Neutraal 19% 4 16% 16% 8% 9% 13% 37% 22% 15% 11% 15% Mee oneens 44% 52% 38% 48% 48% 45% 41% 37% 56% 54% 42% 44% Zeer mee oneens 25% 24% 25% 28% 35% 41% 28% 26% 22% 23% 33% 22

13 'Diederik Samsom is de juiste persoon om op dit moment de partij te leiden'. 9 8 7 6 5 4 DR FL FR GD GR LM NB NH OV UT ZL ZH NL Zeer mee eens 6% 13% 8% 9% 18% 5% 8% 11% 8% Mee eens 25% 44% 27% 48% 39% 39% 41% 21% 44% 46% 39% 37% Neutraal 63% 8 44% 4 24% 35% 36% 28% 74% 44% 31% 28% 38% Mee oneens 6% 12% 17% 13% 7% 21% 5% 11% 15% 19% 14% Zeer mee oneens 3% 4% 5% 3% 2% 14 Wie is de meest geschikte PvdA lijsttrekker voor de volgende Tweede Kamerverkiezingen? 6 5 4 DR FL FR GD GR LM NB NH OV UT ZL ZH NL Diederik Samsom 19% 36% 23% 28% 17% 25% 24% 16% 11% 23% 23% 24% Lodewijk Asscher 44% 32% 36% 35% 43% 42% 32% 33% 54% 4 37% Lilianne Ploumen 4% 11% 1% Jeroen Dijsselbloem 6% 4 33% 4% 18% 13% 11% 8% 14% 12% Hans Spekman 4% 9% 5% 22% 8% 3% 5% Anders 31% 4 28% 13% 16% 14% 21% 37% 22% 8% 21% 23

3 Verantwoording 3.1 Methodiek In overleg met KRO Brandpunt zijn (meerkeuze)vragen opgesteld. Met een begeleidend schrijven is de vragenlijst op 7 oktober, via de e-mail, verstuurd aan PvdA raadsleden, wethouders, (waarnemend) burgemeesters, AB-leden waterschap, DB-leden waterschap, ministers/staatssecretarissen en Kamerleden. Alle respondenten vullen anoniem het onderzoek in. 3.2 Response versus populatie De enquête is door 279 personen ingevuld. De verdeling steekproef / populatie staat hieronder vermeld. Aantal PvdA bestuurders (politiek) 1347 Aantal bestuurders benaderd 1276 Respondenten 279 Response 20,7% (21,9% van de benaderde personen) 16% 14% 12% 8% 6% 4% 2% Steekproef Provincie Populatie DR 6% 6% FL 2% 2% FR 9% GD 12% 12% GR 9% 8% LM 8% 6% NB 11% NH 14% 14% OV 7% 6% UT 3% 4% ZL 5% 3% ZH 13% 15% 24

Functie 7 6 5 4 Steekproef Populatie Burgemeester 6% 7% Wethouder 13% Raadslid 65% 65% Gedeputeerde 1% 1% Statenlid 9% 8% DB-lid waterschap 1% 1% AB-lid waterschap 3% 3% Lid van de 2e kamer 1% 1% Lid van de 1e kamer 3% Minister / staatssecretaris 1% Inwoners 45% 4 35% 25% 15% 5% Steekproef Populatie <25.000 31% 25.000-50.000 39% 35% 50.000-75.000 8% 75.000-100.000 5% 7% >100.0000 18% 17% 25

Geslacht 8 7 6 5 4 Steekproef Populatie Man 73% 66% Vrouw 27% 34% 26

4 Recente onderzoeken Lokale politici zien niks in dubbelmandaat Lokale politici vinden het onwenselijk als volksvertegenwoordigers op meerderde niveaus verkiesbaar zijn. Foto: ANP Dat blijkt uit een peiling van NU.nl, uitgevoerd door Overheid in Nederland. Van de ruim 2.000 respondenten, bestaande uit burgemeesters, wethouders en raadsleden, vindt driekwart dat raadsleden niet ook Kamerlid mogen zijn. Daarnaast vindt 81 procent dat een Kamerlid niet ook Europarlementariër kan zijn. Europese verkiezingen De discussie over het dubbelmandaat ontstond toen onlangs PVV-leider Geert Wilders naast zijn Kamerzetel ook zijn zetel in het Europees Parlement wilde opeisen. Wilders stond als lijstduwer op plek tien op de kandidatenlijst van de PVV bij de afgelopen Europese verkiezingen in mei. Vooraf zei hij zelf niet naar Brussel te gaan, maar hij haalde meer stemmen dan lijsttrekker Marcel de Graaff en besloot daarop toch weer wel zijn zetel op te gaan eisen. Rechter Maar dat mag niet, het is sinds 2002 wettelijk verboden om zowel zitting te nemen in de Tweede Kamer als in het Europees Parlement. Wilders besloot het verbod bij de rechter aan te vechten om zo alsnog een zetel in het Europees Parlement af te dwingen.toen bleek dat de PVV geen fractie kon vormen met gelijkgezinde partijen, stopte Wilders de juridische procedure. 27

'Burgemeester moet pedoseksueel huisvesting kunnen weigeren' door Anne-Marie Spermon 11 jul 2014 Burgemeester van Amersfoort Lucas Bolsius (PvdA) kon weinig doen tegen de huisvesting van pedoseksueel Sytze van der V. - Foto: ANP Gemeentes zouden zelf moeten kunnen bepalen of zij ex-gedetineerden huisvesting willen bieden. Burgemeesters moeten pedoseksuelen kunnen weigeren als hun komst zorgt voor maatschappelijke onrust, vinden lokale politici. Onderzoeksbureau Overheid in Nederland ondervroeg in opdracht van nu.nl 2.083 burgemeesters, wethouders en raadsleden. Van de ondervraagden vindt 42 procent dat burgemeesters zelf moeten kunnen beoordelen of personen die zijn veroordeeld voor een zedenmisdrijf of een politieke moord in hun gemeente mogen wonen. Nog eens 15 procent vindt dat de burgemeester zijn oordeel moet laten afhangen van de plaatselijke bevolking; bij 'sterke weerstand' zouden gemeentes een exgedetineerde huisvesting moeten kunnen weigeren. Politieke partijen De meningen van de verschillende politieke partijen lopen sterk uiteen. Een meerderheid van de ondervraagde PvdA'ers 56 procent vindt dat burgemeesters wel degelijk altijd voor huisvesting moeten zorgen. Lokale politici van het CDA, SGP en VVD zijn het daar veelal niet mee eens; een kleine minderheid vindt huisvesten een plicht. Bij bijvoorbeeld het CDA is dit slechts 26 procent. De partijen lijken het erover eens dat de gemeente het laatste woord zou moeten hebben over de huisvesting van een ex-gevangene. Iets minder dan 10 procent vindt dit een beslissing voor de regering. 28

Wetsvoorstel Komend najaar overlegt de Tweede Kamer over een wetsvoorstel waarin staat dat exgedetineerden mogelijk levenslang onder toezichtkunnen worden gesteld. Verschillende partijen vinden dat burgemeesters meer inspraak zouden moeten krijgen wanneer een pedoseksueel terugkeert in de maatschappij. De VVD wil graag dat het OM bij burgemeesters advies inwint over de voorwaarden van terugkeer. CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburgvindt dat burgemeesters in ieder geval moeten kunnen bepalen waar in de gemeente een ex-gevangene zich vestigt. Van der V. Onlangs ontstond er in Amersfoort veel ophef toen bleek dat de veroordeelde pedoseksueel Sytze van der V. een huis had gevonden boven een kinderdagverblijf. De gemeente kon van der V. zijn verblijfplaats niet ontzeggen, omdat hij zijn straf heeft uitgezeten. De gemeente Eindhoven probeerde hem eerder uit die plaats te weren, maar de rechter verklaarde dat verbod later ongeldig. 29

VVD en PvdA lokaal totaal verdeeld over uitgeprocedeerden De lokale bestuurders van VVD en PvdA zijn het totaal niet eens over de vraag of uitgeprocedeerde asielzoekers nog recht hebben op onderdak. Foto: ANP Dat blijkt uit onderzoek van NU.nl, uitgevoerd door Overheid in Nederland. Van de ruim tweeduizend respondenten vindt een meerderheid (55 procent) dat de gemeente ook bij definitief uitgeprocedeerde asielzoekers de mogelijkheid moet hebben om opvang te bieden en eventueel zorg te dragen voor voedsel, zorg en onderwijs. Opvallender is het grote verschil in opvatting tussen de coalitiepartijen VVD en PvdA. Van de liberale bestuurders vindt slechts 9 procent dat de gemeente die mogelijkheden moeten hebben, bij de sociaaldemocraten ligt dit percentage op maar liefst 89 procent. Op de stelling dat staatssecretaris Fred Teeven (VVD, Justitie) alles in het werk moet zetten om uitgeprocedeerden het land uit te zetten reageert precies de helft instemmend, maar ook hier zijn de verschillen tussen VVD en PvdA groot. Zo is 91 procent van de VVD-bestuurders en lokale volksvertegenwoordigers het eens met de stelling, bij de PvdA'ers blijft dit percentage steken op 29 procent. Meewerken Teeven is, ondanks de lokale weerstand, fel tegenstander van de opvang voor uitgeprocedeerde asielzoekers. Hij vindt dat zij alleen recht hebben op opvang als zij meewerken aan terugkeer naar het land van herkomst. Diverse burgemeesters, waaronder de Amsterdamse PvdA-burgemeester Eberhard van der Laan, gedogen initiatieven voor collectieve noodopvang voor uitgeprocedeerden. Zo zaten er tientallen uitgeprocedeerde asielzoekers in de Amsterdamse Vluchthaven, een voormalige gevangenis. Volgens Teeven bewijst het marginale aantal dat daadwerkelijk is teruggekeerd naar het land van herkomst echter dat dit project is mislukt. Vorige week oordeelde de rechter dat de Vluchthaven moest worden ontruimd. Wel heeft Teeven nog te maken met een uitspraak van het Europees Comité voor Sociale Rechten dat Nederland aanspoort om illegalen op te vangen. Ook concludeerde het College voor de Rechten van de Mens dat de situatie in de overvolle Amsterdamse Vluchtgarage, een gekraakt pand in Amsterdam-Zuidoost, "mensonwaardig" is. Het college wil dat er maatregelen genomen worden om te voorkomen dat er doden vallen in het pand. Er zou geen sprake zijn van warm water en voor voedsel en kleding zijn de ruim honderd illegalen afhankelijk van giften. Door: NU.nl/Lucas Benschop 30

6 Onderzoeksbureau OverheidinNederland.nl TOP-onderzoek OverheidinNederland.nl maakt de overheid zichtbaar waar de overheid onzichtbaar blijkt te zijn. Onderzoeksbureau OverheidinNederland.nl doet periodiek onafhankelijk onderzoek naar opvattingen zoals die leven binnen alle overheidslagen in Nederland. Hierbij wordt gebruik gemaakt van het T(ransparant) O(verheids) P(anel). Het panel is samengesteld op basis van alle gekozen en benoemde personen, die werkzaam zijn bij het Rijk, de Provincie, de gemeenten en de Waterschappen. Afhankelijk van het soort onderzoek kunnen deelpopulaties bij het onderzoek worden betrokken. Referenties: Eerdere werken zichtbaar op: http://www.toponderzoek.com/persberichten Contact OverheidinNederland.nl / Toponderzoek Het Communicatiehuis Expeditiestraat 12, 5961 PX Horst www.overheidinnederland.nl info@overheidinnederland.nl KvK-nummer 54213975 085-4860150 Social media: https://twitter.com/overheidinnl https://www.facebook.com/overheidinnederland.nl https://www.youtube.com/user/overheidinnederland 31