CARL HESTER S recept voor succes Hij reed vier Olympische Spelen, won olympisch teamgoud en staat aan de basis van het ongelooflijke succes van het dressuurpaard Valegro. De Britse ruiter Carl Hester geeft ons inzicht in zijn gevoel bij KWPN-paarden, zijn trainingsmethodes en de toekomst van de dressuursport.
Carl en olympisch kampioen Valegro. Ik geloof erin dat je van een paard een toppaard kunt maken, wanneer alles volgens plan gaat. 61
Nip Tuck geniet van de dagelijkse quality time in de wei. Auteur: NICKY MOFFAT Beeld: JON STROUD - HIPPOFOTO Hij is een van de aardigste mensen die je kunt vinden in de dressuurwereld: Carl Hester. Altijd vrolijk, enthousiast en zo down-to-earth als je kunt vinden. Zijn ongelooflijke ontwikkeling in de wereld van de dressuur bracht hem vanuit zijn bescheiden opvoeding op het kanaaleilandje Sark, waar hij toeristen rondreed met paard en wagen om wat zakgeld te verdienen, naar het winnen van de olympische gouden teammedaille en het bezitten van een prachtige stal midden in de pittoreske toeristenregio de Cotswolds. Horsemanship Voordat Carl zich specialiseerde in de dressuur, was hij actief als eventingruiter en was hij zelfs deelnemer op de eerste editie van de Blenheim Horse Trials, een van de bekendste eventingwedstrijden in Engeland. Het was in die tijd dat hij volgens eigen zeggen de basis van ware horsemanship heeft geleerd. Om een groot paardenman te worden heb je allround kennis nodig, zegt Carl. Je kan goed zijn in een bepaalde tak van de paardensport, maar de term horsemanship omvat alles. Hoe het paard zich voelt, werkt en reageert op de ruiter. Het gaat niet alleen om het dressuurmatig rijden. Hij vervolgt: In Engeland hebben we wat dat betreft geluk, want het land leent zich ervoor om een echt allround paardenmens te worden. We worden niet, zoals je bijvoorbeeld in Nederland ziet, in een te vroeg stadium gemotiveerd om voor één tak van de sport te kiezen. Ik kom uit een tijdperk waar we geen pony-, junior- of young rider-dressuurwedstrijden hadden. Als je naar de ponyclub ging, dan deed je een beetje van alles wat, en juist dát heeft mij veel waardevolle ervaring en kennis opgeleverd. Ik denk niet dat er een gouden regel is hoe het beste met paarden te werken. Maar als mensen je als een echte paardenman erkennen, dan krijg je verschillende soorten paarden te trainen, te verkopen en op te leiden. Je moet leren, en bereid zijn, om flexibel te zijn en je in de training aan te passen aan je paard. Je moet er alles voor over hebben en je paarden met volle 62
Carl met drie van zijn trouwe vrienden: de honden uit het Londense Battersea asiel, die hij een nieuw thuis heeft gegeven. toewijding trainen. Daar moet je veel tijd in stoppen. Mijn advies aan anderen is om uit te vinden waar je goed in bent en, wanneer de tijd daar is, je daar volledig aan te wijden. Of dat nou is als ruiter, trainer of groom. Het succes van iedere topruiter is gebaseerd op teamwork, niet alleen op de ruiter en het paard dat hij rijdt. Fokkerij maakt verschil Carl had twee paarden op de Olympische Spelen in Londen. Olympisch kampioen Valegro, die wordt gereden door Charlotte Dujardin, en Uthopia waar hij zelf mee reed. Beide paarden zijn KWPN-gefokt, net als zijn huidige toppaard Nip Tuck. Waarom vindt hij de KWPN ers zo bijzonder? Als je een KWPN er koopt, dan weet je wat je krijgt, zegt Carl. Toen ik nog trainde in Nederland heb ik veel types paarden van verschillende stamboeken gereden en ook het verschil gevoeld. Ook had ik het geluk om twee keer de jonge paarden in de Pavo Cup-finale te mogen rijden als gastruiter. Ik ben geen expert op het gebied van de Nederlandse fokkerij, maar weet er wel het een en ander van. Ik hecht in principe niet heel veel waarde aan de afstamming of het stamboek van CARL S CV Carl Hester, die als achtervoegsel de titel Member of the British Empire mag dragen, groeide op op het kleine Engelse kanaaleiland Sark, dat vlak bij de Normandische kust ligt. Paarden waren daar zeer belangrijk, aangezien gemotoriseerd verkeer op het eiland niet is toegestaan. Van jongs af aan speelden paarden dus een belangrijke rol in het leven van de Britse ruiter. Nadat hij op zijn negentiende naar het vaste land van de UK verhuisde, kwam hij na enige tijd terecht bij internationaal dressuurruiter en trainer dr. Bechtolsheimer. In die tijd reed de talentvolle ruiter zijn eerste Olympische Spelen, die van Barcelona 1992. Acht jaar later kwam hij met de KWPN er Gullit (v.ulft) aan de start op de Olympische Spelen van Sydney, en ook was hij er met Escapado bij in 2004 in Athene. Op de laatste Olympische Spelen in London speelde Carl Hester een belangrijke rol in het winnen van het teamgoud met de KWPN-erkende hengst Uthopia. Daarnaast is hij mede-eigenaar en trainer van Charlotte Dujardin s Valegro: Europees, wereld- en olympisch kampioen dressuur. een paard, maar de Nederlandse fokkers weten blijkbaar wat je nodig hebt om een goed paard te fokken. Ik vind het heel interessant om hier over te lezen en te leren. Carl is realistisch: Zoals waarschijnlijk iedere topruiter hecht ik de meeste waarde aan de rijdbaarheid van de paarden. Ik hou ervan om de reflexen van een paard te testen, om te kijken hoe het reageert. Zo heb ik een idee of ik dat paard tot aan de Grand Prix kan trainen of niet. Valegro en Uthopia hebben allebei dezelfde grootvader, de zwarte blikvanger Ferro. Wanneer we Carl vragen of de paarden het temperament hebben geërfd van hun beroemde grootvader weet hij dat nog niet zo zeker. Meer dan zijn temperament, denk ik dat zowel Valegro als Uthopia het natuurlijke, actieve achterbeengebruik hebben geërfd van Ferro. En hij vult aan: Ze kunnen allebei ook heel goed galopperen, iets wat absoluut essentieel is voor een topdressuurpaard. Uthopia is een hele goede beweger, behalve dan misschien zijn stap, zegt Carl. Hij is van nature een atleet die al op topniveau liep, terwijl hij eigenlijk zelf nog niet wist wat hij precies deed. Hij was zo enorm meewerkend in zijn eerste jaar op Grand Prix-niveau. Toen hij het allemaal beter begreep, werd hij eigenlijk steeds moeilijker te rijden. Valegro heeft het gewoon allemaal; geweldige bewegingen, een super karakter en een KWPN Magazine 1 2016 63
Carl traint pupil Amy Woodhead met U-Genius, een door Carl gefokte zoon van Uthopia uit de volle zus van Valegro. enorme werkwilligheid, dat maakt hem zo speciaal. Nip Tuck, die Donnerhall als vader heeft, is weer heel anders. Hij heeft niet het laatste aan fysiek talent, maar wat hij wel heeft, is een enorm goed karakter. Zijn rijdbaarheid is zijn talent. Een moeilijke beslissing Na de Olympische Spelen in London, in 2012, was de kans groot dat de gouden medaillewinnaar Valegro zou worden verkocht. Carl heeft lang over deze beslissing nagedacht totdat hij en mede-eigenaar Roly Luard besloten om hem helemaal niet meer te verkopen. Als we Valegro hadden verkocht had zowel mijn als Roly s leven er heel anders uitgezien. De bedragen die daarmee samenhingen waren astronomisch, vertelt Carl. De ideale situatie was dat iemand in de UK hem zou kopen, maar de bedragen waar het om ging limiteerde de mensen die hem konden betalen. Ik heb Valegro in bezit sinds hij tweeënhalf was. Hij heeft veel goeds gedaan voor de dressuursport in Groot- Brittannië. Nadat Roly en ik hadden besloten hem niet te verkopen waren we zo enorm opgelucht Achteraf gezien hebben we niks verloren, we hebben alleen maar gewonnen. Carl vervolgt: Valegro heeft ons enorm veel geleerd en het is zo n plezier met hem te werken. We houden enorm van hem, en dat niet alleen omdat hij zo n geweldig wedstrijdpaard is. Hij is gewoon echt speciaal. Ik herinner me dat, toen we eenmaal de beslissing hadden genomen om niet te verkopen, ik tegen Roly zei: Dus, als iemand me belt en zegt, ik geef je vijf miljoen, dan mag ik dus zeggen dat hij niet te koop is?. En zij reageerde met dat is wat we nu moeten afspreken. Natuurlijk heb ik een hypotheek, maar hebben we die niet allemaal? Ik heb mijn eigen stal met 18 paarden en een mooi DAGELIJKSE ROUTINE 6.30u: Alle paarden worden gecontroleerd en krijgen krachtvoer. 7.00u: Er wordt een begin gemaakt met het uitmesten van de stallen en de paarden krijgen hun hooinetten. 8.30u: Carl begint met het rijden van zijn eerste paard van de dag. 9.00 tot 14.00u: Alle paarden worden gewerkt door Carl of iemand anders van het team. Carl houdt van een net en opgeruimd erf, mét een subtiele herinnering aan de successen van de Olympische Spelen in Londen. huis. Ik kan op vakantie wanneer ik wil en ga gewoon lekker uit eten. Ik heb het hartstikke goed en heb hard gewerkt voor wat ik heb. Natuurlijk denk ik weleens na over wat ik zou hebben gehad als ik hem had verkocht, maar ik heb totaal geen spijt dat we hebben besloten om het niet te doen. Rio en daarna Met het succes dat Valegro heeft met Charlotte, zou iedereen die vanaf de zijlijn meekijkt het worden vergeven als ze zich wel eens afvragen of Carl het paard niet zou willen overnemen voor de Olympische Spelen in Rio de 15.00u: De stalmedewerker 21.30u: De laatste check maakt het tuig schoon wordt uitgevoerd om en ruimt de stal verder op. te kijken of alle paarden 16.00u: De paarden worden comfortabel zijn voor verzorgd, drollen worden de nacht. nog een keer gewipt en de hooinetten worden Op maandag, dinsdag, bijgevuld. donderdag en vrijdag 17.00u: Paarden krijgen worden de paarden wederom krachtvoer en dressuurmatig getraind. het erf wordt opgeruimd. Op woensdag en zaterdag 17.30u: De dressuurbanen worden ze buiten gereden worden recht getrokken en op zondag hebben ze en alle andere nog een dag vrij. Alle paarden noodzakelijke werkzaamheden komen dagelijks in de wei. uitgevoerd. 64 KWPN Magazine 1 2016
Alle paarden worden tweemaal per week meegenomen voor een buitenrit. Op de foto Amy Woodhead met U-Genius en Carl met Uthopia. Janeiro. Ik heb daar nooit over nagedacht, zegt de ruiter. Valegro en Charlotte zijn echt een combinatie samen en ik vind het geweldig om een onderdeel uit te maken van het team wat hun succesvol maakt, als trainer. Eigenlijk is mijn taak veel plezieriger, want de druk die de laatste jaren op de schouders van Charlotte ligt is echt aanzienlijk. Toen Valegro acht jaar was heb ik besloten hem door Charlotte te laten rijden. We hadden allebei een paard nodig om daarmee in het team te kunnen rijden, het was logisch dat ik Uthopia zou blijven rijden en Charlotte Valegro. Natuurlijk is het wel zo dat wanneer Charlotte zwanger zou worden of geen zin meer zou hebben, dat ik zou overwegen hem te gaan rijden voor Rio. Maar het zou echt een hele speciale reden moeten zijn om dat te doen. Voor mijzelf hoef ik het zeker niet te doen. Als je ouder wordt gaat het helemaal niet meer alleen om het winnen. Het gaat erom dat het paard dat je rijdt zijn uiterste best voor je doet. Dat mijn andere paarden geen Valegro s zijn maakt niet uit. Als ze hun uiterste best hebben gedaan, net als Valegro altijd doet, dan geeft mij dat net zoveel voldoening. Het plan is dat in Rio Charlotte Valegro rijdt en ik Nip Tuck of Wanadoo, blikt Carl vooruit. Na de Olympische Spelen zullen we beslissen wat we gaan doen met Valegro. Hij zal een keer afscheid nemen van de sport, maar we zullen hem wel blijven Het succes van iedere topruiter is gebaseerd op teamwork, niet alleen op de ruiter en het paard dat hij rijdt. Carl s groom Alan Davies met de KWPN-erkende hengst Uthopia. De wedstrijdpaarden maken tussen hun internationale optredens door vele kilometers, maar beschikken over luxe vervoer. rijden. Uiteindelijk is Valegro gewoon een beroemdheid, een superster, dus we zullen hem blijven rijden op demonstraties en zo. We kunnen zijn fans dat toch niet ontnemen! Met Nip Tuck is dat nog wel anders, zegt Carl realistisch. Hij is pas twaalf, dus zal voorlopig nog wel wedstrijden blijven lopen. Hij is echt heel leuk om te rijden, omdat hij altijd zo enorm zijn best doet. Ik denk dat hij nog beter kan worden. Toekomststerren Carl heeft regelmatig contact met de fokkers van Valegro: Joop en Maartje Hanse uit het Zeeuwse Burgh-Haamstede. Hij hecht veel waarde aan het leveren van feedback aan de fokkers, of een paard nou wel of niet succesvol is. Carl: Joop en Maartje zijn kleine fokkers die iets heel speciaals hebben gedaan, namelijk Valegro fokken. Ze hebben alle recht om trots te zijn en dan is wel het minste wat ik kan doen ze op de hoogte houden hoe succesvol hun fokproduct is en ze feedback geven. Ik denk dat het heel belangrijk is voor fokkers om feedback te krijgen van de ruiters, zodat zij weten wat wel en niet werkt. Uiteindelijk moeten zij toppaarden blijven fokken! In Groot-Brittannië worden KWPN Magazine 1 2016 65
steeds betere paarden gefokt, langzamerhand is er steeds meer kwaliteit te vinden. Voor Carl zou het een droom zijn om met een eigen gefokt paard de top te bereiken. Ik heb enkele hele leuke Brits gefokte paarden thuis. Bijvoorbeeld U-Genius, een vijfjarige zoon van Uthopia uit de volle zus van Valegro. Hij heeft een goed, sterk, wat ouderwets type met een geweldig karakter. Natuurlijk moeten we nog zes jaar training in hem stoppen om te kijken hoe ver hij kan komen, maar het lijkt erop dat hij Uthopia s karakter combineert met Valegro s kracht. Dus als alles goed gaat, is hij er eentje om in de gaten te houden voor de toekomst. Als we het dan over toekomsttalent hebben, wat voor kwaliteiten zoekt Carl in een paard om de top te bereiken? Ik denk, en ik hoop, dat we al alles hebben wat we nodig hebben. De sport heeft paarden met goede bewegingen en het juiste karakter. Daarnaast hebben we enkele zeer getalenteerde ruiters. Om de dressuursport verder te laten groeien, denk ik dat ruiters meer vindingrijk en artistieker moeten worden. Maar ik hoop wel dat het nooit alleen maar om de trucjes en de publieke vertoning zal gaan. Dressuur moet een genot zijn om naar te kijken en als mensen er niet langer met plezier naar komen kijken, dan gaat het mis. Het gaat niet om de beste beweger, maar meer over de band tussen mens en dier. Een goede dressuurproef moet er gemakkelijk uitzien en gedurende de hele proef gedragenheid tonen, het allermoeilijkste om te bereiken. Een toppaard moet fysiek en mentaal iets extra s hebben. Valegro heeft een geweldig karakter en een sterk lijf, daarom is hij zo speciaal. Nip Tuck is juist niet zo atletisch, maar we eindigden toch op de vijfde plaats op de Europese kampioenschappen. Ik geloof erin dat je van een paard een toppaard kunt maken, wanneer alles volgens plan gaat. Laat paarden paard zijn Carl staat erom bekend dat hij zijn paarden op een zo natuurlijk mogelijke manier houdt. Zelfs in de aanloop naar de Olympische Spelen liet hij zowel Uthopia als Valegro nog dagelijks in de wei, en al zijn paarden worden twee keer per week meegenomen voor een buitenrit. Ik ben ervan overtuigd dat je paarden ook buiten moet rijden en ze in de wei moet zetten. Ik zeg niet dat Valegro na gedane arbeid onder het solarium. Geweldige bewegingen, een super karakter en een enorme werkwilligheid, dat maakt Valegro zo speciaal. paarden die niet buiten komen of het bos in gaan geen Grand Prix-paarden kunnen worden, want er zijn er genoeg die dat zijn, maar ik zet mijn paarden buiten, omdat ik denk dat dat de juiste manier is. Ik denk dat beweging beter voor ze is en ik kan me niet voorstellen dat je 23 uur per dag in een box wordt opgesloten. Ik kijk niet naar anderen, want het is voor iedereen een eigen keuze, maar hier voel ik mij het beste bij. Ik ben opgegroeid met een zigeunerleefwijze op Sark, waar geen stallen waren, dus ik denk dat het voor mij gewoon een natuurlijke keuze is. Eén ding is zeker, wat Carl en zijn team ook aanpakken, het werkt. Zijn paarden zijn gelukkig, gezond en werkwillig en er is een grote kans dat we nog vele dressuursterren zullen gaan zien, die in zijn stallen zijn opgeleid. KWPN Magazine 1 2016 67