RAPPORT Onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek bij pcbs "Loysder Hoek" Plaats : Leusden BRIN-nummer : 11PE Onderzoeksnummer : 126362 Datum schoolbezoek : 4 juni 2012 Rapport vastgesteld te Utrecht op 19 september 2012
Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Conclusie 11 Bijlage 13 pagina 3 van 14
1 Inleiding Op 4 juni 2012 heeft de inspectie basisschool De Loysderhoek bezocht. Het bezoek is afgelegd vanwege de verplichting van de inspectie om scholen voor primair onderwijs ten minste eenmaal per vier jaar te bezoeken. Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van het onderwijs op de school beoordeeld met een beperkte set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de school op belangrijke onderdelen onderwijs van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen, op de zorg en begeleiding en op de kwaliteitszorg. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven is tevens standaard gecontroleerd of de school voldoet aan bepaalde wettelijke voorschriften, waaronder de onderwijstijd. De bijlage bij dit rapport bevat een overzicht van de indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. De bevindingen uit het onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek worden gebruikt om te bezien of het reeds aan de school toegekende basisarrangement kan worden gehandhaafd. Eventueel geconstateerde tekortkomingen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijk verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Analyse van andere documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij: schooldocumenten en handelingsplannen zijn bestudeerd; enkele groepsbezoeken (groep 1/2, groep 3/4, groep 7/8) zijn afgelegd voor het beoordelen van de planmatige uitvoering van de zorg; gesprekken met de directie en de intern begeleider en een vertegenwoordiger van het bestuur zijn gevoerd. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2011 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek op De Loysderhoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. pagina 5 van 14
pagina 6 van 14
2 Bevindingen De bijlage van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Uit dit overzicht valt op te maken dat op De Loysderhoek de kwaliteit van het onderwijs voor een aantal onderzochte indicatoren op orde is. Het betreft hier met name het aspect opbrengsten. De inspectie geeft bij enkele onderdelen een toelichting. Uitgangssituatie De school heeft de afgelopen twee jaar een onrustige periode gekend. Deze onrust wordt gekenmerkt door de verhuizing van de school naar een nieuw pand in een nieuw opgezette wijk, langdurige uitval van leerkrachten en intern begeleider en wisselingen van directie. Dit is de kwaliteit van de leerlingenzorg en van de kwaliteitszorg niet ten goede gekomen, integendeel ontwikkelingen op deze aspecten stagneren. Vanaf september 2011 tot januari 2012 is de school geleid door een interim-directeur. Vanaf januari 2012 heeft de school een nieuwe locatieleider die ook gedeeltelijk voor de groep staat. Per september 2012 is een nieuwe clusterdirecteur aangesteld die De Loysderhoek mede gaat begeleiden. Opbrengsten De inspectie beoordeelt de eindopbrengsten als voldoende. Dit oordeel is gebaseerd op de resultaten op de Cito Eindtoets van 2012, 2011 en 2010. De resultaten op de Cito Eindtoets 2012 en 2010 liggen boven de ondergrens die de inspectie hanteert. De eindopbrengsten van 2011 liggen onder die grens en zijn daarom onvoldoende. Voor het oordeel op de tussentijdse opbrengsten baseert de inspectie zich op de gemiddelde resultaten van technisch lezen in de groepen 3 en 4, begrijpend lezen in de groep 5 en 6 en rekenen en wiskunde in de groepen 5, 6 en 7. Op basis van voldoende opbrengsten van technisch lezen (groep 3 en 4) en rekenen en wiskunde (groep 5 en 6) beoordeelt de inspectie de tussentijdse opbrengsten in haar totaliteit als voldoende. De reden dat de inspectie bij haar oordeel ook de tussentijdse opbrengsten van groep 5 en 7 betrekt is dat de huidige groep 6 uit minder dan 10 leerlingen bestaat. Door de opbrengsten van groep 5 en 7 in de beoordeling mee te nemen, is de beoordeling methodologisch betrouwbaar. De inspectie spreekt over de indicator 'ontwikkeling van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften' geen oordeel uit. De Loysderhoek heeft namelijk geen leerlingen in groep 8 op een eigen leerlijn. Ook de opbrengsten op het gebied van de sociale competenties zijn niet te beoordelen. De school heeft namelijk geen landelijk genormeerd instrument in gebruik waarmee zij de sociale competenties van de leerlingen toetst. Verbeterpunten voor de onderwijskwaliteit Naast de positief beoordeelde aspecten vraagt de inspectie aandacht voor een aantal onderdelen waarvan de kwaliteit verbetering behoeft. pagina 7 van 14
Opbrengsten De eindopbrengsten en de tussentijdse opbrengsten zijn weliswaar voldoende, maar vertonen een kwetsbaar beeld. Zo fluctueren de eindopbrengsten over een periode van drie jaar. Doordat de school geen structurele analyses maakt (kwaliteitszorg) van haar tussentijdse- en eindopbrengsten heeft de school onvoldoende inzicht in de oorzaken die deze opbrengsten negatief of positief beïnvloeden om vervolgens mogelijke verbeteracties in te zetten. Begeleiding en zorg De inspectie beoordeelt drie van de vijf onderzochte indicatoren (7.1 en 8.1 t/m 8.4) binnen het kwaliteitsaspect begeleiding en zorg als onvoldoende. Zo heeft de school geen voldoende dekkend instrumentarium om de ontwikkeling van haar leerlingen te volgen. De school neemt in de groepen 1 en 2 wel landelijk genormeerde en betrouwbare toetsen af op het gebied van de Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Tevens observeert de school in de kleuterbouw de vorderingen en ontwikkelingen op het gebied van taal, de wiskundige oriëntatie, de motoriek en de sociaal-emotionele ontwikkeling. De taal- en rekenobservatielijsten zijn door de school zelf gemaakt. Het is echter niet helder beschreven welke afspraken er zijn over hoe en wanneer de observatiegegevens verzameld worden. Daarnaast werkt de school met verouderde toetsen op het gebied van begrijpend lezen in de midden- en bovenbouw. Deze toetsen leveren de school geen betrouwbare gegevens op om de ontwikkeling van leerlingen vast te stellen. De inspectie beoordeelt indicator 7.1 als onvoldoende op basis van het ontbreken van afspraken over het verzamelen van observatiegegevens in de kleuterbouw, alsmede door het werken met verouderde begrijpend leestoetsen in de midden- en bovenbouw. Op De Loysderhoek is de cyclus van handelingsgericht werken de basis van de leerlingenzorg. De inspectie constateert dat potentiële zorgleerlingen worden gesignaleerd (indicator 8.1) en vervolgens met de intern begeleider worden besproken om te onderzoeken wat de onderwijsbehoeften van deze leerlingen zijn (8.2). De school heeft hiervoor afspraken vastgelegd. Momenteel maakt de school de slag dat de leraren een grote verantwoordelijkheid krijgen voor het opstellen en evalueren van individuele handelingsplannen en groepsplannen waarbij de interne begeleider hen coacht. De inspectie constateert dat deze fasen van planmatig handelen en evalueren nog van onvoldoende kwaliteit zijn. Zo treft de inspectie inhoudelijke kwaliteitsverschillen aan tussen leraren op basis van de onderzochte handelingsplannen en groepsplannen. Leraren zijn nog handelingsverlegen in het 'smart' formuleren van hulpvragen, analyses, doelstellingen en evaluaties met betrekking tot de leerlingenzorg op individueelen groepsniveau. Ook kan de school niet aantonen dat de benodigde zorg ook daadwerkelijk consequent wordt verleend. Het bijhouden van ontwikkelingen van een zorgleerling gedurende de interventieperiode is eerder uitzondering dan regel. De inspectie beoordeelt indicator 8.3 daarom als onvoldoende. Tevens gaat de school onvoldoende na wat de effecten zijn van de geboden zorg en of de zorg effectief is. In de onderzochte handelingsplannen ontbreken evaluatiegegevens over het effect van de ingezette zorg. Hierdoor is niet vast te stellen of de school voldaan heeft aan de onderwijsbehoeften van de leerling waardoor deze zich kan doorontwikkelen. Om deze reden beoordeelt de inspectie ook indicator 8.4 als onvoldoende. pagina 8 van 14
Kwaliteitszorg De inspectie beoordeelt alle indicatoren van de kwaliteitszorg als onvoldoende. De reden hiervan is dat De Loysderhoek niet over een adequaat functionerend kwaliteitszorgsysteem beschikt. Impliciet voert de school onderdelen uit om de kwaliteit van haar onderwijsleerproces in kaart te brengen en te verbeteren, maar deze zijn niet ingebed in een permanente cyclische systematiek waar het bepalen, bewaken en verbeteren van de kwaliteit centraal staat. Zo maakt de school geen systematische analyse en interpretatie van de gegevens omtrent haar leerlingenpopulatie om de onderwijsbehoeften van deze groep in kaart te brengen. Op deze wijze kan de school niet anticiperen op veranderende onderwijsbehoeften die consequenties kunnen hebben voor het didactisch handelen en het onderwijsaanbod. Ook het evalueren van de onderwijsleerresultaten en het evalueren van het onderwijsleerproces maken onvoldoende deel uit van een gepland en goed opgezet kwaliteitszorgsysteem. De school heeft dit jaar wel een start gemaakt met het uitvoeren van een trendanalyse voor het reken- en wiskundeonderwijs om de effecten te meten van de invoering van een nieuwe rekenmethode en een aansluitend rekenverbetertraject. Doordat het rekenverbetertraject heeft stilgelegen, kan de school geen vergaande analyses uitvoeren op dit gebied, anders dan te constateren dat nog niet alle tussentijdse opbrengsten op rekengebied voldoende zijn. De school zet dit traject volgend jaar door in combinatie met de halfjaarlijkse analyses van de opbrengsten. Het consequent uitvoeren van trendanalyses op de andere vakgebieden is door de genoemde omstandigheden niet gelukt. Daarnaast stelt de inspectie vast dat de school er nog niet aan is toegekomen om haar ontwikkelplannen planmatig en smart geformuleerd uit te werken. Ook afspraken rondom borging ten behoud van de (verbetering van) de onderwijskwaliteit als verantwoording aan belanghebbenden hierover ontbreken op De Loysderhoek. Gezien de onder druk staande opbrengsten, een incomplete begeleiding- en zorgcyclus en een ontbrekend kwaliteitszorgsysteem, zijn de directie, de interne begeleider en de leraren gebaat bij adequate en structurele ondersteuning. Op deze wijze kan de school een gedegen basis leggen en zich zo doorontwikkelen tot een professionele organisatie die uitgaat van 'de goede dingen doen' en 'deze dingen goed te doen' om vervolgens haar focus op opbrengstgericht werken te richten. Naleving Ten aanzien van de naleving van wettelijke voorschriften heeft de inspectie geconstateerd dat niet wordt voldaan aan onderstaande wettelijk voorschrift: NT2b In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO pagina 9 van 14
3 Conclusie Kwaliteit De inspectie concludeert dat de onderwijskwaliteit op De Loysderhoek op een aantal van de onderzochte onderdelen verbeterd kan worden. De inspectie handhaaft het reeds toegekende basisarrangement. De bevindingen zullen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse, waarbij opnieuw de vraag aan de orde is of het toezichtarrangement eventueel moet worden aangepast. Naleving Er zijn tekortkomingen geconstateerd in de naleving van wettelijke voorschriften, die vanwege het programmatisch handhaven standaard zijn gecontroleerd. Er zijn onvolledigheden in de inhoud van het schoolplan geconstateerd. Het document geeft geen informatie over de volgende onderdelen: het aanbod en/of methoden voor het onderwijs in Nederlandse taal (inclusief technisch- en begrijpend lezen) en voor rekenen en wiskunde; de inrichting van het systeem van begeleiding en zorg; informatie over het personeelsbeleid dat gericht is op de ontwikkeling en uitvoering van het onderwijskundig beleid van de school, alsmede de maatregelen en instrumenten die waarborgen dat het personeel zijn bekwaamheid onderhoudt; de wijze waarop het bestuur bewaakt dat de school de gewenste kwaliteit realiseert; de activiteiten voor het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs op de school. Het beleid van de inspectie is de genoemde onvolkomenheden op dit moment nog niet als tekortkoming te beoordelen bij de betreffende indicator over het naleven van wet- en regelgeving. Wel heeft de inspectie met het bevoegd gezag afgesproken dat in de volgende versie van dit schooldocument de ontbrekende onderdelen zijn opgenomen. pagina 11 van 14
Bijlage In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2011. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2011 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. Kwaliteitsaspect 7a Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 1 2 3 4 5 1 2 3 4 Kwaliteitsaspect 8 Zorg 1 2 3 4 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. pagina 13 van 14
Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 1 2 3 4 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Naleving Wet- en regelgeving NT1A De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT2A De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). NT3A De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT4A Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4B Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee pagina 14 van 14