ALGEMENE ONDERWYS EN OPLEIDING AFRIKAANS HUISTAAL VRAESTEL 2 EERSTE SESSIE JUNIE EKSAMEN 2015 GRAAD 6 PUNTE: 60 TYD: 1 UUR Hierdie vraestel bestaan uit 9 bladsye
INSTRUKSIES 1. Hierdie vraestel bestaan uit TWEE afdelings. Afdeling A: Leesbegrip Poësie Visuele Teks Afbeling B: Taalstrukture en konvensies Punte 15 12 10 37 23 TOTAAL 60 2. Beantwoord AL die vrae op die vraestel. 3. Lees die instruksies by elke vraag noukeurig deur. 4. Skryf netjies en leesbaar. AFDELING A: LEESBEGRIP VRAAG 1 Lees die volgende artikel en beantwoord die vrae wat daarop volg in VOLSINNE: Koffie is ʼn geliefde drankie. Ons drink graag koffie om warm te bly, maar ook om saam te kuier. Al ooit gewonder waar koffie vandaan kom? Die geskiedenis van koffie 1. Kaldi die bokwagter was self ʼn bok vir sports. Op ʼn dag sien hy hoe die bokke bokspring blykbaar omdat hulle rooi bessies van ʼn sekere blinkblaarstruik gevreet het. Uit nuuskierigheid proe proe hy aan die snaakse vruggie. 2. Kort voor lank was dit ʼn regte bokjol soos Kaldi saam met sy bokke gedans het. Praat van wilde peuselgoed met woema! 3. Volgens oorlewing het hierdie gebeure omstreeks 850 n.c. in Ethiopië in Afrika plaasgevind. Kaldi het ʼn monnik van sy ervaring vertel. Die monnik het ander monnike ingelig. Spoedig het hulle vasgestel dat die vruggies gehelp het om hulle wakker te hou 2 van 9
gedurende die lang ure wanneer hulle bid. 4. Die bessies het van die koffieplant gekom. Die mense pluk die bessies wanneer dit rooi is en haal die pitte uit. Hulle laat die pitte gis en was die slymerige omhulsel af. 5. Die bone word gedroog en gesorteer. Daarna word die bone gerooster of gebrand en gemaal sodat ons koffie maak daarvan. 6. Dit is ʼn lang proses om koffie van gemaalde bone te maak. Die Amerikaners het die koffiemengsel gedroog en die water laat verdamp sodat net ʼn fyn poeier oorbly. Dit word kitskoffie genoem soos ons dit vandag ken. [Skrywer: Onbekend] 1.1 Wat was Kaldi se werk? (1) 1.2 Waarom wou Kaldi aan die bessies proe? (1) 1.3 Voltooi die volgende sin deur die regte woorde in te vul. (3) Om koffie te kry moet 1.3.1 van ʼn struik afgepluk word en die 1.3.2 uitgehaal word. Daarna word die pitte gelos om te gis en dan gewas. Die pitte word 1.3.3 en gesorteer, waarna dit gebrand en gemaal word. 1.4 Gee ʼn sinoniem vir die woord woema in paragraaf 2. (1) 3 van 9
1.5 Wat is die hoofgedagte van die teks? (1) 1.6 Omkring die letter van die regte antwoord: Die uitdrukking Kaldi was self ʼn bok vir sports, in paragraaf 1 beteken. (1) A ʼn bok wat sport beoefen. B C D ʼn bok wat nie gesond is nie. hy het vir enige iets kans gesien. ʼn bok wat vinnig hardloop 1.7 Hoe weet ʼn mens wanneer om die bessies te pluk? (1) 1.8 Is die volgende Waar of Onwaar is. Gee ʼn rede vir jou antwoord. (2) Die bessies het geen uitwerking op Kaldi gehad nie. 1.9 Skryf of die volgende ʼn feit of ʼn mening is.(paragraaf 3) (1) Volgens oorlewing het hierdie gebeure omstreeks 850n.C. in Ethiopië plaasgevind. 1.10 Waarvoor het die monnike die koffiebone gebruik? (1) 1.11 Hou jy van koffie? Hoekom? / Hoekom nie? (2) 4 van 9 (15)
VRAAG 2: POËSIE Lees die gedig en beantwoord die vrae: Koffie vir die Kwale 1 Kia Karin Koekemoer 2 glo daar is niks soos koffiemoer: 3 Vir ʼn kop vol kwaad 4 en vir jig in jou tone 5 is daar g n ander raad 6 as net koffiebone 7 As haar ketel FLUIT! 8 sal jou tong ontdooi 9 vir die soete nooi 10 van koffie en beskuit. 11 ʼn Koppie sieletroos 12 toor die kwaaiste kieme weg, 13 maar bly jy bietjie broos 14 drink ʼn BEKER lekker-sleg! 2.1 Hoeveel strofes het die gedig? (1) 2.2 Met watter woorde in die gedig rym: a) weg (reël 12) b) fluit (reël 7) (2) 5 van 9
2.3 Onderstreep die regte antwoord : Die rympatroon van die tweede stofe is a) kruisrym b) paarrym c) gebroke rym (1) 2.4 Waarvoor sal jy lus wees as jy haar ketel hoor kook? (2) 2.5 Onderstreep die korrekte antwoord. Kia Karin Koekemoer (Versreël 1) is ʼn voorbeeld van alliterasie / assonansie. (1) 2.6 Vir watter kwale volgens die gedig is daar geen ander raad as net koffiebone? (2) 2.7 Skryf die volgende woordsoorte neer uit die volgende versreël: (2) ʼn Koppie sieletroos toor die kwaaiste kieme weg a) massa naamwoord b) byvoeglike naamwoord 2.8 Wat is die titel van hierdie gedig? (1) (12) VRAAG 3: VISUELE TEKS Bestudeer die volgende plakkaat en beantwoord die vrae wat daarop volg: ʼn Deurmekaar oggend?? Nee, nooit!!! Voor jy die dag aanvat kry eers ʼn bietjie sieletroos en wat van ʼn vars kolwyntjie net vir ʼn bietjie woema by Lientjie se koffiewinkel. Lientjie se koffiewinkel is op die hoek van Kerk- en Staanstraat. 6 van 9
3.1 Wat is die vraag wat hierdie kennisgewing vra? (1) 3.2 Watter sinsoort is: Nee, nooit!! (1) 3.2 Waar is Lientjie se koffiewinkel? (2) 3.4 Wat kan volgens hierdie advertensie vir jou meer woema gee? (1) 3.5 Wat moet jy doen volgens die plakkaat voor jy die dag begin? (1) 3.6 Wat is die rede vir die gebruik van die illustrasie op hierdie kennisgewing? (2) 3.7 Verdeel die volgende woord in lettergrepe: koffiewinkel - (2) (10) TOTAAL AFDELING A 37 7 van 9
AFDELING B: TAAL IN KONTEKS VRAAG 4 Lees die volgende paragraaf en beantwoord dan die taalvrae daaroor Ek haat groente 1. Die gesin sit aan tafel vir aandete. Worsies! Stoute Neels hou baie van worsies. O, nee 2. Groente! Moet ons groente kry, Mamma? vra Stoute Neels. Beslis, sê Mamma. Ag, nee, nie 3. blomkool nie! Ek haat blomkool! sê Neels. Skielik voel Stoute Neels ʼn koue neus op sy knie. 4. Buks! Neels gee gou-gou vir Buks van sy wortels. Dan gee hy vir hom van sy blomkool. Buks 5. hou van groente! Hy vreet hulle op. Amper alles weg! Jy eet vanaand baie goed, Neels! sê 6. Mamma. Neels maak al sy groente klaar. Maar Buks wil nog hê. Hy blaf hard en probeer om op 7. Neels se skoot te spring. Nou toe, dis waarheen al jou groente is! sê Mamma. Gaan bed toe, 8. Neels! Geen nagereg vir jou nie! Ook nie vir Buks nie [Geskryf deur Sue Parfitt] 4.1 Skryf die MEERVOUDE van die volgende woorde neer. (2) a) bed b) tafel 4.2 Wat is die BASISWOORDE/STAMME van die volgende woord? (2) aandete 4.3 Skryf die sin met die nodige SKRYFTEKENS oor. (3) Oumas en oupas hou daarvan om vroeer as ons mas en pas wakker te word. 4.4 Skryf TWEE SELFSTANDIGE NAAMWOORDE persoonsname-uit die paragraaf neer. (2) 4.5 Gebruik die VOEGWOORD tussen hakies om een saamgestelde sin te maak. (2) Neels gee gou-gou vir Buks van sy wortels. Hy gee vir hom van sy blomkool. (en) 8 van 9
4.6 Gee die korrekte vorm van die DEELWOORDE tussen hakies. (2) a) Dit was ʼn (pret) ervaring om pannekoek te bak. b) Die (gil) meisie wou nie koffie drink nie. 4.7 Skryf die eerste VOORNAAMWOORD in reël 5 neer: (1) 4.8 Skryf die sin oor in die INDIREKTE REDE. (2) Ek haat blomkool! sê Neels. 4.9 Skryf die volgende sinne oor in die ONTKENNENDE VORM. a) Stoute Neels hou baie van worsies. (1) b) Jy moet jou groente eet! (2) 4.10 Onderstreep die korrekte antwoord tussen hakkies. (1) Die drie kolletjies aan die einde van die paragraaf(reël 8) word ʼn (bestelteken / beletselteken) genoem. 4.11 Vul die regte VOORSETSEL in. (3) a) Jy kry resepte ʼn resepteboek. b) Hy haal die suiker die kas. c) Die gesin sit tafel vir aandete. TOTAAL AFDELING B 23 GROOTTOTAAL 60 9 van 9
ALGEMENE ONDERWYS EN OPLEIDING MEMORANDUM AFRIKAANS HUISTAAL VRAESTEL 2 EERSTE SESSIE JUNIE 2015 GRAAD 6 AANTAL BLADYE: 3 PUNTE: 60 TYD: 1 UUR
AFRIKAANS HUISTAAL MEMORANDUM GRAAD 6 JUNIE 2015 VRAAG VERWAGTE ANTWOORDE PUNTE AFDELING A: BEGRIPSLEES VRAAG 1 1.1 Kaldi was n bokwagter. / Kaldi het bokke opgepas 1 1.2 Uit nuuskierigheid wou Kaldi aan die bessies proe 1 1.3 rooi bessies, pitte, gedroog. 3 1.4 energie 1 1.5 Die geskiedenis van koffie is die hoofgedagte van die teks. 1 1.6 c) hy het vir enige iets kans gesien. 1 1.7 Wanneer die bessie rooi is kan dit gepluk word. 1 1.8 Onwaar Kaldi het kort voor lank saam met die bokke gedans 2 1.9 Mening 1 1.10 Die monnike het die koffie gebruik om hulle wakker te hou gedurende die lang ure wanneer hulle bid. 1 1.11 Leerders se eie antwoord. 2 (15) VRAAG 2: POËSIE 2.1 Drie/3 1 2.2 a) sleg b) beskuit 2 2.3 a) paarrym 1 2.4 Vir koffie en beskuit 2 2.5 alliterasie 1 2.6 Vir n kop vol kwaad en vir jig in jou tone 2 2.7 a) koppie b) kwaaiste 2 2.8 Koffie vir die Kwale 1 (12) VRAAG 3 VISUELE TEKS 3.1 n Deurmekaar oggend? 1 3.2 Uitroepsin 1 3.3 Op die hoek van Kerk- en Staanstraat. 2 3.4 n Vars kolwyntjie. 1 2 van 3
AFRIKAANS HUISTAAL MEMORANDUM GRAAD 6 JUNIE 2015 3.5 Drink eers n koppie koffie. 1 3.6 Bv: Jy gaan n lang/moeilike dag hê sonder koffie. Die dag sal net te veel vir jou wees sonder koffie. (Enige soortgelyke antwoord) 2 3.7 kof fie win - kel 2 (10) TOTAAL AFDELING A: 37 AFDELING B: TAAL IN KONTEKS VRAAG 4 4.1 a) beddens b) tafels 2 4.2 aand eet 2 4.3 Oumas en oupas hou daarvan om vroeër as ons ma s en pa s wakker te word. 3 4.4 Buks, Neels 2 4.5 Neels gee gou-gou vir Buks van sy wortels en blomkool. OF Neels gee gou-gou vir Buks van sy wortels en sy blomkool. 2 4.6 a) prettige b) gillende 2 4.7 Hy 1 4.8 Neels sê dat hy blomkool haat 2 4.9 a) Stoute Neels hou nie baie van worsies nie. 3 b) Moenie jou groente eet nie! OF Jy moenie jou groente eet nie. 4.10 beletselteken 1 4.11 a) in b) uit c) aan 3 (23) TOTAAL AFDELING B 23 GROOTTOTAAL 60 3 van 3