Maritiem Aktueel Stichting Promotie Maritieme Tradities Postbus 37670, 1030 BH Amsterdam E-mail: promotiemaritiem@xs4all.nl Postbank 5578761, Inschr. K.v.K. 41174157 IBAN : NL 55 ING0005578761 2010, no. 1
Wie zijn wij? Stichting Promotie Maritieme Tradities Opgericht op 22 september 1994 Inschrijfnummer KvK 41174157 te Amsterdam Onze voornaamste doelstellingen zijn: Het bewaren van het culturele en materiële erfgoed van de Koninklijke Marine. Het bevorderen van de belangstelling voor het veelzijdige maritiem gebeuren. Het versterken van de band tussen allen die het maritieme gebeuren een warm hart toedragen. Het organiseren van reünies ten behoeve van oud opvarenden van Hr.Ms. schepen en inrichtingen. Het ondersteunen van andere maritieme instellingen in de ruimste zin. Dit willen wij bereiken door: Het werven van donateurs, die door een jaarlijkse bijdrage helpen de exploitatie mede mogelijk te maken. Het benaderen van bedrijven, die bereid zijn als sponsor op te treden in de vorm van financiële of materiële steun. Het aanvragen van financiële steun van de overheid cq. subsidieverstrekkers. Het aanboren van kennis bij belangstellenden, waaronder oud opvarenden. Zij kunnen bijdragen aan het in stand houden van de schepen. Het uitgeven van maritieme boeken. Ons website actueel te houden die u altijd kunt raadplegen: www.mahu880.nl. Sinds oktober 2003 zijn wij in het bezit van de Hr.Ms. Mahu, een ondiepwatermijnenveger van de Van Straelenklasse en het landingsvaartuig de L9512. Ter ondersteuning geven wij regelmatig een informatief magazine uit onder de naam: MARITIEM AKTUEEL, of indien nodig een Nieuwsbrief. Tegen een minimale bijdrage van 15,00 per jaar verzenden wij deze naar onze donateurs. Advertentie bijdragen op aanvraag. Losse verkoop 3,50. WORD DONATEUR EN HELP MEE ONZE DOELEN TE VERWEZENLIJKEN! Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen verveelvoudigd worden door druk, kopie, fotografie, film, internet of enige andere wijze of gebruikt worden voor andere doeleinden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het bestuur van de stichting Promotie Maritieme Tradities. 2
COLOFON Bestuur stichting Promotie Maritieme Tradities: Voorzitter/Secretaris: G.J. Abels. Tel.: 06-13083431, e-mail: abels.hans@gmail.com Algemeen: R. Goldsteen. Tel.: 06-51981558, e-mail: rob@goldsteen.com Penningmeester/Coördinator schepen: Nautische zaken: W.C. Neugebauer. P. Aberkrom. Tel.: 06-12313443, e-mail: wneuge@chello.nl Tel.: 06-51161160, e-mail: p.aberkrom@xs4all.nl P.R. ABDA Fleet: E. Smit. Tel.: 06-53179401, e-mail: froukje-erik@planet.nl P.R. Buitenland: R.W.F. Kortenhorst. Beschermheer stichting Promotie Maritieme Tradities: Commandeur ir. C. Boelema Robertus Donateursadministratie: Beheer website: Redactie Maritiem Aktueel: G.J. Voogd. F. van der Wal. A. Neugebauer. INHOUDSOPGAVE Omslag: De MAHU in de haven van Wijk bij Duurstede WIE ZIJN WIJ pag. 2 COLOFON pag. 3 NIEUWE DONATEURS pag. 4 VAN DE VOORZITTER pag. 5 VAN DE REDACTIE / ADRES EN ROUTEBESCHRIJVING MAHU pag. 6 VAN DE PENNINGMEESTER pag. 7 FRED S MARINEBELEVENISSEN, DEEL 10 pag. 8/9 ADVERTENTIES pag. 10 UIT DE VETPUT VAN DE MAHU pag. 11 BERICHT VAN ROB LANDZAAT pag. 12 BERICHT VAN DE VONKENTREKKER (ELEKTRICIEN) pag. 13 ONDERGANG VAN HET S.S. VAN OVERSTRATEN pag. 14-16 BEZOEK WIJK BIJ DUURSTEDE pag. 17 MEDEDELINGENBORD pag. 18-19 AMSTELBOTEL pag. 20 AANMELDINGSFORMULIER pag. 21 BESTELLIJST pag. 22 ADVERTENTIES pag. 23-24 3
Nieuwe donateurs Bericht van de man die de donateuradministratie regelt: Na het verschijnen van het vorige Maritiem Aktueel zijn de volgende mensen donateur geworden: F. Peters Amsterdam R. Neugebauer-Wustenhoff Amsterdam C. Persenaire Purmerend H. Wolleswinkel Aalsmeer R. Zandvoort Geldermalsen D.C. Blom Amsterdam B.L. van den Brink Deventer W. Stevens Purmerend F. Koning Vlaardingen A. Oord Amsterdam A. Engels Noordwijkerhout G. Bosman Kampen R. Steijger Zaandijk G.J. Veenemans Balhuizen Wangen an der Aare (Zwitserland) W.J. Stapelvoort Badhoevedorp F. de Jong Zaandijk P.C. Zetter Wijk bij Duurstede A. Hamer Spankeren P. Knist Wijk bij Duurstede E. Jansen Ermelo Allen hartelijk dank, Uw steun is enorm belangrijk voor ons. Voor eventuele fouten in namen, adressering, opzeggingen enz. kunt u contact opnemen met de donateuradministratie. Stichting P.M.T. T.a.v. G.J. Voogd Postbus 37670 1030 BH Amsterdam Email: job.voogd@upcmail.nl of gjvoogd@gmail.com Met vriendelijke groet, Job Voogd 4
Van de voorzitter Het eerste nummer van 2010. Een heel belangrijk nautisch jaar. Natuurlijk is daarbij SAIL in Amsterdam het grote evenement. Er wordt al heel lang over gepraat en een ieder leeft naar het moment van de opening toe. Als de tall ships vanuit IJmuiden richting Amsterdam komen varen, zullen er weer heel veel kijkers langs het Noordzeekanaal en de oevers van het IJ staan. Veel informatie kun je vinden op www.sail2010.nl en je kunt je ook aanmelden voor de Nieuwsbrief van SAIL. Dan word je op de hoogte gehouden van het reilen en zeilen van SAIL. Tijdens SAIL zal er ook een vaardag georganiseerd worden met donateurs. Maar 19 augustus is nog een paar maanden wachten en er gebeurt voor die tijd ook zo het één en ander. Op zaterdag 18 september organiseren we een donateursdag in Bronbeek. Natuurlijk weer met die geweldige RIJSTTAFEL. We proberen al onze donateurs van allerlei zaken zo goed mogelijk op de hoogte te houden, maar een mededeling per post verzenden kost al snel een kapitaaltje aan postzegels. Daarom vragen we aan onze donateurs of u ons uw e-mailadres wilt zenden. We kunnen dan indien nodig een nieuwsbrief maken en verzenden. Kost ons geen geld, alleen wat vrije tijd. Dus even een mailtje aan promotiemaritiem@xs4all.nl met uw e-mailadres en we kunnen u indien nodig van allerlei zaken op de hoogte houden. Mijn echtgenote is ernstig ziek en ligt sinds 4 maart jl. op de afdeling Intensive Care van het OLVG in Amsterdam. Genezing zal nog een heel lange tijd in beslag nemen. Daardoor heb ik helaas zeer weinig tijd voor de stichting, de MAHU en de L9512. Omdat ik zowel voorzitter als secretaris van de stichting ben, geeft dat natuurlijk problemen. Gelukkig hebben we Rob Goldsteen (een man met zeer veel bestuurservaring) bereid gevonden om gedurende de periode dat noodzakelijk is, waarnemend voorzitter te zijn. Hij heeft ook per direct zitting genomen in het bestuur van de stichting PMT. Schrijfwerk kan ik dan thuis doen op de momenten die mij uitkomen. Ik wil wel zoveel mogelijk betrokken blijven bij de stichting en zo af en toe als het lukt wat werkzaamheden aan boord van de MAHU en de L9512 doen. Er zijn nu vooral mensen nodig die een verfkwast kunnen vasthouden en wat tijd over hebben om aan boord van de MAHU te schilderen. Rest mij om u allen een geweldig nautisch jaar toe te wensen en hopelijk tot ziens aan boord van de MAHU of de L9512 en anders tijdens SAIL of in Bronbeek tijdens de donateursdag. Hans Abels 5
Van de redactie Dit is de eerste Maritiem Aktueel van 2010. Zoals de voorzitter al schrijft: een belangrijk nautisch jaar. Ook ik kijk uit naar SAIL dat in augustus plaatsvindt. De vrijwilligers zijn dagelijks druk doende de MAHU in optimale staat te brengen en houden om tijdens alle evenementen waaraan we willen deelnemen met trots het schip te kunnen laten zien. In deze uitgave treft u weer informatie en wetenswaardigheden over het reilen en zeilen rond de MAHU. Iedereen die bijdragen heeft geleverd voor deze Maritiem Aktueel weer heel hartelijk dank. Ook voor een volgende uitgave vraag ik een ieder alvast weer om kopij aan te leveren. Maakt u iets mee tijdens een bezoek aan het schip of hebt u iets te melden over verrichte werkzaamheden aan boord etc., u bent altijd welkom hierover iets te schrijven en aan mij te mailen: andrea1597@gmail.com. Ik wens u veel leesplezier. Andrea Neugebauer GEGEVENS STICHTING P.M.T.: Postadres: Postbus 37670, 1030 BH Amsterdam Postbanknummer: Algemeen: 5578761 of P.M.T. Evenementen: 4245373 Telefoon: 020-6343482 / 06-51161160 E-mail: promotiemaritiem@xs4all.nl of mahu880@gmail.com Website: www.mahu880.nl ADRES EN ROUTEBESCHRIJVING NAAR DE MAHU NDSM-pier nr. 1 1033 RG Amsterdam-Noord Als u een routeplanner gebruikt dan is het adres M.T. Ondinaweg. Met openbaar vervoer vanaf Amsterdam Centraal Station: Aan de IJ-zijde van het station met het pontje over naar het NDSM terrein, bij aankomst ziet u ons aan de linkerzijde liggen. (het eerste schip naast de IJ-kantine.) Wij zijn bereikbaar aan boord via e-mail: mahu880@gmail.com tel.nr. : 020-6343482 Er is bijna altijd iemand aan boord maar komt u van ver, belt of mailt u ons eerst even, dan zetten wij de koffie klaar. 6
Van de penningmeester/coördinator schepen Tijdens SAIL, van 19 t/m 23 augustus 2010, gaan we ook een vaardag organiseren voor onze donateurs. Hoe de dag eruit gaat zien en welke dag het zal worden en wat het allemaal gaat kosten is nu nog niet bekend. Eerst maar eens peilen wie van de donateurs mee wil varen. Opgeven dus d.m.v. een mailtje of een briefje. Schrijf er direct bij als je een voorkeur voor een bepaalde dag hebt. De eerste dag 19 augustus kan helaas niet. Zaterdag 18 september a.s. wordt er weer een donateursdag gehouden in Bronbeek (Arnhem). Wordt dus weer een gezellige dag en natuurlijk s middags een RIJSTTAFEL (met hoofdletters, weet u nog wel). De toegangsprijs is 15,00 per persoon. U kunt natuurlijk vast opgeven of en zo ja met hoeveel personen u komt. Een donateur mag altijd een introducé meenemen. OPROEP: Er zijn helaas nog donateurs die hun jaarlijkse bijdrage nog niet op onze rekening gestort hebben. Bent u dit vergeten of dacht u dat komt morgen wel. Alstublieft graag alsnog z.s.m. storten. We hebben het geld echt heel hard nodig om de schepen te onderhouden en nog mooier te maken. Dus uw jaarlijkse bijdrage op rekeningnummer: 5578761 t.n.v. Stichting PromotieMaritiemeTradities te Amsterdam. We hebben van Chris Caanen een mooi schilderij van de MAHU op zee gekregen. Formaat is 80 x 60 cm. We mogen dit schilderij verkopen aan de hoogste bieder. Dus wilt u het schilderij van de MAHU, doe een goed bod en wie weet hangt het binnenkort bij u thuis. Door dit schilderij te kopen maakt u dus verschillende mensen blij. Behalve u zelf dus, is Chris gelukkig dat het schilderij een mooie plek krijgt en de penningmeester van de stichting ook blij, want weer wat geld in de kas erbij. Er is al van alles verteld en geschreven over de Centrale verwarming aan boord van de MAHU. Er is van voor in het kabelgat tot achter inde stuurmachinekamer, verwarming. Het draagt ook bij tot een betere leefbaarheid aan boord. De vochtige kou is niet goed voor de botten, maar ook niet voor ons schip. Het is wel een heel werk geweest, maar we hebben wel wat. Piet Aberkrom 7
Fred`s Marine belevenissen deel 10 Een kleine terugblik. We gaan even terug naar Fred`s Marine belevenissen dl 1. Het is namelijk al de tiende Fred`s Marine belevenissen!! We schrijven dan voorjaar 2007. Het schip had (in 2005) nog niet op eigen kracht gevaren sinds de MAHU in het bezit is van het PMT. Tijdens de vlootdagen van 2005 heeft Piet Aberkrom ook aan mij medegedeeld dat ze willen varen. Nou, dat is een uitdagende opdracht geworden en het resultaat mag er zijn. 25 maart 2006 en 21 april 2006 zijn de beide hoofdmotoren gestart en is proefgedraaid met de schroeven. Alles werkte, zo ook de afstandsbediening van het gas geven van de motoren en het in en uit schakelen van de omkeer reductie kasten, de versnellingsbak zeg maar. Aan de kant liggend met extra trossen, door Leen vakkundig gemaakt en aangebracht, hebben wij enkele uren, enkele testen uitgevoerd. Nu was het de bedoeling om een proefvaart te maken en dat werd in het volgende werk weekend in mei uitgevoerd. Daarna zijn er nog enkele proefvaarten gemaakt en zo kom je ook tot een bemanning die ook vakkundig gaat en moet worden. De jaren daarop hebben wij verschillende trips gemaakt en deze zijn altijd goed en veilig verlopen. Natuurlijk kom je allerlei technische mankementjes en hiaten tegen maar dat is nou juist de uitdaging van de machinist. Het schip is dit jaar 50 jaar oud. Wij hebben vanaf de eerste dagen dat wij hebben proef gedraaid en proef hebben gevaren altijd heerlijk met het schip gevaren. Nu was ik in het begin de enige originele (van de mijnendienst) machinist. De groep machinisten bestaat nu uit 8 personen. Ik noem ze even op volgorde van het aan boord komen. Fred (ondergetekende), Ron, Antoine, Michel, Gerard, Fred (Buisman), Jacob en Wout. Fred model heeft een poosje meegedraaid maar kan vanwege drukte niet in het weekend. Jan Sprong, (van de Versendaal) komt ons ondersteunen met technisch advies maar is ook een vervent sleutelaar. Nu zul je zeggen, wat moet je nu met zoveel machinisten aan boord. Nou, ten eerste moet je 8
reserve`s hebben in de machinekamer en je moet ook op de brug een machinist hebben voor de bediening van de machinekamer. De machinisten ondersteunen ook de dekdienst daar waar nodig. Deze winter zijn er weer veel werkzaamheden uitgevoerd. Voor de winterstop hebben wij een overleg gehad en dan komen de vele werkzaamheden ten tafel. Deze werkzaamheden worden op een actielijst gezet en ook wie deze werkzaamheden uit gaan voeren. Tevens wordt gekeken wat de belangrijkheid is van de werkzaamheden en of er onderdelen besteld moeten worden. Dat is dus ook afgelopen winter gebeurd. Vele werkzaamheden zijn afgerond en er zijn er nog enkele te gaan. De grootste klus was wel het reviseren van de BB hulpmotor. Deze had last van water lekkage van een van de cilinders. Deze klus is geklaard door Rob en zoon Michel. De motor heeft al gedraaid maar de regulateur werkt niet naar behoren. Hier wordt natuurlijk nog de nodige aandacht aan besteed. Foto boven is de BB hulpmotor in oude staat. Goed zichtbaar is de regulateur met brandstof pomp. Wij hebben 20 maart jl. even proefgedraaid met de hoofd motoren. Van de BB hoofdmotor was het brandstof ontwaterings filter los geweest en dan is het brandstof systeem nooit helemaal lucht vrij. Het koste dus meerdere start pogingen om deze motor aan de praat te krijgen. Uiteraard is het gelukt en de motor loopt net als de SB hoofd motor, als een zonnetje. In het werkweekend van 17 april zijn wederom de hoofdmotoren en een hulpmotor gestart en zijn wij even een stukje het Noordzeekanaal op geweest om alles te testen, bemanning, machine`s en natuurlijk het schip, roer etc. Alles is veilig en wij kunnen ook deze zomer weer met vertrouwen tegemoet zien en zullen wij weer vele plezierige vaaruren maken. Wilt u reageren: fredmatemanvw@gmail.com 9
Advertenties Alfa diving: het duikbedrijf voor alle onderwaterwerkzaamheden Address: Plotterstraat 24 1033 RX Amsterdam P.O. Box 56678 1040 AR Amsterdam, The Netherlands Telephone +31 20 707 49 18 10 VOLGENDE KEER ZOU UW ADVERTENTIE HIER OOK KUNNEN STAAN
UIT DE VETPUT VAN DE MAHU De revisie van de Vulcankoppeling van de SB voortstuwingsinstallatie. Na het afgelopen vaarseizoen bleek dat de Vulcankoppeling van de SB voortstuwingsinstallatie aan een revisie toe was. De Vulcankoppeling is de flexibele koppeling tussen de tandwielkast en het stuwblok, waar achter weer de schroefas en schroef is gemonteerd. Eerst werd de flexibele koppeling verwijderd door Gerard Roll en mij en daarna moesten de pennen met de versleten rubbers uit de koppelinghelften getrokken worden. Hiervoor leenden we het gereedschap van het Zeekadetkorps Schiedam, welke ik zelf ooit had laten maken. Met dat gereedschap en hulp van Andre Vorstenbos van het Zeekadetkorps konden we de pennen er uittrekken en begon de eigenlijke revisie. Daar we zelf niet de beschikking hebben over een draaibank, bood Gerry Mans, welke ooit bij het GVB werkte, om de oude bussen en rubbers van de pennen af te draaien, waarna hij ook weer nieuwe bussen draaide om deze weer te laten vulcaniseren met nieuw rubber. Deze bussen werden in Schiedam bij Vita Cap gebracht om gevulcaniseerd te worden volgens tekening. Na het vulcaniseren van de bussen werden ze op de pennen gelijmd en konden we de pennen met de verrubberde bussen weer in de koppelinghelften lijmen en ook weer 24 uur laten harden. Nadat dat allemaal gebeurd was konden we eindelijk op zondag 28 maart de koppeling weer terugplaatsen en de bandjes, welke de kracht van de motor overbrengen, op druk brengen. Na het monteren van het geheel konden we alle gereedschap opruimen en was er weer een belangrijk onderdeel van de voortstuwingsinstallatie gereviseerd. Met dank aan Andre Vorstenbos en Gerry Mans die hier een bijzondere bijdrage hebben geleverd om de koppeling weer in goede staat te brengen. Jan Sprong 11
Berichtje van Rob Landzaat Zoals jullie weten zijn dit voor mij, en ook voor Hans, moeilijke tijden i.v.m. de ziektes van onze echtgenoten ik wil dan vanuit deze plaats mijn dank uitbrengen voor de enorme belangstelling en de kaarten naar Loes. Gelukkig kan ik mij aan boord nog een beetje nuttig maken en dat resulteerde er toe dat de centrale verwarming aan boord nu functioneert. Alleen moet een ieder er nog mee leren omgaan, hou de luiken en deuren gesloten als de verwarming brand of als de luiken toch open moeten draai de verwarming in die ruimte dan uit. Dat scheelt een hoop brandstof. Ik ben ook bezig geweest om in de stuurmachine een beetje orde te scheppen in chaos van schroeven die we hebben. Een dezer dagen gaan we er nog wat bergruimte bij maken om onze machines op te zetten. Deze zullen allemaal door ons gecontroleerd worden. Wat stuk is misschien repareren, zo niet dan weg ermee. Alle machines gaan weer in hun oorspronkelijke koffer terug en dan hopen we dat een ieder het netjes houdt. Op dit moment ben ik bezig met prijzen op te vragen i.v.m. de materialen die nodig zijn voor de overkapping van het achter schip. Die moet klaar zijn als we met Sail gaan varen, dus hopen we op wat hulp en als iemand nog wat bij kan dragen in de kosten. Schroomt U niet om wat in de pot te gooien. Rob Landzaat Tussen aanleveren van tekst en verschijnen van deze uitgave is Loes Landzaat op 16 april 2010 helaas overleden. 12
Berichtje van de vonkentrekker (de Prik, Elek.) Hier weer een stukje over gedane werkzaamheden. Michel kwam in het najaar met een nieuwe hydropomp, hij heeft hem afgelopen winter geheel nagekeken en weer in elkaar gezet. Toen kwam ik aan de beurt, er moest een kabel komen van 5 x 2.5, vanaf de aansluiting van de wal naar de hydropomp met daarbij benodigde schakelkast met thermische beveiliging en drukbeveiligingsschakelaar. Ben daar druk mee geweest en kreeg hulp van Albert, onze nieuwe medewerker. Toen alles klaar was getest en alles oké. Maar toen er mee gewerkt moest worden, deden zich allerlei problemen voor en werd de benodigde druk (150 bar) niet bereikt en stopte de pomp bij (135 bar). Na het werk-weekend met Jan Sprong en Willem de boel nog eens nagelopen en kwamen hoger uit, maar toch was er nog iets niet goed. Na nader onderzoek bleek de toevoerleiding van de voorraadtank bij de hydropomp te dun was in doorsnede waardoor de pomp te weinig olie kreeg om goed te functioneren. Rob Landzaat heeft de gehele toevoerleiding vernieuwd en goed aangesloten. De pomp werkt nu goed. Verder bezig geweest met het opnieuw bedraden van de controle-unit van de Buderus-verwarmingsketel, ook deze werkt goed. Noodverlichting geplaatst boven het trapgat naar het verblijf van de officieren en onder-officieren. Begonnen met het weer plaatsen van de veegverlichting aan de opbouw, deze moesten weg voor het vervangen van houtendelen van de opbouw. Dit gaat eventjes duren voor deze weer branden want ik moet daarvoor weer nieuwe kabels trekken door de hele opbouw. De 24 volts hydropomp is geheel nagekeken en schoongemaakt door Rob Landzaat. Zo dit was het voor deze keer, groetjes van Job Voogd. De 24 Volts 13
Piet Mahu 22 Januari 1942 Zoals bekend van de verhalen en het gegeven dat Piet Mahu de Bronzen Leeuw postuum ontving voor zijn reddingen van de overlevenden van het s.s.. van Overstraten en andere schepen in moeilijkheden, hier een verslag van de ondergang van de van Overstraten. De van Overstraten was een schip van de KPM ( 4482 Br. R. T. ) toen der tijd in Nederlands-Indië. Vele schepen hebben aan die maatschappij toebehoord. Van de zeker 140 schepen zijn er bij aanvang van de Oorlog, tot 7 maart 1942, 76 schepen verloren gegaan door torpedering vanaf Japanse onderzee boten. In totaal na de oorlog waren het er 96. 1000 opvarenden, bemanning, soldaten, en krijgsgevangenen, op die schepen waren gesneuveld verdronken of vermist. Het s.s. van Overstraten voer op het moment van de oorlogsverklaring aan Japan in de Java Pacific-lijn voor het gedeelte Java Brits Indië- Persische Golf en kwam op 21 december 1941 te Bombay aan. Alvorens de terugreis naar het nu gevaarlijke gebied te aanvaarden, trachtte de gezagvoerder zijn schip meer voor de oorlog uit te rusten. Maar bewapening was niet te krijgen en toen na wachten op orders, het schip op 16 januari 1942 vertrok, was slechts om de radiohut een extra wand gemaakt van cementplaten en een verbeterde uitkijkpost in de voormast aangebracht. Brugbescherming had men reeds voor het laatste vertrek van Java verkregen en te Colombo werd het schip nog uitgerust met een aan een staaldraad op te laten vlieger, die de aanvallen uit de lucht moest bemoeilijken. Alles verliep goed tot de middag van de 22 ste Januari1942 tegen half vijf. De gezagvoeder bevond zich in de radiohut, maar werd met spoed op de brug geroepen, omdat de wachthebbende 3 e stuurman de bellenbanen van twee torpedo s had gezien, waarvan één voor de boeg was overgelopen en de andere, blijkbaar te diep gesteld, onder het voorschip was doorgegaan. De koers was reeds onmiddellijk gewijzigd van de vermoedelijke plaats van de duikboot af, terwijl met de machine het uiterste vermogen werd gedraaid. Scherp keek men uit over het achterschip tegen de felle reeds dalende zon in en al spoedig kwam daar een grote onderzeeër boven water, die het schip met granaatvuur attaqueerde. Projectielen vielen aan B.B en S.B. maar raakten het schip niet. De duikboot staakte nu het vuren en begon het schip te vervolgen.haar vaart boven water was veel groter dan die van haar prooi en toen zij voldoende was ingelopen, opende zij opnieuw het vuur. Na enige missers raakte men ingeschoten; granaten sloegen dreunend in op achterschip en sloependek. Drie Javaanse bedienden werden door de scherven gedood, terwijl achteruit een Javaanse kok dodelijk was getroffen. 14
De marconist had het sein door onderzeeër beschoten uitgezonden met de positie van het schip. Spoedige hulp daagde niet op en van ontkomen was geen sprake meer.de gezagvoerder zette de telegraaf op Stop en gaf order het schip te verlaten. Zo snel als mogelijk roeiden de zes nog bruikbare sloepen van de van Overstraten weg. Toen men ongeveer 50 meter van het schip verwijderd was vond een ontploffing plaats, vermoedelijk van een torpedo in de bunkers. Een grote zware stofkolom schoot op en bedekte allen in de boten met een dikke laag kolenstof en roet. Het schip helde sterk naar B.B., maar richtte zich weer op; een deel van de deklading, bestaande uit ledige spiritusdrums, schoof overboord. Het ging de Japanner niet snel genoeg. Nieuwe granaten werden in het lichaam van de van Overstraten gejaagd. Het achterschip stond in brand. Het voorschip dook onder water. In de sloepen keken allen toe naar het onontkoombare. Zo n schip is als een trouw dier; je kunt het niet verlaten voor het werkelijk geheel is verdwenen. Je ziet uit de verte de bekende plaatsen, de brug, de patrijspoort van je hut. De schoorsteen rookt nog. Het koelzeil boven de machinekamer vat vlam. In de davits brandt één van de vernielde boten. Sneller duikt het schip voorover en de schroef komt boven water. Van de achtersteven hangt een tros doelloos buiten boord; de vlaggenstok is leeg. De zon gaat onder. En dan komt voor de van Overstraten het einde. Het water wordt zijn prooi de baas,overal stroomt het binnen,blust sissend de branden en kolkt dan bedrijvig dicht. Wat losse voorwerpen De afstand naar het dichtstbijzijnde land is niet minder dan 550 mijl. In de boot worden maatregelen genomen voor de lange tocht.door de deining is het in de snel vallende avond niet mogelijk bij elkaar te blijven en zo rust nu op iedere sloepcommandant de volle zorg, om te trachten met de beschikbare middelen te woekeren en de bemanning veilig aan land te brengen. Het is buiig weer,doch de stevige wind drukt in de zeilen en drijft de boten snel vooruit. De sloep van de gezagvoerder bereikt op 29 Januari, dus na zeven dagen land. Er is wel geen levend wezen te bekennen, maar de palmen hangen vol met klappers en dat geeft een heerlijke koele dronk. Met nog een oogst van ruim 100 klappers vervolgt men welgemoed de reis. De volgende dag bereikt de boot een kleine strandkampong en daar verneemt men, dat men op Simaloer is geland. Er is zoet water om te drinken en te baden; het watervaatje wordt bijgevuld en met behulp van enkele gidsen uit de bevolking vaart de sloep nu naar Soekoelai, vanwaar verbinding kon worden gekregen met Sinabang. Na enig overleg besloot men verder te varen 15
om die plaats over zee te bereiken. Gedurende deze tocht kwam op 1 Februari een Dornier vliegboot in zicht, die hen opmerkte,alle inzittende overnam en ze door de lucht naar Sinabang bracht. Daar kwam tot grote verbazing van de geredden de eigen motorboot langszijde. Het bleek, dat reeds 5 van de 6 sloepen van de van Overstraten terecht waren; twee hadden Sinabang over zee bereikt, de inzittenden van de drie anderen, waaronder die van de gezagvoerder, waren door de Dornier gered. Het was nu tien dagen geleden dat de van Overstraten verloren ging en één boot was nog zoek. De gezagvoerder ging met de Dornier mee, om te trachten ook de laatste sloep te vinden, maar dit gelukte niet. Eerst de elfde dag werd dit zoeken met succes bekroond. Van de 117 opvarenden waren er 113 gered; de vier slachtoffers waren gedurende de beschieting gesneuveld. De overlevenden werden alle naar het Tobameer op Sumatra overgevlogen, waar ze in het prachtig gelegen Prapat spoedig op verhaal kwamen. Door Bert van Willigenburg (bron: de K.P.M. in oorlogstijd uit 1950) 16
Operation Liberty Force, 30 april 2 mei 2010, Wijk bij Duurstede De stichting Keep them rolling heeft ons uitgenodigd om als vlaggenschip aanwezig te zijn in Wijk bij Duurstede voor de viering van Koninginnedag en het bijwonen van de 65-jarige herdenking van de bevrijding. Op 29 april vertrokken wij met de MAHU om 09.00 richting Wijk bij Duurstede. De heenreis was mede door het mooie weer zeer aangenaam en is erg soepel verlopen. In Wijk bij Duurstede aangekomen werden wij door de organisatie zeer goed ontvangen. Zij stonden direct paraat om ons te helpen bij het maken van toegang tot het schip. Het was een groots opgezet evenement dat drie dagen duurde. Onder andere was er een grote rondrit over de Utrechtse heuvelrug met historische militaire voertuigen door de omgeving. Enkele opvarenden mochten in de oude voertuigen plaatsnemen voor deze tour, hetgeen zeer op prijs gesteld werd. Het weer was niet al te best en de deelnemers keerden nat en koud terug. Ze waren allen ondanks dat toch zeer opgetogen. Ondertussen hadden wij onze nieuwe verwarming aangezet waardoor ze zich konden opwarmen en drogen. Verder was er een groot feest in Wijk bij Duurstede vanwege Koninginnedag. Ook werden de festiviteiten opgeluisterd met een paradropping. Ondanks het slechte weer zijn alle parachutisten veilig geland. Toen de lui van keep them rolling zouden starten met hun demonstraties was er direct een probleem met het oude materiaal. Een van de ducks (amfibivoertuig) had een scheur opgelopen waardoor er water naar binnen kwam. Daar wij zelf ook weleens last van lekkage hadden bedachten wij dat sikaflex weleens de oplossing zou kunnen zijn. En ja, dat werkte. Het ding heeft nog twee hele dagen gevaren. Ondanks het slechte weer van de belangstelling voor ons schip groot. We hebben vele bezoekers aan boord mogen ontvangen en rondgeleid. Ik maak graag van deze gelegenheid gebruik om onze kok, Pim Struijf, hartelijk te bedanken voor de geweldige inzet. Ik ben minstens twee kilo aangekomen Willem Neugebauer 17
Mededelingenbord Donateursdag in Kumpulan Bronbeek Zaterdag 18 september 2010 organiseren we een donateursdag in de Kumpulan Bronbeek. U bent welkom vanaf 10:00 uur en om 17:00 uur sluiten we de dag. Weer eens gezellig met oude bekenden een praatje maken. Een tombola met leuke prijzen. Het model van de MAHU bewonderen. En natuurlijk de meest uitgebreide RIJSTTAFEL als hoogtepunt van de dag. Ook het museum kunt U bezoeken. Dit alles voor 15,00 per persoon. U kunt het verschuldigde bedrag overmaken op Postbanknummer 4245373 t.a.v. PMT Evenementen, ondervermelding van Donateursdag Bronbeek. Helderse Visserijdagen Zaterdag 21 en zondag 22 augustus 2010 worden de Helderse Visserijdagen als nooit tevoren gevierd op de oude Rijkswerf Willemsoord in Den Helder. Gedurende deze dagen is er een spectaculair en breed programma samengesteld waarbij er voor iedereen iets te beleven valt. Twee dagen waarbij de trots van Den Helder, de visserij, zich kan presenteren aan het publiek. De Helderse kotters zullen, bij hoge uitzondering, worden afgemeerd in de jachthaven van Willemsoord. Jutters Shanty Vistival 10 koren Nautische Markt Particuliere Visveiling Straattheater Wolter Kroes Stef Ekkel Peter Beense Dirk Meeldijk e.v.a. Zie ook www.visserijdagendenhelder.nl Nieuwe medewerkers Bent u, of kent u iemand, die kan schilderen, hout bewerken of verstand heeft van elektra etc., dan maken wij graag kennis. U bent van harte welkom aan boord. Als u er iets voor voelt om ook mee te werken om onze MAHU in optimale staat te brengen en te houden, meldt u zich dan aan boord. 18
Mededelingenbord vervolg Lidmaatschap Federatie Oud Nederlandse Vaartuigen (FONV) Er is een aanvraag ingediend om met onze MAHU toe te treden tot de FONV. De MAHU wordt op 8 juni 2010 vijftig jaar oud en dat is een van de voorwaarden om toe te mogen treden. Het wachten is dan nog op de keurmeester en als alles goed is zullen we worden toegelaten. Verzilverde Miniaturen Ter ondersteuning van de restauratie en het in de vaart houden van onze Ondiepwater Mijnenveger de MAHU zal er een miniatuur van deze scheepsklasse worden vervaardigd. In een prima verzilvering met keurmerk. Er kunnen ook weer miniaturen van de A en B jagers gemaakt worden. Bij voldoende belangstelling (minimaal 70 bestellingen) kunnen ze vanaf september op de markt komen. Onderzeebootjager A en B klasse: 29,50 per stuk excl. verzendkosten. Miniatuur Ondiepwatermijnenveger: 32,50 per stuk excl. verzenkosten. Bestellen via RGZN Ronsseweg 275, 2803 ZB, Gouda, of per email: b.windjammer@gmail.com ENGELANDREIS 2010 Onze Engeland reis gaat deze keer op veler verzoek vanaf IJmuiden naar New Castle. Wij reizen met de DFDS Seways vanaf IJmuiden. Vertrek IJmuiden : 17.30 uur 01 november 2010 Aankomst IJmuiden : 09.00 uur 03 november 2010 U dient om uiterlijk 15.00 uur in IJmuiden te zijn voor inscheping. Prijs voor deze reis is 115.00 p.p. voor leden, voor niet leden kost het 135,00 p.p. Inbegrepen : + Overtocht in 2 persoonshut IJmuiden New Castle v.v + Bus transfer New Castle v.v. + 2 x Dinerbuffet aan boord + 2 x Ontbijtbuffet aan boord + Reisbegeleiding R.G.Z.N. Deelnameformulier: b.windjammer@gmail.com of Ronsseweg 275, 2803 ZB, Gouda 19
20
Aanmeldingsformulier Stichting Promotie Maritieme Tradities Ja, ik doe mee. Ik wil bijdragen aan het bewaren van het culturele en het materiële erfgoed van de maritieme sector in Nederland in de ruimste zin. Noteer mij tot wederopzegging als: 0 Donateur 15,00 per kalenderjaar (minimale bijdrage), meer mag ook. Dit is inclusief abonnement op Maritiem Aktueel. 0 Donateur voor het leven 300,00, alles inclusief. Mijn / onze donatie is.. per kalenderjaar. 0 Ik heb mijn bijdragen gestort op giro: 5578761 t.n.v. Stichting P.M.T. Postbus 37670 1030 BH Amsterdam 0 Aankruisen wat van toepassing is. Naam:. Adres:. Postcode:. Telefoon:.. Voornamen:.. Huisnummer: Woonplaats:.. E-mail:. Geb. datum:. 0 Ik heb wel / geen maritieme achtergrond. Eventuele mededelingen / korte vermelding maritieme achtergrond, gaarne op achterzijde van het formulier. Wij willen graag weten op welke schepen en / of inrichtingen u gediend heeft. Dit i.v.m. het organiseren van reünies, excursies, etc. 0 Ik bestel een blazer badge á 6,50 0 Ik bestel een schildje á 18,50 0 Certificaat Mahu á 25,00 / 50,00 / 100,00 (doorstrepen wat niet van toepassing is) Handtekening:.. Plaats: Datum: 20.. Opsturen in een envelop aan: Stichting Promotie Maritieme Tradities, Postbus 37670, 1030 BH Amsterdam Ingeschreven K.v.K. te Amsterdam: 41174157 zk205 21
BESTELLIJST PROMOTIE MARITIEME TRADITIES Boeken: Schepen van de Koninklijke marine in woord en beeld Aantal Naam Prijs Porto Hr.Ms. Groningen 14,95 6,50 Schepen van de van Speijk-klasse 1963-1990 14,95 6,50 Alle schepen van de Mijnendienst in woord en beeld 14,95 6,50 Amerikaanse fregatten Amstel en Wolf klasse 14,95 6,50 Standaardfregatten, Kortenaer klasse 14,95 6,50 Hr.Ms. Soemba en Flores 14,95 6,50 Hr.Ms. Kruiser Zeven Provinciën 1936-1976, nieuwe druk 14,95 6,50 Hr.Ms. Kruiser de Ruyter, 1936-1973 14,95 6,50 Hr.Ms. Onderzeebootjagers Holland / Friesland klasse 14,95 6,50 Hr.Ms. Tromp / de Ruyter F801 F806 GW fregatten 14,95 6,50 Flottieljeleiders Hr.Ms. Tromp en Jacob van Heemskerck 14,95 6,50 Nederlandse Torpedobootjagers 14,95 6,50 M.T.B. Motor torpedo boten 14,95 6,50 Hr.Ms. Overijssel 14,95 6,50 Hr.Ms. Drenthe 14,95 6,50 Kleine vaartuigendienst 14,95 6,50 Hr.Ms. Korvetten, Ambon klasse 14,95 6,50 Boeggolf voor Korea 14,95 6,50 Hr.Ms. Mahu, vernieuwd en bijgewerkt 14,95 6,50 Hr.Ms. De Zeeuw 1951-1968 14,95 6,50 Hr.Ms. Johan Maurits van Nassau 14,95 6,50 M O K Hilversum 14,95 6,50 Hr.Ms. Snellius en Hr.Ms. Luymes witte marine 14,95 6,50 Instructieboek Kruiser Hr.Ms. De Ruyter 14,95 6,50 Patrouilleboten in actie 1947-1948 14,95 6,50 Diversen Aantal Naam Prijs Porto Indische recepten (herdruk PMT) 14,95 6,50 Wapenschildje Lpd Hr.Ms. Johan de With 18,50 6,50 Stickers KM rood/wit/blauw, met anker 1,50 0,50 Badge KM. Veteranen Ned. Nieuw Guinea 6,50 1,00 Schildje KM. Veteranen Ned. Nieuw Guinea 18,50 6,50 Badge Stichting Promotie Maritieme Tradities 6,50 1,00 Schildje Stichting Promotie Maritieme Tradities 18,50 6,50 Stickers Stichting Promotie Maritieme Tradities 1,50 0,50 Promotiefilm van de Hr.Ms. Mahu 5,00 4,00 Revers speld 5,00 1,00 Boek Van Straelenklasse - speciaal pakket 31,00 4,00 Mahu pet/cap 15,00 3,50 95% van alle wapenschildjes van Hooymayers zijn te leveren voor de prijs per stuk 18,50 excl. verzendkosten a 6,50 Aantal Naam Prijs Porto Subtotaal TOTAAL Prijswijzigingen voorbehouden. Voor alle bestellingen zenden wij u een nota, incl. acceptgirokaart. Bestellingen zenden naar: Stichting P.M.T. Postbus 37670, 1030, BH te Amsterdam of per e-mail promotiemartiem@xs4all.nl 22
ADVERTENTIES Viking Life-Saving Equipment BV, Uw leverancier voor veiligheidsmiddelen op zee! www.viking-life.com Stichting Historisch Archief T.O.Z. HATO Museumwoning Tuindorp-oostzaan geopend 2e zondag v.d. maand Van 11.00 tot 17.00 uur entree 2.00 p.p. Meteorenweg 174 1033 HJ Amsterdam Wandeling op afspraak ( minimaal 8 personen ) incl. bezoek museumwoning 5.= Zie ook onze website: http://www.historischarchief-toz.nl REÜNIE GROEP ZEEMACHT NEDERLAND Ronsseweg 275 2803 ZB GOUDA Telefoon : 0031 ( 6 ) 10527061 DE GEUS Marinedag 2010 I.p.v. de marinedagen zal er in 2010 alleen een marinedag worden georganiseerd. Deze dag is op 9 juni a.s. in Den Helder. Wij zullen met een kraam op deze dag aanwezig. Hopen velen van U op deze dag te mogen begroeten. Excursie juni 2010 Wanneer : woensdag 23 juni 2010 Waar : Vlissingen Bedrijf : Scheepswerf Daemen/Schelde Reden : Nieuwbouw patrouilleschepen Koninklijke marine. Deelnemerskosten 12,50 p.p. voor leden. Niet leden 17,50 p.p. alleen indien plaats. 23
PLAATS OOK UW ADVERTENTIE IN MARITIEM AKTUEEL VOOR EEN BEDRAG VAN 50,00 PER JAAR! RIETDEKKERSBEDRIJF H. DEMMER Roopoort 3 8011 CH Zwolle Tel.: 038-4216476 Scheepsassurantiekantoor DMW Voor al uw zeil- en plezierjacht- Verzekeringen en financieringen Postbus 31, 8255 ZG Biddinghuizen Plein 3, 8255 AZ Biddinghuizen T 0321-333443, F 0321-332629 www.dmw.nl SCHOONMAAKBEDRIJF GROOS V.O.F. V.E.V VRIESLANDSTRAAT 68 3069 WC ROTTERDAM TEL.: 010-4557191 FAX: 010-4563458 Studio Dreams Come True Unlimited Image & Sales Promotions Weteringschans 97 sous 1017 SB Amsterdam Tel.: 020-4880099 Fax: 020-6828028 Dreams.come.true@tiscali.nl www.studiodreamscometrue.nl info@studiodreamscometrue Een uniek nautisch café-restaurant en een sfeervolle locatie voor grote en kleine evenementen NDSM-Pier 6 1033 RE Amsterdam 020-4922848 www.pollux-amsterdam.nl 24