Kun jij vergeven (worden)? 19 juni 2016

Kun jij vergeven (worden)? 19 juni 2016 0. Muziek vooraf CD Romantic Guitar Duets CD nr. 1 1. Welkom 2. Aansteken paaskaars 3. Openingsgebed nr. 2 blz. 3 (schuldbelijdenis) 4. Lied: Dit ene weten wij blz. 186 onderaan CD 45-20 5. Eerste lezing 6. Muziek CD 1. Nr. 11 Harpmuziek Wiegenlied van Brahms (ca. 1,5 minuut) 7. Psalm 32 8. Lied: Wat ik gewild heb blz. 126 bovenaan CD 11-18 9. Evangelie 10. Overweging 11. Lied: Heiliging blz. 109 CD 49-09 12. Voorbeden: Vaderdag 13. Lied: Dit is de plaats blz. 147 CD 44-12 14. Collecte met muziek: CD 1. Nr. 13 Harpmuziek Cheerful Landscape 15. Gebed van brood en beker nr. 9 blz. 51-52 16. Onze Vader 17. Delen van brood en wijn Muziek: CD 1 nr. 16 Harpmuziek: Valse Triste 18. Neem mij aan zoals ik ben blz. 194 onderaan CD 45-10 19. Slotgedachte 20. Mededelingen 21. Lied: Woord dat ruimte schept blz. 102 onderaan CD 45-08 22. Zegenwens 1

0. Muziek vooraf: CD Romantic Guitar Duets CD nr. 1 1. Welkom Goede morgen allemaal, welkom in deze viering, Vandaag gaan we twee verhalen horen uit de bijbel, Die gaan over vergeving en over de liefde van God en Jezus Geen gemakkelijk thema; vooral ook omdat we weten dat Vergeving en liefde niet af te dwingen zijn, Het is een proces waarin van ons gevraagd wordt ons open te stellen, Zodat er ruimte komt Maar juist daar waar we gekwetst worden en kwetsen is dat niet gemakkelijk; Door onszelf, door de ander, door de tragiek van het leven. Ik hoop dat we door hier zo bij elkaar te zijn iets van die ruimte, Van die liefde, rust kunnen gaan ervaren, En ons helpt weer moed te krijgen en doorgaan te gaan met ons leven. En ik wens ons allen dan ook een goede viering toe. Zo begon ik vorige week zondag de viering op de Grote Beek in Eindhoven Zowel op zaterdag als op zondag had ik het thema: kun jij vergeven? Kun jij vergeven worden? En voor mijzelf ben ik benieuwd of ik hier vandaag met jullie toch andere dingen zeg dan vorige week, omdat ik met jullie in een andere relatie sta. Ik wens ons allen een goede viering toe 2. Aansteken paaskaars God van bevrijding, Open onze oren en ogen Voor al het goede dat Gij ons schenkt. Open onze mond, Dat wij elkaar tot bevrijding spreken. Open ons hart voor uw liefde Die ons, uw mensen, bijeenbrengt. En ons helpt de weg te gaan van vergeving schenken en van vergeving ontvangen. 3. Openingsgebed nr. 2 blz. 3 (schuldbelijdenis) 4. Lied: Dit ene weten wij blz. 186 onderaan CD 45-20 2

5. Eerste lezing: 2 Sam. 12,7-10.13 12 1 Hij stuurde de profeet Natan naar David toe om hem het volgende te vertellen: Er woonden eens twee mannen in dezelfde stad, een rijke en een arme. 2 De rijke man had heel veel geiten, schapen en runderen, 3 de arme man had niet meer dan één lammetje kunnen kopen. Hij koesterde het en het groeide bij hem op, samen met zijn kinderen. Het at van zijn brood en dronk uit zijn beker en sliep in zijn schoot; hij had het lief als een dochter. 4 Op zekere dag kreeg de rijke man een gast op bezoek. Hij kon het niet over zijn hart verkrijgen om de reiziger een van zijn eigen geiten, schapen of runderen voor te zetten. Daarom nam hij het lammetje van de arme man en zette dat zijn gast voor. 5 David ontstak in woede over de rijke man en zei tegen Natan: Zo waar de HEER leeft, de man die zoiets doet verdient de dood. 6 Viervoudig moet hij het lam vergoeden, omdat hij zich zo harteloos heeft gedragen. 7 Toen zei Natan: Die man, dat bent u! Dit zegt de HEER, de God van Israël: Ik was het die je zalfde tot koning van Israël, ik was het die je redde uit de greep van Saul. 8 Have en goed van je heer, en de vrouwen van je heer erbij, heb ik jou in de schoot geworpen; de heerschappij over Israël en Juda heb ik aan jou overgedragen. Als dat je te weinig is, zal ik er nog het een en ander aan toevoegen. 9 Waarom heb je dan mijn geboden met voeten getreden door iets te doen dat slecht is in mijn ogen? De Hethiet Uria is door jouw toedoen gedood. Je hebt hem zijn vrouw afgenomen en hem in de strijd tegen de Ammonieten laten vermoorden. 10 Welnu, voortaan zullen moord en doodslag in je koningshuis om zich heen grijpen, omdat je mij hebt getrotseerd en de vrouw van Uria tot vrouw hebt genomen. 11 Dit zegt de HEER: Je eigen familie zal een bron van ellende voor je worden. Je zult moeten aanzien dat ik je vrouwen aan een ander geef, aan iemand van je eigen familie. Die zal met je vrouwen slapen op klaarlichte dag. 12 Jij hebt in het diepste geheim gehandeld, maar ik zal dit laten gebeuren ten overstaan van heel Israël en in het volle daglicht. 13 David antwoordde Natan: Ik heb gezondigd tegen de HEER. Toen zei Natan: De HEER vergeeft u die zonde, u zult niet sterven. 14 Maar omdat u de vijanden van de HEER aanleiding hebt gegeven tot laster, moet wel uw pasgeboren zoon sterven. 15 Daarop ging Natan naar huis. De HEER trof het kind dat de vrouw van Uria David gebaard had, met een dodelijke ziekte. 5. Muziek CD 1. Nr. 11 Harpmuziek Wiegenlied van Brahms (ca. 1,5 minuut) 3

6. Psalm 32 (Huub Oosterhuis) Gelukkig is een mens Wiens ontrouw is vergeven. Geluk voor haar en hem Als God geen kwaad meer weegt. Geluk voor allen die bekennen durven: Ik heb het slecht gedaan. Zolang ik Hem niet horen wou De stem van mijn geweten Werd ik verteerd vanbinnen Uw hand woog zwaar op mij, Mijn krachten kwijnden weg Zoals een mens wegkwijnt Onder de zomerhitte. En toen kon ik niet meer, Ik dacht: ik ga naar Hem Zeggen wat ik gedaan heb, Vragen om vergeving. Deemoedig tot U gaan. Al breekt een zondvloed los Niets zal je overkomen Gij hebt toch ook mijn angst Bezworen Gij zijt zelf De ark van mijn behoud. Zo spreekt Ik-zal-er-zijn: Ik zal jou wegwijs maken, Mijn ogen zijn op jou. Doe niet zo redeloos En koppig als een ezel, Een paard dat men met sporen En teugels moet bedwingen Het zal je slecht vergaan. Ontvlucht Hem, en je vindt Ballingschap overal. Dus geef je maar gewonnen. Laat daarom ieder mens Die op uw naam vertrouwt Hij zal genadig zijn. Hij maakt je leven nieuw. 7. Lied: Wat ik gewild heb blz. 126 bovenaan CD 11-18 8. Evangelie: Luc. 7,36-50 De liefde van een zondares 36 Een van de farizeeën nodigde hem uit voor de maaltijd, en toen hij het huis van de farizeeër was binnengegaan, ging hij aan tafel aanliggen. 37 Een vrouw die in de stad bekendstond als zondares had gehoord dat hij bij de farizeeër thuis zou eten, en ze ging naar het huis met een albasten flesje met geurige olie. 38 Ze ging achter Jezus staan, aan het voeteneinde van het aanligbed; ze huilde en zijn voeten werden nat door haar tranen. Ze droogde ze met haar haar, kuste ze en wreef ze in met de olie. 39 Toen de farizeeër die hem had uitgenodigd dit zag, zei hij bij zichzelf: Als hij een profeet was, zou hij weten wie de vrouw is die hem aanraakt, dat ze een zondares is. 40 Maar Jezus zei tegen hem: Simon, ik heb je iets te zeggen. Meester, spreek! zei hij. 41 Er was eens een geldschieter die twee schuldenaars had: de een was hem vijfhonderd denarie schuldig, de ander vijftig. 42 Omdat ze het geld niet konden terugbetalen, schold hij beiden hun schuld kwijt. Wie van de twee zal hem de meeste liefde betonen? 43 Simon antwoordde: Ik veronderstel degene aan wie hij het grootste bedrag heeft kwijtgescholden. Hij zei tegen hem: Dat is juist geoordeeld. 44 Toen draaide hij zich om naar de vrouw en vroeg aan Simon: Zie je deze vrouw? Ik ben in jouw huis te gast, en je hebt me geen water voor mijn voeten gegeven; maar zij heeft met haar tranen mijn voeten natgemaakt en ze met haar haar afgedroogd. 45 Je hebt me niet begroet met een kus; maar zij heeft, sinds ik hier binnenkwam, onophoudelijk mijn voeten gekust. 46 Je hebt mijn hoofd niet met olie ingewreven; maar zij heeft met geurige olie mijn voeten ingewreven. 47 Daarom zeg ik je: haar zonden zijn haar vergeven, al waren het er vele, want ze heeft veel liefde betoond; maar wie weinig wordt vergeven, betoont ook weinig liefde. 48 Toen zei hij tegen haar: Uw zonden zijn u vergeven. 49 Zijn tafelgenoten dachten bij zichzelf: Wie is hij, dat hij zelfs zonden vergeeft? 50 Hij zei tegen de vrouw: Uw geloof heeft u gered; ga in vrede. 4

9. Overweging: U hebt mijn zonden vergeven Gelukkig degene wiens fout werd vergeven. Dit vers uit psalm 32 verwoordt de vreugde van wie vergeving ontving en zich bevrijd voelt. Het past voor koning David die zijn zonde erkent (2 Sam. 12) en voor de vrouw die bij Jezus komt in het huis van Simon (Lc. 7,37). Ik heb het gevoel dat God mij vergeten is, ik voel me in de steek gelaten door God. Er drukt soms zoveel op het hart van een mens. Onrecht dat ik ondervond of nog meer het onrecht dat ik zelf aan anderen berokken. Maar hoe vaak ook zijn we hard tegen onszelf, staan we snel klaar met een oordeel, zowel naar anderen als naar jezelf. wie kan deze last wegnemen? Kan ons geloof in God, in Jezus ons daarbij helpen Kunnen zulke bijbelteksten zoals wij die zojuist gelezen hebben ons helpen? Door het verhaal van Koning David ben ik ook bij mezelf na gaan denken, hoe ik in situaties handel waarin de ander mij gezag geeft, waar ik macht heb, in mijn werk m.n. als ik weet dat die ander op een bepaalde manier afhankelijk van mij is, al is het maar dat ik de sleutel in handen heb. Telkens word ik daar weer aan herinnerd wanneer ik met Maud, die even oud is als, en haar vanuit de binnentuin terug moet brengen naar haar kamer. Het afsluiten van ons gesprek gaat altijd moeilijk. En telkens raakt het me weer dat zij zo niet terug wil naar haar kamer tussen vier muren. Zij wil niet vrijwillig terug naar haar kamer en dat kan ik zo voorstellen en toch moet ik naar mijn volgende afspraak. De kunst vind ik telkens weer om de goede modus te vinden zonder te belonen en te straffen, want die macht heb ik. Dit is een voorbeeld dat ik telkens bewust ervaar, maar hoe vaak gebeurt niet onbewust. Vergeving bevrijdt Lucas, de evangelist van de barmhartigheid, brengt zijn geliefd thema ter sprake in het verhaal van de vrouw, een zondares, die in het huis van Simon binnentreedt. Zij heeft geen naam, maar was een vrouw, die in de stad bekend stond als zondares. Zij had voor de vrijheid gekozen en was er in verstrikt geraakt. Daardoor droeg zij een stempel in het oog van de goegemeente. Zulk een vrouw moet je weren en op afstand houden. Dit lijkt Simon te zeggen. Hij besefte niet dat Jezus mensen kende en hen doorgrondde. De vrouw weet veel beter dan Simon wie Jezus is, namelijk degene die niet veroordeelt. Jezus is degene die geen mensen afstoot. Jezus is het gelaat van de barmhartige God. Deze vrouw gelooft dat Jezus God in zich draagt, dat hij helemaal verbonden is met God, dat hij zonden kan vergeven. Zij kan naar hem toekomen. Zij hoort Jezus zeggen: Uw geloof heeft u gered. Ga in vrede. Simon lijkt hier nog te denken dat je God kunt afkopen door God een lijst van goede werken en verdiensten voor te leggen. Het heil, geluk, wordt tot een soort door God verschuldigd loon voor geleverde prestaties. Maar in deze houding wordt vergeten dat God vrij absoluut vrij is, en Liefde in vrijheid geschonken wordt, die de grond is van schepping én verbond. In Simon s religieuze houding lijkt meer angst voor God te bestaan. 5

Maar dat vind ik ook wel het moeilijkste in mijn leven, om steeds weer te geloven dat God mij gewild heeft, dat ik sowieso de moeite waard ben. En deze vrouw die bij Jezus kwam, zij wist dat waarschijnlijk. Het eigenlijke goede nieuws van Jezus is: de toegezegde liefde en genade van God Waar vind ik genade? Een mens die luistert, zet me daartoe op weg. Luisteren, dat is een vorm van apostolaat. De stichter van de broedergemeenschap van Taizé heeft daaraan steeds vele aandacht geschonken. Een van zijn uitspraken: Muren vallen weg wanneer er naar jou geluisterd wordt. Ontgoochelingen van het hart en wonden uit een ver of nabij verleden richten zoveel hinderpalen op. Deze verdwijnen wanneer iemand luistert. Wanneer naar jou geluisterd wordt, begint de genezing van het hart. Zulk luisteren, is niet de vrucht van een methode, maar steunt op de ervaring van iemand die begrijpt wat schuil gaat onder zovele tegenstrijdigheden in het menselijk hart. Zulk luisteren steunt op het vermogen om gaven en kwetsuren te onderscheiden en om de dorst naar God te onderkennen bij hen die in gesprek treden en zich aan iemand toevertrouwen. Zo zijn er ouderen die deze gaven bezitten. Zo kunnen jongeren naar leeftijdsgenoten luisteren en hen begrijpen. Ze helpen hen om zich aldus van een hoop zorgen te bevrijden. Jezus zag het geloof, het vertrouwen en het verlangen van de vrouw. Zijn woord was voor haar bevrijding. Vrijheid is nauw verbonden met vergeving en verzoening (Frère Roger). Zij ontdekte Jezus als een bevrijdende God, als een levende die haar graag ziet, die barmhartig is en haar meeneemt naar een Vader vol tederheid. Je staat bij Jezus en God niet tegenover een rechter maar tegenover een medemens, die liefde is. En zou dit dan meteen ook de oplossing zijn, als we ons door God vergeven voelen dat we dan een ander kunnen vergeven? Een vrouw zei vorige week aan het begin van de samenkomst: er zijn dingen die ik niet kan vergeven, dat wil ik ook niet En dan hoor ik zoveel bitterheid, pijn, dat ik daar bijna niet aan durf te komen Ik heb haar daarna nog niet gesproken, maar ik zou wel willen luisteren naar haar verhaal Niet omdat ze moet gaan vergeven, wie ben ik, maar ik zou haar wel wat vrijheid willen gunnen, wat minder bitterheid Ik zou willen dat daar ruimte voor haar kwam, dat iets van God daar waar mag worden En dit gun ik iemand ook, die gebukt gaat onder zijn schuld door het delict dat iemand gepleegd heeft, dat door mijn luisteren, zonder oordeel, als mij dat lukt, iemand wat milder over zich zelf kan gaan denken, nog onafhankelijk of zijn of haar slachtoffer hem of haar kan vergeven. En zo hoop ik dat er mensen naar mij blijven luisteren en dat ik de ander toesta om naar mij te luisteren, naar mijn pijn die ik op gelopen heb in het leven, naar mijn vreugde En dat ik daar in kan blijven geloven, of soms opnieuw in ga geloven, dat hardheid langzamerhand wat minder worden, zachter wordt, dat er ruimte kan ontstaan voor liefde en we God toelaten 6

10. Lied: Heiliging blz. 109 CD 49-09 11. Voorbeden: Vaderdag 12. Lied: Dit is de plaats blz. 147 CD 44-12 13. Collecte met muziek: CD 1. Nr. 13 Harpmuziek Cheerful Landscape 14. Gebed van brood en beker nr. 9 blz. 51-52 15. Onze Vader 16. Delen van brood en wijn: CD 1 nr. 16 Harpmuziek: Valse Triste Moge het delen van dit brood ons hart versterken: dat wij, vol hoop, meewerken aan een nieuwe wereld waar brood en recht, en waardigheid en liefde is 17. Neem mij aan zoals ik ben blz. 194 onderaan CD 45-10 18. Slotgedachte: verhaal Nooit volmaakt een vrouw probeerde precies te leven volgens de regels van het geloof. Zij bad elke dag. Haar gebeden duurden eindeloos, want steeds bedacht zij dat ze ook nog moest bidden voor een buurvrouw voor de slachtoffers van een aardbeving voor het examen van een neef De vrouw probeerde niet alleen volmaakt te zijn in het bidden, zij poogde eveneens voorbeeldig te zijn in goede daden. Nooit vergat zij eenzame mensen in de straat te bezoeken een flinke duit in de collectebus te doen Aan het lijstje kwam nooit een einde. maar hoeveel de vrouw ook deed, zij bleef triest doordat zij voelde altijd tekort te schieten. Eens sprak de vrouw met een verstandige vriendin. Deze sprak haar moed in: Maak je geen zorgen, het komt goed. De vrouw keek haar blij aan: Zal het me eens lukken alles goed te doen? Nee, glimlachte de vriendin, je zult er aan wennen dat je niet volmaakt kunt zijn. 18. Mededelingen 19. Lied: Woord dat ruimte schept blz. 102 onderaan CD 45-08 20. Zegenwens God, die vrede wil, Laat de vrede groeien in ons leven, In onze ontmoetingen met mensen, In ons handelen en spreken In de stilte van ons hart, In het leven van alledag. En zegen ons: In de naam van de Vader, De Zoon en de Heilige Geest. Amen. 7