Voor ouders Pestprotocol Obs Beukenlaan 2015-2016 1
Pestprotocol OBS Beukenlaan Uitgangspunten bij dit pestprotocol Op school willen wij pesten voorkomen door het scheppen van een goed pedagogisch klimaat; daar gaat dan ook in eerste instantie de aandacht naar uit. De leerkrachten bevorderen deze ontwikkeling door het scheppen van een veilig klimaat in een prettige werksfeer in de klas en op het schoolplein. In veruit de meeste gevallen lukt dit door de ongeschreven regels aan te bieden en deze te onderhouden, maar soms is het gewenst om duidelijke afspraken met de kinderen te maken. Een van die duidelijke regels is dat kinderen met respect met elkaar dienen om te gaan. Dat is niet altijd vanzelfsprekend; we moeten het de kinderen leren en zullen daar dus energie in moeten steken. Ons pedagogisch uitgangspunt is dat alle kinderen met elkaar moeten leren omgaan. Dat leerproces verloopt meestal vanzelf goed, maar het kan ook voorkomen dat een kind systematisch door andere kinderen wordt gepest. Als pesten en pestgedrag zich voordoet, ervaren we dat als een probleem op onze school voor zowel de leerkrachten als de ouders, de gepeste kinderen, de pesters en de zwijgende middengroep. De school heeft een inspanningsverplichting om pestgedrag te voorkomen en aan te pakken door het scheppen van een veilig pedagogisch klimaat waarbinnen pesten als ongewenst gedrag wordt ervaren en niet wordt geaccepteerd. Leerkrachten, maar ook hulp-/overblijfouders moeten tijdig alert zijn op pestgedrag. Indien pestgedrag optreedt moeten leerkrachten en/of hulp-/overblijfouders duidelijk stelling tegen pesten nemen en actie ondernemen tegen dit gedrag. Wanneer pesten, ondanks alle inspanning optreedt, handelt de school volgens het pestprotocol. Dit protocol wordt door het hele team en de MR onderschreven en ook alle ouders ter inzage aangeboden (via de website). Het probleem dat pesten heet Plagen en pesten, wat is daar het verschil tussen? Iemand op het schoolplein een stevige duw geven kan plagen zijn, maar het kan net zo goed gaan om echt pestgedrag. We hebben het over plagen wanneer kinderen min of meer aan elkaar gewaagd zijn en het vertoonde gedrag een uitnodigend karakter heeft om iets terug te geven vanuit een onschuldige sfeer. Wat wordt verstaan onder pesten? Er zijn veel definities van pesten; onderstaande definitie wordt gebruikt door Obs Beukenlaan. Pestprotocol Obs Beukenlaan 2015-2016 2
'Pesten is het systematisch uitoefenen van psychische en/of fysieke mishandeling door een individu of een groep, van één of meer personen die niet (meer) in staat zijn zichzelf te verdedigen. Het gebeurt meestal veelvuldig en er is altijd sprake van een ongelijke machtsverhouding, met een zogenaamde winnaar en een verliezer.' De verschillen tussen plagen en pesten zou je dan ook zo kunnen aangeven: Plagen gelijkwaardigheid wisselend slachtofferschap humoristisch af en toe Pesten machtsverschil hetzelfde slachtoffer kwetsend vaak/voortdurend Wij willen niet in de valkuil trappen pesten te verwarren met plagen. Daarom geldt voor ons dat er sprake is van pesten zodra dat door het slachtoffer als zodanig beleefd wordt. In dit pestprotocol is vastgelegd dat wij pestgedrag op onze school nooit zullen accepteren en pestgedrag, wanneer het zich ondanks de preventieve maatregelen toch voordoet, volgens een vooraf bepaalde handelswijze aanpakken. Obs Beukenlaan moet voor alle kinderen een veilige school zijn. Dit betekent dat de school stelling neemt tegen pestgedrag en gebruik maakt van concrete maatregen bij voorkomend pestgedrag. Preventieve maatregelen, gericht op het voorkomen van pesten door het scheppen van een goed pedagogisch klimaat Op school wordt gewerkt met de methode Leefstijl. Het nieuwe schooljaar start met de Gouden weken. In de eerste 6 weken na de vakantie worden allerlei activiteiten gedaan, die in het teken staan van een positieve groepsvorming, elkaar beter leren kennen. Er wordt gewerkt met de 10 gouden regels. Leerlingen ondertekenen als groep een contract (bijlage 1: anti-pest contract) Leerkrachten hebben een voorbeeldfunctie. In een klimaat waar duidelijkheid heerst over de omgang met elkaar, waar verschillen worden geaccepteerd en waar ruzies niet met geweld worden opgelost maar worden uitgesproken, wordt minder gepest. Leerlingen vanaf groep 5 tot 7 wordt, onder schooltijd, een weerbaarheid training aangeboden (Respons). In het schooljaar 2015-2016 is gestart met de KiVa training. Leerkrachten worden getraind in het herkennen en oplossen van pesten en het geven van KiVa lessen aan de groep. KiVa gaat uit van positieve feedback en het leiden van een veilig groepsgesprek. Deze aanpak leidt tot een klimaat waar pesten niet wordt getolereerd. De school voert een incidentenregistratie. De school heeft een coördinator sociale veiligheid (Eva Schipper). De school heeft twee vertrouwenspersonen (Janet van der Werf en Jakko Bos). De school meet jaarlijks de veiligheidsbeleving bij (o.a.) leerlingen. Door in te zetten op preventieve maatregelen werkt de school actief aan sociale veiligheid. Pestprotocol Obs Beukenlaan 2015-2016 3
De 10 gouden regels die worden gehanteerd op school zijn: - Je beoordeelt een ander kind niet op hun uiterlijk en/of andere bijzondere kenmerken. - Je sluit een ander kind niet buiten van activiteiten. - Je komt niet zonder toestemming aan de spullen van een ander kind. - Je scheldt een ander kind niet uit en je verzint geen bijnamen. - Je lacht een ander kind niet uit en je roddelt niet. - Je bedreigt elkaar niet en doet elkaar geen pijn. - Je accepteert een ander kind zoals hij of zij is. - Je bemoeit je niet met een ruzie door partij te kiezen. - Als je ruzie hebt dan praat je het uit. Lukt dit niet dan meld je dat bij de leerkracht of hulp-/overblijfouder. - Als je ziet dat een kind wordt gepest, dan vertel je dat aan de leerkracht of aan de hulp-/overblijfouder. Dit is geen klikken! Richting leerlingen worden de regels op een positieve manier geformuleerd (zie bijlage 1: anti-pest contract voor de groep). Er wordt hier duidelijk aangegeven wat we niet tolereren. De belangrijkste regel van het pesten luidt: Word je gepest, praat er dan thuis en op school over. Je mag het niet geheim houden! Deze regels gelden op school en daarbuiten (schoolterrein en locaties waar leerlingen onder begeleiding van leerkrachten en/of hulpouders op bezoek zijn, te denken valt aan schoolreizen en cultuur-/sportevenementen). In de Gouden weken worden in de groepen de tien gouden regels vaak onder de aandacht van de kinderen gebracht. Samen met de leerkracht wordt het anti-pest contract ondertekend en zichtbaar in het leslokaal opgehangen. De tien regels blijven gedurende het hele schooljaar van kracht. Repressieve maatregelen om het pesten te stoppen Wanneer er ondanks de preventieve maatregelen toch sprake is van pestgedrag, dan wordt er volgens onderstaand stappenplan gehandeld. ( Dit stappenplan zal in het schooljaar 2016-2017, door de invoering van KiVa, vervangen worden door de KiVa aanpak. Ouders worden middels nieuwsbrieven op de hoogte gehouden van de invoering van de KiVa aanpak.) Stap Indien er sprake is van een incident op het schoolplein, wordt dit gesignaleerd door de pleinwacht en hij/zij spreekt de leerlingen hierop aan. De pleinwacht meldt het gebeuren bij de groepsleerkracht van de betrokken kinderen. De leerkracht bespreekt het incident met de betrokken leerlingen. Het incident wordt per direct gemeld aan het team, zodat zij alert zijn. Tevens worden de ouders, door de leerkracht, telefonisch op de hoogte gebracht van het incident. De groepsleerkracht registreert het incident. Pestprotocol Obs Beukenlaan 2015-2016 4
Stap 2 Indien er sprake is van een tweede conflict, dan wordt de veiligheidscoördinator op de hoogte gebracht van het conflict door de leerkracht. De ouders van het gepeste kind en de ouders van de pester(s) worden door de leerkracht uitgenodigd voor een gesprek op school waarin zij op de hoogte worden gebracht van de ongewenste gebeurtenis. Aan het einde van dit gesprek worden de afspraken met de pester(s) nadrukkelijk doorgesproken en vastgelegd door de leerkracht, in het bijzijn van de veiligheidscoördinator. De afspraken die worden gemaakt, worden afgestemd op de situatie en kunnen bijv. de uitsluiting van situaties die zich in het bijzonder lenen voor pestgedrag inhouden (daarbij kan gedacht worden aan buitenspelen, bewegingsonderwijs, excursies, schoolreisjes en bibliotheekbezoeken). Stap 3 Indien het probleem zich toch nog blijft voordoen - het derde incident - meldt de leerkracht dit wederom bij de veiligheidscoördinator. De leerkracht overhandigt de aantekeningen, die voorzien zijn van data, de gebeurtenis, afspraken en een verslag van de gesprekken aan de veiligheidscoördinator. Zij brengt de clusterdirecteur op de hoogte van het gebeuren en draagt het dossier over. De veiligheidscoördinator informeert ouders van de betrokkenen dat er een gesprek met de clusterdirecteur zal volgen. De clusterdirecteur roept de ouders van de betrokkenen op voor een gesprek op school. De leerling wordt betrokken bij dit gesprek met de schoolleiding van de school. De clusterdirecteur adviseert de ouders om contact op te nemen met een externe instantie (bijv. GGZ: afdeling jeugdzorg). De clusterdirecteur geeft een terugkoppeling richting ouders van het gepeste kind. Er wordt een contract opgesteld (zie bijlage 3: anti-pest contract). Een kopie van het anti-pest contract wordt bewaard in het dossier van de pester en het origineel gaat mee naar huis. Stap 4 Indien het pestgedrag van de pester niet verbetert en/of de ouders van de pester werken onvoldoende mee om het probleem aan te pakken dan zal de school zich beraden op passende maatregelen. Ouders worden op de hoogte gebracht van deze maatregelen. Afhankelijk van de mate waarin gepest wordt kan het nodig zijn om al in een eerder stadium passende maatregelen te treffen. Wat is nog meer van belang? Formulieren en protocollen leiden op zich niet tot het verdwijnen van pestgedrag. Het is van belang dat er op school een klimaat heerst waarin leerlingen en ouders durven aan te geven dat er sprake is van pestgedrag en leerkrachten signalen die duiden op pesten herkennen en voor deze signalen openstaan. De school gaat hiermee op een professionele manier om. En handelt volgens onderstaande regels. Regel 1: Een belangrijke regel is, dat het inschakelen van een leerkracht nooit wordt opgevat als klikken. Vanaf de kleutergroep brengen we dit de kinderen al bij: Je mag niet klikken, maar als je gepest wordt of ruzie hebt met een ander en je komt er zelf niet uit, dan moet je hulp inroepen van de leerkracht; dit wordt niet gezien als klikken. Pestprotocol Obs Beukenlaan 2015-2016 5
Regel 2: Leerlingen die niet naar de eigen leerkracht durven of willen gaan, kunnen met hun probleem terecht bij de coördinator sociale veiligheid. Dit is bij de leerlingen bekend. Zij koppelen het probleem vervolgens terug naar de direct betrokken leerkracht van de leerling en de schoolleiding. Regel 3: De leerkracht heeft een zeer belangrijke rol. De leerkracht moet aan de hele groep helder en duidelijk maken dat ongewenst gedrag volstrekt niet wordt geaccepteerd. De leerkracht bespreekt per direct de tien gouden regels met de groep. Op deze manier richt de leerkracht zich op de zwijgende groep meelopers. Regel 4: We hebben op onze school een schoolklimaat, waarin ook medeleerlingen pestgedrag bij de leerkracht durven aan te geven. Regel 5: Bij problemen van pesten zullen leerkrachten en schoolleiding hun verantwoordelijkheid nemen en overleg voeren met de ouders van betrokken leerlingen. De leerkracht biedt altijd hulp aan de gepeste en begeleidt de pester, in overleg met de ouders en/of externe deskundigen (indien nodig/gewenst). Begeleiding van de gepeste leerling * De begeleiding van de leerling is van groot belang. De gepeste leerling heeft recht op professionele hulp vanuit de school. Gesprekken worden in eerste instantie gevoerd door de groepsleerkracht. De groepsleerkracht heeft altijd de mogelijkheid om de veiligheidscoördinator/schoolcoördinator in te schakelen. Het doel van de gesprekken is tweeledig namelijk: - verwerking van de opgedane nare ervaringen en - het tijdig signaleren van nieuwe voorvallen. Ouders worden geïnformeerd en op school uitgenodigd voor een gesprek. De leerling krijgt de beschikking over een verwerkingsschriftje. De leerling mag op elk moment van de dag de traumatische ervaringen hierin tekenen/schrijven. Dit is een vertrouwelijk document. Begeleiding van de pester * De pesters hebben in ons pedagogisch beleid ook recht op hulp. In een gesprek zal duidelijk worden gemaakt dat de school pestgedrag niet accepteert. Er worden duidelijke afspraken gemaakt en vastgelegd. De pester kent de grenzen en weet waar hij/zij zich aan moet houden; duidelijkheid is van belang. De leerkracht voert een aantal probleemoplossende gesprekken om te achterhalen waar het probleem vandaan komt. De leerkracht kan hulp inroepen van de veiligheidscoördinator/schoolcoördinator. Begeleiding van de meelopers en de zwijgende middengroep * De aanpak van de meelopers en de zwijgende middengroep is van cruciaal belang bij de aanpak van het pestprobleem. Als de groep eenmaal in beweging is gebracht hebben leerlingen die pesten veel minder in te brengen. De leerkracht maakt gebruik van de preventieve maatregelen, zoals in dit protocol is beschreven. Pestprotocol Obs Beukenlaan 2015-2016 6
*De begeleiding van de gepeste leerling, de pester en de zwijgende middengroep zal in het schooljaar 2015-2016 steeds meer gebaseerd zijn op de KiVa aanpak. (Ouders worden middels nieuwsbrieven op de hoogte gehouden van de invoering van de KiVa aanpak) Hulp aan de ouders Voor zowel de ouders van de gepeste leerling als de ouders van de pester(s) is het van belang dat de school ernst maakt met de aanpak van het pesten. Er is veelvuldig overleg met de ouders over de aanpak van hun kind. Ouders hebben er recht op te weten dat hun kind is gepest of pest en wat er vanuit de school aan gedaan wordt om het pesten te stoppen. Indien ouders het vermoeden hebben dat er wordt gepest * op school, dan kunnen zij dit melden bij de groepsleerkracht, vertrouwenspersoon of de coördinator sociale veiligheid. Ook ouders moeten het klimaat op school ervaren als open voor dergelijke meldingen. * Omdat het pestgedrag hier niet door de school gesignaleerd is, moet door het toepassen van het principe van hoor en wederhoor (het horen van zowel mogelijke dader als slachtoffer) verificatie van het gemelde plaatsvinden. Dit pestprotocol heeft als doel: - Alle kinderen gedurende hun basisschoolperiode een veilige omgeving bieden, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. - Door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen kinderen en volwassenen, als er zich ongewenste situaties voordoen, elkaar aanspreken op naleving van deze regels en afspraken. - Door elkaar te steunen en wederzijds respect te tonen stellen we alle kinderen in de gelegenheid om met veel plezier naar school te gaan! Dit protocol is van toepassing tot aan het moment waarop de school over een protocol beschikt dat aansluit op de KiVa aanpak. Het protocol wordt jaarlijks geëvalueerd en waar nodig aangepast. Het team, ouders uit de ouderraad en de medezeggenschapsraad onderschrijven gezamenlijk dit pestprotocol. Pestprotocol Obs Beukenlaan 2015-2016 7
ANTI PEST CONTRACT Obs Beukenlaan Op onze school zijn wij tegen pesten! De 10 gouden regels. Belangrijke afspraken waar wij ons aan zullen houden: We respecteren elkaar ongeacht hoe we eruit zien. We spelen samen. Eerst vragen dan pakken. We noemen elkaar bij onze voornaam. We praten niet over elkaar, maar met elkaar. Problemen los je op door met elkaar in gesprek te gaan. Wij accepteren elkaar zoals we zijn. We helpen en steunen elkaar en proberen samen het probleem op te lossen. Als er ruzie is dan praten we het uit. Lukt dit niet dan melden we dat bij de leerkracht of overblijfkracht. Als we zien dat een kind wordt gepest, dan vertellen we dat aan de leerkracht of aan de overblijfkracht. Dit is geen klikken!!! De belangrijkste regel van het pesten luidt: Word je gepest, praat er dan thuis en op school over. Je mag het niet geheim houden. -.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.- Door mijn handtekening onder dit contract te zetten, beloof ik dat ik mij aan bovenstaande afspraken zal houden en weet ik dat de school maatregelen zal nemen wanneer ik mij er niet aan houd. De maatregelen zijn met mij besproken. Naam en klas: Datum: Handtekening namens de leerlingen: Handtekening directeur: Bijlage 1: anti-pest contract voor de groep Pestprotocol Obs Beukenlaan 2015-2016 8
ANTI PEST CONTRACT OBS Beukenlaan Op onze school zijn wij tegen pesten! Belangrijke afspraken waar ik mij aan zal houden: 1. Ik behandel de ander met respect 2. Ik let erop dat ik anderen niet hinder of pijn doe 3. Ik gebruik geen geweld om mijn zin te krijgen 4. Ik gebruik geen geweld om een ruzie op te lossen 5. Ik waarschuw een leerkracht als ik zie dat er gepest wordt* Bovenstaande regels kunnen worden aangepast aan de afspraken. -.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.- Door mijn handtekening onder dit contract te zetten, beloof ik dat ik mij aan bovenstaande afspraken zal houden en weet ik dat de school maatregelen zal nemen wanneer ik mij er niet aan houd. De maatregelen zijn met mij besproken. Naam en klas: Datum: Handtekening leerling: Handtekening directeur: Bijlage 2: anti-pestcontract individueel Pestprotocol Obs Beukenlaan 2015-2016 9