DE ONDERNEMINGSRAAD SOCIALE BEVOEGDHEDEN 1
agenda Juridische basis Concepten 1. Informatie-opdrachten 2. Raaplegingsopdrachten 3. Beslissingsopdrachten 4. Toezichthoudende en controle-opdrachten Voorbeelden website 2
Artikel 15 van de Wet van 20 september 1948 CAO nr 9 Tal van andere wetten, koninklijke besluiten, cao s Sociale opdrachten? Informeren, raadplegen, beslissen, toezicht houden: 1. Werkgelegenheid en arbeidsorganisatie 2. Arbeidsvoorwaarden en verloning 3. Privéleven en nieuwe technologieën 4. Gebeurtenissen of beslissingen die de arbeidsorganisatie en de arbeidsvoorwaarden zouden kunnen wijzigen 5. Uitoefening bevoegdheden CPBW Rol van de werknemers in ondernemingen met een transnationele structuur 3
1. Informatie Doel: informeren en betrekken van het personeel bij de werking van de onderneming met de werknemersvertegenwoordigers als tussenpersonen Principe van vertrouwelijkheid en discretie Eindbeslissing komt aan de werkgever Vb : economische werkloosheid, loonkloof, 4
1. informatie Voorbeeld 1 : economische werkloosheid Volledige schorsing AO of regeling gedeeltelijk arbeid voor een onderneming in moeilijkheden gebonden door een CAO of ondernemingsplan Kennisgeving aan RVA en aanplakking in de onderneming Rol van de OR? D-14 : afschrift van de kennisgeving aan de RVA D-7 : info over de econ. oorzaken die econ. werkloosheid rechtvaardigen 5
Voorbeeld 2 : loonkloof 1. Informatie Actie ondernemen op het niveau van de loonvorming => er een sociaal overlegthema van maken op interprofessioneel, sectoraal en ondernemingsniveau Rol van de OR? Om de 2 jaar een analyseverslag krijgen over de bezoldigingsstructuur van de mannen en vrouwen in de onderneming Geraadpleegd worden over de mogelijkheid om een actieplan op te stellen met het oog op de toepassing van een genderneutrale bezoldigingsstructuur binnen de onderneming 6
2. Raadpleging Doel: De werknemers actiever betrekken bij het beleid van de onderneming Vóór het nemen van een beslissing Uitwisseling van gedachten: vragen, suggesties, Gedeeltelijk of geheel afwijkend advies De werkgever moet informeren over het gevolg dat hij geeft aan de raadpleging Vb: vragen over werkgelegenheid en de organisatie van het werk, invoeren van nieuwe technologiëen, collectief ontslag, 7
2. Raadpleging Voorbeeld 1 : Info & raadpl aangaande de werkgelegenheid (CAO nr. 9) Doel: betrekken van de werknemers bij het tewerkstellingsbeleid dmv een grondige voorlichting en een tijdige raadpleging, gesitueerd binnen de nationale, sectoriële en gewestelijke economische context Modaliteiten: Op specifieke momenten : jaarlijks, trimester, periodieke (//info eco. & fin) Schriftelijk + mondeling toegelicht Teneinde over te gaan tot gedachtewisselingen Vóór de beslissing 8
2. Raadpleging I. Ter gelegenheid van de jaarlijkse econ. & fin. informatie, zal de werkgever informatie verstrekken over de algemene vooruitzichten van de onderneming om de vertegenwoordigers toe te laten een idee te krijgen van: over de structuur van de tewerkstelling in de onderneming op het einde van het dienstjaar (a) over de evolutie tijdens het afgelopen dienstjaar (b) de tewerkstellingsvooruitzichten voor het komende dienstjaar (c) genomen of geplande sociale maatregelen (d) 9
2. raadpleging I. a. Jaarlijkse info. & raadpl. over de structuur van de tewerkstelling op het einde van het dienstjaar Doel: «foto» van de personeelsbezetting volgens geslacht leeftijdsgroep beroepsklasse afdeling statuut= onderscheid tussen vaste werknemers, de werknemers tewerkgesteld in uitvoering van de wettelijke en/of conventionele bepalingen betreffende de tijdelijke arbeid, de uitzendarbeid en het ter beschikking stellen van werknemers ten behoeve van gebruikers op vraag : verdeling van de personeelsbezetting volgens volledige of beperkte werktijd, anciënniteit, 10
2. Raadpleging I. b. Jaarlijkse info. & raadpl. over de evolutie tijdens het afgelopen boekjaar Doel: de wijzingen die tijdens het afgelopen dienstjaar hebben plaatsgevonden evalueren Aantal personen die de onderneming vrijwillig hebben verlaten, aantal afdankingen wegens economische of technische, en wegens andere redenen, aantal opruststellingen (per geslacht, leeftijdsgroep, beroepsklasse en afdeling) Aantal aanwervingen per geslacht, leeftijdsgroep, beroepsklasse en afdeling Aantal personen betrokken bij een wijzing van hun arbeidsregeling (bv. van voltijdse naar deeltijdse arbeidsregeling) Vervolg: zie volgende slide 11
2. Raadpleging I. b. Jaarlijkse info. & raadpl. over de evolutie tijdens het afgelopen boekjaar Vervolg: Permanente verplaatsingen tussen afdeling en beroepsklassen Het aantal personen tewerkgesteld in uitvoering van de wettelijke of conventionele bepalingen betreffende tijdelijke arbeid, de uitzendarbeid en het ter beschikking stellen van werknemers ten behoeve van gebruikers + de modaliteiten en redenen op vraag : het aantal afwezigheidsdagen, de dagen van gedeeltelijke werkloosheid, de overuren, nationaliteit, 12
2. Raadpleging I. c. Jaarlijkse info & raadp. over de tewerkstellingsvooruitzichten Informatie over de weerslag van de algemene vooruitzichten op de tewerkstelling in de onderneming Becijferde en becommentarieerde ramingen, per beroepsklasse Vb.: becijferde ramingen omtrent de inkrimpingen of de uitbreiding van het tewerkstellingsvolume voor het geheel van de onderneming en haar afdelingen I. d. Voor de verschillende inlichtingen informeert de werkgever ook over de «genomen» en «geplande» sociale maatregelen Situatie + : promoties, opleidingen, Situatie - : mutaties, ontslagen, Bijzondere maatregelen voor werknemers > 45 jaar (CAO nr 104) 13
2. Raadpleging II. Periodieke info. & raadpl. betreffende tewerkstelling // periodieke eco. & fin. informatie (trimester of andere termijn) Info mbt de evolutie van de tewerkstelling in de loop van het jaar Doelstellingen verwezenlijkt? Wijzingen voor volgend trimester? III. Occassionele info. & raadpl. betreffende tewerkstelling: Wanneer er afgeweken wordt van de jaarlijkse of periodieke vooruitzichten om economische en/of technische redenen (bv. coll.ontslag) Wanneer: «zo spoedig mogelijk en in elk geval vóór de beslissingen» 14
2. Raadpleging Voorbeeld 2 : collectief ontslag (art. 6 CAO nr 24) Ontslag om redenen die geen betrekking hebben op de persoon van de werknemer die in de loop van een bepaalde periode een bepaald aantal werknemers treft Voorafgaande, schriftelijke informatie over het voornemen om tot ontslag over te gaan Alle nuttige gegevens Redenen Criteria bij het selecteren van de werknemers die voor ontslag in aanmerking komen Aantal en categorieën van de werknemers die voor ontslag in aanmerking komen Aantal en categorieën van werknemers gewoonlijk tewerkgesteld Periode tijdens dewelke tot ontslag zal worden overgegaan Berekeningswijze van eventuele afvloeiingsuitkeringen Vervolg: volgende slide 15
2. Raadpleging Voorbeeld 2 : collectief ontslag (art. 6 CAO nr 24) Vervolg: Raadpleging over de verstrekte informatie Mogelijkheden om het collectief ontslag te voorkomen of te verminderen Meerdere vergaderingen, gedachtenwisseling, vragen, tegenvoorstellen, Gevolg gegeven aan deze beraadslaging 16
3. Beslissing Doel: actieve beslissingsrol van de OR Volgens het quorum voorzien in het HR bij ontstentenis unanimiteit Collegiale beslissing Ex.: Criteria van afdanking en aanwerving; beheer van maatschappelijk werken; opstellen of wijzingen van AR; bepalen data van de jaarlijkse vakantie; vaststellen vervangingsdag van feestdag; praktische organisatie van betaald educatief verlof; overnemen bevoegdheden CPBW; beslissing omtrent het outplacementbureau; bepalen redenen voor intrekking of uitstel tijdskrediet; 17
3. Beslissing Voorbeeld 1 : «Het arbeidsreglement» (Wet 8.04.1965) De OR heeft het recht om wijzigingen of het ontwerp van een nieuw reglement voor te stellen Procedure van opstellen of wijzingen van het arbeidsreglement of niet : quorum in het HR of, bij onstentenis, unanimiteit Wat indien geen akkoord? De OR bepaalt de nodige maatregelen die getroffen moeten worden om het personeel terzake in te lichten 18
3. Beslissing Voorbeeld 2 : «algemene criteria in geval van afdanking en wederaanwerving» Art. 15 e) Wet 48 : de OR onderzoekt de criteria voor alle werknemers Art. 12 CAO nr. 9 : de OR stelt de algemene criteria vast, te volgen in geval van afdanking of wederaanwerving wegens economische of technische redenen Collectief karakter van het ontslag ( indiv. ontslag) Algemene criteria Geen afbreuk aan het beslissingsrecht van het ondernemingshoofd om over te gaan tot onslag of aanwerving (afdelingen, categorieën, ) 19
4. Controle Doel: correcte en stipte toepassing controleren van: sociale en industriële wetgeving De bepalingen die voortvloeien uit cao s of het arbeidsreglement of de collectieve maatregelen van sociale aard «sociale en industriële wetgeving» niet gedefinieerd breed geïnterpreteerd «Sociale wetgeving» Arbeidswetgeving (AR, JV, loon, arbeidsduur, ) + wetgeving inzake sociale zekerheid (pensioen, arbeidsongeval, werkloosheid, ) «Controle» Recht om beroep te doen op de inspectiediensten of de arbeidsgerechten (dwangmaatregelen: nee) 20
Meer informatie Website FOD Werkgelegenheid : www.werk.belgie.be «Thema s > Sociaal overleg Informatie en consultatie binnen de onderneming» Themawebsite (tablets) http://cpbw-ondernemingsraad.be/nl Website «evenementen» (PowerPoint) http://www.evenementen.werk.belgie.be Website FOD Justitie (wetgeving) www.ejustice.just.fgov.be 21