DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017

DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 INFORMATIE VOOR SCHOLEN DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 1 Staatsexamens Centrale Eindtoets Nederlands VO primair onderwijs als tweede taal

Leerlingen moeten straks in de brugklas denken: dit niveau past echt bij me. Met de juiste inzet sluit dit niveau aan bij mijn talenten. Klaas Veltman Directeur CBS Eben Haëzer DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 2 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 3

01 De Centrale Eindtoets, een overzicht p. 8 04 Keuze voor de digitale Centrale Eindtoets p. 20 07 Spoorboekje 2016-2017 p. 28 02 Het schooladvies p. 12 05 Kwaliteit van de Centrale Eindtoets p. 22 08 Meer informatie p. 30 03 Wel of niet meedoen? p. 16 06 Adaptieve Centrale Eindtoets p. 24 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 4 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 5

Afronding van 8 jaar basisonderwijs Voor alle leerlingen van groep 8 in het reguliere basisonderwijs is het verplicht om een eindtoets po te maken. 1 Een eindtoets po geeft een advies best passend brugklastype naast het schooladvies. Scholen voor voortgezet onderwijs mogen de toelating van leerlingen niet laten afhangen van het resultaat van een eindtoets po. Het schooladvies is leidend. De overheid stelt aan scholen de Centrale Eindtoets beschikbaar. Scholen kunnen ook kiezen voor een andere eindtoets po die door de minister is toegelaten. Het College voor Toetsen en Examens (CvTE) is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Centrale Eindtoets. De Centrale Eindtoets wordt in samenwerking met Stichting Cito gemaakt. Voor wie Deze brochure is bedoeld voor schoolleiders, leerkrachten en onderwijsondersteuners. In deze brochure leest u over de Centrale Eindtoets. 1 Hierop zijn uitzonderingen. Zie hiervoor hoofdstuk 3. DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 6 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 7

De Centrale Eindtoets, een overzicht Een eindtoets po meet de kennis van leerlingen op het gebied van taal en rekenen. In dit hoofdstuk wordt belangrijke informatie over de Centrale Eindtoets op een rij gezet. Nederlandse taal, rekenen en wereldoriëntatie De Centrale Eindtoets bestaat uit twee verplichte onderdelen: Nederlandse taal en rekenen. Daarnaast kunnen scholen kiezen voor het facultatieve onderdeel wereldoriëntatie. De Centrale Eindtoets duurt 6 uur, verdeeld over drie dagdelen. Het onderdeel wereldoriëntatie wordt ook op deze drie dagdelen afgenomen. Dit onderdeel duurt 40 minuten extra per dagdeel. Twee niveaus: eindtoets B en eindtoets N De Centrale Eindtoets taal en rekenen is er op twee niveaus: eindtoets B (Basis) en eindtoets N (Niveau). 2 Beide niveaus hebben dezelfde onderdelen en hetzelfde aantal opgaven. De eindtoets N is bestemd voor leerlingen van wie verwacht wordt dat ze het beste passen in een brugklastype basisberoepsgerichte leerweg of kader beroepsgerichte leerweg. De eindtoets B is bestemd voor leerlingen waar het vervolgadvies brugklastype gemengde/theoretische leerweg of hoger zal zijn. Het onderdeel wereldoriëntatie is in principe geschikt voor alle leerlingen en wordt op één niveau afgenomen. Referentieniveaus taal en rekenen De Centrale Eindtoets toetst de inhoud van de taaldomeinen lezen en taalverzorging en van alle rekendomeinen binnen de referentieniveaus. De toets meet welk referentieniveau (1F/1S/2F) een leerling beheerst. De referentieniveaus geven aan wat leerlingen moeten kennen en kunnen op het gebied van taal en rekenen op belangrijke momenten in hun schoolloopbaan. Het doel van de referentieniveaus is om het taal- en rekenonderwijs in de verschillende onderwijssectoren po, vo en mbo beter op elkaar laten aansluiten en de taal- en rekenvaardigheden van de leerlingen te verbeteren. Meer informatie over referentieniveaus taal en rekenen leest u op www.taalenrekenen.nl. 2 Met de komst van de adaptieve Centrale Eindtoets in 2018 vervalt het onderscheid in niveau N en B (zie ook hoofdstuk 6). DE CENTRALE EINDTOETS IN 2015 8 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 9

Wereldoriëntatie In de voorgaande jaren deed 70% van de scholen mee aan het onderdeel wereldoriëntatie. Het onderdeel wereldoriëntatie bestaat uit 90 opgaven evenredig verdeeld over de onderwerpen aardrijkskunde, geschiedenis en natuur & techniek. Dit zijn onderwerpen waarin mens en samenleving centraal staan en die mede daarom een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van een kind in de maatschappij. Het facultatieve onderdeel wereldoriëntatie telt niet mee in het resultaat voor het advies over het best passend brugklastype. Papier of digitaal Scholen kunnen kiezen voor de Centrale Eindtoets op papier of voor de digitale versie. Ook het facultatieve onderdeel wereldoriëntatie kan zowel op papier als digitaal afgenomen worden. Scholen kunnen (per leerling) kiezen voor de Centrale Eindtoets op papier of voor de digitale versie. De onderwerpen, de volgorde van de taken en het aantal opgaven van de papieren en de digitale Centrale Eindtoets zijn hetzelfde. De opgaven zelf zijn wel verschillend. Tijdens het inhaalmoment (tweede afnamemoment) kan de Centrale Eindtoets alleen digitaal worden afgenomen (zie ook hoofdstuk 4). Afnamedagen De Centrale Eindtoets wordt jaarlijks in de wettelijke periode afgenomen op drie opeenvolgende schooldagen. Het inhaal moment (voor leerlingen die de eerste afname (deels) gemist hebben) vindt plaats vanaf de eerste week na de eerste afname tot en met uiterlijk vijf weken erna. Voor de afname in 2017 gelden de volgende afnamedata: De papieren Centrale Eindtoets wordt afgenomen op: dinsdag 18, woensdag 19 en donderdag 20 april De digitale Centrale Eindtoets wordt afgenomen van: dinsdag 18 tot en met vrijdag 21 april en van maandag 1 tot en met vrijdag 12 mei Leerlingen die tijdens de reguliere afnamedagen ziek waren, kunnen de Centrale Eindtoets digitaal inhalen in de periode van 1 mei tot en met 2 juni. Portal De portal van de Centrale Eindtoets is een digitaal platform voor scholen die deel (willen) nemen aan de Centrale Eindtoets. Iedere school krijgt via een brief een uniek inlogaccount voor portal.centraleeindtoetspo.nl. Na activering van het account kan een school zich inschrijven op de portal voor de Centrale Eindtoets 2017 (inclusief de aangepaste versies). Diverse handleidingen over de Centrale Eindtoets en de leerling- en schoolrapportages worden ook beschikbaar gesteld via de portal. Inschrijving afname 2017 De Centrale Eindtoets van het CvTE en de andere door het ministerie van OCW toegelaten eindtoetsen po worden kosteloos ter beschikking gesteld. De inschrijving voor deelname aan de Centrale Eindtoets is mogelijk vanaf 1 december 2016 via de portal van de Centrale Eindtoets. Via het inschrijfformulier geeft de school aan hoeveel leerlingen de Centrale Eindtoets B en hoeveel leerlingen de Centrale Eindtoets N gaan maken, en of ze dat op papier of digitaal doen. Ook kan via het inschrijfformulier gekozen worden voor aangepaste versies van de Centrale Eindtoets (zie hoofdstuk 3). Daarnaast kan aangegeven worden hoeveel leerlingen het onderdeel wereldoriëntatie gaan maken. Rapportage Enkele weken na afname van de Centrale Eindtoets ontvangt uw school voor iedere leerling een leerlingrapport op papier. De leerlingrapporten zijn via de portal van de Centrale Eindtoets al eerder digitaal beschikbaar. Het leerlingrapport bevat de standaardscore met daaraan gekoppeld advies best passend brugklastype. Tevens bevat het rapport de score per toetsonderdeel (taal, rekenen, wereldoriëntatie) en de beheersing van de referentieniveaus. Daarnaast krijgt uw school via de portal ook de beschikking over diverse rapportages op schoolniveau. De schoolrapportages bevatten een overzicht van de resultaten van alle leerlingen die dat jaar op uw school de Centrale Eindtoets hebben gemaakt. U krijgt met deze rapportages onder andere zicht op hoe de resultaten op uw school zich verhouden tot het landelijk gemiddelde. De Centrale Eindtoets van 2017 zal in grote lijnen vergelijkbaar zijn met de Centrale Eindtoets van 2016. Qua inhoud zullen de onderdelen gelijk zijn aan de onderdelen die getoetst werden in de Centrale Eindtoets 2016. De papieren Centrale Eindtoets zal in tegenstelling tot in 2016 in kleur, in één kolom en lettergrootte 12 worden weergegeven. Met deze nieuwe opzet verdwijnt de vergrote versie als aangepaste versie van de Centrale Eindtoets. DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 10 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 11

Het schooladvies Met de invoering van de verplichte eindtoets po is het schooladvies leidend geworden bij de plaatsing van leerlingen in het voortgezet onderwijs. De eindtoets levert een onafhankelijk en objectief tweede gegeven op naast het schooladvies. Schooladvies Elke leerling in groep 8 van de basisschool krijgt van de school voor 1 maart een schriftelijk schooladvies. Hierin staat welk type voortgezet onderwijs het beste bij de leerling past. De school kijkt daarvoor naar leerprestaties, aanleg en de ontwikkeling tijdens de hele basisschoolperiode. Naast dit schooladvies komt er voor alle leerlingen in Nederland een zogenoemd objectief tweede gegeven bij, in de vorm van een resultaat op de Centrale Eindtoets of een andere eindtoets po met een advies voor het best passend brugklastype. Heroverweging schooladvies Het schooladvies is leidend bij de plaatsing van leerlingen in het voortgezet onderwijs. Als een leerling de eindtoets po beter maakt dan verwacht, moet de basisschool het schooladvies heroverwegen. De basisschool is verantwoordelijk voor deze heroverweging, bij voorkeur in overleg met de ouders/verzorgers. De heroverweging kan leiden tot een wijziging in het schooladvies, maar de school kan er ook voor kiezen om bij het oorspronkelijke schooladvies te blijven. Soms is het resultaat van de eindtoets po juist minder goed dan verwacht. In dat geval mag de basisschool het schooladvies niet aanpassen. Betrouwbaar advies De uitkomst van een eindtoets po moet een goede voorspeller zijn voor succes in het vervolgonderwijs. Het doel van de Centrale Eindtoets is dan ook: zoveel meten als nodig is om aan het einde van de toets een zo betrouwbaar mogelijk advies te geven over het best passend brugklastype voor een leerling én de beheersing van de referentieniveaus. De resultaten van de Centrale Eindtoets laten zien dat de Centrale Eindtoets een betrouwbaar objectief tweede gegeven is, mede doordat de toets voortbouwt op de Eindtoets Basisonderwijs van Cito. Deze toets heeft ruim 45 jaar bewezen een goede voorspeller te zijn van het best passend brugklastype per leerling. Uit doorstroomonderzoek blijkt 80% van de leerlingen een paar jaar later op het geadviseerde vervolgonderwijs te zitten. DE CENTRALE EINDTOETS IN 2015 12 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 13

Iedere toetsdag van de Centrale Eindtoets start met een aantal makkelijke(re) opgaven. Na deze relatief gemakkelijke start worden per toetsdag makkelijke en moeilijke opgaven afgewisseld. Een opgave is nooit voor alle leerlingen makkelijk of moeilijk. Makkelijke(re) opgaven zijn opgaven die door meer dan 75% van de leerlingen goed zijn beantwoord. Dat is gebleken uit de proeftoetsen die eerder met dezelfde opgaven zijn gehouden. Door de wisselende moeilijkheidsgraad in de Centrale Eindtoets kan het niveau van de leerling betrouwbaar worden vastgesteld. Door deze afwisseling worden leerlingen blijvend uitgedaagd en blijven ze gemotiveerd tijdens de toets. Veel meten komt de betrouwbaarheid van een eindtoets ten goede. Hierdoor krijgt de leerling een diepgaande analyse van zijn/haar vaardigheden. Met de Centrale Eindtoets worden de referentieniveaus op precies dezelfde wijze gemeten als bij de rekentoets en de centrale examens in het vo en mbo. Zo is gedurende de schoolcarrière van een leerling een betrouwbare analyse te maken van zijn/haar ontwikkeling op taal en rekenen. De Centrale Eindtoets is daarmee het eerste ijkpunt voor een leerling van een doorlopende leerlijn van po-vo-mbo tot toegang tot het hoger onderwijs. DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 14 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 15

Wel of niet meedoen? Het is wettelijk geregeld dat alle leerlingen in het laatste jaar van de basisschool een eindtoets po maken. Hierop zijn echter uitzonderingen. Deelname niet altijd verplicht Sommige leerlingen vallen onder de ontheffingsgrond van de eindtoets po. Voor onderstaande groepen leerlingen is het maken van een eindtoets po wettelijk niet verplicht. Deze leerlingen mogen wel deelnemen aan de Centrale Eindtoets. Zeer moeilijk lerende leerlingen. Meervoudig gehandicapte leerlingen voor wie het zeer moeilijk lerend zijn een van de handicaps is. Leerlingen die vier jaar of korter in Nederland zijn en om die reden de Nederlandse taal onvoldoende beheersen. SO en SBO Leerlingen op scholen voor speciaal onderwijs (so) en speciaal basisonderwijs (sbo) zijn in 2017 nog niet verplicht om deel te nemen aan een eindtoets. Het ministerie van OCW zal op termijn informatie geven over de verplichting voor so en sbo. Het CvTE nodigt alle scholen uit om kosteloos deel te nemen aan de Centrale Eindtoets en samen met het CvTE in gesprek te gaan over wat nodig is voor een goede toetsafname voor het so en sbo. Aangepaste afname Leerlingen die in het regulier basisonderwijs niet onder de ontheffingsgrond vallen en onderwijs met speciale ondersteuningsbehoeften volgen, zijn vanuit de wet niet uitgezonderd van deelname aan de eindtoets po. Iedere leerling is uniek en het is voor iedere leerling waardevol om een betrouwbaar advies te krijgen. Daarom is de Centrale Eindtoets er in verschillende vormen en heeft het ook aangepaste versies voor leerlingen die speciale ondersteuning nodig hebben. En als dat niet voldoende is, denkt het team van de Centrale Eindtoets mee over specifieke oplossingen. DE CENTRALE EINDTOETS IN 2015 16 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 17

Bij de Centrale Eindtoets worden de volgende aangepaste versies voor leerlingen met speciale ondersteuningsbehoeften aangeboden: een braille-versie, voor leerlingen met een visuele beperking; een pdf-versie voor leerlingen die slechtziend zijn waar de opgaven onder andere duidelijk gemarkeerd zijn; een audio-versie voor o.a. leerlingen met een leesbeperking (dyslexie) of een visuele beperking; een zwart-witversie op reguliere grootte, voor kleurenblinde leerlingen. De papieren Centrale Eindtoets wordt in kleur, 1 kolom en lettergrootte 12 afgenomen. Lettergrootte 12 is de internationale standaard bij teksten die geschikt zijn voor mensen met dyslexie. Daarom vervalt de vergrote versie van de Centrale Eindtoets op A3-formaat. De school heeft daarnaast de mogelijkheid om rekening te houden met de speciale behoefte van een leerling, bijvoorbeeld door tijdverlenging. De beslissing of een leerling een aangepaste versie krijgt, is aan de (directeur van de) school. Wanneer bovengenoemd aanbod niet passend is voor een leerling kan de school contact opnemen met het CvTE via info@centraleeindtoetspo.nl om te overleggen over een passende ondersteuning. DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 18 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 19

Keuze voor de digitale Centrale Eindtoets Scholen die voor de Centrale Eindtoets kiezen, kiezen zelf of hun leerlingen de toets op papier maken of digitaal. Wat houdt deze keuze in? Keuzemoment Vóór het eerste afnamemoment kiezen scholen voor de Centrale Eindtoets op papier of voor een digitale Centrale Eindtoets. De school bepaalt zelf voor welke versie van de Centrale Eindtoets wordt gekozen. Dat kan per leerling verschillend zijn. De onderdelen, de volgorde van de taken en het aantal opgaven van de papieren en de digitale Centrale Eindtoets zijn hetzelfde. De opgaven zijn wel anders, omdat de digitale Centrale Eindtoets gedurende een langere periode afgenomen kan worden dan de papieren versie. Systeemcheck Voor het afnemen van de digitale Centrale Eindtoets heeft een school voldoende computers nodig. De digitale Centrale Eindtoets 2017 kan alleen worden afgenomen op een desktopcomputer of laptop, niet op een tablet. Om de Centrale Eindtoets digitaal af te kunnen nemen, dient er van te voren een systeemcheck plaats te vinden. Met een systeemcheck wordt nagegaan of de computers en laptops op een school aan de eisen voldoen. Dit is nodig om problemen tijdens de afname te voorkomen. Zodra u uw school voor de digitale Centrale Eindtoets aanmeldt, krijgt u bericht over de procedure voor de digitale Centrale Eindtoets. Inhaalmoment Tijdens het inhaalmoment wordt de Centrale Eindtoets alleen digitaal afgenomen. Het inhaalmoment is bedoeld voor leerlingen die de eerste afname (deels) gemist hebben. Ook voor dit inhaalmoment dient een systeemcheck uitgevoerd te worden. DE CENTRALE EINDTOETS IN 2015 20 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 21

Kwaliteit van de Centrale Eindtoets De Centrale Eindtoets is een betrouwbare, onafhankelijke toets die een objectief tweede gegeven oplevert naast het schooladvies. Een hoge kwaliteit van de toets is daarvoor belangrijk. Scholen werken daaraan mee door mee te doen aan de proeftoets. Om tot een betrouwbaar advies voor best passend brugklastype te komen is het belangrijk om te weten of de Centrale Eindtoets van hoge kwaliteit is. Om ervoor te zorgen dat de Centrale Eindtoets aansluit bij de leerlingen en het gegeven onderwijs is het van belang om te weten wat er speelt op de basisscholen. De kracht van de Centrale Eindtoets is dat mensen uit de praktijk en deskundigen daar aan meewerken. Vakexperts en leerkrachten groep 7 en 8 ontwikkelen en stellen de opgaven onafhankelijk vast. Iedere opgave wordt daarom meerdere malen beoordeeld op zowel inhoud, psychometrie en kindvriendelijkheid. Proeftoets Behalve bij vakexperts en leerkrachten wordt ook bij leerlingen uit groep 8 getest of een conceptopgave de juiste kwaliteit heeft. Dit wordt bepaald door een proeftoets af te nemen op basisscholen. De proeftoets bestaat uit opgaven die op papier, digitaal of een mix van papier en digitaal worden afgenomen. Voor de proeftoetsen geldt dat de onderdelen en de opgaven typen vergelijkbaar zijn met die van de echte Centrale Eindtoets. De proeftoets vindt plaats in februari 2017 en kan voor leerlingen een goede voorbereiding zijn op de Centrale Eindtoets in april 2017. Na afloop van de proeftoets ontvangt de school een rapportage op groepsniveau. Iedere school kan zich via de portal van de Centrale Eindtoets opgeven voor de proeftoets in februari 2017. Ankeronderzoek Tijdens de afname van de Centrale Eindtoets in april 2017 voert het CvTE ook een ankeronderzoek uit. Ankeren is een procedure waarbij toetsen uit verschillende jaargangen op één schaal worden gebracht. Daardoor kunnen de resultaten van de Centrale Eindtoets over de jaren heen met elkaar vergeleken worden. Dat is in het belang van zowel de leerlingen als de scholen. Leerlingen hebben dan geen last van kleine schommelingen in de moeilijkheid van de Centrale Eindtoets. En voor scholen betekent het dat een wat moeilijker uitgevallen toets geen invloed heeft op de gemiddelde schoolscore. Een belangrijk onderzoek dus. Voor dit onderzoek kunt u uw school ook via de portal opgeven. DE CENTRALE EINDTOETS IN 2015 22 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 23

Adaptieve Centrale Eindtoets 1. Centrale Eindtoets vanaf 2018 De Centrale Eindtoets wordt tot en met 2017 afgenomen op twee niveaus. De leerkracht kiest dan op welk niveau een leerling de toets maakt. Volgens de wet moet een eindtoets po vanaf schooljaar 2017-2018 leerkrachtonafhankelijk zijn. De Centrale Eindtoets wordt in 2018 daarom in twee varianten aangeboden: de papieren Centrale Eindtoets op één niveau, die op de door het CvTE vastgestelde afnamedata wordt afgenomen; de digitale adaptieve Centrale Eindtoets die zich aanpast aan het niveau van de leerling. Deze toets is binnen de wettelijke periode voor een eindtoets po flexibel door de school af te nemen en wordt afgenomen in het computersysteem Facet (zie pagina 27). 2. De digitale adaptieve Centrale Eindtoets De digitale adaptieve Centrale Eindtoets is adaptief voor taal en rekenen. De toets is opgedeeld in toetsdelen. Op meerdere momenten in de toets wordt op basis van de score van de leerling het niveau van de toets bepaald. Hierdoor is het een toegankelijke toets op maat die uitdagend en motiverend is voor iedere leerling. Het niveau voor taal en rekenen wordt onafhankelijk van elkaar gemeten en biedt ruimte voor leerlingen met een disharmonisch profiel. Ook voor leerlingen uit het so en sbo en leerlingen met speciale ondersteuningsbehoeften is de digitale adaptieve Centrale Eindtoets zeer geschikt. 3. De voordelen op een rij Er zijn nieuwe aspecten bij de digitale adaptieve Centrale Eindtoets ten opzichte van de papieren Centrale Eindtoets, waardoor de digitale adaptieve Centrale Eindtoets veel voordelen biedt. De adaptieve Centrale Eindtoets is een toets op maat: toegankelijk voor iedere leerling ook in het speciaal (basis)onderwijs; uitdagend en motiverend voor iedere leerling; geschikt voor leerlingen met een disharmonisch profiel. een toets die meer differentieert: aan de onderkant en bovenkant van de vaardigheidsschaal <BB - VWO+; op het niveau van subdomeinen taal en rekenen; door naast meerkeuzevragen ook andere itemtypes aan te bieden. een toets die goed aansluit bij: de toenemende digitalisering van leermiddelen; de doorgaande leerlijn po-vo. DE CENTRALE EINDTOETS IN 2015 24 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 25

4. ICT en Facet Facet is een computertoets- en examensysteem, ontwikkeld door het CvTE in samenwerking met DUO. In Facet zijn in het vo en mbo al ruim één miljoen toetsen en examens afgenomen. Vanaf 2018 wordt ook de digitale adaptieve Centrale Eindtoets in Facet afgenomen. De digitale adaptieve Centrale Eindtoets wordt device-onafhankelijk. 3 Het CvTE zorgt daarbij dat de digitale adaptieve Centrale Eindtoets veilig is en dat leerlingen niet tijdens de toets bijvoorbeeld op internet kunnen. Ook het gedrag van de toets zal voorspelbaar zijn. De vraag zal er op een tablet niet opeens heel anders uitzien dan op een pc bijvoorbeeld. Om u te helpen snel zicht te krijgen op de randvoorwaarden die nodig zijn voor digitaal toetsen in Facet komt er een quickscan. Deze is in het najaar van 2016 beschikbaar via www.centraleeindtoetspo.nl. De quickscan maakt duidelijk wat u op school nog moet doen om de digitale adaptieve Centrale Eindtoets in 2018 goed te kunnen afnemen. 5. Samenwerking met het scholenveld Sinds 2016 wordt de digitale proeftoets van de Centrale Eindtoets afgenomen in Facet. Ook hebben leerlingen de kans om vooraf te oefenen in Facet. Zij kunnen hiermee alvast oefenen en ervaring opdoen met de digitale vaardigheden die nodig zijn. Al langere tijd praat het CvTE met scholen over wat zij nodig hebben om zich goed op de digitale afname in Facet voor te bereiden. Samen met DUO zorgt het CvTE ook voor ondersteuning daarbij. Wilt u hierover van gedachten wisselen met het CvTE, neem dan contact op via info@centraleeindtoetspo.nl. Meer informatie over de digitale adaptieve Centrale Eindtoets leest u op www.centraleeindtoetspo.nl. 3 De afname is mogelijk op Windows, Max en Linux computers als ook op Chromebooks en MS surface. Er is onderzoek gaande naar de mogelijkheden op Android 10 inch tablets (met muis en toetsenbord). Tevens is het CvTE in gesprek met Apple over de afspeelmogelijkheden van de digitale adaptieve Centrale Eindtoets op een Ipad. DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 26 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 27

Spoorboekje 2016-2017 Het spoorboekje voor de Centrale Eindtoets van het schooljaar 2016-2017 toont de belangrijkste data voor scholen. Scholen die zich inschrijven voor de Centrale Eindtoets worden in de loop van het schooljaar nader geïnformeerd. Datum 19 september 25 november 2016 Activiteit Inschrijving proeftoets februari 2017 1 december 2016 Start inschrijving Centrale Eindtoets april 2017 december 2016 april 2017 Scholen kunnen de bevestiging van hun inschrijving inzien via de portal van de Centrale Eindtoets 1 februari 2017 Sluiting inschrijving Centrale Eindtoets 2017 1 februari 28 februari 2017 maart 2016 april 2017 maart april 2017 Afname proeftoets 2017 Scholen ontvangen de Ouderkrant. Scholen ontvangen rapportages van de proeftoets. Scholen ontvangen toetsboekjes, antwoordbladen, aangepaste versies en de handleiding Afronden systeemcheck digitale Centrale Eindtoets door scholen 18, 19 en 20 april 2017 Papieren afname Centrale Eindtoets 2017 18 21 april en 1 12 mei 2017 Digitale afname Centrale Eindtoets 2017 20 en 21 april 2017 Insturen van antwoordbladen door de scholen 1 mei tot en met 2 juni 2017 Inhaalmoment Centrale Eindtoets 2017 (digitaal) 10 mei 2017 Leerlingrapportages beschikbaar op de portal van de Centrale Eindtoets 24 mei 2017 Schoolrapportages beschikbaar op de portal van de Centrale Eindtoets mei juni 2017 Scholen ontvangen de papieren leerlingrapportages DE CENTRALE EINDTOETS IN 2015 28 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 29

Meer informatie Het CvTE werkt bij de ontwikkeling van de Centrale Eindtoets nauw samen met andere partijen, die elk hun eigen taken en verantwoordelijkheden hebben. Het CvTE heeft veel ervaring met het maken van landelijke toetsen en examens. Zo is het CvTE bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de centrale examens in het voortgezet onderwijs (vo) die ieder jaar in het voorjaar worden afgenomen. Sinds 2015 is het CvTE ook verantwoordelijk voor de Centrale Eindtoets. In alle sectoren waar het CvTE verantwoordelijk is voor centrale examens of toetsen werkt het CvTE samen met deskundigen. Dat zijn bijvoorbeeld de opgavenmakers bij Cito, leerkrachten die in de commissies zitten die de opgaven beoordelen en vertegenwoordigers van de onderwijsraden (PO-Raad, VO-raad en MBO Raad). Met inbreng van mensen uit de praktijk bewaakt het CvTE de kwaliteit van centrale examens en toetsen. Zo ontstaat er een zo groot mogelijk draagvlak. Het College voor Toetsen en Examens (CvTE) is een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO). Het College bestaat uit vertegenwoordigers uit de verschillende werkvelden van het CvTE. Het College wordt ondersteund door een bureau. Wie doet wat? Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) Het ministerie van OCW is verantwoordelijk voor alle wetgeving rondom de verplichte eindtoets PO. Ook is het ministerie van OCW opdrachtgever van de Centrale Eindtoets. www.rijksoverheid.nl/ministeries/ocw College voor Toetsen en Examens (CvTE) Het CvTE biedt de Centrale Eindtoets aan en is verantwoordelijk voor de ontwikkeling ervan. www.hetcvte.nl Stichting Cito Stichting Cito ontwikkelt de Centrale Eindtoets onder regie van het CvTE. De deskundigheid van Cito ligt op het terrein van ontwikkelen en afnemen van toetsen en examens. www.cito.nl Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) DUO beheert in opdracht van het ministerie van OCW alle leerlinggegevens (BRON). Tevens is DUO verantwoordelijk voor de ontwikkeling en het beheer van Facet en de daarbij behorende logistieke processen voor de adaptieve Centrale Eindtoets. www.duo.nl en bit.do/facetinfo DE CENTRALE EINDTOETS IN 2015 30 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 31

Inspectie van het Onderwijs (IvhO) De inspectie heeft in het primair onderwijs de rol van toezichthouder en handhaver. De inspectie ziet toe op een correcte afname van de eindtoetsen po. De inspectie gebruikt de resultaten van de verplichte eindtoets po om de leerresultaten van de school vast te stellen en te beoordelen. www.onderwijsinspectie.nl PO-Raad en VO-raad De PO-Raad behartigt gemeenschappelijke belangen van schoolbesturen in het basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs. De VO-raad heeft als doel om de onderwijskwaliteit in het voortgezet onderwijs te bevorderen en scholen te ondersteunen bij de ontwikkeling van dit onderwijs. De PO-raad en VO-raad ondersteunen scholen bij een goede overgang van primair naar voortgezet onderwijs. http://www.nieuweregelgevingovergangpo-vo.nl/ Kennisnet Kennisnet is de publieke organisatie voor onderwijs die zorgt voor een landelijke ICT basisinfrastructuur, adviseert de sectorraden en deelt kennis met onder andere het primair onderwijs. https://www.kennisnet.nl/leren-ict/digitaal-toetsen/ Overige informatie? Naast deze brochure verstrekt het CvTE de komende maanden gerichte informatie aan scholen die kiezen voor deelname aan de Centrale Eindtoets 2017. Heeft u vragen of opmerkingen over deze brochure, dan kunt u deze mailen naar info@centraleeindtoetspo.nl Website Het CvTE informeert u over de Centrale Eindtoets via www.centraleeindtoetspo.nl. Informatie van het ministerie van OCW over de wetgeving rondom de Centrale Eindtoets en andere eindtoetsen po is te vinden op http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/toelating-middelbare-school/ verplichte-eindtoets-basisonderwijs Toetswijzer Meer informatie over de inhoud van de Centrale Eindtoets is vastgelegd in de toetswijzer. De toetswijzer is te vinden op www.centraleeindtoetspo.nl Colofon Redactie College voor Toetsen en Examens Teksten Margit van Aalst en Willemijn Leene Vormgeving en-publique.nl Fotografie Marijke Volkers Druk Xerox/OBT, Den Haag Oplage 12.000 Utrecht, september 2016 Met dank aan de Lorentzschool, Leiden DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 32 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 33

DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 34 DE CENTRALE EINDTOETS IN 2017 35

College voor Toetsen en Examens info@centraleeindtoetspo.nl www.centraleeindtoetspo.nl