Inleiding Koppeling Elementenmethode 1991 en STABU²-systematiek De Bond van Nederlandse Architecten BNA en de Stichting STABU hebben de handen ineengeslagen om te komen tot een koppeling tussen de Elementenmethode 1991 en de STABU²-systematiek. De NL/SfB Elementenmethode stelt ontwerpers in staat een totaal model te creëren, waarin functionele en architectonische uitgangspunten zijn vastgelegd en staan los van de later te besluiten technische oplossingen. De koppeling met de STABU²-systematiek maakt het mogelijk om snel en efficiënt de informatie over een bouwproject, vanaf het initiatief via ontwerp, bestek en realisatie, zowel bouwkundig als installatietechnisch op te stellen en te beheren. Met de bestaande, op de elementenindeling afgestemde calculatieprogrammatuur, kan hierbij snel en betrouwbaar de kostenraming worden opgesteld. Om tot de beoogde koppeling van de twee standaarden te komen, wordt de Elementenmethode 1991 in een nieuw jasje gestoken. De SfB-systematiek wordt in totaliteit gepubliceerd en afgestemd op Europese ontwikkelingen. Het bouwdeelniveau (tabel 1) wordt uitgebreid met definities van installaties en installatie-onderdelen. Dit in nauw overleg met Uneto-Vni. Daarnaast wordt bij de koppeling ook rekening gehouden met beheerders van onroerend goed, zoals woningcorporaties, zodat deze organisaties op efficiënte wijze onderhoudsprojecten kunnen definiëren en uitbesteden. Stichting STABU en de BNA streven ernaar de nieuwe publicatie en de koppeling met de STABU²-systematiek eind 2005 aan de markt ter beschikking te stellen. Hoewel er nog veel werk verzet moet worden om deze geïntegreerde standaard op de markt te brengen, zal tijdens de Internationale Bouwbeurs op de stand van de Stichting STABU (11.D.063) voor het eerst getoond worden hoe deze nieuwe standaard eruit zal zien. Hierbij zijn voorbeelden opgenomen die tonen welke extra mogelijkheden door deze koppeling voor de bouwnijverheid beschikbaar komen. Voordelen van deze koppeling: er komen elementgerichte bestekken op de markt; deze bestekken kunnen automatisch ingevoerd worden in elementgerichte calculatieprogramma s, dus sneller en efficiënter calculeren met minder kosten; veel logischer opbouw van projectinformatie via de vertaling van het programma van eisen naar beschrijvende eisen naar technische uitwerking volgens de STABU²systematiek; de mogelijkheid van specifieke bestekken voor onderhoud en beheer van onroerend goed; de mogelijkheid om elementgerichte bestekken automatisch om te zetten naar werksoorten volgens de STABU-hoofdstukken.
Technische toelichting Element (XX) Dit is het eerste niveau van decompositie van de faciliteiten (gebouwtypen) en ruimtes genoemd in tabel 0. Een Element is een (tot een bouwwerk behorend) functioneel object met een specifieke functie, gedefinieerd zonder de aard van de technische oplossing of constructiewijze. Variant - elementengroep (XX.X) Deze groep is het volgende niveau van decompositie met een specifiekere functie dan het element. Variant - element (STAGG) (XX.XX) Elke variant uit het Variant - elementengroep bestaat uit één of meerdere elementen die uniek zijn voor die betreffende Variant - elementengroep. Variant elementen zijn functionele componenten van varianten uit het Variant - elementengroep en geven eventueel een indicatie waaruit de technische oplossing in het Bouwdeel bestaat.
STABU Element nieuw. De koppeling tussen de voornoemde onderdelen van de Elementenmethode 1991 en de STABU²-systematiek zal worden aangebracht via de volgende twee nieuwe onderdelen die STABU voorbereidt. Bouwdeel (XX.XX).YY Dit is de fysieke oplossing van het functionele Variant element. Dit kunnen ook meerdere oplossingen zijn (dit niveau is een verzamelniveau). Tevens zal de onderhavige specificatie voorzien zijn van waardeoordelen over de desbetreffende technische oplossing (beschrijvende eisen). Het onderscheid tussen diverse bouwdelen wordt gemaakt op basis van de functie die het bouwdeel vervult dan wel op basis van een andere samenstelling. STABU maakt nieuwe bouwdelen die aansluiten op het Variant element. Bouwdeelcomponent (XX.XX).YY.YY Het Bouwdeelcomponent is de technische oplossing die aan specifieke voorwaarden voldoet. Tevens zal de onderhavige specificatie voorzien zijn van waardeoordelen over de desbetreffende technische oplossing (beschrijvende eisen). STABU maakt onderscheid in Bouwdeelcomponenten, te denken valt aan de soort verwerking/materialen/toepassingsgebieden of onderdelen. Deze worden in nauwe samenwerking met de Project- en Werkgroepen van STABU opgesteld. Als deze Bouwdeelcomponenten eenmaal zijn vastgesteld worden ze NIET meer gewijzigd omdat deze namen en coderingen gebruikt zullen worden in de software van derden (calculatie/informatie/tekeningen). Bestekposten (STABU² bestand) gekoppeld aan Bouwdeelcomponent Deze bestekposten (kortteksten STABU²-systematiek) kunnen uit meerdere hoofdstukken zijn geselecteerd en worden gekoppeld met een Bouwdeelcomponent, deze zijn meestal opgebouwd uit: (R-specificaties) Werkzaamheden R-specificaties betreffen specificaties m.b.t. resultaten d.w.z. eisen met betrekking tot de verwerking van de bouwstof en de kwaliteit van deze verwerking. De beschrijving van een resultaat wordt in de vorm van voltooid deelwoord gegeven, bijvoorbeeld: geschroefd, genageld, gebeugeld, etc. (B-specificaties) Producten B-specificaties betreffen bouwstoffen d.w.z. materialen of producten. In de B-specificatie worden de eigenschappen/kenmerken die aan de bouwstof zelf zijn gesteld opgenomen.
Voorbeeld Bouwkunde uitwerking raamkozijn Gegeven deel uit de Elementenmethode: ELEMENT (31) BUITENWANDOPENINGEN VARIANT-ELEMENTGROEP (31.2) BUITENWANDOPENINGEN; GEVULD MET RAMEN omschrijving verzameling van met ramen en raamkozijnen gevulde openingen in buitenwanden functie scheiding van binnen-/buitenruimten (akoestisch - beveiligend - klimatologisch - visueel) toetreding van daglicht en natuurlijke ventilatievoorziening inbegrepen benodigde materialen, arbeid, materieel en hulpconstructies: draai-, klep-, schuif-, tuimel-, taats- en overige typen ramen ventilatiekleppen en roosters in (raam)openingen randaansluitingsvoorzieningen lateien, dorpels en waterslagen vensterbanken en koven lateien, dorpels en waterslagen buitenzonweringen rolluiken en -verduisteringsvoorzieningen bevestigingsmiddelen en hang- en sluitwerken beveiligingsvoorzieningen bedieningen die één geheel vormen met een bepaald onderdeel beglazingen conserveringsbehandelingen afwerkingen uitgezonderd installatievoorzieningen aansluiting van geautomtiseerde bedieningen op technische installaties meeteenheid buitenwandopeningen worden gemeten in m²
VARIANT-ELEMENT (31.25) GEVULD MET RAMEN, COMBINATIERAMEN Gegeven deel uit een definitief PVE: Ontwerp: Buitengevel met raamkozijn van een verblijfsruimte op de eerste verdieping. Gebouw moet voldoen aan GIW-garantie en PolitieKeurmerk. Gemetselde buitengevel en gevelopeningen met houten kozijnen. Hout dient duurzaam ontwikkeld te zijn. Naar binnen te openen draaiende ramen, geluidwerende energiezuinige beglazing. Uitvoering raamkozijn te bepalen aan de hand van een voorbeeld-proefopstelling. Houten buitenkozijnen aan buitenzijde dekkend geschilderd in lichte heldere kleur, ramen in contrastkleur. Binnenzijde van houten buitenkozijnen gegrond. Borstwering binnenzijde te voorzien van vensterbankpanelen. Gevelopeningen aan onderzijde te voorzien van gemetselde raamdorpelstenen, passend bij metselwerk. Door STABU-Element is het voortaan mogelijk om deze eisen direct om te zetten in beschrijvingseisen die aan het element worden gekoppeld. Deze beschrijvingseisen zijn door STABU nieuw ontwikkeld.
Uitwerking op basis van PVE: BOUWDEEL (31.25) 01 RAAMKOZIJN, DRAAIVALRAAM Synoniem: draaikiepraam, raam. Locatie en omvang: - eerste verdieping vierde verdieping. - raam+kozijn <1,5 m². - inclusief stalen latei, waterslagen en vensterbank. Prestatie-eisen: - Bouwbesluit-eisen voor verblijfsruimten nieuwbouw. Producteisen: - Duurzaam geproduceerd hout. - SKH/KOMO attest-met-productcertificaat. - Inbraakwerend draai-valraambeslag. - HR++ geluidwerende beglazing. - 2 verfsystemen. - raamdorpelsteen volgens monster. - vensterbankpaneel. Esthetische eisen: - wit gelakt draaivalraam beslag. - 2 kleuren schilderwerk. - uitvoering volgens proefmonster. Indien men nog specifieker dit raam wil beschrijven (de keuze valt op een houten raam) dan zien de beschrijvingseisen er als volgt uit: (31.25) 01 01 RAAMKOZIJN, DRAAIVALRAAM, HOUT Synoniem: draaikiepraam hout, raam hout. Locatie en omvang: - hoogte boven maaiveld 4-16 m. - raam+kozijn <1,5 m². - inclusief stalen latei, waterslagen en vensterbank. Prestatie-eisen: - Sterkte en stijfheid (NEN 6702-01) (Pa): minimaal 1.500. - Luchtdoorlatendheid (Pa): minimaal 340. - Waterdichtheid (NEN 2778+w01) (Pa): minimaal 340. - Geluidwering (NEN 5077+a03) (db(a)): minimaal 20. - WBDBO (NEN 6068-04) (min): minimaal 30. Product-eisen: - Materiaal: hout met FSC-keurmerk-en-CoC-certificaat. - Kozijn en raam volgens BRL 0801-03. - U-waarde beglazing (NEN 1068+w04) (W/(m2.K)): kleiner of gelijk 1,2. - hang- en sluitwerk (BRL 3104+w97): klasse Zwaar. Esthetische eisen: - dekkende beits voor hout buiten in 2 kleuren. - grondverf voor hout binnen. - uitvoering volgens proefmonster.
Uitwerking bestekfase: STABU heeft ervoor gezorgd dat hier de koppeling met de bestaande STABU 2 kortteksten beschikbaar is. 25.32.31 Koudgewalste stalen latei 0. Koudgewalste stalen latei 4. Ruwbouw stelwerk metaalconstructie 5. Tekeningen 6. Statische berekening 30.32.11 Houten pui/kozijn 0. Houten pui/kozijn 3. Montage kozijnen 30.34.11 Houten raam 0. Houten raam 3. Afhangen raam 4. Kierafdichtingsprofiel 30.80.23 Tuimel-/taats-/draairaambeslag 0. Tuimel-/taats-/draairaambeslag 34.33.20 Meerbladig isolerend glas, beglazing met beglazingsprofielen 0. Meerbladig isolerend glas 1. Beglazing met beglazingsprofielen 4. Beglazings-/paneelvattingsprofiel 41.63.11 Muurafdekking in mortel, keramische vormtegel 0. Muurafdekking in mortel 1. Keramische vormtegel 4. Zetmortel 45.45.12 Paneelbekleding, hout/kunststof bekledingspaneel 0. Paneelbekleding 1. Hout/kunststof bekledingspaneel 46.31.10 Nieuwe ondergrond, hout, dekkend systeem 0. Nwe ondergr., hout, dekkend systeem 4. Grondverf, hout 5. Dekkende beits, hout
Uitwerking van korttekst 30.34.11: 30.34.11-a HOUTEN RAAM 0. HOUTEN RAAM (BRL 0801-03) Type: draaivalraam. Sterkte en stijfheid (Pa): minimaal 1.500. U-waarde (W/(m2.K)): 1,2. Inbraakwerendheid (weerstandsklasse): 2. Draairichting: naar binnen draaiend/vallend. Raamprofiel A32, afmeting (mm): 67x90. Profielsamenstelling: gevingerlast en gelamineerd. Houtsoort: noordeuropees naaldhout, FSC gecertificeerd. Hout moet duurzaam zijn geproduceerd. Oppervlaktebehandeling: - grondlaag: watergedragen laagdikte 120 µm. Toebehoren: - hang- en sluitwerk (BRL 3104+w97): klasse Zwaar, leveren onder KOMO-productcertificaat. Hout leveren met FSC-keurmerk (Forest Stewardship Council). Houten ramen leveren onder KOMO-attest-met-productcertificaat. 3. AFHANGEN RAAM In het werk pasmaken en monteren met alle benodigde hang- en sluitwerk. De naden tussen het kozijn en het raam moeten aan de volgende functionele eisen voldoen: - luchtdoorlatendheid (Pa): minimaal 340. - waterdichtheid (NEN 2778+w01) (Pa): minimaal 340. 4. RUBBER KIERAFDICHTINGSPROFIEL Type: rondgaand kaderprofiel, ingelaten. Materiaal: EPDM.
Voorbeeld uitwerking liftinstallatie Gegeven deel uit de Elementenmethode: ELEMENT (66) TRANSPORT VARIANT-ELEMENTGROEP (66.1) TRANSPORT; LIFTEN omschrijving verzameling van voorzieningen voor het verticaal transport van personen en goederen door middel van betreedbare liften functie gemechaniseerd verticaal transport van personen en goederen inbegrepen benodigde materialen, arbeid, materieel en hulpconstructies: bijkomende werken, waaronder bouwkundige voorzieningen elektrische liften hydraulische liften trapliften (voor gehandicapten) heftableaus (voor gehandicapten) elektrotechnische besturingsvoorzieningen om liften in groepen te laten functioneren uitgezonderd elektrische energievoorziening met inbegrip van de krachtstroom en verlichtingsaansluitpunten tot aan de hoofdschakelaars van de transportvoorzieningen noodstroom- en communicatie-aansluitpunten tot in de machinekamer ventilatie en verwarming van de machinekamer meeteenheid lifttransportvoorzieningen worden gemeten in aantallen, draagvermogen in kg en in aantallen stopplaatsen
VARIANT-ELEMENT (66.11) TRANSPORT; LIFTEN EN HEFTABLEAU S, ELEKTRISCHE LIFTEN Gegeven deel uit een definitief PVE: Ontwerp: Liftinstallatie Het gebouw moet zijn voorzien van een personenlift overeenkomstig NEN-EN 81-1 dan wel NEN-EN 81-2 met een vervoerscapaciteit van maximaal 8 personen en een hefsnelheid van tenminste 1 m/s. Op de begane grond en op elke verdieping moet minimaal 1 stopplaats aanwezig zijn. Door STABU-Element is het voortaan mogelijk om deze eisen direct om te zetten in beschrijvingseisen die aan het element worden gekoppeld. Deze beschrijvingseisen zijn door STABU nieuw ontwikkeld. Uitwerking op basis van PVE: BOUWDEEL (66.11) 01 ELEKTRISCHE PERSONENLIFT (NEN-EN 81-1:1998) Synoniem: Tractielift Locatie: Systeemopbouw: machinekamerloze kabeltractielift. Aantal personen (st.): 8. Hefvermogen (kg): 630. Aantal ritten/h (st.): 120. Nominale hefsnelheid (m/s): 1,6. Toelaatbaar stopverschil (mm): max. 5. Hefhoogte (m): max. 20. Aantal stopplaatsen (st.): 5. Aantal schachttoegangen (st.): 5. Aantal kooitoegangen (st.): 5. Aandrijving: frequentie geregelde liftmachine. Besturing: - besturingswijze: microprocessorbesturing. - oproepbesturing: op- en neerwaartse verzamelbesturing nabij de schachttoegangen. - ritbesturing: op- en neerwaatse verzamelbesturing in de liftkooi. Schakeling: - brandalarmschakeling - buitendienstschakeling Signalering: - ritsignalering: digitale richtingsaanduiding en standsignalering in de liftkooi. - storingssignalering
Indien men nog specifieker deze lift wil beschrijven dan zien de beschrijvingseisen er als volgt uit: Opmerking: in het voorbeeld is de verdere invulling slechts gedeeltelijk en ter indicatie opgenomen. (66.11)01.01 SCHACHTDEUR 80.35.11 SCHACHTDEUR BETREEDBARE LIFTKOOI 0. SCHACHTDEUR BETREEDBARE LIFTKOOI Uitvoeringsvorm: naar rechts openende tweedelige schuifdeur. Brandwerendheid Vrije doorgang (bxh) (mm): 900x2.100. Materiaal: plaatstaal. Deurafwerking: geverfd, kleur 4. LIFTMONTAGE, SCHACHTFRONT 5. SCHACHTTOEGANG, MUURKOPOMKLEDING 6. LIFTMONTAGE, MUURKOPOMKLEDING (66.11)01.02 SCHACHTTOEGANGBEDIENINGS-/MELDPANEEL 80.35.21 SCHACHTTOEGANG, BEDIENINGSPANEEL 0. SCHACHTTOEGANG, BEDIENINGSPANEEL 80.35.31 SCHACHTTOEGANG, MELDPANEEL 0. SCHACHTTOEGANG, MELDPANEEL (66.11)01.03 LIFTKOOI 80.31.11 BETREEDBARE LIFTKOOI 0. BETREEDBARE LIFTKOOI Kooivloer: - materiaal: staalplaat. - vloerbedekking: vinyl, kleur Kooiwanden: - materiaal: staalplaat. - afwerking: kunststofplaat Kooiplafond: - materiaal: staalplaat - afwerking: kunststofplaat 4. BETREEDBARE LIFTKOOI, KOOIDEUR 5. BETREEDBARE LIFTKOOI, VOORZIENINGEN 6. BETREEDBARE LIFTKOOI, INRICHTING 7. LIFTMONTAGE, KOOI 80.32.13 LIFTMONTAGE, GELEIDERS 0. LIFTMONTAGE, GELEIDERS 4. KOOI-/TEGENGEWICHTGELEIDER
(66.11)01.04 KOOITEGENGEWICHT 80.32.21 TEGENGEWICHT 0. TEGENGEWICHT 4. LIFTMONTAGE, TEGENGEWICHT 80.32.13 LIFTMONTAGE, GELEIDERS 0. LIFTMONTAGE, GELEIDERS 4. KOOI-/TEGENGEWICHTGELEIDER (66.11)01.05 KOOIOPHANGING 80.33.21 LIFTKABEL 0. LIFTKABEL 4. LIFTMONTAGE, KABELS 80.33.22 LIFTKETTING 0. LIFTKETTING 4. LIFTMONTAGE, DRAAGKETTING (66.11)01.06 LIFT REGEL- EN BESTURINGSKAST 70.52.20 REGEL- EN BESTURINGSINRICHTING, LAAGSPANNING 0. REGEL- EN BESTURINGSINRICHTING, LAAGSPANNING 4. MONTAGE SCHAKEL- EN VERDEELINRICHTING, LAAGSPANNING (66.11)01.07 ELEKTRISCHE LIFTMACHINE 80.33.11 LIFTMACHINE ELEKTRISCHE TRACTIELIFT 0. LIFTMACHINE ELEKTRISCHE TRACTIELIFT 4. LIFTMONTAGE, LIFTMACHINE (66.11)01.08 ELEKTRISCHE LEIDINGWEG LIFTINSTALLATIE 70.41.10 KABELGOOT 0. KABELGOOT 4. MONTAGE GEMEENSCHAPPELIJKE LEIDINGWEG 70.41.20 KABELLADDER 0. KABELLADDER 4. MONTAGE GEMEENSCHAPPELIJKE LEIDINGWEG 70.41.30 KABELBAAN 0. KABELBAAN 4. MONTAGE GEMEENSCHAPPELIJKE LEIDINGWEG 70.41.40 DRAADGOOT 0. DRAADGOOT 4. MONTAGE GEMEENSCHAPPELIJKE LEIDINGWEG 70.43.11 LEIDINGDOORVOERHULPSTUK 0. LEIDINGDOORVOERHULPSTUK 4. MONTAGE DOORVOERHULPSTUK
(66.11)01.09 LIFT SCHAKEL- EN VERDEELINRICHTING 70.52.10 SCHAKEL- EN VERDEELINRICHTING, LAAGSPANNING 0. SCHAKEL- EN VERDEELINRICHTING, LAAGSPANNING 4. MONTAGE SCHAKEL- EN VERDEELINRICHTING (66.11)01.10 ELEKTRISCHE LIFTLEIDING 70.62.10 ENERGIEKABEL, LAAGSPANNING 0. ENERGIEKABEL, LAAGSPANNING 4. MONTAGE ELEKTRISCHE LEIDING 70.62.12 ENERGIEKABEL, LAAGSPANNING, AANLEG IN LEIDINGWEGEN 0. ENERGIEKABEL, LAAGSPANNING 1. AANLEG LEIDING IN LEIDINGWEGEN 4. MONTAGE ELEKTRISCHE LEIDING 70.63.10 INFORMATIEKABEL, ELEKTRISCH, SPECIFIEK 0. INFORMATIEKABEL, ELEKTRISCH, SPECIFIEK 4. MONTAGE ELEKTRISCHE LEIDING 70.63.12 INFORMATIEKABEL, ELEKTRISCH, SPECIFIEK, AANLEG LEIDING IN LEIDINGWEGEN 0. INFORMATIEKABEL, ELEKTRISCH, SPECIFIEK 1. AANLEG LEIDING IN LEIDINGWEGEN 4. MONTAGE ELEKTRISCHE LEIDING (66.11)01.11 LIFT-AANDUIDINGS-/OPSCHRIFTPLAAT 80.80.12 NAAM-/NUMMER-/SYMBOOLPLAAT 0. NAAM-/NUMMER-/SYMBOOLPLAAT (66.11)01.12 HULPWERKTUIG LIFTINSTALLATIE 80.80.11 HULPWERKTUIGEN LIFTINSTALLATIE 0. HULPWERKTUIGEN LIFTINSTALLATIE