1 LESSEN VAN HAZRAT INAYAT KHAN 'DE NEDERLANDSTALIGE SOCIALE GATHEKAS'
2 INNERLIJKE LERINGEN VAN SOEFI INAYAT KHAN TOT DE ENE DE VOLMAAKTHEID VAN LIEFDE HARMONIE EN SCHOONHEID HET ENIGE WEZEN VERENIGD MET ALLE VERLICHTE ZIELEN DIE DE BELICHAMING VORMEN VAN DE MEESTER DE GEEST VAN LEIDING
3 Voorwoord Het is een genoegen voor het Dutch Publications Committee (DPC) om de Sociale Gathekas in een nieuwe vertaling aan te kunnen bieden. De Sociale Gathekas onderscheiden zich van de Religieuze Gathekas, die vooral religieuze thema s behandelen, en die Gathekas die voornamelijk over de voorbereiding voor inwijding gaan, door een groot aantal sociale- zowel als spirituele- onderwerpen te behandelen. Zij bevatten toespraken van Hazrat Inayat Khan gegeven in de jaren 1922 1924 en werden door het Biographical Department gebundeld met de bedoeling dat zij zouden dienen als inleiding tot verdere studie in het Universeel Soefisme. Als musicus gaf Hazrat Inayat Khan graag muzikale namen aan zijn verzamelde leringen, zoals: Gatha, Githa, Sangatha, Sangitha, en Gatheka betekent liedboek. In deze bundel van 55 teksten vinden we uitleggingen, - over wat het Soefisme is (nrs. 1, 6, 7, 28), - over de activiteit van de Broederschap (nrs. 2, 13, 14, 24, 40), - over poëzie en muziek (nrs. 21, 22, 23, 25, 37, 41 en 55), - en over geestelijke ontwikkeling (nrs. 3, 4, 5, 10, 16, 17, 29, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 38, 39, 42, 43, 44, 45, 46, 48, 49, 50, 51, 52, 53). Het is helaas niet bekend wie de bundel samenstelde, het is een veelheid van thema s. een rijke collectie. Wij zijn de vertalers, die vrijwillig hun tijd en aandacht aan deze vertalingen hebben gegeven, zeer dankbaar. Moge de Soefi-boodschap zich verspreiden zoals Moershid dit gewenst heeft! Dutch Publications Committee, bewerking 2011 Algemeen Secretariaat Soefi Beweging Nederland Anna Paulownastraat 78, 2518 BJ Den Haag sufiap@hetnet.nl
4 INHOUDSOPGAVE pagina: LESSEN VAN HAZRAT INYAT KHAN De nederlandstalige Sociale Gathekas 1 INNERLIJKE LERINGEN VAN SOEFI INAYAT KHAN 2 VOORWOORD 3 INHOUDSOPGAVE 4 1 SOEFISME IS GEEN PACIFISME 6 2 ONS WERK VOOR DE BROEDERSCHAP 8 3 OPTIMISME EN PESSIMISME 9 4 HARMONIE 11 5 GELUK 14 6 DE SOEFI BOODSCHAP VOOR DE WERELD 16 7 SOEFISME 18 8 WAT DE WERELD VANDAAG NODIG HEEFT 20 9 LIBERALISME EN CONSERVATISME 22 10 DE REIS NAAR HET EINDDOEL 24 11 en 12 WEDEROPBOUW 29 13 en 14 BROEDERSCHAP 33 15 GEZINSLEVEN EN HERVORMING 38 16 en 17 HET VOORRECHT MENS TE ZIJN 41 18 en 19 SHAIK MUSLIH-ud-din-SAADI (1184-1291) 46 20 DE OPLOSSING VAN HET HEDENDAAGSE VRAAGSTUK 52 21 en 22 POËZIE 55 23 = 37 MUZIEK 58 24 BROEDERSCHAP 61 25 KUNST EN RELIGIE 64 26 en 27 KHWAJA SHAMS-din-MOHAMMED HAFIZ 66 28 HET LEVENSDOEL VAN DE SOEFI 71 29 VERZAKING 75 30 FARID-ud-din-ATTAR 79 31 LOTSBESTEMMING EN VRIJE WIL 84 32 HET WEZEN VAN HET HART 86 33 WIL, WENS EN VERLANGEN 90 34 DE KRACHT VAN DE GEDACHTE 96 35 OOST EN WEST 100 36 HET ONTWAKEN VAN DE ZIEL 104 38 DE KRACHT VAN DE STILTE 109 39 DE MENS, ZAAD VAN GOD 113 40 WERELDBROEDERSCHAP 117
41 KUNST 119 42 HOE GOD HET HEELAL DOORDRINGT 123 43 DE MACHT VAN HET WOORD 127 44 CONCENTRATIE 131 45 HET INNERLIJKE LEVEN 136 46 GERIJPTE ZIEL 144 47 BEHEERSING VAN HET LICHAAM 148 48 ZIEN 151 49 SOEFI MYSTIEK 155 50 KOSMISCHE TAAL 161 51 HET AFSTEMMEN VAN HET HART 166 52 DE VIER PADEN DIE NAAR HET DOEL LEIDEN 175 53 INTELLECT EN WIJSHEID 179 54 HET ONTWAKEN VAN DE WERELD 184 55 KLEUR EN GELUID 190 5
6 SG nr. 1 SOEFISME IS GEEN PACIFISME Vaak wordt de Soefi Boodschap door haar welwillendheid beschouwd als pacifisme. En degenen die pacifisme geen goed hart toedragen leggen haar uit als 'vrede tot elke prijs'. Soefisme leert dit niet. Soefisme betekent niet: goedheid, vriendelijkheid of vroomheid. Soefisme betekent: wijsheid. Alles in het leven is materiaal voor wijsheid om mee te werken en wijsheid kan niet worden beperkt tot wat voor principe dan ook. Er zijn onder de soefi's grote geesten geweest die koning waren en andere die bedelaar, heilige, werkman, commandant, generaal, zakenman, staatsman of profeet waren. De soefi's hebben door de tijden heen in allerlei verschillende soorten beroepen het soefisme beoefend. Dit toont aan dat niemand kan zeggen: 'dit specifieke geloof of grondbeginsel is een soefi-doctrine'. Er zijn twee dingen: geluid en noten. Noten geven de schaal aan, maar geluid omvat alle noten, niet één noot in het bijzonder. Zo is soefisme ook: zij omvat álle overtuigingen en niet één overtuiging in het bijzonder. De soefi noemt geen enkele handeling goed of slecht, want elke handeling kan goed of slecht wórden. Dat hangt af van het goede of verkeerde gebruik van de handeling, en of de handeling gepast of ongepast is. Goed of slecht hangt niet alleen af van de handeling, maar ook van de houding en de situatie. Dit maakt de soefi vanzelf tolerant ten opzichte van een ander, bereidwillig om een ander te vergeven en onwillig zich een mening te vormen over de handeling van iemand anders. Deze houding houdt de soefi ver verwijderd van de uitspraak dat vrede of oorlog goed is. De soefi zal zeggen: 'oorlog is goed ten tijde van oorlog, vrede is goed ten tijde van vrede'. Maar als alles op zijn eigen tijd juist is, zou je kunnen zeggen dat het soefisme niets te zoeken heeft in het leven. Als reactie hierop zeg ik dat het soefisme als voornaamste taak heeft de grond af te graven waaronder het licht van de ziel begraven raakt. Christus leert hetzelfde als hij zegt dat 'niemand zijn licht onder de korenmaat moet zetten' en ook als hij zegt 'laat uw licht volop schijnen'. De wereldtoestand is zodanig geworden, dat de mensheid abnormaal is. De mens is niet alleen bang voor slechtheid, maar ook voor goedheid. De mens ducht niet alleen oorlog, maar ook vrede. De mens is niet alleen vijandschap maar ook vriendschap beu. De mens verdenkt tegenwoordig niet alleen zijn tegenstander maar zelfs ook zijn eigen broer. Het lijkt wel alsof de mind van de wereld niet alleen moe maar ook ziek is, alsof de mensheid een zenuwinstorting heeft gehad. De mens, individueel of collectief, kent de zin en het doel van zijn leven niet. De Soefi Boodschap spoort de mensheid aan het leven beter te kennen en vrijheid in het leven te verkrijgen. Zij spoort de mens aan dát te volbrengen wat hem goed, juist en rechtvaardig toeschijnt. En vóór elke handeling aandacht aan de gevolgen ervan te schenken door de situatie te bestuderen, zich op zijn eigen houding te bezinnen en van tevoren de methode te bestuderen die men zich eigen maakt bij het handelen in het leven.
7 Het is waar dat het soefisme niet alleen diegenen leidt die religieus, mystiek of visionair zijn. De Soefi Boodschap geeft de wereld de religie van nu, dat wil zeggen je leven tot een religie maken, je beroep, je bezigheid in religie veranderen, je ideaal tot een religieus ideaal maken. Het Soefisme heeft als doel leven en religie te verbinden, die tot dusverre klaarblijkelijk gescheiden gehouden werden. Denk eens na over het volgende: hoe kan iemand baat vinden bij religie, wanneer hij eens per week naar de kerk gaat en zich de rest van de week wijdt aan zijn bedrijf? Om die reden houdt de lering van het soefisme in, het dagelijks leven tot een religie te maken, opdat elke handeling in het leven bepaalde spirituele vruchten kan voortbrengen. De Soefi Beweging volgt niet de methode voor wereldverbetering die verscheidene instellingen zich eigen hebben gemaakt. Wij denken dat als ziekte besmettelijk is, goedheid dat des te meer zal zijn. De diepte van elke ziel is goed, elke ziel is op zoek naar het goede en door de inspanning van mensen die goed wensen te doen in de wereld kan er veel worden gedaan, zelfs meer dan een materialistische instelling kan doen. Ongetwijfeld moeten er voor het algemeen welzijn politieke en commerciële problemen worden opgelost en kan er in die richting weinig worden gedaan voordat een aantal moeilijke problemen zijn opgelost. Maar dat mag mensen niet uitsluiten van vooruitgang, want alleen de individuele vooruitgang op het spirituele pad kan de verlangde toestand in de wereld teweegbrengen.
8 SG nr. 2 ONS WERK VOOR DE BROEDERSCHAP Ons voornaamste doel in het werk voor de broederschap is een beter begrip teweeg te brengen onder de verschillende klassen, onder de aanhangers van verschillende religies en onder mensen van verschillende rassen en nationaliteiten. We bedoelen hier niet mee dat we hen willen vermengen. Als dát ons idee zou zijn zou het een heel ander verhaal zijn. We willen de boerderijen waar tarwe wordt verbouwd boerderijen laten zijn waar tarwe wordt verbouwd. Laat er op de velden waar rijst groeit, rijst groeien. Laat er bos zijn, waar bos is, laat er tuinen zijn waar tuinen zijn. Alles is nodig. Onze ideeën gaan niet zover dat we alles in éénzelfde pan willen bereiden. Wij willen onze vingers niet zover uitrekken dat ze allemaal even lang zijn, want hun natuurlijke lengte is voor hen de gepaste lengte. Onze voorstelling van gelijkheid gaat niet zo ver. Ons streven is alleen er voor te zorgen dat het oosten en het westen, het noorden en het zuiden, zich naar elkaar toe keren inplaats van dat ze zich van elkaar afwenden. Wij willen niet dat alle mensen in de wereld dezelfde religie, of dezelfde opvoeding, gewoonten en omgangsvormen hebben. Wij willen ook niet dat alle klassen één klasse worden, dat is onmogelijk. Wij willen dat alle klassen met elkaar één geheel vormen en dat toch elk individu zijn eigen individuele expressie behoudt. Wij willen dat alle landen hun eigenheid en hun individualiteit behouden en tegelijkertijd hun goede wil en vriendelijke gevoelens naar elkaar uiten. Wij willen, dat de verschillende rassen hun eigen gewoonten en ideeën behouden en tegelijkertijd elkaar begrijpen. En wij willen dat de aanhangers van verschillende religies bij hun eigen religie blijven en tegeljjkertijd naar elkaar toe tolerant worden. Daarom is ons idee van broederschap op geen enkele wijze extreem. Onze beweegreden is niet de mensheid te veranderen, maar de mensheid te helpen op de weg naar haar doel. Mensen kunnen tot één kerk behoren en toch met elkaar vechten. Ze zouden voor hetzelfde geld tot verschillende kerken kunnen behoren en elkaar desondanks kunnen begrijpen, elkaars religie kunnen respecteren en elkaar verdragen. Mensen kunnen tot één instelling behoren en het toch niet met elkaar eens zijn. Wat is dan de zin van die instelling? Om die reden is het helemaal niet de taak van de Soefi-Beweging om de hele mensheid één specifieke beweging te laten aanhangen, maar de mensheid te geven wat God ons heeft gegeven en haar dienstbaar te laten zijn aan Zijn zaak.
9 SG nr 3. OPTIMISME EN PESSIMISME Optimisme staat voor de spontane stroom van liefde, zij staat ook voor het vertrouwen in liefde. Optimisme is liefde die in liefde vertrouwt. Pessimisme komt voort uit een teleurstelling, uit een slechte indruk van de een of andere hindernis op het levenspad. Optimisme geeft een hoopvolle houding in het leven, terwijl men door pessimisme duisternis op zijn pad ziet. Pessimisme vertoont soms ongetwijfeld nauwgezetheid, schranderheid en levenservaring. Maar in feite kunnen we nauwgezet genoeg zijn als we denken aan wat voor moeilijkheden we in het leven voor ons hebben. Vertrouwen lost het probleem op. De wijzen hebben vaak gezien dat schranderheid niet ver reikt, ze gaat tot een bepaald punt en dan stokt ze, want schranderheid is kennis die tot de aarde behoort. En wat ervaring betreft: wat is de ervaring van de mens? Men is trots op zijn ervaring totdat men heeft ingezien hoe geweldig groot de wereld is. Op ieder gebied van werk en gedachte is ervaring nodig, maar hoe meer ervaring men opdoet hoe meer men inziet dat men weinig weet. Het psychologische effect van optimisme is dat zij helpt om succes te boeken, want God heeft door middel van de optimistische geest de wereld geschapen. Optimisme komt derhalve van God en pessimisme wordt uit het hart van de mens geboren. Op grond van het beetje levenservaring dat de mens heeft opgedaan, leert hij: 'dit zal niet slagen, dat zal niet gaan, dit zal niet goed komen'. Of het uiteindelijk niet goed komt, maakt dat de optimistische mens niet uit, hij zal het risico nemen. En wat is het leven? Het leven is een kans, en voor de optimistische mens is het een belofte. Maar voor de pessimistische mens gaat deze kans voorbij. Het is niet zo dat de Schepper ervoor zorgt dat de mens de kans voorbij laat gaan, het is de mens zélf die er niet in slaagt de kans te grijpen. Veel mensen in deze wereld verlengen hun ziekte doordat ze toegeven aan pessimistische gedachten. Meestal zal je ontdekken dat als iemand jarenlang aan een ziekte heeft geleden die ziekte zó tot werkelijkheid wordt dat de afwezigheid ervan onwerkelijk wordt. Zij geloven dat ziek-zijn hun natuur is en de afwezigheid ervan is iets wat ze niet kennen. Op die manier houden zij die kwaal bij zich. Dan zijn er de pessimistische mensen die denken dat ellende hun deel van het leven is, zij zijn geboren om ellendig te zijn, zij kunnen niet anders dan ongelukkig zijn, hemel en aarde zijn tegen hen. Zij zijn zelf hun ellende, en pessimisme hoort bij hen. Het leven van de mens hangt af van waar hij zich op concentreert. Als hij zich concentreert op zijn ellende, moet hij wel ellendig zijn. Als hij een zekere gewoonte heeft die hij niet goedkeurt denkt hij dat hij er niets aan kan doen, want het is zijn natuur. Niets is de natuur van de mens behalve wat hij er voor zichzelf van maakt. Net als de gehele natuur door God is gemaakt, zo is de natuur van elk individu door hemzelf gemaakt. Als de Almachtige de macht heeft de natuur te veranderen, dan is het individu -als hij het maar zou beseffen- in staat zijn natuur te veranderen.
10 Onder alle schepselen van deze wereld heeft de mens het meeste recht om optimistisch te zijn, want de mens vertegenwoordigt God op aarde: God als rechter, als schepper en als meester over zijn gehele schepping. En dus is de mens -als hij het maar zou beseffen- meester over zijn leven, meester over zijn eigen zaken. Een optimistisch mens zal een ander helpen, die aan het verdrinken is in de zee van angst en teleurstelling. Een pessimistisch persoon daarentegen zal iemand die naar hem toekomt en die ziek of neerslachtig is, naar beneden trekken en hem mee naar de diepte doen zinken. Aan de kant van de ene bevindt zich leven, aan de kant van de ander bevindt zich dood. De een klimt naar de top van de berg, de ander daalt neer in de diepte van de aarde. Is er een grotere hulp bij zorgen of tegenspoed, als elke situatie in het leven duister lijkt, dan de geest van optimisme die weet dat alles goed zal komen? Derhalve overdrijf ik niet als ik zeg dat juist de geest van God de mens komt redden in de vorm van optimisme. Hoe moeilijk een situatie in het leven ook is en hoe groot de moeilijkheden ook zijn, ze kunnen alle overwonnen worden. Maar wat er toe doet is, of iemands eigen pessimistische geest iemand naar beneden trekt wanneer die persoon zich al neerslachtig voelt. De dood is te prefereren boven in ellende naar beneden getrokken te worden door een pessimistische geest. Derhalve is de grootste beloning die er op aarde kan zijn de geest van optimisme, en de grootste straf die een mens voor zijn ergste zonde gegeven kan worden is pessimisme. Waarlijk, degene die hoopvol in het leven is, zal slagen.
11 SG nr. 4 HARMONIE Het lijkt erop dat harmonie schoonheid schept, maar schoonheid op zichzelf heeft geen betekenis. Een bepaald voorwerp dat op een bepaalde plaats en op een bepaald tijdstip mooi wordt gevonden is dat op een andere plaats of op een ander tijdstip niet. Zo is het ook met denken, spreken en handelen. Wat mooi wordt gevonden is dat alléén op een bepaald tijdstip en onder een bepaalde omstandigheid. Men zou kunnen zeggen, als men een goede definitie van schoonheid zou willen geven, dat dit harmonie is. Harmonie is het combineren van kleuren, harmonie is het tekenen van een ontwerp of een lijn, en dat wordt schoonheid genoemd. Ook brengen een woord, een gedachte, een gevoel of een handeling die harmonie schept, schoonheid voort. De vraag is nu waar de neiging tot harmonie vandaan komt en vanwaar de neiging tot disharmonie. Het is voor elke ziel natuurlijk op harmonie gericht te zijn en het is een onnatuurlijke toestand van de mind om gericht te zijn op disharmonie, en het simpele feit dat het onnatuurlijk is maakt dat het schoonheid mist. De psychologie van de mens is zodanig dat hij zowel op harmonie als op disharmonie reageert. Hij kan er niets aan doen, omdat hij van nature zo gemaakt is. Hij reageert zowel mentaal als fysiek op alles wat op hem afkomt, of het nu harmonieus of disharmonieus is. De lering van Christus: 'weersta het boze niet', is een aanwijzing om niet op disharmonie te reageren. Een vriendelijk of sympathiek woord bijvoorbeeld of een liefdevolle en affectieve handeling roepen een reactie op, maar tegelijkertijd roepen ook een belediging of een handeling uit afkeer of haat een reactie op, en die reactie schept meer disharmonie in de wereld. Door toe te geven aan disharmonie staat men disharmonie toe zich te versterken. Wanneer overal in de wereld zich de grootste onrust en ergste onvrede verspreiden, waar komen die dan vandaan? Het lijkt erop dat ze voortkomen uit de onbekendheid met het feit dat disharmonie zelf disharmonie schept en versterkt. Van nature is men geneigd, om wanneer men vindt dat men beledigd wordt, te denken dat de enig juiste manier van reageren is de ander nog meer te beledigen. Door die reactie te geven krijgt men tijdelijk voldoening, maar men beseft niet wat men heeft gedaan met zijn reactie. Men heeft gereageerd op de macht die van de ander kwam en deze twee machten, die negatief en positief zijn, scheppen weer disharmonie. 'Weersta het boze niet' betekent: niet méér kwaad in jezelf opnemen. 'Weersta het boze niet' betekent: stuur de disharmonie die naar jou toekomt niet terug, zoals iemand die tennist de bal terugslaat. Dat betekent echter niet dat je de bal met open handen moet opvangen. De gerichtheid op harmonie kan vergeleken worden met een rots in de zee. Ondanks een onophoudelijke wind en storm staat de rots in de zee. Iedere golf komt met alle kracht op de rots af en toch blijft die onbeweeglijk, staat rechtop, verdraagt alles en laat de golven tegen
12 zich aan beuken. Door tegen disharmonie te vechten versterk je haar, want door er tegen te vechten gooi je olie op het vuur waardoor dat vuur tot vernietiging zou worden aangewakkerd en destructie zou veroorzaken. Hoe wijzer men in het leven wordt, hoe meer moeilijkheden men ongetwijfeld in het leven op zijn pad krijgt, want elke vorm van disharmonie zal op hem gericht zijn, om de simpele reden dat hij er niet tegen zal vechten. Tegelijkertijd dien je echter te beseffen dat je, ondanks alle moeilijkheden, meegeholpen hebt die disharmonie, die anders zou zijn versterkt, te vernietigen. Dit heeft zeker voordelen, want elke keer als men niet reageert op disharmonie vergroot men zijn eigen kracht, hoewel het uiterlijk een nederlaag kan lijken. Iemand die zich bewust is van de toename van zijn kracht zal dat niet ervaren als een nederlaag. Naarmate de tijd verstrijkt zal degene die men niet weerstaan heeft beseffen, dat het zijn nederlaag was. Het leven in de wereld heeft een constant schurend effect en hoe verfijnder men wordt hoe zwaarder het voor hem wordt. En er komt een tijd dat het leven voor een mens moeilijker wordt wanneer hij oprecht, goedwillend, vriendelijk en sympathiek is. Maar als hij daardoor ontmoedigd raakt gaat hij ten onder. Als men zijn moed kan bewaren zal men merken dat het uiteindelijk niet slechter is geworden, omdat op zekere dag zijn macht zal toenemen tot dat stadium of die graad dat zijn aanwezigheid, zijn woord en zijn handeling, de gedachten en gevoelens en handelingen van anderen zullen beheersen. Want hij zal dat machtige ritme krijgen, het ritme dat ervoor zorgt dat ieder ander het volgt. Deze eigenschap wordt in het oosten de karakteristiek van de meester genoemd. Om echter de disharmonie die van buiten komt standvastig te weerstaan, moet je eerst oefenen om alles wat van binnenuit komt, vanuit je eigen zelf, te weerstaan. Want onze eigen ziel is veel moeilijker te beheersen dan andere zielen. Wanneer je daartoe niet in staat bent en je jezelf niet kunt beheersen, is het uiterst moeilijk om disharmonie die van buitenaf komt te weerstaan. De vraag is nu hoe disharmonie in jezelf wordt veroorzaakt. Door zwakte, door fysieke of mentale zwakte; het is zwakte. Je ziet daarom vaak dat lichamelijke ziekte disharmonie en disharmonieuze neigingen veroorzaakt. Bovendien zijn er veel ziektes van de mind die de huidige wetenschapper nog niet heeft ontdekt. Er zijn tegenwoordig twee dingen in de wereld. Het ene is dat een persoon die wellicht te ziek is, als geestelijk gestoord beschouwd wordt en het andere is dat er veel andere ziektes zijn die niet als zodanig worden onderkend. Deze zieke mensen worden tot de geestelijk gezonde mensen gerekend en omdat er geen rekening wordt gehouden met de stoornissen die voortkomen uit de ziektes van de mind, merkt men die in zichzelf niet op. Men heeft continu iets aan te merken op anderen en veroorzaakt overal disharmonie, of dat nu op een kantoor is, of in een goede positie, of thuis. Niemand weet het, want om als geestelijk gestoord behandeld te worden, dient men eerst geestelijk gestoord te worden ge-
13 noemd. Er wordt tegenwoordig weinig gesproken over de gezondheid van de mind. In feite is het zo dat naarmate er meer juristen, gerechtshoven en rechters komen er ook meer rechtszaken volgen. Als gevolg daarvan nemen de gevangenissen in aantal toe en wat is daar het gevolg van? Nadat iemand in de gevangenis is geweest en er weer uitkomt, is hij vergeten waar hij is geweest. Hij betreedt weer hetzelfde pad. Want zijn ziekte is niet ontdekt. In een gerechtshof wordt iemand berecht, maar men heeft niet ontdekt wat er psychisch aan de hand is, wat hem ertoe heeft aangezet dit te doen. Je kunt in de gevangenissen duizenden mensen vinden bij wie er iets mis is met de mind. AI werden ze duizend jaar in de gevangenis vastgehouden dan nog zouden ze niet vooruitgaan. Er wordt hen onrecht aangedaan door hen in de gevangenis te stoppen. Dat is net als iemand in de gevangenis stoppen die fysiek ziek is. Disharmonie is de oorzaak van elk onbehagen en elk falen. Het zou in de opvoeding het beste zijn gevoel voor harmonie te leren en dit gevoel in kinderen te ontwikkelen. Het is niet zo moeilijk als het lijkt om harmonie onder hun aandacht te brengen. Wat nodig is, is de jongeren de verschillende aspecten van harmonie in verschillende levenssituaties duidelijk te maken. Het is de taak van de Soefi Boodschap, de boodschap van liefde, harmonie en schoonheid, om in de mensheid het bewustzijn van de ware aard van liefde, harmonie en schoonheid te wekken. De training die wordt gegeven aan diegenen die in de innerlijke school worden ingewijd houdt het ontwikkelen in van juist deze drie dingen, die de hoofdaspecten van het menselijke leven zijn.
14 SG nr. 5 GELUK Hangt geluk af van levensomstandigheden of van onze kijk op het leven? Het is een vraag die vaak wordt gesteld en die heel moeilijk te beantwoorden is. Veel mensen met filosofische kennis zullen zeggen dat deze materiële wereld een illusie is en de omstandigheden ervan een droom. Maar er zijn slechts een paar mensen die dat voor zichzelf aannemelijk kunnen maken. lets in theorie weten is wat anders dan het in praktijk brengen. Het is in deze wereld heel moeilijk om uit te stijgen boven de invloed die door de omstandigheden wordt voortgebracht. Om boven de omstandigheden uit te stijgen is er slechts één ding dat helpt en dat is een verandering in de manier waarop men naar het leven kijkt. En deze verandering wordt in de praktijk gebracht door een verandering in houding. In de taal van de hindoes wordt het leven op aarde Samsara genoemd, en dat wordt afgebeeld als leven in een mist. Je denkt, zegt, doet en voelt, maar je weet toch niet volledig waarom. Als iemand er een reden voor weet, is er een andere reden achter verborgen die hij nog niet weet. De omstandigheid in het leven laat vaak een beeld van gevangenschap zien. Het lijkt er vaak op alsof iemand zich tussen twee kwaden in bevindt. Om boven de omstandigheden uit te stijgen heeft men vleugels nodig die niet iedereen bezit. De vleugels zitten vast aan de ziel: de ene vleugel is onafhankelijkheid, de andere onthechtheid. Het vereist veel opoffering voordat men zich in het leven onafhankelijk kan voelen. Onthechtheid tegen je natuurlijke aanleg voor liefde en sympathie in, is als het verscheuren van je hart voordat je onthechtheid jegens het leven in praktijk kunt brengen. Wanneer de ziel eenmaal in staat is om haar vleugels uit te spreiden zie je ongetwijfeld de levensomstandigheden van afstand. Je bevindt je dan boven alle omstandigheden die de mens gevangen houden. Elke moeilijkheid kan vroeg of laat worden overwonnen. Maar zelfs wanneer je iets hebt bereikt, dan lijkt er iets anders in het leven onvoltooid te zijn. Daarom zal het object van je verlangen zich vermenigvuldigen en zal er nooit een einde komen aan je verlangen, als je van het ene naar het andere gaat en alles bereikt wat je verlangt. Hoe meer je in dit leven te doen hebt, hoe meer moeilijkheden je zult moeten ondervinden. Als je je verre houdt van het leven in de wereld dan is je aanwezigheid hier zinloos. Hoe belangrijker de taak, hoe moeilijker het is om die te volbrengen. En zo volgt er op elke dag een avond, en gaat dit door tot in eeuwigheid. Voor een soefi is het derhalve niet alleen nodig geduld te hebben en alles te verdragen, maar ook om alles vanuit een bepaald gezichtspunt te zien, zodat hij voor dat moment van moeilijkheden en pijn verlossen wordt. Heel vaak is het de manier waarop iemand tegen het leven aankijkt, waardoor het hele leven voor hem verandert. De manier van kijken kan de hel in de hemel, en zorgen in vreugde veranderen. Wanneer je vanuit een bepaald gezichtspunt kijkt, voelt elk speldenprikje als de punt van een zwaard dat door je hart gaat. Als je vanuit een ander gezichtspunt naar het-
15 zelfde kijkt, wordt het hart bestand tegen prikjes en kan niets het hart raken. Alles wat naar die persoon wordt gegooid, valt naar beneden zonder hem te raken. Wat is de betekenis van het lopen over water? Het leven wordt gesymboliseerd, als was het water. De een verdrinkt in het water, de ander zwemt in het water, maar een derde loopt erover. Degene die zo gevoelig is dat hij, nadat hij een speldenprik heeft ontvangen, de hele dag en nacht ongelukkig is, behoort tot de eerste categorie. Degene die geeft en neemt en van het leven een spelletje maakt, is de zwemmer. Hij vindt het niet erg om een klap te krijgen, want hij haalt zijn genoegdoening uit zijn reactie om twee klappen terug te kunnen geven. Maar degene die door niets geraakt kan worden, bevindt zich in de wereld en toch erboven. Hij is degene die over het water loopt. Het leven bevindt zich onder zijn voeten, zowel de vreugde als de zorgen ervan. Waarlijk: onafhankelijkheid en onthechtheid zijn de twee vleugels die de ziel in staat stellen te vliegen.
16 SG nr. 6 DE SOEFI BOODSCHAP VOOR DE WERELD De Soefi Beweging heeft in de wereld twee opdrachten uit te voeren. De ene is een plicht jegens individuen die naar waarheid zoeken. De tweede is een beter begrip onder mensen teweeg brengen. Om dit te kunnen volbrengen hangen deze twee opdrachten van elkaar af. Zonder de vooruitgang van individuen is de vooruitgang van de mensheid moeilijk en zonder de vooruitgang van de mensheid in het algemeen is ook de vooruitgang van individuen moeilijk. De Soefi Beweging is niet politiek gericht, omdat er voor de soefi achter de politiek een mystiek idee bestaat. In alle tijdperken in het verleden werd de spirituele boodschap door de profeten gegeven, want de woorden van God komen door middel van een mysticus tot de mensheid. Wanneer de wet in handen van intellectuele mensen is gevallen dan zal dat altijd ontoereikend blijken. Met de wet wordt de verborgen wet van het leven en van de natuur bedoeld en niet alleen de regels en voorschriften van een regering. De wet wil door verder te zien dan het gemiddelde oog de ware levensomstandigheden zien. Dat zijn die levensomstandigheden die degenen die in het leven zijn geïnteresseerd niet kunnen zien, want zij kunnen er niets aan doen dat ze vooringenomen zijn als het een kwestie is die hun eigen belang betreft. Het voornaamste dat de Soefi Beweging de wereld brengt is tolerantie voor alle geloofsovertuigingen die er in de verschillende delen van de wereld bestaan en die door verschillende volkeren worden aangehangen. Dit wordt gedaan door het idee van de ene Waarheid als de stam van religie te zien en alle verschillende geloven als de takken daarvan. Voor een soefi is ware religie de zee van de waarheid en zijn alle geloven als de golven van de zee. De Boodschap van God komt van tijd tot tijd als de getijden van de zee, maar wat er altijd blijft is de zee zelf, de waarheid. Degenen die menen dat anderen zich op het verkeerde pad bevinden, bevinden zichzelf ook niet op het juiste pad, want degene die op het juiste pad is ontdekt, dat elk pad vroeg of laat naar hetzelfde doel leidt. De Soefi Boodschap bekeert geen mensen tot één exclusief geloof. Een volgeling van de Soefi Beweging zijn betekent een volgeling te zijn van álle geloven in deze wereld, niet gebonden aan enig specifiek geloof. Voor een soefi is geloof een vrij ideaal, geen gevangenschap. De Soefi Boodschap beschouwt de gehele mensheid als één lichaam, de rassen zijn de verschillende delen van dat lichaam, de landen zijn de organen ervan, de mensen de deeltjes die dit lichaam vormen, en God is de geest van dit lichaam. Net zoals de gezondheid en het welzijn van het lichaam afhangen van de goede gezondheid van elk van zijn deeltjes, zo is het geluk en de vrede van de gehele wereld en de mensen die erin leven afhankelijk van de gezondheid van ieder individu. De Soefi Boodschap nodigt mensen niet uit om in bijgeloof te geloven, om belangstelling te hebben voor het verrichten van wonderen, om macht te vergroten of om wonderlijke verschijnselen te onderzoeken. Het hoofddoel van de Soefi Boodschap is hetzelfde als wat Jezus heeft geleerd: 'heb uw naaste lief.
Voor individuen heeft de Soefi Boodschap een andere plicht. De moershid, de leraar, behandelt in eerste instantie als een arts de moeried, de leerling, om hem beter in staat te stellen zich te realiseren: waar hij is, wat hij is, wat hij wil doen en hoe hij moet werken om dat te volbrengen. De moershid legt zijn moeried uit wat de moeite waard is en wat niet. Het is niet alleen de studie, maar ook de oefening die de moershid van tijd tot tijd als een recept aan de moeried geeft. Wat echter nog belangrijker is, is het contact met de moershid. Een kort gesprek met hem is behulpzamer dan een jaar lang boeken bestuderen in een bibliotheek, want de moershid is een levend boek. Het is de bedoeling van de moershid om in het hart van de moeried de goddelijke geest, die de erfenis van de mens is, te doen ontvlammen. Er is geen specifieke discipline of een bepaald geloof dat de moerieds wordt opgedrongen. Elke moeried is vrij om voor zichzelf te denken. De enige bedoeling die de moershid heeft is de ziel van de zoeker naar waarheid vrij te maken. 17
18 SG nr. 7 SOEFISME 'Soefisme' is afgeleid van het Arabische woord 'saf dat een zuiverend proces' betekent. Alle levenstragiek komt voort uit de afwezigheid van zuiverheid. En wat betekent zuiverheid? Zuiverheid betekent: natuurlijk zijn. De afwezigheid van zuiverheid betekent ver verwijderd zijn van natuurlijk zijn. 'Zuiver water' betekent dat er geen enkele substantie als zoet, zuur, melk of enige andere substantie mee wordt vermengd. Gesteriliseerd water betekent water, dat zuiverder is gemaakt, met andere woorden: dat natuurlijk is gemaakt. Soefisme is dus het proces om het leven natuurlijk te maken. Je kunt dit proces religie, filosofie, wetenschap of mystiek noemen, wat je maar wilt. Het is waar dat alle religieuze leraren, die van tijd tot tijd op deze wereld zijn gekomen, dit proces van zuiverheid in de vorm van een religie hebben gebracht. Om die reden heeft Jezus gezegd: 'ik heb jullie geen nieuwe wet gebracht, maar ik ben gekomen om de wet te volbrengen'. Het is geen nieuw proces, het is hetzelfde proces dat de wijzen van alle tijden hebben aangereikt. Als er al iets nieuws in aangereikt wordt, is het de vorm waarin het wordt gegoten om te passen binnen een bepaalde periode van de wereld. Tegenwoordig, in de huidige periode van de wereld, wordt het in de huidige vorm aangereikt. Je zou kunnen denken dat met spiritualiteit bedoeld wordt, dat je iets dient te leren wat je van tevoren nog niet wist, dat je buitengewoon goed dient te worden, dat je een of andere ongebruikelijke macht dient te verwerven of dat je bovennatuurlijke ervaringen dient te hebben. Soefisme belooft geen van deze dingen, hoewel de soefi op zijn pad zich nergens over verbaast. Al wat hiervoor is genoemd, en zelfs meer dan dat, ligt binnen zijn bereik. Toch is dat niet het streven van de soefi. Door middel van het soefisme verwerkelijk je je eigen natuur, je ware aard en daardoor verwerkelijk je de menselijke natuur. En door de studie van de menselijke natuur verwerkelijk je de natuur van het leven in het algemeen. Alle mislukkingen, teleurstelling en leed worden veroorzaakt door een gebrek aan deze verwerkelijking. Alle successen, geluk en vrede worden verworven door de verwerkelijking van je eigen natuur. Kort samengevat betekent soefisme: je eigen ware wezen kennen, het doel van je leven kennen en weten hoe je dat doel bereikt. Uit teleurstelling zeggen velen: ik zal waarschijnlijk nooit succesvol in mijn leven zijn', niet op de hoogte van het feit dat de mens wordt geboren om te doen waar hij intens naar verlangt. Succes is natuurlijk, mislukking is onnatuurlijk. Als de mens zichzelf is, is de hele wereld de zijne. Als hij niet zichzelf is, behoort zelfs dit hem niet toe. Dan weet hij niet wie hij is, waar hij is, waarom hij hier op aarde is. Dan is hij voor zichzelf en voor anderen nog van minder nut dan een steen. Zelfverwezenlijking speelt een centrale rol binnen het mysterie van het gehele leven. Het is de remedie voor alle ziekten, het is een geheim voor succes in elk beroep, het is een religie, en meer dan een religie. In deze tijd waarin de wereld verward is, brengt deze boodschap de
goddelijke boodschap over aan de wereld. Wat er met de mensheid mis is, is dat zij niet zichzelf is. En hierdoor wordt alle ellende in de wereld veroorzaakt. Daarom kan alleen dit proces van de heiligen en wijzen van alle tijden, dat zielen naar zelfverwerkelijking leidt, beantwoorden aan het doel van de mensheid. 19
20 SG nr. 8 WAT DE WERELD VANDAAG NODIG HEEFT Onrust op de hele wereld, moeilijkheden tussen de landen, haat onder de mensen, een noodkreet die min of meer uit alle hoeken komt, crisis in de handelssector, politieke problemen: dit alles maakt dat je je afvraagt wat er gedaan kan worden om een oplossing te vinden voor de algemene kreet om hulp, van de mensheid. Wat vandaag wordt gedaan is dat de verschillende instellingen het vuur dat hier en daar brandt proberen te blussen, maar dat kan nooit het probleem van de wereld oplossen. Het eerste wat men in gedachten moet houden is dat alle dingen in het leven met elkaar verbonden zijn en dat als het ene in orde is gebracht het andere verkeerd gaat. Het is te vergelijken met iemand die ziek is, en slaap en een goed dieet nodig heeft. Als hij slaapt zonder een goed dieet zal hem dat geen goed doen, noch zal een goed dieet zonder slaap hem helpen. Terwijl men problemen in de handelssector wil oplossen steken er morele moeilijkheden de kop op. Derhalve moet men om de mensheid te dienen in het werk van herstel, wat de plicht en verantwoordelijkheid van elk weldenkend mens is, wat zijn rang, positie of kwalificaties in dit leven ook mogen zijn, éérst de vraag overdenken wat de remedie zal zijn voor alle kwalen die zich vandaag aan de oppervlakte van het leven manifesteren. Er is één hoofdzaak die als enige in alle aspecten van het leven helpt en dat is de verandering van de houding van de mensheid. Die houding kan veranderd worden door morele, spirituele en religieuze vooruitgang. In deze specifieke richting ligt de taak die de Soefi Boodschap te vervullen heeft. De Soefi Boodschap is geen nieuwe religie of een bepaald systeem, maar een manier om de houding in het leven te veranderen, een manier die de mens in staat stelt anders naar het leven te kijken. Het belangrijkste wat de Soefi Beweging zal proberen te vermijden is sectarisme, zoals dat de mensheid in alle tijdperken van de wereldgeschiedenis heeft verdeeld. De Soefi Beweging is niet gekant tegen welke religie, geloof of overtuiging dan ook, integendeel, zij ondersteunt álle religies en zij biedt bescherming aan religies die door de aanhangers van andere religies worden aangevallen. Tegelijkertijd voorziet de Soefi Beweging de mensheid van die religie die in werkelijkheid álle religies is. De Soefi Beweging beoogt niet de hele mensheid in haar armen sluiten, het volbrengen van haar taak ligt in het dienstbaar zijn aan de gehele mensheid. De Soefi Beweging staat dus niet als een barrière tussen een lid en diens eigen religieuze geloof, maar als een open deur die naar het hart van dat geloof leidt. Een lid van de Soefi Beweging is een boodschapper van de goddelijke boodschap voor de aanhangers van een kerk of sekte, waartoe zij behoren. Het is niet de taak van de Soefi Beweging om al het regenwater in haar eigen regentonnen op te vangen, maar om eraan te werken een weg te bereiden zodat de stroom van de boodschap kan stromen, en alle velden van de wereld van water worden voorzien. Het is de taak van de Soefi Boodschap om te zaaien. Het oogsten zullen we aan de mensheid overlaten, want velden behoren niet onze specifieke beweging toe, alle velden zijn van God.
Wij die op deze wereldboerderij worden aangesteld om werk te doen, dienen dat te doen en de rest aan God over te laten. We bekommeren ons niet om succes, en laat degenen die er wel naar streven een andere richting zoeken. Waarheid alleen is ons succes, want blijvend succes is waarheid. 21
22 SG nr. 9 LIBERALISME EN CONSERVATISME Je kunt op twee verschillende manieren tegen de dingen in de wereld aankijken, op de liberale manier en op de conservatieve manier. En elk van deze manieren geeft een mens een gevoel van voldoening, omdat er in beide manieren een bepaalde deugd schuilgaat. Wanneer iemand vanuit het conservatieve gezichtspunt naar zijn familie kijkt, voelt hij een familietrots en handelt zodanig dat hij de eer en de waardigheid van zijn voorouders hooghoudt. Hij volgt de ridderlijkheid van zijn voorvaders en omdat hij op deze manier naar zijn familie kijkt, verdedigt en beschermt hij diegenen die tot zijn familie behoren, of ze dat nu wel of niet waard zijn. Door tijdens zijn leven de vlam, als een toorts die zijn weg verlicht, in zijn hand te houden, houdt hij de vlam brandend die jaren geleden is ontstoken. Als je vanuit een conservatief gezichtspunt naar je land kijkt geeft dat een gevoel van patriottisme, dat in een moderne wereld het substituut is voor religie. Ongetwijfeld is het op deze manier een deugd als je je vaderland als een familie begint te beschouwen. Je zorgt dan niet alleen voor je kinderen, maar ook voor de kinderen van het vaderland. Als het nodig is geeft men zijn leven om zijn vaderland, de waardigheid, de eer en de vrijheid van zijn volk te verdedigen. De conservatieve geest is de individualiserende geest, die het centrale thema is van de hele schepping. Deze geest heeft als een zon gewerkt, als het aldoordringende licht en het is de macht van deze geest, die werkzaam is in de natuur en veel takken aan een stam en veel bladeren aan een tak bijeenhoudt. Het is ook deze geest die werkzaam is in het lichaam van de mens, de handen en voeten bij elkaar houdt en hem op die manier een individuele entiteit doet zijn. Maar er bestaat altijd het gevaar dat deze geest stagnatie veroorzaakt als zij teveel toeneemt. Als er teveel familietrots is, leeft de mens alleen daarvoor en vergeet hij zijn plicht ten opzichte van de mensheid en herkent hij niets van wat hem met anderen buiten zijn familiekring verenigt. Wanneer deze stagnatie in een land ontstaat resulteert dat in allerlei soorten rampen, zoals oorlogen en revoluties met geweld en destructie. De nachtmerrie die de mensheid in de wereldoorlog heeft ervaren is het gevolg van een wereldstagnatie, die werd voortgebracht door het uiterste van diezelfde geest. Dit laat zien dat het niet waar is dat deugd en zonde los van elkaar staan. Hetzelfde wat eens zonde was wordt nu deugd. Deugd of zonde zit niet in de een of andere handeling, maar in de omstandigheid of in de houding die iemand aanzet tot een bepaalde handeling. En het is het resultaat van een handeling, die iets tot een zonde of een deugd maakt. Het leven is beweging, het stoppen van de beweging is de dood. Stagnatie stopt beweging, circulatie laat haar bewegen. Voor zover de conservatieve geest in beweging is, is die nuttig. Met andere woorden, zolang die zichzelf verruimt. Wanneer iemand die eens trots op zijn familie was en zijn plichten jegens die familie heeft verricht, als
23 volgende stap zijn medeburgers helpt en vervolgens zijn land verdedigt, boekt hij vooruitgang. Zijn familietrots en patriottisme zijn ongetwijfeld deugden, want zij voeren hem van het een naar het ander, waarbij het laatste beter is dan het voorafgaande. Stagnatie treedt op wanneer iemand vastzit in zijn belang. Wanneer iemand zo geabsorbeerd is in zijn familietrots dat er verder niemand in de wereld voor hem bestaat, of wanneer iemand alleen aan zijn volk denkt en hem verder niets interesseert, anderen bestaan niet voor hem, wordt zijn patriottisme als een sluier voor zijn ogen, die hem zo blind maakt dat hij niet in staat is wie dan ook te dienen. In zelfzucht bestaat een illusie van voordeel, maar uiteindelijk blijkt het voordeel dat door zelfzucht is verworven waardeloos te zijn. Het leven is het voornaamste om te overdenken. Het ware leven is het innerlijke leven, de realisatie van God, het bewustzijn van je geest. Wanneer het menselijk hart zich bewust wordt van God, verandert het in de zee en verwijdt het zich. Het breidt de golven van liefde uit naar vriend en vijand, en wanner het zich verder en verder verspreidt bereikt het volmaaktheid. De Soefi Boodschap is niet noodzakerlijkerwijze de boodschap van passiviteit, zij leert niet ten koste van alles vrede te sluiten, zij veroordeelt familietrots of patriottisme niet, zij preekt zelfs niet tegen oorlog. De Soefi Boodschap is de mens bewust maken van de woorden in de Bijbel, waar geschreven staat: 'wij leven, bewegen en hebben ons wezen in God'. Dit moeten we verwerkelijken en daarmee de broederschap van de mensheid in de verwerkelijking van God herkennen. Het vanzelfsprekende gevolg hiervan zal een geest van broederschap en gelijkheid teweegbrengen en dat zal resulteren in het voorbereiden van de uiterlijke democratie en de innerlijke aristocratie, die zich in de adeldom van de ziel bevindt waar volmaaktheid onder het oppergezag van God verborgen is.
24 SG nr. 10 DE REIS NAAR HET EINDDOEL Er zijn twee verschillende stadia in de menselijke evolutie en die kunnen zeer goed het onvolwassen en het volwassen stadium genoemd worden. In de symboliek van de Poerana s van de Hindoes worden deze twee karakters de jongere en de oudere broeder genoemd. Juist zoals er een kinderstadium is, waarin het kind alleen weet wat het hebben wil en alleen tevreden is als het dit krijgt, ongeacht de gevolgen, is er het stadium van die onvolwassenheid van de ziel waarin de mens alleen verlangt wat hij kan zien, horen, gewaar worden en aanraken. Wat daar buiten valt kan hem niet schelen, dát alleen verlangt hij en anders niet. Het volwassen stadium breekt aan als de mens het leven in meerdere of mindere mate heeft doorgemaakt, vreugde en smart, enthousiasme en teleurstelling heeft leren kennen en weet hoe wisselvallig het leven is, alleen dán heeft hij het stadium van de volwassenheid bereikt. Volwassen en onvolwassen hangen niet af van een zekere leeftijd en evenmin van een speciale opvoeding, nee, zij hangen af van het innerlijk leven. Als iemand het leven, zo diep als hij kon, gepeild heeft en de grenzen van het jeugdstadium voorbij is, dan komt hij in het stadium van de volwassenheid. In het Oosten bestaat een gewoonte, die tot een soort religieuze etiquette is geworden, namelijk om iemand niet uit zijn slaap te wekken maar hem door te laten slapen; dit niet te doen wordt als een ernstig vergrijp beschouwt. Met andere woorden: je moet de wereld behandelen naar haar geaardheid en niet tegen de natuur ingaan. Dring iemand van het jongere stadium niet tot het oudere. Alvorens te kunnen ontwaken moet hij eerst goed geslapen hebben. Nu wat betreft de vooruitgang, speciaal op het geestelijke pad. Wij onderscheiden hierbij twee verschillende karakters. Het ene is de mens die zegt ik zou graag dit pad betreden maar waar brengt het mij? Vóór hij op reis gaat wil hij er alles van weten, en of zijn vrienden hem zullen vergezellen. Zo niet, dan is hij ook niet bereid om te gaan, want hij voelt zich niet zeker van de weg. Alléén wil hij niet gaan en hij wil weten waar en wanneer hij zal aankomen, en of het wel veilig is om juist die weg te nemen. Als hij op weg gaat, kijkt hij achterom en probeert ook voor zich uit te zien, terwijl hij zich afvraagt zal ik het einddoel bereiken, is dit werkelijk de goede weg? Duizendmaal wordt hij door twijfel en vrees overvallen, hij kijkt achter zich, voor zich en om zich heen. Als anderen hem maar konden vertellen hoe ver hij al gekomen is. Hij heeft geen rust en wil weten hoe ver hij nog van het einddoel af is. Daarom is hij nog een kind, niet tegenstaande zijn verlangen om te reizen. Als speelgoed houden de aanwijzingen van de mystiek op het gebied van geestelijk onderzoek hem bezig, zodat hij op de kaart kan nagaan waar hij langs komt.
25 En nu wat betreft de voorwaarden voor het volwassen stadium. Over dit karakter zegt de Bijbel: tenzij iemand wederom geboren wordt, kan hij het koninkrijk Gods niet zien. Als ik u moest vertellen wat de reis en haar doel inhouden, dan zou het ten eerste dit zijn, dat de hele schepping voor deze reis bedoeld is en als het niet om dit doel ging zou er in het geheel geen schepping zijn. Voordat iemand deze reis onderneemt, bereidt hij zich op de een of andere manier spelenderwijze voor, maar hij is dan in werkelijkheid nog niet vertrokken. Zo verlangt iemand bijvoorbeeld om rijk te worden en besteedt daaraan al zijn tijd, zijn energie, zijn leven en gedachten en zo reist hij, bij wijze van spreken, naar het doel. Als hij macht begeert, stuurt hij daarop aan en verkrijgt het. Als hij naar een positie verlangt, spant hij al zijn krachten daartoe in, maar toch blijft het maar spel. Het bewijs hiervan is dat alles wat hij nastreeft ter bereiking van zijn verlangen, hem weer naar iets anders doet verlangen. Als hij rijk is, verlangt hij beroemd te zijn en als hij beroemd is, verlangt hij weer iets anders. Als hij het ene heeft, begeert hij het andere en nooit is hij tevreden. Dit bewijst dat de mens, hoewel uiterlijk druk bezig met het najagen van de dingen van de wereld, niet voldaan is in zijn ziel. Hij blijft voortdurend hunkeren naar iets wat meer is, en daardoor heeft hij geen rust. Rumi, de grote Perzische soefi-meester, geeft ons hiervan in de Masnavi een zeer goede verklaring. Daarin zegt hij: wat is het in de rietfluit dat tot uw ziel spreekt, u ontroert en uw hart doorboort? En het antwoord luidt: het is de wee-klacht van de fluit, zij klaagt omdat zij eens deel was van een plant waarvan zij werd losgesneden; haar hart werd met gaten doorboord en zij verlangt er naar om met haar bron, haar oorsprong, herenigd te worden. En zo voelt ook de ziel een verlangen naar haar oorsprong. Op een andere plaats zegt Rumi: zo vergaat het een ieder, die zijn land van herkomst voor lange tijd verlaten heeft; hij mag dan rondzwerven en zeer ingenomen zijn met al wat hij ziet, maar er komt een ogenblik dat er een sterk verlangen in zijn hart opkomt naar zijn geboorteplaats. Men ziet dat zij, die werkelijk geleden hebben en teleurgesteld werden en gebroken van hart zijn, liever niet met anderen over hun ervaringen spreken. Zij verlangen niet naar gezelschap, maar wensen alleen te zijn. En dan is het alsof iemand met open armen heeft staan wachten om die ziel op te vangen, zoals een kind door zijn moeder wordt opgevangen. Dit toont ons dat er ergens een trooster bestaat, groter dan enige ter wereld, een vriend, dierbaarder dan welke vriend ook, een beschermer machtiger dan enig aardse beschermer. Wetend dat men zich niet op de wereld kan verlaten, zoekt hij die machtige in zichzelf. Een vriend, die een vriend is in leven en dood, in vreugde en smart, in rijkdom en armoede, op wie men zich ten alle tijden kan verlaten, die immer ten goede leidt, de beste raad geeft, die vriend is verborgen in uw eigen hart. Ge kunt geen betere vinden. Wie is die vriend? Het is het eigen wezen van de mens, zijn ware innerlijk wezen. Die vriend is de oorsprong, de bron en het doel van alles. Maar de vraag rijst: als die vriend ons eigen wezen is, waarom
26 noemen wij het dan een vriend, waarom niet ons-zelf? Het antwoord is, dat in deze vriend waarlijk ons eigen wezen te vinden is, maar als wij het grotere Zelf gaan vergelijken met onze momentele realisatie, dan voelen wij onszelf kleiner dan een druppel van de oceaan. De mens kan die vriend niet goed zichzelf noemen, vóór hij zichzelf vergeten heeft, vóór hij niet meer zichzelf is. Totdat en tenzij men die trap van volmaaktheid heeft bereikt, kan men beter zwijgen dan zich op iets laten voorstaan wat men nog niet is. Alle occulte scholen, over de gehele wereld, schrijven als eerste les zwijgzaamheid voor, geen discussie, dispuut of argumentatie. Voor wie dit pad gaan, gelden heel andere voorwaarden dan voor de uiterlijke wereld. De ware kenners van het leven hielden over dit onderwerp hun lippen gesloten. Geen ontwikkelingsmethode heeft ooit dát gevolg en dát profijt gegeven als de methode van de profeten van alle landen, die de mensen de eerste les in liefde voor God gaven. Het lijdt geen twijfel of de godsdienstige autoriteiten van verschillende tijden hebben de mensheid in onwetendheid gehouden omtrent de kennis van God en haar slechts het geloof in God gegeven. Gebrek aan kennis deed de verstandelijke mens in opstand komen tegen wat hij niet kon begrijpen. Er bleef geen verbindende schakel tussen beide dingen bestaan en hierdoor kreeg het materialisme in de wereld de overhand en dat breidt zich nog steeds verder uit. In dergelijke materialistische tijden ontstaat er een chaos in de wereld, alles is verwarring en onrust. Allen wensen goed te doen maar weten niet hoe. Dergelijke tijden, waarin de geest zoek geraakt is en alleen de vorm nog bestaat, heeft Shri Krishna het verval van dharma genoemd. Wél komt er bijtijds een waarschuwing als een intuïtie tot de ziel, maar de bedwelming van het leven, de mist van het leven, is zó zwaar dat de Boodschap niet gehoord, niet begrepen, niet aangenomen wordt, tot de Boodschapper verdwenen is. Om nu op de reis terug te komen: op welke manier, volgens welke methode komt zij tot stand? Wij zien dat wanneer iemand uitrijst boven alle wereldse dingen zoals macht, rijkdom, bezit en boven alles wat hem trots en ijdel doet zijn, er een verlangen in zijn hart opkomt, een herinnering van zijn oorsprong in volmaakte liefde en vrede. Niemand in de wereld kan doen alsof hij dit stadium bereikt heeft, want ieder ogenblik van zijn leven spreekt luider van wat hij is, dan van wat hij zegt. Ten eerste neigt hij tot een liefdevolle, welwillende houding tegenover de mensheid, zelfs in die mate dat al zijn doen en laten door vergevingsgezindheid wordt beheerst. Hij toont geduld bij al wat hij doet, is verdraagzaam en houdt er rekening mee dat iedereen zijn eigen trap van ontwikkeling heeft. Hij verwacht niet dat iemand beter handelt dan waartoe zijn evolutie hem in staat stelt. Hij schrijft niemand de wet voor en stelt zich niet buiten de voor iedereen geldende wet. Als iemand een liefdevolle houding heeft, en tot dienen, vergeven en verdragen bereid is, eerbied heeft voor allen (goed of slecht, jong of oud) dan is hij aan het begin van zijn reis.