Winter 2010 Nieuws en achtergrondinformatie over Abrona boerderij De Bossewaard in Cothen De Bossewaard onder een winterse vacht De laarzen nemen straks de benen om plaats te maken voor de winkel
Kijk & Lees Van t erf Gérard aan het woord 3 Mensen & Mutaties Wie ging en wie kwam? 3 Gezien & Gehoord De laatste nieuwtjes en weetjes 4 Nieuwe coördinator wonen Jelma Koster stelt zich voor 5 In gesprek Met Gérard Broekman 6 & 7 Onze ossen Van het ras Hereford 8 & 9 Lekker & Gezond Bak zelf Focacciabrood 10 Gedachten bij oudjaar Een bespiegeling van Paul Schröer 11 Tijdelijke bewoner De sneeuwman als logé 12 2
Van t erf De feestdagen liggen alweer ver achter ons. We zijn weer aan een nieuw jaar begonnen. Met dit jaar een aantal veranderingen waarover ik hieronder iets meer zal vertellen. Vanaf 1 januari 2010 ga ik mij als bedrijfsleider/coördinator van boerderij de Bossewaard alleen nog bezighouden met boerderijzaken en de dagbesteding. Zoals jullie al weten is Jelma Kosters sinds die datum coördinator van het Wonen op de Bossewaard. Ik ga een paar dagdelen in de dagbesteding meedoen. Ik kijk daar erg naar uit. De laatste jaren zat ik steeds meer op kantoor. Nu kan ik ook weer heerlijk buiten bezig zijn. Ik hoor weleens iemand roepen: Ja die Gérard, die zit lekker op kantoor (alsof dat geen werken is!). Hij weet niet wat het is om op de boerderij te werken. Veel mensen weten niet, dat ik in het begin van de boerderij vijf dagen per week op het land werkte. En dat acht jaar lang. Ik weet dus heel goed wat het buitenwerken betekent! Het afgelopen jaar heeft de hoveniersgroep heel hard gewerkt bij onze klanten. We hebben een enquête gehouden onder de klanten en gevraagd naar hun tevredenheid. Wat blijkt: alle klanten zijn zeer tevreden! Complimenten voor allen die hieraan hun steentje hebben bijgedragen. Op de boerderij gaan we er weer net zo tegenaan als het afgelopen jaar. We gaan de watervoorziening voor de dieren verbeteren. Dat wil zeggen dat we waterbakken gaan aanleggen in de weiden. Ook zijn de twee koeienweiden nieuw ingezaaid. We gaan de beplanting van de camping en het terrein uitbreiden. Het terrein wordt daardoor steeds mooier. Ook is de camping een sanitairblok rijker. We moeten er zelf nog wel wat aan doen: een verfje erop en het dak moet worden gerepareerd. Gelukkig hebben we hulp van Leo (onze klusvrijwilliger) en de heer Schrama, een vaste campinggast. De winkel gaat verhuizen naar het laarzenhok! Het laarzenhok gaat verhuizen naar de winkel. De winkel wordt dus wat groter. Ook hebben we het plan opgevat om een kop koffie met een stuk taart te verkopen. Er komt dus een terras waar mensen kunnen genieten van de boerderijsfeer. Er zullen nog wat meer veranderingen komen met betrekking tot de inrichting van de boerderij. Ik zal jullie nader informeren zodra hier meer over bekend is. Gérard Broekman Mensen & Mutaties We hebben afscheid genomen van Sela. Voor haar komt niemand anders in de plaats. We hebben voldoende begeleiders in huis. Dit betekent dat volgens het nieuwe rooster ook Roderik en Ric keukendienst hebben. Zij zullen goed ingewerkt worden en we gaan de werkzaamheden in de keuken van dag tot dag goed inplannen. Barbara van Loenen; verhuist per 17 februari naar Morgenster 3 op Sterrenberg in Huis ter Heide. Richard Mulder; nieuw in de dagbesteding per september. Ronald van de Oever; weer terug na even weg geweest. 3
Gezien & Gehoord Lesje Jerry tegen de anderen: Geduld kan je leren. Oud bij 40? Pepijn: Ric, die is al heel oud, zeker wel ouder dan veertig. Daarom kiest hij de kleine tuintjes. Arme tandarts? Eentje van het thuisfront: de dochter van Marianne moet 3 melkkiezen laten trekken. Zij moet van te voren even haar tanden poetsen. Zegt broerlief: Hoezo? Die kiezen gaan er toch uit? (arme tandarts) Dág Barbara Na een hele lange tijd op de Bossewaard te hebben gewoond, gaat Barbara verhuizen naar Morgenster 3 op het Sterrenbergterrein in Huis ter Heide. Barbara heeft zin in het wonen op het terrein waar ze nog veel kennissen heeft van vroeger. Wij wensen Barbara een hele prettige nieuwe woonplek en laat nog eens van je horen! Twee keer email Wist u dat Bossewaard Wonen en Dagbesteding binnenkort 2 verschillende email-accounts krijgen? Actieve medezeggers Wist u dat er tegenwoordig een actieve medezeggenschapsraad voor het wonen gestart is? Jawel, en dit onder begeleiding van een coach. In ons volgende nummer zal Leonie verslag doen. Baard of bosje? Jos houdt zijn kin deze winter heerlijk warm met een bosje rode krullen Weg bij woongroep Koos heeft afscheid genomen van de woongroep. Tatoeage voor Emanuel Emanuel heeft sinds kort een tatoeage van een draak! Hij is er erg trots op en heeft hem uiteraard trots aan Koos laten zien. Peter te paard Peter rijdt sinds kort paard op de manege Liz Hartel. Hij heeft vroeger ook veel paardgereden en vindt het heerlijk! Iedereen draagt zijn of haar steentje bij aan Gezien & Gehoord 4
Even voorstellen Nieuwe coördinator wonen: Jelma Kosters Ik wil me graag even voorstellen. Mijn naam is Jelma Kosters en ik ben per 1 januari jongstleden gestart als coördinator Bossewaard wonen. Ik werk al sinds 1985 bij de stichting. Ik ben gestart als begeleider bij De Vuurdoorn, toen kinder-gvt in Utrecht en daarna ben ik bij Faros in Utrecht gaan werken. Daar was ik coördinerend begeleider van de ambulante begeleiding en begeleider op Faros. Sinds 12 jaar werk ik als coördinator op de Loever, een woonvoorziening in Wijk bij Duurstede. De Loever bestaat uit een basisvoorziening met 24-uurs zorg en daarnaast zo n 20 mensen die ambulant worden begeleid. Sinds 1 januari is hier ook de Bossewaard wonen bij gekomen. Jelma Kosters Ik heb vorige jaar al kennisgemaakt met de familieraad en deze maand een dienst meegedraaid op de Bossewaard om zo ook de cliënten te leren kennen. Ook ben ik aanwezig geweest bij het overleg van de medezeggenschapsraad. Verschillende cliënten van de Bossewaard kende ik al, omdat ze de tuin onderhouden van de Loever. Twee cliënten zijn vanuit de Loever naar de Bossewaard verhuisd. Daarnaast werken sommige cliënten van de Loever bij de dagbesteding van de Bossewaard en had ik al geregeld overleg met Gérard. In de zomervakanties nam ik Gérard ook waar als hij met vakantie was. Als vaste werkdag op de Bossewaard heb ik de dinsdag en in principe de vrijdag om de 14 dagen. De andere dagen werk ik op de Loever. Mijn eerste indrukken van de Bossewaard zijn positief. Natuurlijk een mooie voorziening, maar ook een leuke groep cliënten en een enthousiast team en voor mij weer een nieuwe uitdaging naast de Loever. De woningen op de Bossewaard 5
In Gesprek Mensen helpen is mijn rode draad Gérard Broekman werd geboren op 11-02-1957 in Nijmegen. Hij is coördinator van zorgboerderij de Bossewaard. Dat wil zeggen: dat hem alles aangaat wat de boerderij betreft. Met ingang van 1 januari jongstleden wordt het wonen gecoördineerd door Jelma Kosters. Gérard gaat zich concentreren op de dagbesteding. Het is tijd voor meer kwaliteit. Middelbare landbouwschool Na de middelbare school is hij naar de middelbare landbouwschool gegaan. Dat heeft hij afgemaakt. Waarom deze keuze, Gérard? Het was mijn droom om te werken in ontwikkelingslanden, vertelt Gerard. Maar het liep heel anders. Hij kon geen werk vinden in de landbouw, dus besloot hij om te gaan werken als groepsleider in een kindertehuis: van Arkel in Soest. Dit was allemaal in 1978. In die tijd leerde hij Didi kennen, met wie hij nu getrouwd is. Ze hebben vier kinderen. Studie HBO-V Dit leidde tot een studie aan het HBO, HBO-V welteverstaan. Waarom deze keuze? Het is een brede opleiding, hij kon verschillende kanten op. Hij haalde het diploma en ging werken in Leersum, bij jeugdrevalidatie. Vervolgens maakte hij de switch naar het Zeister ziekenhuis, op de chirurgische afdeling, als verpleegkundige. Daar kwam hij erachter dat hij liever op mentaal niveau met mensen werkt, dan fysiek. Hierna heeft hij nog gewerkt op het Zonnehuis in Zeist. Jaar naar Brazilië In 1990 vertrok hij met Didi en de oudste, Marijn, naar Brazilië. Voor een jaar. Daar werkten zij op een groot agrarisch project, voornamelijk op het land met inheemse landarbeiders. Het was een goede ervaring, zegt Gérard. Daar kwam het besef dat Nederland echt rijk is. Ze woonden in een huisje bij het project. Daar is hun zoon Thijme geboren. Ze hebben er ook gereisd, maar na een jaar misten ze Nederland. Ze waren blij dat ze terug waren in Nederland. Opzet zorgboerderij Toen ging hij werken op zorgboerderij De Dijkhof. Tot 1996. Want toen begon Gérard aan het project van zijn leven: het opzetten van zorgboerderij de Bossewaard. Dit was een ideaal van Gérard en Didi. In het begin was het hard werken. Ze begonnen met twee inwoners en drie dagbesteders. De doelgroep was mensen met een verstandelijke beperking. Ze moesten heel veel praten, met Abrona o.a. Er moest geld geworven worden met behulp van sponsors. Ook moesten ze het land op. Stap voor stap breidde de zorgboerderij zich uit. Langzamerhand verlegde Gérard zijn bezigheden op de boerderij van het land naar kantoor. Tijd voor meer kwaliteit In 2005 werd de boerderij van Abrona. Hierdoor kon de verbouwing gerealiseerd worden en die vond ook plaats. Nu kon Gérard de boerderij verder opbouwen en uitbreiden. Hij heeft veel geleerd van de opbouw. Maar nu is het tijd voor kwaliteit, vertelt Gérard. Alles staat, nu onderhouden en dingen verbeteren. Vandaar dat per 1 januari een gedeelte, het wonen, wordt overgedragen aan Jelma Koster, van de Loever. Dan gaat Gérard zich concentreren op de dagbesteding en de boerderij. Waarom? Dat heeft allemaal met kwaliteit te maken. Nu moeten bepaalde dingen verbeterd worden. Zoals de camping, de winkel, het hoveniersbedrijf, het vee. Maar ook de dagbesteding heeft aandacht nodig. 6
Nog wat wetenswaardigheden over Gérard: Zijn lievelingsdier is een hond (die is er dan ook), zijn lievelingseten is pasta, zijn lievelingskleur is groen, zijn lievelingsboek is Mens van goede wil van Gerard Waltschap. Waarom dit boek, Gérard? Het is een prachtig verhaal, ontroerend. De hoofdpersoon spreekt me heel erg aan. Hij probeert altijd het goede te doen, is altijd met het goede bezig. Die intentie heb ik ook, al lukt dat niet altijd, vertelt Gérard lachend. Verder is Gérard waterman en een hardloper. Wel 12 km. per uur (dit voor de kenners)! Tekst: Nienke Timmer Gérard Broekman 7
8
Onze Hereford ossen (1) Rundvee kent men in vele rassen. Het ras van onze ossen op de Bossewaard is Hereford. Een Os is een gecastreerde stier. De teelballen zijn dan verwijderd. Men castreert stieren om de beesten rustiger te maken. Een stier is maar een wild, onberekenbaar beest. Ossen zijn beter te handhaven op een boerderij, zowel als werkdier (ploegen, trekken van de ossenkar) alswel om af te mesten voor het vlees. Op de Bossewaard worden de ossen enkel voor het vlees afgemest. Het ontstaan van het ras Herefordrunderen kwamen in de vroege zeventiende eeuw al voor in grote delen van Groot Brittannie ( Engeland, Schotland en Wales). Ze werden in de zeventiende eeuw nog regelmatig gekruist (vermengd) met andere rassen, zoals de Gloucester, Welsh Black en de Glamorgan, die in de buurt graasden, maar ook met wat verder verwijderde rassen als Sussex en Devon. In Engeland werd zoals overal een ras naar de landstreek genoemd, waar van men dacht dat de dieren vandaan kwamen, of waar ze het meeste voorkwamen. Vaak was dat niet het geval. Er wordt al duizenden jaren met runderen over de wereld rond gesleept. De beste eigenschappen Pas in het jaar 1671 werd er door lord Scudamore een serieuze poging gedaan om van de Hereford, dat daarvoor een veeslag was, een echt vlees-melkras te maken. Hij gebruikte overigens Vlaamse en/of Nederlandse stieren om de toenmalige Herefords te fokken. Ook in de achttiende eeuw gebruikte men stieren van het Europese vaste land. Dit is de eerste en veiligste manier om tot een nieuw ras te komen: stieren van andere rassen gebruiken om de koeien te dekken. Het voordeel van deze manier van fokken van is dat je de beste eigenschappen van verschillende rassen kan selecteren. Hoewel vooroordelen als een knap uiterlijk prefereerden, werd ook geselecteerd op de melkgift (veel), stevige bouw van het melkrund, goed vlees en dergelijke. Minder goede eigenschappen als vatbaarheid voor ziektes, zwakke poten en dergelijke trachtte men zo weg te selecteren. Dit is een erg diervriendelijke manier van fokken, want er worden relatief weinig ongezonde en dus onbruikbare kalveren door geboren. Inteelt: rood met witte kop De andere fokmethode waarbij gebruik wordt gemaakt van strenge inteelt is ook gebruikt om het Hereford rund te fokken. Dat gebeurde alleerst door de familie van Benjamin Tomhins. Ze hadden drie koeien; Mottle, Pigeon en Argent en lieten die dekken door de stier Silver Bull. Deze stier was rood met een witte kop. Door de nakomelingen van deze vier beesten met elkaar te laten paren ontstonden er allemaal dezelfde getekende beesten; rood met een witte kop. Met dit uiterst beperkte genetische materiaal (erfelijke eigenschappen) ging de familie Tomhins selecteren op hardheid, vroegrijpheid en vleestype. Van een melk-vleesras (dubbeldoel) werd de Hereford een enkeldoel vleesras. Deze beesten werden vooral voor het uiterlijk en het vlees gefokt en behaalden veel prijzen op de veeshows. Dat zo n veertig procent van de Herefords ongezond geboren werd (door de inteelt) kon de familie Tomhins niet schelen. Het ras werd toen populair en de familie Hewer ging rond 1800 nog eens verder door met fokken door middel van inteelt. De familie Hewer legde het huidige uiterlijk van het Hereford rund vast: de gedrongen, geblokte bouw en de vaste rode kleur met de witte kop. Fokken door middel van inteelt is niet bepaald diervriendelijk en een domme manier van fokken. Dat gebeurt hoofdzakelijk om het geld. De familie Hewer kreeg het voor elkaar dat hun versie van het Herefordrund als enige als Hereford mag worden gerekend, ook al zijn alle beesten familie van elkaar en zijn er maar drie bloedlijnen. Voor de gezondheid van het ras is dat geen goed uitgangspunt. Paul Schröer 9
Lekker & Gezond Puur Italiaans brood: Focaccia Je hebt nodig 1 pak broodmix olijfolie bloem olijven geraspte kaas 1 zakje Italiaanse kruidenmix 1 pot zongedroogde tomaten lepel bakplaat mixer grote kom of schaal theedoek Je gaat als volgt te werk Voorbereiding: verwarm de oven goed voor op 225 graden 1. Maak de mix voor brooddeeg klaar zoals het op de verpakking staat; volg de aanwijzingen voor ciabatta (doe er iets meer oijfolie in dan op de verpakking staat). Tussenstap: zet het deeg in de grote kom of schaal, met de theedoek erover heen, bij de kachel, gedurende 30 minuten. 2. Als het brood voor de eerste keer is gerezen (verdubbeld in omvang), dan deel je het deeg in 4 stukken. 3. Kneed de ingrediënten er door heen: de olijven, de kruidenmix en de zongedroogde tomaten. Zorg ervoor dat de ingrediënten goed door het deeg zijn verdeeld. 4. Leg het bakpapier op de bakplaat. Vorm met het deeg een rechthoek en leg die op de plaat. Tussenstap: zet het deeg op de plaat, met de theedoek erover heen, bij de kachel, gedurende 30 minuten. 5. Als het brood voor de tweede keer is gerezen (verdubbeld in omvang), dan strooi je er kaas overheen. 6. Zet het brood in de oven, halverwege. Zet de oven op 200 graden en bak de focaccia gaar in 45 minuten. Lekker met pompoensoep, pasta en als lunchgerecht of tussendoortje. Leonie Bouwman 10
Gedachten voor het nieuwe jaar Ik zat op oudjaarsdag gezellig, knus bij de centrale verwarming, te luisteren naar muziek van Shubert. Toen ik buiten vuurwerk hoorde. Ik dacht toen hoe naar het was, dat ik een man ben, omdat mannen altijd destructieve krachten in de natuur vertegenwoordigen. Is de vrouw de levensbrengende kracht, dan komt uit de man dood voort. Mannen maken oorlog, lawaai, vervuilen, plunderen. Mannen houden van dode dingen als auto s, vliegtuigen, lawaaierige machines en computers. Mannen kunnen alleen maar wat zijn, als ze meer zijn dan de ander. En ik dacht aan de rotzooi die mannen weer zouden trappen met oudjaar. Auto s in brand steken, vuurwerk afsteken, rellen schoppen; daarbij kom je zelden een vrouw tegen. En ik werd boos, heel erg boos. In mijn boosheid stelde ik me voor, dat ik rechter was die over de boosdoeners zou moeten oordelen; nou dat is niet mis. Ik zou die mannen vernietigen. Opeens besefte ik dat ik ook een man was die wou vernietigen en dat deed me verdriet. Ik ben een man zoals alle anderen, ook ik heb mijn testosteron niet onder controle. En ik weende bitter, omdat ik een man ben... Paul Schröer, oudjaar 2009 11
Tijdelijke bewoner Verjaardagen Februari 9 Erik Timmer (vrijw.) 11 Gerard Broekman 15 Barbara van Loenen 22 Erik van Beek Maart 12 Bertus 14 Jan Slingerland 19 Margriet Broekhuizen 30 Margreet Bakker (vrijw) April 8 Peter v Welzenis 12 Julian Kool 18 Roderick Deenekamp 22 Leonie Bouwman 27 Richard Mulder Colofon De Bossewaardkrant Deze editie werd gemaakt door: Wouter Jaspers Paul Schröer Nienke Timmer Erik Timmer (vrijw.) Monique Meijer Gérard Broekman Het pak sneeuw was zo dik dat je er een forse sneeuwman van kon maken. Hij heeft als tijdelijke bewoner bij ons gelogeerd, maar is inmiddels vertrokken naar koudere streken... Abrona Boerderij De Bossewaard Ossenwaard 9 3945 PG Cothen T (0343) 56 12 47 E bossewaard@abrona.nl I www.bossewaard.nl 12