050191 opmaak Koorts NL 14-04-2005 14:36 Pagina 1 Meer informatie? Surf naar www.pijnstiller.be Roderveldlaan 1, 2600 Berchem V.U.: Dr Henri Deckx, Roderveldlaan 1, 2600 Berchem 2005 Janssen-Cilag Als uw kind Koorts heeft. Wat u moet weten en wat u kan doen.
050191 opmaak Koorts NL 14-04-2005 14:36 Pagina 3 Inhoud Wat is koorts?....................................... 3 Koorts is een signaal!................................. 5 Wanneer kan u best de koorts meten?..................... 6 Hoe meet u best de temperatuur van uw kind?.............. 8 Wat moet u doen en niet doen bij koorts?................ 10 Welke koortswerende middelen kunt u gebruiken?.......... 12 Wanneer raadpleegt u best een dokter?.................. 14 Enkele belangrijke vragen............................. 16 Perdolan: de aangepaste dosis in de aangepaste vorm....... 18 koorts? 37 38 39 40 Wat is Vanaf z n geboorte behoudt de mens een leven lang ongeveer dezelfde temperatuur. Is de omgeving warm of koud, onze lichaamstemperatuur schommelt steeds rond de 37 C. s Avonds kan dat een halve graad meer zijn, s morgens een halve graad minder. Wat is nu een normale lichaamstemperatuur voor een kind? Het antwoord is niet zo eenvoudig. Een vast cijfer bestaat niet. Kinderen verschillen onderling en ook het moment van de dag speelt een rol. Daarom werkt de dokter met een zone: zolang de temperatuur tussen 36,5 en 37,5 C ligt, is ze normaal. Voelt uw kind zich goed, dan hoeft u zich geen zorgen te maken over tijdelijke temperatuurschommelingen. Een kleine verhoging tot 37,5 of zelfs 38 C is nog geen koorts. Pas als de lichaamstemperatuur boven de 38 C stijgt, heeft uw kind werkelijk koorts. 2 3
050191 opmaak Koorts NL 14-04-2005 14:36 Pagina 5! Koorts is een signaal! Koorts is geen ziekte, maar een signaal. Het is een teken dat er iets misloopt. In de overgrote meerderheid van de gevallen is het geen schadelijke reactie. Integendeel: bij een besmetting verhoogt koorts de weerstand van het lichaam. Aan de hand van koorts kunt u ook het verloop van de ziekte volgen. Maar de temperatuur op zich heeft niet zoveel belang. Hoe uw kind eruitziet en hoe het zich gedraagt, is veel belangrijker. Een kind met koorts heeft soms last van bepaalde stoornissen, zoals hoofdpijn, braken, gebrekkige eetlust, enz. Het verliest ook veel vocht, omdat het erg zweet. Dwing uw kind niet om te eten, maar laat het vaak drinken. Dat is van groot belang: als uw kind te weinig vocht binnenkrijgt, kan het tekenen vertonen van uitdroging. 4 5
050191 opmaak Koorts NL 14-04-2005 14:36 Pagina 7 Wanneer kan u best de koorts meten? Wanneer uw kind warm aanvoelt of zich anders gedraagt dan gewoonlijk, d.w.z. minder of juist meer slaapt minder of helemaal niet eet lastig is minder of niet meer speelt meer huilt bleek ziet of ongewoon bloost abnormaal snel, traag of luidruchtig ademhaalt last heeft van een lopende neus, niezen of hoesten, heesheid last heeft van braken of diarree. Wanneer u één of meer van deze symptomen opmerkt, meet u best de temperatuur. Zo weet u meteen of uw kind koorts heeft. Om de koorts te volgen, meet u de temperatuur liefst twee keer per dag: s morgens en s avonds. Is uw kind erg ziek, dan kan u de temperatuur vaker opnemen. De meting is minder betrouwbaar wanneer uw kind: iets heel warms of koud heeft gedronken of gegeten, net een inspanning achter de rug heeft, warm ingeduffeld is. 6 7
050191 opmaak Koorts NL 14-04-2005 14:36 Pagina 9 Hoe meet u best de temperatuur van uw kind? OMRON Flex Temp OMRON O Temp II OMRON Gentle Temp De meest betrouwbare manier om de temperatuur te meten, is in de aars (rectaal). Bij zuigelingen is dat zelfs de enige betrouwbare manier. Bij oudere kinderen kunt u de temperatuur best in de mond of onder de oksel opnemen, tenzij uw arts de rectale methode heeft aangeraden. Vertel steeds aan uw arts of apotheker hoe u de temperatuur hebt bepaald: via de mond (oraal), de aars (rectaal), de oksel (axillair) of via de gehoorgang (auriculair). U kan de temperatuur van uw kind meten met: een digitale thermometer met flexibele tip voor een meer comfortabele meting; een elektronische of digitale thermometer, die de temperatuur aangeeft met een getal op een schermpje; een oorthermometer, deze zoekt gedurende 10 seconden de hoogste temperatuur en maakt oorthermometrie heel betrouwbaar. Meet de temperatuur van uw kind indien mogelijk steeds na een rustperiode van 30 tot 60 minuten. Zo bent u vrijwel zeker dat een lichte temperatuurverhoging niet aan lichamelijke inspanningen te wijten is. 8 OMRON digitale thermometers zijn verkrijgbaar in de apotheek en medische speciaalzaken. 9
050191 opmaak Koorts NL 14-04-2005 14:36 Pagina 11 Wat moet u doen en niet doen bij koorts? Zolang de 38 C niet wordt overschreden, hoeft u eigenlijk niets te doen. Let er wel op dat uw kind voldoende drinkt. Zodra de lichaamstemperatuur boven de 38 C stijgt, geeft u het kind best een enkelvoudig koortswerend middel. Om de koorts te doen dalen, moet u eerst de lichaamsthermostaat "lager zetten" met een koortswerend middel (bv. Perdolan op basis van paracetamol). Daarna zal het lichaam zijn best doen om warmte kwijt te raken: en daarbij kunt u dan helpen: Bij koorts is de "thermostaat" van het lichaam ingesteld op Dek uw kind niet te warm toe; als kleding volstaat het onderhemdje. een hogere temperatuur en het lichaam probeert met alle Zorg voor een kamertemperatuur van maximum 20 C. Zo kan het kind ook een middelen, zoals rillingen, die hogere temperatuur te bereiken beetje warmte kwijt aan de omgeving. en te behouden. Als u het kind tracht af te koelen (licht kleden, Zorg dat het kind niet te snel afkoelt en vermijd tocht. licht dekken, koele plaats, ), zal het lichaam nog harder werken Indien nodig kunt u de koorts verder verlagen met een afkoelingsbadje. Plaats uw om toch maar die hogere temperatuur te halen. Bovendien krijgt kind in water van ongeveer 35 C, waar u geleidelijk koud water aan toevoegt. uw kind een akelig koud gevoel. Zo n badje heeft enkel zin wanneer u het kind al een koortswerend middel hebt gegeven. Leg nooit een natte handdoek of een nat laken over uw kind: dit belemmert het 10 normale warmteverlies door de huid. 11
050191 opmaak Koorts NL 14-04-2005 14:36 Pagina 13 Welke koortswerende middelen kunt u gebruiken? Perdolan suppo baby Perdolan suppo kleuter Perdolan suppo kinderen Perdolan kauwtabletten kinderen Perdolan siroop kinderen (kersensmaak) 0-1 jaar 1-6 jaar 6-12 jaar 2-12 jaar 0-12 jaar Koortswerende medicijnen bevatten meestal paracetamol, acetylsalicylzuur of ibuprofen. Paracetamol wordt bij therapeutische dosis meestal goed verdragen en is dus geschikt om pijn en koorts te behandelen bij kinderen. Zo n enkelvoudig middel of monopreparaat op basis van paracetamol is Perdolan. Op elke verpakking staat een duidelijk symbooltje : een zuigfles voor baby s tot 1 jaar, een beertje voor kleuters van 1 tot 6 jaar en een schooltas voor kinderen van 6 tot 12 jaar. De aangepaste dosis in de aangepaste vorm, ook voor Perdolan : Suppo s (zetpillen) voor baby s, kleuters en kinderen. Met een zetpil weet u zeker dat het geneesmiddel zijn werk kan doen zonder dat uw kind er hinder van ondervindt. Een siroop met een aangename kersensmaak. Deze siroop is voorzien van een pipet met kilogramaanduiding. U trekt gewoon het pipet op tot aan het gewicht van uw kind en u hebt de juiste dosering. Er zijn ook kauwtabletten voor de grootsten, die geen suppo s meer wensen. Geen water nodig om deze in te nemen. Handig om steeds bij te hebben. Een koortswerend middel werkt in op de thermostaat in de hersenen: het verlaagt de ingestelde temperatuur. De bedoeling is uiteraard om koorts te doen zakken of niet verder te laten stijgen. Meestal begint het middel te werken na een half uur. Het kind voelt zich dan wat beter. De lichaamstemperatuur hoeft dus niet meteen weer normaal te worden. 12 Lees aandachtig de bijsluiter. Perdolan (paracetamol) is een geneesmiddel. 13 Geen langdurig gebruik zonder geneeskundig advies. Vraag raad aan uw apotheker.
050191 opmaak Koorts NL 14-04-2005 14:36 Pagina 15 Wanneer raadpleegt u best eendokter? Uw kind is jonger dan 6 maanden. Uw kind heeft langer dan 24 uur meer dan 38 C koorts. De koorts gaat gepaard met abnormale, krampachtige bewegingen van het aangezicht of de ledematen, ook al houden ze maar even aan en ziet het kind er nadien helemaal niet meer ziek uit. De koorts gaat vergezeld van braken of diarree. De lichaamstemperatuur van uw kind loopt op tot 39 C of meer. Uw kind heeft ook pijn in de onderbuik of rugpijn in de nierstreek. Uw kind gaat abnormaal vaak plassen, of het plassen gaat gepaard met een branderig gevoel. De koorts, hoe laag ook, sleept langer dan drie dagen aan. Uw kind gedraagt zich plots anders of is ongewoon slaperig. Stelt u één of meer van deze symptomen vast, dan belt u best meteen de dokter. Ook al heeft uw kind weinig of geen koorts! 14 15
050191 opmaak Koorts NL 14-04-2005 14:36 Pagina 17 Enkele belangrijke vragen.? Zal koorts die niet wordt behandeld, blijven stijgen? Nee. Of de temperatuur veel of weinig stijgt, hangt af van de aard van de besmetting. Een stijgende koorts betekent dat het lichaam de nieuw ingestelde temperatuur nog niet heeft bereikt. Bij een gezond kind schommelt de lichaamstemperatuur elke dag. Ook bij een ziek kind wisselt de temperatuur soms sterk. Kan het kwaad om verschillende koortswerende medicijnen na elkaar te geven? Ja. Geneesmiddelen met verschillende merknamen kunnen hetzelfde actief bestanddeel bevatten. Als u deze medicijnen na elkaar toedient, bestaat er een risico van overdosering. Mag een kind met hoge koorts vervoerd worden? Als u een ernstige reden hebt (bvb. naar de dokter gaan) mag u gerust een kind met hoge koorts vervoeren. Bescherm uw kind in dat geval tegen tocht en koude. Wikkel het in een deken en zorg vooraf voor een warme temperatuur in de auto. Mag een kind met lichte koorts buiten spelen? Ja, als het mooi weer is en het kind er goed uitziet. Zorg wel dat uw kind niet in de tocht zit. Het mag ook niet meedoen aan wilde spelletjes. Hoe dikwijls moet ik de temperatuur meten? Dat hangt ervan af hoe ziek uw kind is en op welk moment u de koorts hebt ontdekt. Een temperatuur van 37,8 C s avonds zegt niet veel. Maar s morgens is diezelfde temperatuur al een stuk verdachter. In dat geval neemt u enkele uren later de temperatuur nog eens op. Meet de temperatuur liefst s morgens en s avonds. Zo kunt u de koorts goed opvolgen. Als uw kind ernstig ziek is, kan u de koorts vaker meten, ook s nachts. Hoe breng je een zetpil in? Om een zetpil gemakkelijk in te brengen kan u hem eerst met wat water bevochtigen. Breng de zetpil steeds eerst met de vlakke kant in. Zo zal de zetpil zich goed (diep) in het rectum nestelen. De sluitspieren duwen de bolle kant immers in het lichaam. Met een zetpil weet 16 u zeker dat het geneesmiddel zijn werk kan doen zonder dat uw kind er hinder van ondervindt. 17
050191 opmaak Koorts NL 14-04-2005 14:36 Pagina 19 Perdolan: De aangepaste dosis in de aangepaste vorm. Kleine mensjes verdienen een behandeling op maat. Het kindergamma van Perdolan stilt koorts en pijn op basis van paracetamol. Kies de aangepaste dosis. Op elke verpakking staat een duidelijk symbool. Een zuigfles voor baby s tot 1 jaar, een beertje voor kleuters van 1 tot 6, een schooltas voor kinderen van 6 tot 12. Kies de vorm die het best bij uw kind past. Een zetpil, een handig kauwtabletje dat zonder water kan ingenomen worden of een siroop met een aangename kersensmaak. Perdolan wordt bij een normale dosering goed verdragen en brengt snel verlichting. Aarzel niet om raad te vragen aan uw arts of apotheker. Lees aandachtig de bijsluiter. Perdolan (paracetamol) is een geneesmiddel. Geen langdurig gebruik 18 zonder geneeskundig advies. Vraag raad aan uw apotheker. 19