Journalist van het Jaar

12 D e J o u r n a l i s t 2 1 d e c e m b e r 2 0 0 7 Foto: Truus van Gog Journalist van het Jaar Ben Rogmans De redactie van de Journalist heeft hoofdredacteur Ben Rogmans van De Pers uitgeroepen tot Journalist van het Jaar. Hij verrijkte Nederland op 23 januari met een gratis kwaliteitsdagblad, waarin optimisme, onaangepastheid en enthousiasme de toon aangeven. Willem Pekelder Het was een magisch moment afgelopen zomer op de burelen van De Pers. De hoofdredactie had haar idee voor een zomerserie nog niet rond gemaild of er barstte op de werkvloer een groot enthousiasme los. Hoofdredacteur Ben Rogmans (51) blikt er met twinkelende ogen op terug. We zagen redacteuren van hun stoel opspringen en naar collega s rennen. Er werd geroepen en gejoeld. Redacteuren mochten een plan indienen voor een reis rond de wereld in twee maanden, waarbij ze in elk land van verblijf twee optimistische mensen zouden moeten interviewen. Bij andere kranten zou de reactie vermoedelijk zijn: het budget is te klein, hoeveel compensatiedagen levert het op en hoe zijn we verzekerd? Bij ons hoor je daar niemand over. Omdat onze redacteuren weten dat ze op elk zinnig journalistiek voorstel een ja krijgen, gaan ze automatisch op zoek naar de goedkoopste vluchten en overnachtingsplaatsen. Rogmans hoopt dat zijn redactie nog lang het toneel zal zijn van jonge honderigheid. De redacteuren zijn onder meer geselecteerd op opgewektheid. Verdwijnt dat, dan is het tijd voor doorstroming. In het verlengde van de optimistische grondtoon ( in Afrika hebben twee miljoen mensen honger, maar 778 miljoen niet ) ligt een onconventionele manier van werken. Geen hypes (de

13 seksaffaire rond wethouder Depla werd in een éénkolommertje afgedaan), geen wirwar van korte berichten, als het nodig is een voorpagina met alleen maar commentaar ( Niet weg uit Uruzgan! ), en actiejournalistiek. Toen het eredivisie-voetbal nog bij Tien zat, hebben we een campagne gevoerd om de Studio Sport-formule in ere te herstellen. Onder het motto Met het bord op schoot riepen we de lezers op geld te storten om dat mogelijk te maken. We hadden 35 miljoen euro nodig, er is 13 euro en 55 cent binnengekomen. Rogmans lacht en vervolgt zijn verhaal over zijn spannende jongensboek. We proberen een authentieke krant te maken en niemand te kopiëren. Ik geloof dat we daarin aardig slagen; onze oplage ligt op het moment al boven het half miljoen. We zijn geen agendavolgers en laten veel Kamerdebatten bewust schieten. We hebben de pretentie om zélf thema s op de maatschappelijke agenda te zetten. Die zijn wat ons betreft: verhouding burger-overheid, strijd tussen de leeftijden, verschuiving van de politieke en economische macht naar China en India, botsing tussen de culturen, klimaatverandering en seksualisering van de samenleving. Nieuwste loot aan de stam is een aanstaand samenwerkingsverband met Het Gesprek. We zijn uit hetzelfde hout gesneden. Klein begonnen, een beetje onbeholpen en anders. We gaan Het Gesprek redactioneel ondersteunen en beginnen misschien Het Gesprek van de Week. De hoeveelheid advertenties valt nog tegen, maar Rogmans is hoopvol. Elk exemplaar van De Pers wordt door twee mensen gelezen. Dat zijn over het algemeen hoogopgeleide, jonge mensen met een open blik. Een bijzonder interessante advertentiemarkt, lijkt mij. De Pershoofdredacteur denkt dat zijn dagblad over drie jaar quitte speelt. Een tegenslag was zijn verlate start bij De Pers omdat zijn vorige werkgever, Wegener, hem vanwege het concurrentiebeding aanvankelijk niet wilde laten vertrekken. Wat weinigen wisten, maar velen vermoedden blijkt waar. Ik heb in die tijd gewoon doorgewerkt bij De Pers. Als Wegener kwaad wil, kan ze alsnog haar dwangsom opeisen. De Pers tweede in grootte Volgens de laatste oplagecijfers (tweede kwartaal 2007) van Hoi, heeft De Pers een oplage van 486.399 exemplaren. De oplages van de andere gratis dagbladen zijn: 526.563 (Metro), 446.766 (Sp!ts) en 326.086 (DAG). www.depers.nl 19 Het jaar Redactie: Frans Oremus, Willem Pekelder M.m.v: Marlous Brand, Joost Divendal, Marjolein Slats JANUARI 1 EO bestaat 40 jaar. 8 Officieel mag het geen jongerenjournaal heten, maar in de praktijk is het dat toch. De NOS begint met het Journaal op 3, waarin kijkers in vijf minuten worden bijgepraat over het belangrijkste nieuws. Woordvoerders en boekenkasten zijn taboe, de presentatoren Winfried Baijens en Margriet Wesselink hullen zich in vrijetijdskleding en de decors en graphics zijn flitsend. Onze verslaggevers staan dichtbij de kijker, zegt hoofdredacteur Xander van der Wulp. Ze nemen als het even kan zelf deel aan het nieuws. En zo kan het gebeuren dat bij een item over goede voornemens voor het nieuwe jaar verslaggever Martijn Bink zelf op de sportschoolfiets stapt om wat pondjes kwijt te raken, en passant het voornemen uitsprekend om in 2007 wat vaker bij zijn grootouders op bezoek te gaan. 8 Laurens Aaij wint de Zilveren Camera 2006 met zijn foto van de kudde paarden die vast komt te zitten in Marrum wegens hoog water. 15 Henk Kamp wil onderzoek naar de martelprimeur van de Volkskrant. 19 Eerste nummer Opinio verschijnt onder leiding van voormalig Trouw-columnist Jaffe Vink, bekostigd door Roel Pieper. 23 Marcel Boekhoorn start gratis krant De Pers. Zonder PCM, en met hoofdredacteur Ben Rogmans werkend vanuit de luwte, omdat hij door zijn vorige werkgever Wegener aan het concurrentiebeding in zijn contract wordt gehouden. Op 13 april, wanneer het gerechtshof in Amsterdam het eerdere vonnis van de kantonrechter in Haarlem van tafel veegt, voegt hij zich ook officieel bij de adjuncten Jan-Jaap Heij en Frank Poorthuis. Op de Nederlandse markt van gratis kranten ontpopt De Pers zich eigenlijk vanaf de eerste dag tot kwaliteitskrant: veel eigen nieuws, doortimmerde onderzoeksverhalen en een eigen agenda op het terrein van opinie. Aan het begin van het jaar houdt de krant de actie Bord op schoot (behoud van de voetbalrechten voor de publieke omroep) en in augustus bepleit ze voorpaginagroot: Nederland moet in Afghanistan blijven tot het land weer stabiel is. 23 Apax stapt uit PCM. 31 BLVD stopt. 8 8 23

14 D e J o u r n a l i s t 2 1 d e c e m b e r 2 0 0 7 16 28 FEBRUARI 1 Hoofdredacteuren van landelijke nieuwsmedia zijn gevoelig voor druk, aldus een enquête uitgevoerd door Sara Berkeljon (UvA). Ruim de helft geeft wel eens toe aan politici, adverteerders of het bedrijfsleven om wel of juist niet aandacht te besteden aan een onderwerp. Negentig procent van de hoofdredacteuren wordt anoniem bedreigd, bij bijna de helft gebeurt dit een paar keer per jaar. 2 Burgerfilmpje van in tuin vermoorde Hagenaar te zien op AD-site. Kritiek over de (te) grote journalistieke vrijheid op internet barst los. De moeder van de 25-jarige man die werd neergestoken is blij dat de beelden op internet te zien zijn omdat het de lezing van de daders zou doorprikken. 6 NPS blijft bestaan. 16 Jort Kelder wint van Bram Moszkowicz; de topadvocaat stopt met de verdediging van Willem Holleeder en heeft ook geen tijd meer om als misdaaddeskundige bij RTL Boulevard op te treden. 20 Excuus Hell s Angels aan Frits Barend en Henk van Dorp omdat ze zeven jaar geleden een tv-studio binnendrongen en Barend en Van Dorp mishandelden en bedreigden. Het was een impulsieve actie van een individueel lid, aldus een woordvoerder van de motorclub tegenover de NOS. De motorclub staat juist in Amsterdam voor de rechter. 26 Joshua Livestro volgt Ronald Plasterk op als columnist Buitenhof (zie pagina 21). 28 Jan Peter Balkenende stopt met Nieuwspoort-traditie. Hij is niet langer wekelijks te gast bij de parlementaire pers; Balkenende inviteert voortaan zelf het journaille op het ministerie van Algemene Zaken staand voor een katheder. Het benenop-tafel-gesprek voor de schrijvende pers met de MP, zonder camera s, wordt afgeschaft en Julius Vischjagers recht op de laatste vraag de nek omgedraaid. Op het Nieuwspoortgala (zie november) meldt Vischjager dat hem zijn privilege onder voorbehoud, want zonder camera s weer is teruggegeven. 20 26 7 MAART 7 Maartje van Weegen voor het laatst op televisie: uitslagenavond van de Provinciale Statenverkiezingen. Ze blijft sinds december 2006 voor de AVRO drie ochtenden per week radioprogramma De Klassieken op Radio 4 presenteren. 14 Klacht Volkert van der G. tegen Telegraaf deels gegrond. De Raad voor de Journalistiek vindt dat Van der G. ten onrechte in verband is gebracht met de moord op milieuambtenaar Chris van der Werken in 1996 en er is onvoldoende gepoogd wederhoor toe te passen. 15 Standbeeld voor Theo van Gogh. 17 NOS zegt contract met Maurice de Hond op na een paginagrote advertentie over de Deventer moordzaak van De Hond in een aantal dagbladen omdat ze dit onverenigbaar vindt met De Honds rol als onafhankelijk opiniepeiler. De Hond blijft onverstoorbaar: Ik kan mijn persoonlijke mening en mijn werk prima gescheiden houden. Ik ben naast mijn werk ook een burger met een mening. 22 Ton F. van Dijk vertrekt bij NPO. Plasterk was vorig jaar in een Volkskrant-column nog ongenadig over deze architect van het programmeermodel: Hoe de omroep werkt is voor een normaal mens niet te snappen, maar ergens moet toch iemand achter een bureau zitten die dit heeft bedacht. Als mediaminister werd hij aanvankelijk milder en later zelfs razend enthousiast over het afschaffen van het thuisnetmodel ( avondje Avro ). Van Dijk was toen zonder causaal verband al opgestapt. Op 1 november dook hij weer op: als tijdelijk programmadirecteur bij interviewzender Het Gesprek. 30 Wouter Bos neemt juridische stappen tegen Weekend omdat hij knuffelend op de cover staat met dochter Iris onder de kop Wouter levert papadag in. Bos wil zijn vrouw en kinderen zo veel mogelijk uit de publiciteit houden en vindt dit schending van privacy. 22 17

2 1 d e c e m b e r 2 0 0 7 D e J o u r n a l i s t 15 3 4 10 30 APRIL 1 Vertrek hoofdredacteur Frits van Exter van Trouw. Hij wordt opgevolgd door Willem Schoonen. 3 Telegraaf-journalisten Joost de Haas en Bart Mos winnen de Tegel, vrij naar het boek Tegels Lichten (1972) van Henk Hofland, en bedoeld als de nieuwe Oscars voor de Journalistiek. De Nederlandse mediaorganisaties, die hun krachten bundelden in de stichting Jaarprijzen voor de Journalistiek presenteren de prijzen als bijzonder eerbetoon aan de makers van de beste journalistieke publicaties en producties in alle genres. Afsluiting met groot feest in het Muziekgebouw aan t IJ in Amsterdam met optreden van cabaretier en columnist Vincent Bijlo en prijsuitreiking door Sacha de Boer en Rick Nieman. De jury, onder leiding van Felix Rottenberg, kreeg 213 inzendingen. Er werden negen producties en drie journalistieke talenten genomineerd. 4 De jury van de Stichting Nipkow kent een ere-zilveren Nipkowschijf toe aan Sonja Barend en haar eindredacteur Ellen Blazer. De jury wil daarmee haar waardering uitspreken voor veertig jaar vakwerk op televisie. 5 Ton aan de Stegge vertrekt bij PCM. 10 Wouter Kurpershoek stopt als VS-correspondent voor NOS Nieuws. 13 Marcel Boekhoorn legt beslag op PCM. 25 Raad voor de Journalistiek presenteert leidraad Journalistiek. Veelgehoorde kritiek is dat internet het ondergeschoven kind is. De Raad onderkent dit: Er is nog weinig jurisprudentie op het gebied van online journalistiek. Om die reden werkt het Genootschap van Hoofdredacteuren aan een eigen ethische code van (zie 3 december). 30 Andries Knevel en Tijs van den Brink starten met hun late-avondprogramma op Nederland 1 dat zij tot 8 juni overnemen van collega s Pauw en Witteman. 5 MEI 8 Start gratis krant DAG. PCM is na mislukte poging met Marcel Boekhoorn in zee gegaan met KPN. Dag is onderdeel van deze crossmediale joint-venture. Voormalig Volkskrant-adjunct Bob Witman die eerder opdracht kreeg een gratis krant onder Volkskrant-paraplu te maken, maar dit zag stranden wordt hoofdredacteur. 15 Den Haag Centraal verschijnt; initiatief van hoofdredacteur Coos Versteeg. 16 Mecom en Wegener samen door. Bokito ontsnapt; burgerjournalistiek rukt op. Het komt niet zo vaak voor dat er 7000 mensen aanwezig zijn bij een bijzondere gebeurtenis en er slechts één de tegenwoordigheid van geest heeft een camera op te tillen. Het overkwam dagtoerist Ineke Schraage. De Blijdorpbezoekster bleek dé nieuwsfoto van de zilverruggorilla te hebben geschoten. En hoewel iedereen ineens in de situatie kan komen waarin hij over uniek materiaal beschikt waar journalisten van likkebaarden, is onderhandelen daarover een vak apart. De nog op haar benen trillende vrouw werd in Blijdorp belaagd door journalisten en verkocht de foto aan zowel AD, De Telegraaf en een freelance persfotograaf, met wie ze overeen kwam de opbrengsten van de buitenlandse rechten met hem te delen wanneer hij zorg zou dragen voor de afhandeling. Ze vergat dat ze exclusiviteit had beloofd aan De Telegraaf, die haar vervolgens weigerde te betalen. Ze schakelde hierop een advocaat in. 29 Donorshow BNN, gepresenteerd door Patrick Lodier, is wereldnieuws. 30 Hoge omroepsalarissen, er lijkt geen kruid tegen gewassen. Vier jaar geleden schreef Joep Dohmen van NRC Handelsblad een aantal onthullende verhalen over hoe gemakkelijk de publieke omroep met gemeenschapsgeld omgaat en vandaag blijkt uit een publicatie in De Telegraaf dat er sindsdien in Hilversum weinig is veranderd. Zo heeft de Tros drie medewerkers in dienst die meer verdienen dan de minister-president (171.000 euro). Het best betaalde Tros-gezicht ontvangt 286.687 euro. De Vara telt vijf presentatoren met een salaris boven de Balkenende-norm. Eén van hen verdient zelfs bijna twee keer zoveel: 333.325. Bij de NOS wordt de lijst aangevoerd door een presentator, naar verluidt Jack van Gelder, met 299.600 euro. Ook omroepbestuurders zitten vaak dik boven de Balkenende-norm. Minister Plasterk besluit in het najaar te hoge salarissen in bij de publieke omroep aan banden te gaan leggen. 8 29 30

16 D e J o u r n a l i s t 2 1 d e c e m b e r 2 0 0 7 14 16 JUNI 5 Gert-Jan Dröge overlijdt. 6 Katholiek Nieuwsblad moet ontslagen vreemdgaande redacteur 27.000 euro schadevergoeding betalen. 14 Persbriefing Kabinet Balkenende IV in tent voor het Catshuis. Terwijl de crème van de parlementaire pers bladert door het rijk geïllustreerde regeerakkoord Samen werken, Samen leven van Kabinet Balkenende IV, maant een medewerker van de Rijksvoorlichtingsdienst de journalisten tot stilte: U stoort de uitzending. Geschminkt en voordelig uitgelicht richten Rouvoet, Bos 6 en Balkenende zich rechtstreeks tot de camera s. De omroepen mogen de rol van facilitair bedrijf vervullen. De aanpak van het kabinet is te verklaren in de publicitaire wedloop tussen politiek en journalistiek. Het is een professionaliseringsslag van de politiek tegen de beeldmacht van de media. De mediacratie vraagt niet om staatsrechtdeskundigen of de wijze raad van dinosaurussen, maar om media-adviseurs, 17 personal coaches, kiezerspanels en presentatietrainingen, schrijft politiek commentator Hans Goslinga van Trouw in zijn gelijktijdig verschenen Anne Vondeling-essay De journalist en de macht van het beeld. Getuige de stroom aan enquêtes en onderzoeken dit jaar (o.a. RMO, UvA, Nieuwsmonitor) kan de journalistiek kan zich niet langer onttrekken aan de steeds urgenter klinkende klacht dat de media zich bezondigen aan het vervlakken van het politieke debat via mediahypes. 16 Fractievoorzitters, waaronder Femke Halsema, spelen verslaggever bij Eén Vandaag Ronald Plasterk wil naast Raad voor de Journalistiek en rechter ook een ombudsman voor de media. 26 RTL en John de Mol s Talpa gaan samenwerken; einde van Tien. 4 JULI 4 AD-redacteur Paul Hovius schriftelijk met de dood bedreigd vanwege haringtest. 5 Barbara van Beukering nieuwe hoofdredacteur van Het Parool. Ze is naast Annemieke Besseling (Brabants Dagblad) en Birgit Donker (NRC Handelsblad) de derde vrouwelijke hoofdredacteur van een dagblad in Nederland. 6 Klimaatpolitie (BNN-presentatrices Sophie Hilbrand en Nicolette Kluijver) overvalt weerman Gerrit Hiemstra van NOS Journaal. Hoofdredacteur Hans Laroes is not amused. 6 Hoofdredacteur Elma Verhey van SP s Tribune wordt geschorst (zie pagina 23). 11 De Groene Amsterdammer bestaat 130 jaar en voert de Martin van Amerongen Prijs in. 17 NVJ en FNV steunen schrijver Alexander Nijeboer (Eén man tegen de staat, over klokkenluider Fred Spijkers) in rechtszaken (zie ook het interview op pagina 24-25). 30 Directeur Henk Hagoort van de 40-jarige EO erkent dat zijn omroep snijdt in natuurdocumentaires waarin de evolutietheorie aan de orde komt. De bevestiging komt na een onderzoek van Gerdien de Jong, universitair hoofddocent evolutiebiologie aan de Universiteit van Utrecht. Zij 26 vergeleek een reeks films van de Brit David Attenborough, die zowel door de BBC, Canvas als de EO is uitgezonden. De Evangelische Omroep knipt in teksten die in tegenspraak zijn met het Bijbelverhaal dat God de wereld in zes dagen schiep. Aan het eind van het jaar vertelt Andries Knevel bij Pauw en Witteman dat hij zelf niet meer in de letterlijkheid van het scheppingsverhaal gelooft, maar dat natuurdocumentaires volgens de EO niet de aangewezen weg zijn om de evolutietheorie te bediscussiëren. 5 30

2 1 d e c e m b e r 2 0 0 7 D e J o u r n a l i s t 17 13 15 AUGUSTUS 13 PVV-voorman Geert Wilders stuurt een ingezonden brief aan NRC Handelsblad, maar krijgt het deksel op de neus. De brief, waarin hij oproept tot een verbod op de fascistische Koran, is volgens plaatsvervangend hoofdredacteur Sjoerd de Jong te slecht van kwaliteit. Het gaat niet om Wilders opvatting over de islam, maar om de onbehouwen toonzetting en vooral de gebrekkige (of beter: afwezige) onderbouwing van de beweringen. Volgens De Jong betekent publicatie op de opiniepagina tenminste een marginaal kwaliteitsstempel, namelijk dat de krant het desbetreffende stuk een beredeneerde en waardevolle bijdrage aan de maatschappelijke discussie vindt. De Volkskrant publiceert de brief wel. Vanwege zijn publicatie gaat Wilders deelname aan EénVandaag (zie 16 juli) niet door. De Stichting Florence wenst uit woede niet meer mee te werken aan Wilders item ouderen en huisdier. 14 Ontslagen directeur van de Nederlandse Moslim Omroep, Frank William, kondigt de oprichting van een ledenomroep voor islamieten aan: Zenith. De uitzendingen moeten in 2009 beginnen. 15 Hubert Smeets vertrekt als hoofdredacteur van De Groene Amsterdammer, en keert terug als commentator naar NRC Handelsblad. 23 Radiomaker Kees Buurman (70), bedenker van o.a. Met het oog op morgen, in Zwitserland 23 overleden. 30 RTL-baas Fons van Westerloo verbiedt zijn werknemers deelname aan de nieuwe zender Het Gesprek. 31 Het Wetenschappelijk Instituut van het CDA stuurt Thijs Jansen, hoofdredacteur van Christen Democratische Verkenningen, de laan uit (zie pagina 21). 30 27 14 SEPTEMBER 9 Een Journaalploeg, met onder andere Gijs 9 Wanders, blijkt voor een schnabbel ten dienste van het 25-jarig jubileum van Metterwoon Vastgoed in 2000 een bedrag van 100.000 gulden te hebben geïncasseerd. 12 Nederland beleeft een najaarsstormpje in een glas water wanneer minister Ronald Plasterk (PvdA) van Onderwijs in het blad Hollands Diep pleit voor het vrijgeven van Mein Kampf en enkele dagen later dat pleidooi weer schielijk intrekt. De minister reageerde met zijn luchtballonnetje op het Koran-verbod van Wilders, maar na heftige Kamerkritiek trok de bewindsman zijn keutel weer in. Zo bleef een niet-verboden boek niet verboden en een verboden boek verboden. En dat allemaal binnen één maand! 13 Ton van Brussel wordt ombudsman bij NOS. 14 Journalist, schrijver, uitgever en columnist Hendrik Jan Schoo overlijdt. 17 Miljoenennota lekt opnieuw uit via RTL Karel van der Graaf stopt na 38 jaar bij de AVRO omdat die omroep zijn bijbaan als directeur corporate communicatie bij energiebedrijf Econcern onverenigbaar vindt met het presentatorschap van EénVandaag. 22 Nacht van de Journalistiek. Algemeen secretaris van de NVJ, Thomas Bruning, spekt het goede doel op een veiling en koopt voor 60,- de handdoek die Telegraafjournalist Bart Mos meepikte uit de Scheveningse gevangenis. 27 Vastgoedmagnaat Chris Thunnessen ziet af van kort geding tegen het NOS Journaal nadat de redactie nadere uitleg heeft gegeven over een filmpje van een feest van Thunnessen in Monaco. De beelden tonen advocaten, criminelen en vastgoedbezitters, maar het is volgens het Journaal nooit de bedoeling geweest om daarmee verkeerde suggesties te wekken. 28 Hoofdredacteur Arendo Joustra van Elsevier wil niet genomineerd worden voor de titel moedigste hoofdredacteur 2007/2008. In een boos briefje aan de organisator, het commerciële uitzendbureau De Redactie, bedankt hij voor de ongevraagde eer. uitgelicht 13 22 Breekijzer in bronbescherming Het nieuwe Kabinet liep aanvankelijk niet warm voor een wettelijke verankering van het verschoningsrecht voor journalisten. Er dook een oude Volkskrant-column op ( Voskuil moet brommen ) van mediaminister Ronald Plasterk, waarin hij zich fel tegen verschoningsrecht keerde: Je kunt in een rechtsstaat niet accepteren dat mensen strafprocessen frustreren zonder daarvoor verantwoordelijkheid te nemen. Vervolgens schreef minister Ernst Hirsch Ballin in april een stellige brief naar de Kamer dat hij een wet overbodig achtte. Maar de uitspraak van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in de zaak Koen Voskuil bleek een adequaat breekijzer. Ook Hirsch Ballin vond wetgeving ineens ook hard nodig. Komend voorjaar stuurt de minister een conceptwet naar de Kamer.

D e J o u r n a l i s t 2 1 d e c e m b e r 2 0 0 7 2 13 OKTOBER 2 Lancering nieuwe zender Het Gesprek van Frits Barend, Ruud Hendriks en Derk Sauer. 4 Het Commissariaat voor de Media maakt zich zorgen over de pluriformiteit in krantenland. In de Mediamonitor wordt gesproken over een dramatische terugloop van aanbieders en titels. De meeste kranten bevatten hetzelfde landelijke en buitenlandse nieuws. 11 Joost Divendal kondigt zijn vertrek aan na vijf jaar hoofdredacteurschap van De Journalist. Het vakblad gaat na redactionele samenvoeging met de internetsite VillaMedia een nieuwe fase in. Dolf Rogmans volgt hem per 7 januari op. 11 Het Parool neemt afscheid van Milly van Stiphout ( Madame Parool ), die sinds 1994 voorzitter is van Stichting Het Parool. 13 Holleeder geeft geruchtmakend interview Telefoon van Willem Holleeder uit de bajes aan de Vrij Nederland-journalisten Marian Husken en Harry Lensink waarin hij het opneemt voor zijn advocaat. Twee weken later verontschuldigt hij zich voor de rechter: Ik zal het niet weer doen. Maar ik zag er geen kwaad in. 17 Nederland zakt naar de twaalfde plaats van de persvrijheidsindex van Reporters sans Frontières vanwege de hechtenis eind vorig jaar van de twee Telegraaf-journalisten Joost de Haas en Bart Mos (zie pagina 19). Minister Eimert van Middelkoop van Defensie wil de stukken zien waarop het radioprogramma van Huub Jaspers van Argos (VPRO) zich baseerde bij zijn primeur dat Nederlandse troepen in 2002 buiten hun mandaatgebied in Afghanistan acties hebben uitgevoerd. Haar voorganger Henk van der Meyden haalde graag venijnig uit naar zijn slachtoffers op de Privépagina van De Telegraaf, maar Wilma Nanninga houdt het bij voorkeur lief en gezellig. Hoe ze dat voor elkaar krijgt, kan de lezer vanaf vandaag zien in de RTL4-reallife soap Wilma Nanninga Privé. De societyverslaggeefster benadert haar interviewpartners stuk voor stuk als geliefden. Zoenen, arm om de schouder, even samen kroelen en knuffelen of zelfs een bed uitproberen (bij Gerard Joling). Het is schatje voor en schatje na, zelfs bij de zelfbenoemde showbizzdiva Patty Brard, die toch bepaald geen katje is om zonder handschoenen aan te pakken. 24 De Leeuwarder Courant, oudste krant van Nederland, opent een digitaal archief dat teruggaat tot 1753. 11 Foto s pagina 13 tot en met 21: ANP/ Evert Elzinga en Rick Nederstigt, Marcel van den Bergh, Mike Bink, BNN, Joost van den Broek, Jörgen Caris/Trouw, Johannes Dalhuijsen/De Telegraaf, Peter Elenbaas/Het Parool, Frank Fahrner, Truus van Gog, Wim Hofland/De Telegraaf, Leendert Jansen, Suzanne van de Kerk, Phil Nijhuis, Nick van Ormondt/RTL, Roland Pierik, Rob Schwarz, Anne Timmer, Hans Peter van Velthoven/Vara.

2 1 d e c e m b e r 2 0 0 7 D e J o u r n a l i s t 19 9 17 22 NOVEMBER 6 De hoofdredactie van de GPD doet aangifte tegen het ministerie van sociale zaken. Twee persvoorlichters, die ooit op de redactie van de GPD hebben gewerkt, blijken met een onder valse voorwendselen ontfutseld wachtwoord een jaar lang in het computersysteem van de persdienst te hebben gesnuffeld. Daarmee konden ze in voorbereiding zijnde artikelen en agenda s bekijken. In december kondigt het Openbaar Ministerie aan vier personen te gaan vervolgen wegens computervredebreuk: een GPD-journalist en drie medewerkers van het ministerie van Sociale Zaken. 9 Naar een idee van Aart Zeeman (NCRV Netwerk) besteden veel media een week lang veel aandacht aan Darfur. 12 Ton Verlind kondigt zijn vertrek aan als mediadirecteur van de KRO. Aanleiding is de nieuwe topstructuur waarin hij voor zichzelf geen plaats ziet. Ook voorzitter Frans Slangen vertrekt, zij het om andere redenen: zijn termijn zit er op. Onder het directeurschap van Verlind haalde Slangen zijn persoonlijke netwerk binnen bij de KRO. De helft van het bestuur de bisschoppelijk adviseur niet meegerekend bestaat uit actieve CDA ers, de partij waarin Slangen een rol poogt te spelen. Bekendste CDA er in het bestuur is Eerste Kamer-voorzitter Yvonne Timmerman-Buck, die in Kerkrade hetzelfde Rolduc-gymnasium doorliep als Slangen. Verder zit penningmeester H.J. Baeten van de Stichting Katholieke Noden in het bestuur, een organisatie waarvan Slangen voorzitter is. Ook de aanwezigheid van vice-voorzitter B.W.M. Koeckhoven is niet toevallig. Hij is manager bij Interpolis-Agro, een verzekeringsmaatschappij waarvan Slangen nooit onder stoelen of banken heeft gestoken dat hij er programmatisch graag mee wil samenwerken. 15 Story-verlaggever Guido den Aantrekker doet aangifte tegen Daphne Dekkers omdat zij hem op 12 november tijdens het feestje ter lancering van het blad Heleen verwondde met een kapot champagneglas. Dekkers zou boos zijn over een stuk dat Den Aantrekker ooit over haar had geschreven. 17 De beentjes gaan van de vloer tijdens de 45-ste verjaardag van Nieuwspoort. Opgehitst door klanken van Blof walst zelfs de enigszins formele directeur-generaal van de Rijksvoorlichtingsdienst Gerard van der Wulp de dansvloer op. Kees Lunshof (61), gevreesd en gerespecteerd politiek commentator en adjunct-hoofdredacteur van De Telegraaf overlijdt. 19 Frénk van der Linden is van 1977 tot 1990 in de gaten gehouden door de Binnenlandse Veiligheidsdienst, maar er is geen dossier speciaal over hem aangelegd, zo vertelt hij in De leugen regeert. 22 Sp!ts-journalist Koen Voskuil is in 2000 ten onrechte zeventien dagen gegijzeld en opgesloten in het Huis van Bewaring. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens stelt dat daarmee de mensenrechten zijn geschonden. Voskuil werd opgepakt omdat hij tegenover Justitie weigerde een bron te noemen in een verhaal over topcrimineel Mink K. (zie pagina 19). 22 De omzet van de Volkskrant is in elkaar gestort, zo meldt hoofdredacteur Pieter Broertjes tijdens een bijeenkomst van vakorganisatie MWG in Amsterdam. Oorzaak is de korting die dagbladen aan adverteerders geven om de gratis kranten de wind uit de zeilen te nemen. 23 Joop Daalmeijer, hoofdredacteur van de Wereldomroep en voorzitter van de NVJ, wordt de nieuwe directeur van de NPS. Hier en daar wordt een wenkbrauw gefronst omdat hij nog maar zo kort drie jaar bij de Wereldomroep werkzaam is. Een flexibel man: zowel Vara als Veronica staat op zijn cv. 28 Minister Hirsch Ballin (CDA) van Justitie zegt toe het verschoningsrecht voor journalisten volgend voorjaar wettelijk te zullen regelen (zie pagina 17). 12 23

2 1 d e c e m b e r 2 0 0 7 D e J o u r n a l i s t 21 DECEMBER 3 3 11 3 Het Genootschap van Hoofdredacteuren publiceert, op initiatief van Henk Blanken en Bart Brouwers, een concept van de nieuwe ethische code voor journalisten. Door de opkomst van internet en burgerverslaggeving is de journalist geen alleenheerser meer in zijn eigen rijk. Daarom moet hij opener zijn over zichzelf, zijn bronnen en zijn werkwijze, vindt het Genootschap. 5 De Volkskrant gaat door het stof in verband met de martelprimeur van Jan Hoedeman van 17 november vorig jaar. Uit een extern en onafhankelijk onderzoek van journalist John Jansen van Galen en advocaat Germ Kemper blijkt dat de krant ernstige fouten heeft gemaakt bij het verzamelen van informatie die uitmondde in het verhaal dat Nederlandse militairen in 2003 Iraakse gevangenen zouden hebben gemarteld. Van martelen was sowieso geen sprake, iets wat de Volkskrant al eerder had toegegeven, maar ook op andere punten haperde het artikel. De informatie was slechts gebaseerd op één bron, wat tegen de regels van de krant is, en het ministerie van Defensie kreeg te weinig tijd voor wederhoor. De publicatie was, volgens het onderzoeksduo, niet bedoeld om de verkiezingen van 22 november te beïnvloeden. In reactie op het onderzoek kondigt de hoofdredactie de opstelling van een protocol voor primeurs aan. 6 Na aanvankelijke weigering vertrekt boekenrecensent Martin Ros nu toch bij de TROS Nieuwsshow. Een schadevergoeding van 15.000 euro heeft hem over de streep getrokken. Ros (70) hoeft niet weg omdat hij te oud is, maar omdat zijn recensies volgens TROSpresentator Peter de Bie niet meer zijn te volgen. 11 Aankondiging van een nieuwe tv programma waarin RTL-verslaggevers Frits Wester en Marc de Jong vanaf 15 januari wekelijks op RTL Z in gesprek gaan met minister Wouter Bos van Financiën. 31 Vaste redactie Planet de laan uit gestuurd. De content wordt vanaf 1 januari geleverd door de redactie van DAG. 5 uitgelicht Onderzoek naar linkse omroep De beschuldiging is zo oud als de televisie zelf: de publieke omroep is links. De Telegraaf schreef het al in de jaren 70, maar schoorvoetend is ook binnen de publieke omroep zelf de discussie op gang gekomen. Zo pleitte netcoördinator Ton F. van Dijk vorig jaar in de aanloop naar de verkiezingen voor een conservatieve tv-rubriek, omdat Hilversum die sinds het verscheiden van Tros Aktua zou ontberen. Zijn collega Roek Lips (Nederland 3) sloot zich in september bij zijn woorden aan. Het gedwongen vertrek van de behoudende columnist Joshua Livestro in juni bij Buitenhof gaf de links-rechts-discussie een nieuwe impuls. Andries Knevel en Tijs van den Brink sprongen met gretigheid en bravoure in het veronderstelde gat op rechts door vanaf mei met een eigen EO-late night talkshow te komen, in plaats van Pauw en Witteman. Voorzitter Harm Bruins Slot van de Raad van Bestuur van de publieke omroep wil nu een onafhankelijk onderzoek naar de pluriformiteit van Hilversum, waarbij niet alleen zal worden gekeken naar de links-rechts-relatie, maar ook naar de verhouding stad-platteland en autochtoon-allochtoon. Het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) zou het onderzoek moeten verrichten. Het CDA is daar tegen, want ook het SCP is links, vindt Kamerlid Joop Atsma. uitgelicht Partijen weren kritische hoofdredacteuren Twee politieke partijen raakten dit jaar op voet van oorlog met hun hoofdredacteuren. Bij het CDA vloog Thijs Jansen de laan uit omdat hij als hoofdredacteur van Christen Democratische Verkenningen, een uitgave van het Wetenschappelijk Instituut van het CDA, een té onafhankelijke koers zou volgen. Zo liet hij oud-cda-minister Kooijmans aan het woord, die felle kritiek uitte op de politieke steun van het kabinet Balkenende I aan de oorlog in Irak. Nog meer publiciteit kreeg de bonje in de SP, die hoofdredacteur Elma Verhey van partijorgaan Tribune de kop kostte. Verhey werd door partijsecretaris Hans van Heijningen gedwongen een kritisch artikel over de besluitvorming binnen de SP in te trekken. Toen ze dat weigerde kon ze haar biezen pakken. In het artikel wordt uiteengezet hoe de met voorkeursstemmen gekozen SP-senator Düzgün Yildirim onder druk wordt gezet om zijn zetel op te geven, omdat de partijtop wenst vast te houden aan de volgorde van de kandidatenlijst.