OVERLEG Heett sscchool lrreegl leemeentt 1. PARTICIPATIEDECREET Het ontwerp en elke wijziging van het schoolreglement moet door het schoolbestuur eerst overlegd worden op de schoolraad. 2. WETTELIJK KADER Elke secundaire school moet sinds 1991 een schoolreglement hebben. Voor basisscholen is het schoolreglement pas sinds 1 september 1998 verplicht geworden. De ziekenhuisscholen vormen een uitzondering op deze regel, zij moeten geen schoolreglement hebben. In het schoolreglement staan de wederzijdse rechten en plichten van zowel de ouders, de leerlingen als het schoolbestuur beschreven. Bij de inschrijving in een school zijn de ouders verplicht om het schoolreglement te ondertekenen. Ook bij elke wijziging van het schoolreglement moeten de ouders het ondertekenen. In het secundair onderwijs wordt het schoolreglement bij de inschrijving en bij het begin van elk schooljaar ondertekend. Het schoolreglement kan hier niet gewijzigd worden in de loop van het schooljaar. Aspecten van het schoolreglement kunnen ter discussie gesteld worden via de ouderraad. Doch de schoolraad is het formele orgaan waar het overleg met het schoolbestuur plaatsvindt. Als je als ouder (of leerling indien hij/zij meerderjarig is) het schoolreglement niet wil ondertekenen, kan de school de inschrijving weigeren. Voor inschrijvingen vanaf het schooljaar 2010-2011 moet elk schoolreglement van een basisof secundaire school een engagementsverklaring bevatten. Het gaat om wederzijdse afspraken tussen school en ouders. Afspraken rond oudercontact, voldoende aanwezigheid, vormen van individuele leerlingenbegeleiding en een positief engagement t.o.v. de onderwijstaal zullen verplicht deel uitmaken van de engagementsverklaring. De drie eerste engagementen worden verder uitgewerkt op het niveau van de scholengemeenschap, het vierde engagement kan verder uitgewerkt worden in samenwerking met het lokaal overlegplatform (LOP). 3. HET SCHOOLREGLEMENT IN DE BASISSCHOOL Zowel een kleuterschool als een lagere school moet een schoolreglement hebben met een aantal verplichte elementen. Verplichte elementen voor de kleuterschool: - Afspraken over sponsoring en reclame - Geldelijke bijdragen (schoolkosten) van de ouders en mogelijke afwijkingen hier op. - (voor inschrijvingen vanaf 2010-2011): de engagementsverklaring - De afspraken ivm het rookverbod 1
Verplichte elementen voor de lagere school: - De vier verplichte elementen van de kleuterschool gelden ook voor de lagere school. - Het orde- en tuchtreglement: wat mag en wat niet mag en hoe de school de leerlingen sanctioneert. Interne beroepsmogelijkheden: hoe kunnen de ouders reageren als ze niet akkoord gaan met de tuchtmaatregel. - Hoe kent de school het getuigschrift basisonderwijs toe en hoe kunnen ouders beroep aantekenen tegen de beslissing van de klassenraad over het getuigschrift. - Organisatie van onderwijs aan huis voor langdurig zieke kinderen - Regels betreffende afwezigheden en te laat komen - Afspraken over huiswerk, agenda s en rapporten - De wijze waarop de leerlingenraad is samengesteld 5. HET SCHOOLREGLEMENT IN DE SECUNDAIRE SCHOOL Verplichte elementen voor de secundaire school: - het studiereglement: het studieaanbod van de school, de inschrijvingsprocedures, het evaluatiesysteem, de verlofregeling, de werking van de delibererende klassenraad en de betwisting van de beslissing hiervan door de ouders. - het ordereglement: aanwijzingen over het verwachte gedrag en houding van de leerlingen en maatregelen als de leerling niet aan de verwachtingen voldoet. De doelstelling van deze maatregelen is het gedrag van de leerling te verbeteren. Tegen ordemaatregelen kunnen ouders niet in beroep gaan. - het tuchtreglement: maatregelen die de school kan nemen in situaties waar het verstrekken van het onderwijs of van het opvoedingsproject in het gedrang komt. Er wordt een tuchtdossier opgesteld, de ouders en de leerling worden vooraf gehoord en hebben inzage in het tuchtdossier. Elke genomen beslissing wordt schriftelijk en gemotiveerd meegedeeld aan de leerling en de ouders. Bij een definitieve uitsluiting moet de school vooraf het advies van de klassenraad inwinnen. Enkel tegen een definitieve uitsluiting kan men beroep aantekenen. De leerling moet bij het zoeken naar een andere school, geholpen worden door de school en het CLB. Er is geen mogelijkheid voorzien tot collectieve uitsluiting voor een groep leerlingen die foutief gehandeld heeft. Het tuchtrecht voorziet enkel in een individuele afhandeling van het dossier. 6. AANDACHTSPUNTEN VOOR DE OUDERS 6.1. Algemene aandachtspunten - Vermits er jaarlijks een aantal wijzigingen zijn aan het schoolreglement, raadt de VCOV aan om dit thema jaarlijks als agendapunt op de schoolraad te zetten. Vooraf moeten de voorstellen van de ouders op de vergadering van de ouderraad bediscussieerd worden. In oktober-november kan dit reeds besproken worden op de schoolraad, en in juni moeten de besprekingen over het schoolreglement afgerond worden. - Sommige wijzigingen of toevoegingen aan het schoolreglement kunnen op het niveau van de scholengemeenschap uitgewerkt worden, bijvoorbeeld de engagementsverklaring. In deze gevallen is het belangrijk dat je als oudergeleding zorgt dat je erbij bent bij de bespreking in het medezeggenschapscollege. 2
- In een goed schoolreglement is er een evenwicht tussen de rechten en de plichten van de ouders. Het schoolreglement maakt duidelijk wat kan en niet kan op school en legt ook uit wat de school te bieden heeft aan ouders en leerlingen. - De formulering die gebruikt wordt in het schoolreglement is ook heel belangrijk. De afspraken moeten duidelijk zijn maar hoeven daarom niet betuttelend of repressief verwoord te worden. Een schoolreglement dat vol staat met men mag niet of men moet. zal weerstand uitlokken. Een positieve en motiverende toon daarentegen nodigt de ouders en leerlingen uit om zich aan de regels te houden. - Het schoolreglement wordt ondertekend door de ouders, maar is ook bedoeld voor de kinderen zelf. Daarom is het belangrijk dat het schoolreglement in een kindvriendelijke taal geschreven is. - Scholen kunnen kiezen voor een schoolbrochure en een schoolreglement of voor één document. Het voordeel van twee documenten is dat je één document hebt met informatie over de school en een tweede (het schoolreglement) met de afdwingbare afspraken. In dit geval kan het schoolreglement korter gehouden worden en is de kans groter dat de ouders het lezen. De schoolbrochure zal dan vooral door nieuwe ouders gelezen worden. - Het schoolreglement weerspiegelt de schoolcultuur en aspecten of elementen uit het schoolreglement kunnen een belangrijk onderdeel vormen van het schoolwerkplan. Zo zal je de visie op straffen van de school meestal ook terugvinden in het schoolwerkplan. Vermits het schoolwerkplan ook tot de overlegbevoegdheid van de schoolraad hoort, kan je deze visie ook altijd bespreken met het schoolbestuur via de schoolraad. 6.2. Aandachtspunten ivm het ordereglement en tuchtreglement Een belangrijk deel van de formele klachten over onderwijs gaat over het sanctioneringsbeleid van de scholen. Ouders vinden bepaalde straffen soms te ver gaan en vinden in het schoolreglement niet voldoende duidelijk de nodige informatie. Hierdoor kennen ouders en leerlingen dan de juiste procedure niet bij eventuele tuchtmaatregelen. Een tuchtreglement moet duidelijk de rechten en plichten weergegeven en de te volgen procedure. De meeste scholen geven klassieke straffen: strafwerk, strafstudie, schorsing of een karwei opknappen. Maar er zijn ook alternatieve straffen mogelijk die soms zinvoller zijn. De oudergeleding kan hierin het voortouw nemen en voorstellen terzake doen naar de school. Hergo en time-out: In een aantal scholen wordt via hergo gewerkt: herstelgericht groepsoverleg op school. Na een ernstig voorval komen dader, slachtoffer en mensen uit hun omgeving samen om in groep met een begeleider te praten. Het is de bedoeling om de aangerichte schade zoveel mogelijk te herstellen. De dader leert de impact van zijn daden kennen en krijgt de kans om het goed te maken. Het slachtoffer kan op die manier het trauma beter verwerken. Deze herstelgerichte aanpak kent een grotere tevredenheid dan de klassieke straffen zoals schorsing of uitsluiting uit de school, zowel bij de daders, de slachtoffers als bij de omgeving (ouders, leerkrachten, medeleerlingen, ) time-out wordt gehanteerd bij leerlingen die grote moeilijkheden veroorzaken op school of helemaal gedemotiveerd zijn. Zij worden verschillende weken uit de school gehaald en apart begeleid, met als doel hen terug op de schoolbanken te krijgen. Het is een middel om vroegtijdige schooluitval tegen te gaan. Er is ook de mogelijkheid 3
van een korte time-out van enkele dagen, voor leerlingen die voor het eerst moeilijkheden veroorzaken waar de school geen oplossing voor heeft. Meer info over hergo en time-out: http://www.ond.vlaanderen.be/leerplicht/actoren/time-out/default.htm 6.3. Aandachtspunten ivm het studiereglement De informatie moet duidelijk zijn voor alle ouders: - wanneer moet de agenda ondertekend worden? - wanneer worden er examens georganiseerd? worden er herexamens of vakantiewerken gegeven? - wanneer worden de tussentijdse rapporten uitgedeeld? - wanneer zijn er oudercontacten? hoe kunnen de ouders de klasleerkracht contacteren als er problemen of vragen zijn? - wat zijn de afspraken ivm de geïntegreerde proef of ivm stages? - de vakantie- en verlofregeling - welke mogelijke richtingen kan men volgen binnen de school? Het is belangrijk dat het studiereglement ook uitleg geeft over hoe het leerproces van de leerlingen een jaar lang begeleid wordt. Een studiereglement omvat ook de inschrijvingsprocedure. Informatie over het inschrijvingsbeleid in de basisschool vind je in de VCOV-mededelingen van juni 05 Actualiteit Aandachtspunten voor een goed inschrijvingsbeleid in het basisonderwijs. 6.4. Aandachtspunten ivm de organisatorische en administratieve afspraken Deze aandachtspunten en afspraken kunnen opgenomen worden in het schoolreglement of worden vermeld in een aparte schoolbrochure. Taken en verantwoordelijkheden Het is belangrijk dat er duidelijk vermeld wordt wie welke taak heeft binnen het schoolteam en wie welke verantwoordelijkheid draagt. Dan weten de ouders altijd tot wie ze zich moeten richten. Bijvoorbeeld: - Wie zit er in het schoolbestuur? - Wie zijn de directieleden op school? Wie doet wat op school? Bij wie kan je voor welke dingen terecht? - Bij welke personeelsleden, buiten de leerkrachten, kunnen de ouders voor specifieke dingen terecht: de zorgcoördinator, een graadcoördinator, de leerlingbegeleider, het secretariaatspersoneel? - Wie is de voorzitter van de beroepscommissie? - Wie zit er in de schoolraad? - Is er een ouderraad op school en wie is de voorzitter? Organisatie van het schoolleven Het is belangrijk dat de ouders (en de leerlingen) weten hoe de school de leerlingenbegeleiding organiseert. De volgende zaken kunnen in het schoolreglement opgenomen worden: - Welke initiatieven neemt de school zelf rond leerlingenbegeleiding? - Met welk CLB werkt de school samen? Waar en wanneer kan je als ouder (leerling) een beroep doen op het CLB? 4
6.5. Het schoolreglement vernieuwen Via volgende link vind je een checklist voor het schoolreglement: http://www.ond.vlaanderen.be/schooldirect/bl702/schoolreglement.htm 5