Preek 13mrt2016, Opstandingskerk - Als weerloos is wat is van waarde Gemeente van onze Heer Jezus Christus, - Als weerloos is wat is van waarde. - Het zijn de beginwoorden van een lied uit het kerstoratorium De Verhalen, met teksten van Michaël Steehouder. - We gebruikten dit lied en meer delen uit dit oratorium- in de vieringen van de afgelopen advent, kerst en epifanie. - En deze woorden uit dit lied bleven bij mij hangen, dat heb je soms met teksten - Uiteindelijk triggerden ze mij bij het nadenken over een thema voor deze laatste officiële viering van mij als dienstdienst predikant van de Prot.Gem. Tilburg eo. - Als weerloos is wat is van waarde. Als weerloos is wat is van waarde, de stille stem niet wordt gehoord, zo broos en breekbaar onze aarde, de harde waarheid kindermoord, als alle macht is aan het graaien, aan goochelen met geld en goed, het hoogste woord is leegpraat kraaien, dat alles groter sterker moet, 1
hoe zullen dan de zachte krachten nog overwinnen in het eind, wat valt er dan nog te verwachten aan licht dat in het donker schijnt? - Deze eerste drie strofen verwijzen naar hoe wij de wereld soms/ vaak ervaren. - Er lijkt helemaal geen ruimte voor alles wat waardevol is; alleen macht telt, het goochelen, de leegpraat, - waar nodig: tegen de harde waarheid kindermoord. - Niets en niemand wordt ontzien; uiteindelijk sta je daar als mens (kwetsbaar mens) weerloos tegenover in deze wereld. - Lucebert, die bijna dezelfde woorden gebruikt, zegt dat ook: alles van waarde is weerloos. er is niet meer bij weinig noch is er minder nog is onzeker wat er was wat wordt wordt willoos eerst als het is is het ernst het herinnert zich heilloos en blijft ijlings alles van waarde is weerloos wordt van aanraakbaarheid rijk en aan alles gelijk als het hart van de tijd (2x) 2
- Als we in de wereld om ons heen kijken zien we en ervaren we dat ook. - Terreurgroepen als IS en alle aanverwante groepen die de macht proberen te grijpen en mensen willekeurig liquideren, of angst aanjagen en onderdrukken. - Maar ook grote internationale machten - vaak door ons gerespecteerd- die schaamteloos geo-politiek bedrijven, om de grondstoffen die ze willen hebben of meer macht. - Vaak gebeurt dat in het verborgen, soms heel openlijk, unverschämt, maar altijd ten koste van gewone mensen. - Europese staten die vaak even niet thuis geven als het echt om de mensenrechten gaat. Korte termijn eigenbelang gaat voor. - Amnesty International zegt in haar jaarlijkse rapport: - Mensenrechten zijn geen regels voor tijden dat het goed gaat, maar die zijn er juist voor tijden van crises. We zakken nu door onze ondergrens heen. - Het instituut van de Kinderombudsman, dat binnen een half jaar via allerlei achterkamertjespolitiek om zeep wordt geholpen, omdat kritische opmerkingen over misverstanden niet gewaardeerd, hoor: niet gepikt worden. En al helemaal niet als het om de rechten van kind-vluchtelingen gaat. - >> Alles van waarde is weerloos. 3
- Hier zou het kunnen eindigen.. - Maar niet op plaatsen waar je met toekomst wilt leven, met perspectief. - Zoals bijv. in de kerk, of in een gemeenschap van gewone mensen, die in elk geval willen leven, wat er ook gebeurt... - Het lied van Steehouder gaat trouwens ook nog verder, en eindigt met: Als er een god is in den hoge die alles hoort en alles ziet laat die dan naar beneden komen zover van ons bestaat hij niet. - Hier wordt het probleem van de wereld bij God neergelegd, zo lijkt het. - Kom naar beneden, en help ons; wees niet ver, maar wees ons nabij. - Niet vergeten: het is uit een kerstoratorium. - Maar je kunt het slot van dit lied ook heel anders horen, -m.i. meer to-the-point, en als een directe opdracht aan onszelf - Zover van ons bestaat hij niet, betekent dan: - zover van ons, alleen in den hoge, bestaat hij niet! er staat niet voor niets: als er een god is in den hoge. - Maar dan bestaat die god dus onder ons! - In wat wij doen en laten, hoe wij met dat weerloze en waardevolle omgaan.! 4
- Eigenlijk hebben we maar één taak in deze wereld, - dus ook in de kerk, -en feitelijk in elke gemeenschap van mensen: - het waardevolle hoogachten en de ruimte geven, en het weerloze beschermen. - Barmhartig zijn naar wie dat nodig hebben, helpen waar hulp nodig is, - en in woord en daad iets laten zien van hoe de wereld kan zijn en mag zijn, - als koninkrijk van God! - Met Lied 321, 7 van Huub Oosterhuis, dat we zongen na de tweede lezing: Hier in dit stervend bestaan wordt Hij (God) voor ons geloofwaardig, worden wij mensen van God, liefde op leven en dood - Het mag duidelijk zijn dat we hier trouwens so-wie-so midden in onze beide lezingen van vanmorgen zitten en precies tussen al die liederen van vanmorgen. - Jesaja 58, een soort bergrede vooraf: - misdadige ketenen losmaken, verdrukten bevrijden, ieder juk breken; - brood delen met de hongerige, onderdak bieden aan armen zonder huis, naakten kleden en je bekommeren om je medemensen. - Dan breekt het licht door als dageraad, en gaat je gerechtigheid voor je uit. 5
- Lukas 20, hoe het er meestal aan toegaat, en ook hoe God nabij kan zijn: - de eigenaar van de wijngaard (God) die ontwapenend optreedt, argeloos, die blijft geloven in het goede en waardevolle van de ander, bijna naïef zouden we zeggen, tot het echt niet anders meer kan... zeker als hij zijn geliefde zoon zendt. en zijn zoon, de geliefde verwijst naar de doop van Jezus (Lk.3) en naar de verheerlijking van Jezus op de berg, met Mozes en Elia (Lk.9), de zoon staat dus voor Jezus, weerloos is hij tegenover de kwaadwillige pachters, hij heeft geen schijn van kans. zoals ook Jezus als mens van de gerechtigheid zijn dood tegemoet gaat. - En toch, het leven is niet aan de kwaadwilligen, - maar aan wie het waagt met deze God van liefde en gerechtigheid. - aan wie zèlf leven, liefde en recht geeft. - Hoe moeilijk is het om in de geest van deze woorden te leven? - Eigenlijk toch heel eenvoudig.. und wirklich, tatsächlich zu schaffen! - Aanhakend op onze eerder genoemde ervaringen in deze wereld is dat bijv.: - Misdaad niet toelaten; en die bestrijden; - en mensen ervan bevrijden. 6
- De ander niet willen beheersen of overheersen, niet als mens, en niet als staat, maar met elkaar in vrede samen leven. - De mensenrechten hoog houden, en gewoon humanitaire hulp bieden waar dat nodig is; juist in tijden van crises, zoals op dit moment. - En mensen die misstanden onderzoeken en benoemen, niet monddood maken of via een achterdeur wegwerken, maar juist eren en met hun bevindingen aan de slag gaan, de misstanden opheffen. - En de creatieve kant van mensen helpen en nabij zijn? het tatsächliche schaffen? - - Als wij samen maar willen èn durven, zijn we tot veel in staat! - - De rest kunnen we zeker zelf invullen! (want) dat weten we donders goed! - Laten we niet rusten, totdat recht wordt gedaan aan ieder mens! (Lied 999) - Amen. lezingen: Jesaja 58, 6-10 Lukas 20, 9-16a Dick Penninkhof 7