Energiebesparing in Kantoren A-01
Meijer Energie- & Milieumanagement BV, Laan van N.O.I. 277, 2593 BS Den Haag. tel: 070-315 57 15 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvoudigd, openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Meijer Energie- & Milieumanagement BV. Het kopiëren van het materiaal, uitsluitend en alleen bestemd voor intern gebruik door de opdrachtgever en het onderzochte bedrijf is, mits met bronvermelding, toegestaan. 2
Inhoudsopgave INLEIDING 5 Doel van deze brochure... 5 Leeswijzer... 5 Subsidies... 5 BESPARINGSMAATREGELEN TECHNISCHE RUIMTE 7 Weersafhankelijke regeling cv-groepen... 9 Weersafhankelijke regelen van de cv-ketelgroep... 11 Starttijdstip opwarmen gebouw optimaliseren... 13 Stookgrens (juist) instellen... 15 Is temperatuur CV-water zoals verwacht zou mogen worden?... 17 Isoleren van leidingen... 19 Frequentiegeregelde pomp plaatsen... 21 Energiezuinige HR-ketel plaatsen... 23 Warmteterugwinning uit ventilatielucht... 25 Ventilatie uit buiten gebruikstijden... 27 100% recirculatie bij opwarming gebouw... 29 Realiseer ruimtekoeling door gebruik koude buitenlucht... 31 Pomp gekoeld water schakelen... 33 Bij vervanging koelmachine overweeg koude opslag in bodem... 35 BESPARINGSMAATREGELEN BUITEN 37 Isoleren spouwmuur... 39 Isoleren plat dak... 41 Automatische schuifdeuren in de winter als tochtsluisstand gebruiken... 43 Goede luchtstroming langs condensor... 45 BESPARINGSMAATREGELEN WERKRUIMTEN 47 Toepassen HF-verlichting... 49 Bij veel daglicht verlichting dimmen... 51 Ruimte leeg: licht uit door sensor... 53 Zonwering voor gekoelde ruimten... 55 Warmteoverlast bij bron afzuigen... 57 Kantoorapparatuur uit buiten werktijd... 59 Geen onnodige apparatuur in gekoelde ruimten opstellen... 61 Power management toepassen op pc... 63 Registratie en monitoring van energie... 65 Binnensensoren op representatieve plaats.... 67 WIE ZIJN DE MAKERS VAN MILIEUSCORE.NL 69 3
4
INLEIDING Doel van deze brochure In deze brochure staan de meest voorkomende maatregelen die geschikt zijn om het energieverbruik van deze bedrijfstak efficiënter te maken. Vrijwel alle maatregelen hebben een terugverdientijd die korter is dan de termijn van 5 jaar die in de Wet milieubeheer is vastgelegd. De maatregelen zijn zo gegroepeerd zoals u ze bij een rondgang door het bedrijf tegen komt. Eerst in de technische ruimtes, vervolgens maatregelen aan de gebouwschil of installaties die buiten staan en ten slotte de maatregelen die in de werkruimten aangetroffen kunnen worden. Maatregelen met een geringe investering of geen meerkosten kunnen direct worden uitgevoerd. Bij maatregelen met een hogere investering is het verstandig eerst een offerte aan te vragen omdat de specifieke situatie af kan wijken van de algemene situatie. Leeswijzer De omschrijving van iedere maatregel heeft steeds de zelfde structuur. - Er staat een afbeelding van de situatie of van de toe te passen techniek; - Op elk blad is aangegeven voor welke branche dit blad bestemd is; - De subsidiemogelijkheden staan beschreven (zie ook volgende paragraaf); - De gemiddelde terugverdientijd in deze branche; - Branchespecifieke informatie geeft iets weer over de mogelijkheden in deze branche; - In de beschrijving van de maatregel wordt uitgelegd hoe de techniek werkt en wat er gedaan moet worden om deze te realiseren; - Aangegeven wordt hoe hoog de te verwachten investering is; - Vervolgens wordt aangegeven hoe de besparing te bepalen is; - Ten slotte wordt bij de borgingsinformatie aangegeven, hoe u er voor kunt zorgen dat de maatregel ook effectief blijft; - Het blokje rechtsonder kunt u gebruiken om de verantwoordelijken te benoemen voor de uitvoering van de maatregelen. Achtergronden Deze maatregelen zijn gebaseerd op de kennis en 28-jarige ervaring van Meijer Energieen milieumanagement. Het betreft kennis van bedrijven en technieken op basis van energieonderzoeken en projectbegeleiding. Daarnaast hebben de schrijvers ook ervaring met training en advisering van gemeenten en milieudiensten. Subsidies De meest toepasbare subsidieregeling is de EIA: Energie Investeringsaftrek. Bij de regeling mag 44 % van de aanschafkosten (en evt. onderzoekskosten) afgetrokken worden van de winst voor belasting. Het gaat om maatregelen die met name genoemd worden in de energielijst van deze regeling. De subsidie dient BINNEN 3 maanden na opdrachtverlening te worden aangevraagd. Voor meer informatie over deze en andere regelingen verwijzen wij naar het overzicht van websites achter in dit boek. 5
6
BESPARINGSMAATREGELEN TECHNISCHE RUIMTE 7
8
WEERSAFHANKELIJKE REGELING CV-GROEPEN MAATREGEL 1 Branche: kantoren Subsidiemogelijkheden geen Laatste bewerkingsdatum 16 augustus 2006 Gemiddelde Terugverdientijd In deze branche 0 t/m 2 jaar Branche specifiek (toepasbaarheid). Deze maatregel geldt voor installaties met meerdere cv-groepen. Deze installaties zijn te herkennen doordat er altijd een cv-water-verdeelinrichting (zie foto) aanwezig is, waarbij per groep, middels een driewegklep, bepaald kan worden of de betreffende groep warm water kan afnemen. Beschrijving van de maatregel. Bij lage buitentemperaturen is het noodzakelijk dat radiatoren meer warmte afgeven dan bij hogere buitentemperaturen. De warmte afgiftehoeveelheid kan op twee manieren geregeld worden. - De hoeveelheid cv-water die door de radiator stroomt te regelen (door middel van thermostatische radiator afsluiters (thermostaatkranen) - De andere manier is om de temperatuur van het cv-water te regelen. Het regelen van de hoeveelheid cv-water leidt vaak tot een hollen of stilstaan effect: Het ene moment is de radiator koud en geeft te weinig warmte af. De kraan laat dus weer meer heet water doorstromen. De radiator wordt heet en geeft te veel warmte af. Gemiddeld is dan de afgegeven hoeveelheid warmte wel weer goed, maar comfortabel is het voor de aanwezigen niet. Door het weersafhankelijk regelen van de cv-water-temperatuur zal de warmteafgifte gelijkmatiger plaatsvinden. Voordelen hiervan zijn: - de leidingen (die ook warmte afgeven) geven een hoeveelheid warmte af die overeenkomt met de gewenste hoeveelheid. Dit geeft naast comfort ook minder onnodig warmteverlies. - de gemiddelde temperatuur van het cv-water is lager. De ketel kan dan warmte opwekken met een hoger rendement. Dit kan, in de periode dat er met lagere temperaturen gestookt kan worden, 4 % (conventionele ketel) tot ca 12 % (HRketel) besparing opleveren. Een weersafhankelijke regeling is voorzien van een stooklijn. Op de oudere regelingen zijn dit twee knopjes, de iets modernere hebben een lijngrafiek. Deze lijn geeft bij elke buitentemperatuur en de bijbehorende binnentemperatuur aan. Maar ook de moderne computergestuurde regelingen kennen twee instelpunten waar een (denkbeeldige) lijn doorloopt. Een veel voorkomende (fabrieks-) instelling (voor radiatoren) is -5 C buiten Wel/niet uitvoeren Actie door: 1... 2... 3... 9
en een cv-watertemperatuur van 90 C en als tweede punt 10 C buiten en een cvwatertemperatuur van 40 C. TIP: Als er meerdere groepen zijn en de instelling van elke groep is gelijk, dan is de installatie niet weersafhankelijk ingeregeld. Immers het zal vrijwel nooit zo zijn dat de warmtebehoefte van elke groep gelijk is aan die van de andere groep. Investering. De investering varieert van 250,- tot 750,- Besparing. Een weersafhankelijke regeling bespaart 1 tot 4 % van het gasverbruik van die groep. Welk deel van het gasverbruik door de desbetreffende groep gebruikt wordt kan globaal bepaald worden op basis van het percentage van het gebouw dat door deze groep van warmte wordt voorzien. Borgingsinformatie. Controleer ieder najaar of de temperatuur van het aanvoerwater varieert bij verschillen in buitentemperatuur. 10
WEERSAFHANKELIJKE REGELEN VAN DE CV- KETELGROEP MAATREGEL 2 Branche: kantoren Subsidiemogelijkheden geen Laatste bewerkingsdatum 29 augustus 2006 Gemiddelde Terugverdientijd In deze branche 1 t/m 3 jaar Branche specifiek (toepasbaarheid). Dit document is een demonstratieversie. Informatie over deze besparingsmaatregel is beschikbaar voor abonnees. Beschrijving van de maatregel. Investering. Besparing. Borgingsinformatie. Wel/niet uitvoeren Actie door: 1... 2... 3... 11
12
STARTTIJDSTIP OPWARMEN GEBOUW OPTIMALI- SEREN MAATREGEL 3 Branche: kantoren Subsidiemogelijkheden geen Laatste bewerkingsdatum 29 augustus 2006 Gemiddelde Terugverdientijd In deze branche 0 t/m 1 jaar Branche specifiek (toepasbaarheid). Dit document is een demonstratieversie. Informatie over deze besparingsmaatregel is beschikbaar voor abonnees. Beschrijving van de maatregel. Investering. Besparing. Borgingsinformatie. Wel/niet uitvoeren Actie door: 1... 2... 3... 13