STUDIEGIDS psychologie bachelor Open Universiteit www.ou.nl
Inhoud 03 Voorwoord 04 Studeren aan de Open Universiteit 05 Studiebegeleiding tijdens de opleiding 06 Studiefaciliteiten 07 Mijn OU 09 Inschrijven en kosten 11 Tentamens bij de Open Universiteit 13 Medewerkers opleidingen Psychologie 16 Bacheloropleiding Psychologie 17 Doelstellingen, eindtermen en structuur van de opleidingen 19 Opleidingsschema bacheloropleiding Psychologie 2015-2016 23 Vrijstelling voor de bacheloropleiding of toelating tot de masteropleiding 24 Vrijstellingsprofielen psychologie 2015-2016 26 Verkort bachelorprogramma hbo (toegepaste) psychologie 27 Minor voor hbo toegepaste psychologie via Kies op Maat 28 Open bachelorprogramma 29 Basisaantekening Psychodiagnostiek Het Nederlands Instituut van Psychologen Wat is psychodiagnostiek? Beperkte zelfstandige betekenis van de Basisaantekening Psychodiagnostiek Eisen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek Verplichte cursussen Basisaantekening Psychodiagnostiek Het aanvragen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek 33 Toelating tot de postdoctorale opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog Kosten en aanvraagprocedure 35 Cursusbeschrijvingen 53 Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2015-2016 WO bacheloropleiding Psychologie 59 Procedures en regelgeving 60 Service en informatie Open Universiteit www.ou.nl
Voorwoord Ben u geïnteresseerd in de werking van de psyche van de mens, in hoe menselijk gedrag of menselijke ervaringen en gevoelens tot stand komen, wilt u psycholoog worden of bent u psycholoog en wilt u bijblijven, dan kunt u door het volgen van de bacheloropleiding in de psychologie bij de Open Universiteit uw kennis en vaardigheden op academisch niveau verder ontwikkelen. Het volgen van de bacheloropleiding psychologie is goed te combineren met een sociaal leven en een baan. Om u als student te motiveren wordt steeds gezocht naar een goede aansluiting tussen de studie en de werksituatie waarin u werkt of waarin u gaat werken. Op verschillende momenten in de opleiding kunt u uw eigen ervaringen inbrengen. Op deze wijze komen we als opleiding tegemoet aan uw individuele leerbehoeften. De studie psychologie aan de Open Universiteit is gericht op het ontwikkelen en bijhouden van competenties in het doen van wetenschappelijk onderzoek, het verrichten van psychologische diagnoses en het kunnen plannen en uitvoeren van psychologische interventies. Dat is de kern van het vak. De competenties die u verwerft in de bacheloropleiding ontwikkelt u verder tot het professionele niveau in de masteropleiding. De masteropleiding heeft vier varianten: Arbeids- en organisatiepsychologie, Gezondheidspsychologie, Klinische psychologie en Levenslooppsychologie. Om u te helpen de bacheloropleiding met succes af te ronden en uw diploma te behalen binnen een bepaald tijdsbestek zijn de opleidingen optimaal voor u gestructureerd in een opleidingsschema. U bepaalt zelf het beste studiepad om effectief en efficiënt te kunnen studeren. Dat maakt dat de opleiding flexibel is te programmeren naar uw persoonlijke behoefte. Online activerend onderwijs is de sleutel tot studiesucces. U volgt virtuele en soms fysieke bijeenkomsten, u neemt deel aan discussiefora en u bent online in contact met medestudenten en docenten. De docent geeft instructie en feedback en mede door de interactie met medestudenten geeft u vorm aan uw eigen leerproces. Tussentijdse deadlines geven sturing aan uw studeergedrag en een mentor kan u helpen uw studiegedrag gedurende de opleiding te plannen. Al deze elementen zorgen ervoor dat u zich betrokken voelt bij de opleiding en doelgericht werkt naar het te behalen resultaat. U kunt uzelf verder professionaliseren en uw expertise in uw vakgebied vergroten door het volgen van de bacheloropleiding Psychologie. Misschien zelfs de masteropleiding. Door het vergroten van uw kennis en vaardigheden op het gebied van de psychologie en deze in te zetten in de dagelijkse praktijk draagt u bij aan een mentaal en geestelijk gezondere omgeving en verbetert u uw carrièreperspectief. Ik wens u bij het studeren veel leerplezier. Prof. dr. Saskia Brand-Gruwel Decaan Faculteit Psychologie en onderwijswetenschappen 3
Studeren aan de faculteit Psychologie Starten met Inleiding in de psychologie U kunt het beste starten met de eerste cursus uit de opleiding, Inleiding in de psychologie. In een aantal groepsbijeenkomsten komen inhoud, effectieve studieaanpak, planning, tentaminering en het gebruik van de digitale leeromgeving Studienet aan bod. De cursus Inleiding in de psychologie geeft een goed beeld van wat u kunt verwachten in het vervolg van de bacheloropleiding psychologie en van de capaciteiten die u daarvoor nodig hebt. Onderwijs- en examenregeling (OER) Aan de basis van de bacheloropleiding staat de Onderwijs- en examenregeling (OER). Deze regeling wordt elk jaar door het College van bestuur vastgesteld na advies van de Commissie voor de examens, de opleidingscommissie en de studentenraad. In deze regeling staan het onderwijsprogramma en de rechten en plichten van de student beschreven. Jaarlijks vanaf 1 juli worden cursussen volgens de nieuwe regeling aangeboden. Een belangrijk onderdeel van de OER is de Uitvoeringsregeling waarin specifieke bepalingen voor de bacheloropleiding zijn opgenomen. Ook krijgt u informatie over de ingangseisen per cursus, de wederzijdse uitsluitingen op cursusniveau en de compensatorische regeling, die weergeeft of u een cursus met een onvoldoende in uw opleiding kunt laten staan. www.ou.nl/documenten Opleidingsschema en studieplanning In het opleidingsschema in deze studiegids ziet u de structuur van de opleiding en de meest logische volgorde voor het bestuderen van cursussen. Houd bij uw planning rekening met eventueel vereiste voorkennis of ingangseisen en met de data van begeleidingsbijeenkomsten en de tentamens. Studiepunten De omvang van de cursussen wordt uitgedrukt in studiepunten oftewel European Credits (EC). Een cursus op bachelorniveau bestaat uit 4,3 EC of een veelvoud daarvan. Bacheloropleiding 180 EC Propedeuse (60 EC) Postpropedeuse (120 EC) Nederlands en Engels in de opleidingen Het cursusmateriaal bestaat grotendeels uit Nederlandstalige teksten. Ook de tentamens worden in de Nederlandse taal afgenomen. In toenemende mate wordt er gebruik gemaakt van Engelstalig cursusmateriaal. De reden hiervoor is dat bepaalde vakgebieden voornamelijk Engelstalig zijn of dat het cursusonderwerp een internationale oriëntatie heeft. In de masteropleiding is het aandeel Engels beduidend groter dan in de bacheloropleiding. Op deze manier ontwikkelen studenten zich tot academici die in staat zijn te participeren in nationaal en internationaal wetenschappelijk onderwijs en onderzoek. Digitale leeromgeving Als student heeft u toegang tot de digitale leeromgeving van de Open Universiteit. Hier vindt u onder andere uw cursus(sen), communities, studietaken, discussiegroepen en aanvullende informatie over en vanuit uw faculteit. Het is ook mogelijk om bestanden te plaatsen op uw eigen persoonlijke virtuele harde schijf en die vervolgens te delen met anderen. De digitale leeromgeving is uitstekend geschikt om in contact te komen met medestudenten en docenten en om online informatie uit te wisselen of te discussiëren over de lesstof. www.ou.nl/mijnou Hoogste scores Studenten geven de Open Universiteit in de Nationale Studenten Enquête al vijf jaar achtereen het beste cijfer van alle veertien universiteiten in Nederland. Op de thema s inhoud, informatievoorziening en studeerbaarheid scoort de Open Universiteit de meeste punten van alle universiteiten. Onder inhoud vallen kwaliteitsaspecten zoals de inhoudelijke kwaliteit van het studiemateriaal, de aansluiting bij actuele ontwikkelingen en de mate waarin de inhoud van de opleiding stimulerend is. In de Keuzegids Universiteiten 2015 krijgt de bacheloropleiding Psychologie het predicaat topopleiding. 4
Studiebegeleiding tijdens de bacheloropleiding De cursussen in de bacheloropleiding van de faculteit psychologie kennen diverse vormen van studiebegeleiding, elk met bijzondere kenmerken. www.ou.nl/begeleiding Standaardbegeleiding Iedere cursus heeft een docent die uw inhoudelijke vragen kan beantwoorden. Dit kan telefonisch of via e-mail. De cursussite op Studienet geeft aan wie de docent is en wanneer hij of zij te bereiken is. Op Studienet treft u ook de discussiegroep aan om vragen te stellen aan medestudenten. Digitale begeleiding Alle cursussen worden begeleid via de digitale leeromgeving. Via de cursussite vindt u onder andere de discussiegroepen, proeftentamens, namen van docenten en eventueel aanvullend digitaal studiemateriaal. Studieloopbaanbegeleiding Vrijwel iedere student wordt tijdens zijn studie geconfronteerd met zaken die de studievoortgang kunnen belemmeren. Daarom hanteert de faculteit Psychologie een systeem van studieloopbaanbegeleiding waarin u kunt kiezen voor cursusoverstijgende begeleiding. U kunt in het begin van de bachelorfase kiezen om mee te doen met een bachelormentoraat, waarbij u per e-mail geattendeerd wordt op uw studievoortgang. Zodra u aan de bachelorthesis begint krijgt u een uitnodiging voor het mastermentoraat. Groepsbijeenkomsten Bij een aantal cursussen worden groepsbijeenkomsten georganiseerd. Deze bijeenkomsten kunnen verplicht of facultatief zijn. Ze vinden plaats in de avonduren of op zaterdag in de studiecentra. Afhankelijk van de cursus worden de bijeenkomsten in één of meer studiecentra georganiseerd. Tijdens de bijeenkomsten gaat u samen met de docent en de medestudenten dieper in op de leerstof en bereidt u zich voor op het tentamen. In het opleidingsschema kunt u zien bij welke cursussen groepsbegeleiding georganiseerd wordt. De data voor deze bijeenkomsten en het digitale aanmeldformulier vindt u op de cursussite van Studienet. Verplichte practicumbijeenkomsten Een aantal cursussen heeft verplichte (v) practica. Nadere informatie over deelname en aanmelding voor de verplichte bijeenkomsten vindt u op de cursussite. De practica bij de cursussen Gespreksvoering, Seksuologie, Klinische gespreksvoering en Inleiding in conflicthantering en mediation, vinden per regio plaats. Alleen als u ingeschreven bent voor de cursus kunt u zich aanmelden voor het practicum via een digitaal aanmeldformulier dat u kunt vinden op de cursussite van Studienet. U krijgt via Studienet bericht wanneer u zich kunt aanmelden voor de bijeenkomsten. Rooster begeleidingsbijeenkomsten De planning van alle begeleidingsbijeenkomsten is jaarlijks gereed vanaf medio juni. Op de faculteitspagina op Studienet vindt u de datum wanneer het rooster gepubliceerd wordt. Vanaf die datum kunt u zich aanmelden voor de bijeenkomsten mits u ingeschreven staat voor de cursus. Wijzigingen in het begeleidingsrooster treft u aan op Studienet. 5
Studiefaciliteiten Studiecentra De Open Universiteit heeft 22 studiecentra verspreid over Nederland en Vlaanderen. U ontmoet hier medestudenten en docenten en u kunt hier terecht voor studiebegeleiding en -advies en voor activiteiten ten behoeve van de academische vorming. Verder is het studiecentrum de locatie waar u het tentamen aflegt. Voor meer informatie en de openingstijden kunt u terecht op de website. www.ou.nl/studiecentra Opleidingscommissie Psychologie De faculteit Psychologie en onderwijswetenschappen heeft een Opleidingscommissie (OC). Deze commissie is paritair samengesteld en bestaat uit minimaal vier studenten en vier medewerkers. De commissie heeft als taak advies uit te brengen over de Onderwijs- en examenregeling van de opleiding, de uitvoering van die regeling jaarlijks te beoordelen, en verder gevraagd en ongevraagd advies te geven over het psychologieonderwijs. De samenstelling van de Opleidingscommissie Psychologie is te vinden op www.ou.nl/psychologie Indien u in contact wenst te komen met de Opleidingscommissie Psychologie kunt u zich richten tot de ambtelijk secretaris, mw. drs. M. Specker. SPS NIP Als opleidingsstudent is het verstandig om informatie in te winnen over uw toekomstige beroepsveld. De faculteit Psychologie werkt nauw samen met de OU-studenten van de Sectie Psychologiestudenten van het Nederlands Instituut van Psychologen (SPSNIP). De SPS organiseert voorlichtingsdagen over de beroepsmogelijkheden van afgestudeerd psychologen, benodige vervolgopleidingen, (BIG-)registraties en dergelijke. Er is ook een excursiecommissie die regelmatig uitstapjes naar interessante werkplekken van psychologen organiseert. Dit platform behartigt ook de belangen van OU studenten binnen het NIP en de OU. Het platform heeft momenteel circa 550 leden. U kunt voor meer informatie kijken op www.spsnip.nl of www.facebook.com/spsnipopenuniversiteit. Mailen kan ook: platformou@spsnip.nl Studentenraad De Studentenraad (SR) is de officiële vertegenwoordiging van alle studenten waar het gaat om de medezeggenschap. De SR bestaat uit negen student-leden en kent een zittingsperiode van twee jaar. De formele gesprekspartner van de SR is het College van bestuur, doorgaans de rector magnificus. Maar de SR praat ook, informerend of toetsend, met decanen en de Raad van toezicht. De formele inspraak van de SR is wettelijk vastgelegd in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW). Concreet houdt dit in het uitbrengen van (gevraagd of ongevraagd) advies over onderwerpen zoals het collegegeld, de elektronische leeromgeving, het onderwijsmodel of de naamsbekendheid. Een zwaardere bevoegdheid is het instemmingsrecht dat de SR, binnen de zogeheten Gezamenlijke Vergadering (GV), deelt met de Ondernemingsraad. Dit betreft het instellingsplan, de kwaliteitszorg en het bestuurs- en beheersreglement. Waar de zogeheten Facultaire Opleidingscommissies adviesrecht hebben inzake de Onderwijs- en examenregeling (OER), heeft de GV instemmingsrecht inzake de meer overkoepelende onderdelen van die OER denk aan tentaminering, studievoortgang en begeleiding. De SR vertegenwoordigt zowel Nederlandse als Vlaamse studentenbelangen. De maandelijkse vergaderingen kunnen als toehoorder worden bijgewoond. Aanmelden op studentenraad@ou.nl (045-5762737/045-5762215) www.ou.nl/studentenraad 6
MijnOU Via mijnou heeft u toegang tot een groot aantal diensten. U krijgt toegang tot uw digitale leeromgeving, u kunt zich online aanmelden voor tentamens, uw studiepad bekijken, de studieplanner raadplegen en inschrijven voor cursussen. Ook heeft u toegang tot de digitale bibliotheek en de ict-winkel SURFspot. U logt in met uw studentnummer en het wachtwoord dat u zelf heeft bedacht bij uw registratie voor mijnou. Studieplanner Studeert u aan de Open Universiteit dan kunt u de online Studieplanner gebruiken bij het indelen van uw tijd. Per cursus kunt u aangeven wanneer u wilt starten, wanneer u de cursus wilt afronden, óf hoeveel uur per week u wilt studeren. Daarnaast kunt u ook de studielast aanpassen aan uw eigen situatie of onderbrekingen, zoals vakanties, instellen. U kunt eigen planningen maken en opslaan. Zo kunt u uw tijd efficiënt indelen op basis van bijvoorbeeld een bepaalde periode, een vast studietempo of begeleidingsbijeenkomsten. U opent de Studieplanner via mijnou. www.ou.nl/studieplanner Studiepad Als u bezig bent de bacheloropleiding worden uw studievorderingen bijgehouden in het Studieresultatensysteem (SRS). U kunt uw eigen studiepad volgen en een overzicht zien van het afgelegde, het lopende en het resterende studiepad. Wilt u graag een volgende cursus starten? Dan kunt u via uw studiepad inschrijven. www.ou.nl/studiepad Studieplaza Studieplaza is de website van de Open Universiteit waar u thema s, items, tips en suggesties vindt om uw studievaardigheden te verbeteren. Daar vindt u de Studiecoach en de workshops die de Open Universiteit voor studenten organiseert. De opzet van Studieplaza is dynamisch en eigentijds. Via video s, tekst, animaties, zelftests, tools en workshops wordt u virtueel geholpen bij het studeren. Maar u kunt er natuurlijk ook voor kiezen om een avond naar het studiecentrum te komen om aan een workshop deel te nemen. Studieplaza is onderverdeeld in vier hoofditems: Studiecoach, Workshops, Marktplein en Drempels weg. www.studieplaza.ou.nl Bibliotheken Als OU-student heeft u rechtstreeks toegang tot een digitale bibliotheek met belangrijke informatiebestanden en/of zoeksystemen voor wetenschappelijke tijdschriften en artikelen. Handig zijn Google wetenschap en Worldcat. Verder kunt u kosteloos lid worden van een universiteitsbibliotheek of betalend lid van de Koninklijke Bibliotheek wanneer u boeken wilt lenen of artikelen wilt bestellen die niet in de eigen digitale bibliotheek te downloaden zijn. Inloggen in de bibliotheek kan via mijnou. www.ou.nl/mijnou Academia en SURFspot De Open Universiteit is aangesloten op SURFconext, waardoor u als student gebruik kunt maken van de mediabibliotheek Academia en ook producten kunt bestellen via SURFspot. Het Academia-materiaal bevat een enorme collectie aan beeld- en geluidmateriaal over de Nederlandse geschiedenis, de medische wereld, mediageschiedenis, politiek en recht, natuur en milieu en zelfs over entertainment en curiosa. Er zijn polygoonjournaals, amateurfilms, programma s van de publieke omroep, radiofragmenten, foto s en artikelen te vinden. www.ou.nl/mijnou Endnote en Reference manager Studenten van de Open Universiteit kunnen gratis het bibliografisch programma Endnote of Reference manager downloaden. Dit zijn beide softwarepakketten voor het opslaan van bibliografische gegevens. Hiermee downloadt u eenvoudig literatuurverwijzingen van websites van uitgeverijen en bibliotheken uit buiten en binnenland. Daarnaast kunt u met deze programma s zoeken in bibliotheekdatabases. Zo kunt u zelf een database aanmaken van literatuurverwijzingen om die te gebruiken in uw afstudeeronderzoek, tijdschriftartikelen, boeken en andere publicaties. Deze database kunt u ook via de cloud delen met andere studenten. Ook kunt u databases van anderen importeren en daarna uitbouwen met door u gevonden referenties of uw eigen referentie(s). U kunt beide programma s één maand nadat u bent ingeschreven downloaden. Op Studieplaza staat een instructiefilm over Endnote. www.ou.nl/mijnou 7
8 (Bijna)alumnus? Als u de eindstreep van uw studie bijna of al eerder heeft bereikt, betekent dat niet dat het contact met de Open Universiteit komt te vervallen. Als alumnus bent u graag gezien, u bent tenslotte ambassadeur van onze universiteit doordat u uit eigen ervaring goed zicht heeft op de ontwikkeling van de vraag naar opleidingen, scholing en trainingen. Daarom bent u van harte welkom op onze studiedagen, symposia en academische zittingen. Bent u lid van de alumnivereniging, dan kunt u contact onderhouden met andere afgestudeerden. Ook is het mogelijk informatie te ontvangen over promoties en promotieonderzoek en kunt u bovendien cursussen bestellen (zonder tentamenrechten) tegen een gereduceerd tarief. De vereniging organiseert geregeld lezingen, excursies en bedrijfsbezoeken. www.ou.nl/alumni
Inschrijven en kosten Inschrijven Waar schrijf ik voor in? U schrijft in voor een cursus en dan geldt een inschrijvingsduur van 12 maanden. Binnen deze 12 maanden beschikt u over 3 tentamenkansen. Actuele informatie over de wijze van inschrijven wordt gepubliceerd op www.ou.nl/inschrijven. Wanneer inschrijven? In het opleidingsschema (zie elders in deze gids) staat een aanbevolen cursusvolgorde aangegeven. Kies een startdatum waarmee u in ieder geval binnen de inschrijfduur van de cursus optimaal kunt profiteren van de data van de tentamens en begeleidingsbijeenkomsten. Gegevens over tentamendata en begeleidingsbijeenkomsten, vindt u op de website van de cursus. De einddatum van uw inschrijving vindt u op het inschrijvingsbewijs, dat u ontvangt nadat uw inschrijving is verwerkt. Eerste inschrijving? Schrijft u voor de eerste keer in? Dan hebben wij uw ID-gegevens nodig. Als u bent ingeschreven in een Nederlandse gemeente dan schrijft u in via DigiD. Bent u elders woonachtig dan moet een kopie van het geldige identiteitsbewijs (beide zijden) naar ons worden opgestuurd. Dit kan per post of u kunt het uploaden bij uw online inschrijving. Is uw inschrijving een vervolginschrijving? Dan beschikken wij al over uw gegevens en kunt u inschrijven met uw studentnummer. Kijk hiervoor op www.ou.nl/inschrijven. Hoe kan ik inschrijven? Op Studieaanbod staan alle cursussen uitgebreid beschreven. Op deze cursuspagina kunt u direct inschrijven. Als u beschikt over een studiepad, dan kunt u vanuit dit studiepad inschrijven, uw persoonlijke gegevens staan dan al ingevuld. Is online inschrijven niet mogelijk, dan kunt u op Studie-informatie (www.ou.nl/inschrijven) een inschrijfformulier downloaden en naar ons opsturen. Kosten Conform de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) wordt onderscheid gemaakt tussen wettelijk collegegeld en instellingscollegegeld. Welk collegegeld op uw inschrijving van toepassing is, is afhankelijk van uw nationaliteit, studieverleden en uw keuze voor bachelor en/of mastercursussen. Alle actuele informatie hierover vindt u op www.ou.nl/kosten. In een aantal situaties geeft de Open Universiteit een korting op het cursusgeld (KCOU) aan studenten met een laag inkomen. Wilt u een opleiding volgen aan de Open Universiteit en heeft u een (gezamenlijk) belastbaar inkomen tot 110% van het belastbaar minimumloon en geen voordeel uit sparen en beleggen, dan kunt u een korting op het cursusgeld aanvragen. Bij de aanvraag wordt ondermeer het belastbaar jaarinkomen getoetst van u en uw partner/ouder, in het kalenderjaar waarin de aanvraag wordt ingediend. Tevens wordt nagegaan of u voldoet aan de overige wettelijke voorwaarden om voor de kortingsregeling in aanmerking te komen. U kunt de brochure met het aanvraagformulier downloaden van de website of opvragen bij de afdeling Service en informatie. Vraag de korting aan voordat u inschrijft voor een cursus. www.ou.nl/kcou 9
Betalen Er zijn twee mogelijkheden om het verschuldigde collegegeld te betalen. 1. U kunt de Open Universiteit een machtiging verlenen voor automatisch afschrijven. U kunt daarbij kiezen voor termijnbetaling: 1, 2, 6 of 12 termijnen. (Bij 6 of 12 termijnen wordt eenmalig een bedrag van 22,- aan administratiekosten in rekening gebracht). 2. U kunt er ook voor kiezen het totale bedrag in één keer zelf over te schrijven via de daarvoor beschikbaar gestelde acceptgiro. Belastingaftrek studiekosten Soms kunt u studiekosten aftrekken als u aangifte inkomstenbelasting doet, maar dit is aan regels gebonden. Om te beginnen moet u de studie volgen voor uw huidige of toekomstige baan. (Geen studie uit interesse; het moet voor de hand liggend zijn dat de opleiding daadwerkelijk tot inkomsten zal leiden.) U kunt alleen studiekosten aftrekken als u ze zelf heeft gemaakt. Er dient sprake te zijn van een leertraject. Vergoedt uw werkgever een deel van uw studiekosten? Dan dient u de aftrekbare kosten te verminderen met de ontvangen vergoeding. Let wel: de voor eigen rekening blijvende studiekosten zijn slechts aftrekbaar voor zover deze méér bedragen dan 250,- (tot een maximum van 15.000,-). Niet-aftrekbare kosten kosten voor huisvesting, werkkamer of studeerruimte, eten, drinken en kleding betaalde rente op een studielening reiskosten naar studiecentrum en kosten van excursies en studiereizen Aftrekbare kosten kosten van boeken, leermiddelen en lesgeld (waaronder collegegeld en instellingscollegegeld) de kosten voor modules, tentamens aanvraag voor vrijstellingen en voor toelating tot de masteropleiding www.belastingdienst.nl 10
Tentamens bij de Open Universiteit Elke cursus wordt afgesloten met een tentamen; een tentamen kan bestaan uit een of meer (deel)toets(en). In het opleidingsschema en op de cursussite staat bij elke cursus aangegeven waaruit het tentamen bestaat. Om u goed te kunnen voorbereiden op het tentamen, zijn er in het studiemateriaal oefententamens opgenomen, zodat duidelijk is wat u tijdens het tentamen mag verwachten. Na het succesvol afronden van een cursus ontvangt u een certificaat. Schriftelijk tentamen Een regulier schriftelijk tentamen bestaat uit gesloten vragen (meerkeuzevragen en juist-onjuistvragen) en/of open vragen. Dit tentamen wordt binnen vastgestelde tentamenperiodes afgenomen. Kijk voor de exacte tentamendatum in het opleidingsschema in deze studiegids. Tentamenperiode Sluitingsdatum aanmelding Tentamenperiode Sluitingsdatum aanmelding 24 t/m 26 augustus 2015 29 juli 2015 11 t/m 13 april 2016 16 maart 2016 9, 10 en 12 november 2015 14 oktober 2015 20 t/m 22 juni 2016 25 mei 2016 1 t/m 3 februari 2016 6 januari 2016 22 t/m 24 augustus 2016 27 juli 2016 De geleidelijke invoering van computergebaseerde toetsing kan van invloed zijn op het tentamenrooster. Computergebaseerd toetsen - CBI of CBG Bij computergebaseerd toetsen worden de regulier schriftelijke tentamens niet op papier afgenomen, maar via een computer. De tentamens worden in de gebruikelijke tentamenlocaties afgenomen (zie www.ou.nl/tentamen). In het opleidingsschema zijn de computergebaseerde tentamens te herkennen aan de afkorting CBI of CBG. CBI staat voor computergebaseerd individueel, wat inhoudt dat het tentamen individueel wordt afgenomen. U kiest hiervoor zelf een tentamendatum tijdens een van de tentamensessies in uw studiecentrum. CBG staat voor computergebaseerd groepstentamen, wat inhoudt dat het tentamen groepsgewijs wordt afgenomen. Opdracht Een opdracht kan een werkstuk, practicum, paper, casus e.d. zijn. Met de examinator wordt afgesproken wanneer de opdracht wordt ingeleverd. Mondeling Mondelinge tentamens worden op afspraak of in vaste perioden afgenomen. Op de cursussite is aangegeven op welke wijze een afspraak/aanmelding plaatsvindt. Aan- en afmelden voor tentamens Voor alle tentamens, met uitzondering van de opdracht, is het nodig dat u zich tijdig aanmeldt. Dit kan online door in te loggen bij MijnOU op de website. U kunt daar ook de voortgang van uw aanmelding volgen. Voor tentamens waarvoor u zich moet aanmelden, kunt u zich tot een bepaald moment voor de tentamendatum afmelden. U verbruikt dan geen tentamenkans. Afmelden na de sluitingsdatum is niet mogelijk. U verbruikt dan een tentamenkans. De sluitingsdatum voor aan- of afmelden wordt op het scherm getoond. Voor studenten met een functiebeperking, studenten die langdurig buiten Europa verblijven of studenten in detentie gelden andere procedures en aan- en afmeldtermijnen. Raadpleeg hiervoor de gegevens op de website (www.ou.nl/ tentamen). Uiterlijk een week voor de tentamendatum volgt de oproepbrief. Hierin zijn de tentamenlocatie, -datum en de toegestane hulpmiddelen vermeld. Uitslag tentamen Afhankelijk van de tentamenvorm ontvangt u eerst een voorlopige uitslagbrief en zodra de Commissie voor de examens de uitslag formeel heeft vastgesteld, volgt uw definitieve uitslagbrief en een officieel certificaat als u geslaagd bent voor alle bij de cursus behorende tentamenverplichtingen. Bij schriftelijke tentamens wordt het antwoordmodel uiterlijk twee dagen na het tentamen op de cursussite in de digitale leeromgeving geplaatst. www.ou.nl/tentamen 11
Opmerkingen, inzage en beroep - na afloop van een tentamen Na afloop van een regulier tentamen kunt u opmerkingen over de inhoud daarvan aan de Commissie voor de examens sturen. Bij een individueel tentamen is dat niet mogelijk. Na de definitieve vaststelling van de uitslag van een tentamen kunt u daartegen, indien u het er niet mee eens bent, beroep instellen bij het College van beroep voor de examens van de OU. Desgewenst kunt u ook om inzage van uw tentamen vragen. www.ou.nl/procedures Laatste tentamendata Wordt een cursus uit het aanbod genomen, dan kunt u deze cursus nog gedurende een beperkte periode afronden. In het Overzicht laatste tentamendata vindt u de cursussen die beperkt getentamineerd worden. U ontvangt hiervan geen persoonlijk bericht. Eventuele aanvullingen staan op Nieuwsplaza bij Tentameninformatie. Na de laatste tentamendatum is het niet meer mogelijk om een tentamen voor de betreffende cursus af te leggen. Op uw bewijs van inschrijving staat de einddatum van uw inschrijving. Deze kan afwijken van de datum van de laatste tentamenmogelijkheid. www.nieuwsplaza.ou.nl 12
Medewerkers opleidingen Psychologie Wetenschappelijke staf mw. dr. E. Bakker esther.bakker@ou.nl mw. R. Golsteijn MSc Promovendus rianne.golsteijn@ou.nl mw. I. Kanera MSc Promovendus iris.kanera@ou.nl mw. A. Beaulen MSc Onderzoeksmedewerker audrey.beaulen@ou.nl mw. dr. H. Groothof hinke.groothof@ou.nl dhr. dr. J. Kuntze jeroen.kuntze@ou.nl dhr. dr. W. Bloemers Docent wim.bloemers@ou.nl mw. dr. N. Gunther nicole.gunther@ou.nl dhr. prof. dr. J. van Lankveld Hoogleraar jacques.vanlankveld@ou.nl mw. dr. C. Bolman Universitair hoofddocent catherine.bolman@ou.nl dhr. dr. D. Hoek dirk.hoek@ou.nl dhr. dr. J. Lataster johan.lataster@ou.nl dhr. dr. A. Bos Universitair hoofddocent arjan.bos@ou.nl dhr. dr. M. Hommes mark.hommes@ou.nl mw. prof. dr. L. Lechner Hoogleraar lilian.lechner@ou.nl dhr. dr. A. Brouwers andre.brouwers@ou.nl mw. dr. N. de Hoog natascha.dehoog@ou.nl dhr. dr. R. Leontjevas roeslan.leontjevas@ou.nl mw. prof. dr. K. van Dam Hoogleraar karen.vandam@ou.nl mw. dr. S. van Hooren susan.vanhooren@ou.nl dhr. dr. H. Lodewijkx hein.lodewijkx@ou.nl mw. dr. F. Dehue francien.dehue@ou.nl mw. dr. E. de Hullu eva.dehullu@ou.nl dhr. drs. F. van Luik Docent frank.vanluik@ou.nl mw. prof. dr. M.J. Enders Hoogleraar marie-jose.enders@ou.nl mw. dr. N. Jacobs Universitair hoofddocent nele.jacobs@ou.nl dhr. drs. L. Mouton Docent lukas.mouton@ou.nl dhr. drs. J. Eshuis jannes.eshuis@ou.nl dhr. N. Jacobs MSc Promovendus niels.jacobs@ou.nl dhr. dr. A. Mudde aart.mudde@ou.nl dhr. dr. R. van Geel rolf.vangeel@ou.nl mw. dr. M. Janssens Universiteir docent mayke.janssens@ou.nl mw. dr. M. Nijkamp marjan.nijkamp@ou.nl 13
mw. dr. I. Noback inge.noback@ou.nl mw. dr. I. van Seggelen inge.vanseggelen@ou.nl dhr. R. Willems MSc Promovendus roy.willems@ou.nl dhr. dr. R. Pat-El ron.pat-el@ou.nl mw. dr. E. Simon ellin.simon@ou.nl dhr. K. Wolfs MSc Promovendus kenny.wolfs@ou.nl mw. dr. D. Peels denise.peels@ou.nl mw. dr. S. Smeekens sanny.smeekens@ou.nl mw. drs. S. Wouters MSc Docent/promovendus saskia.wouters@ou.nl mw. dr. S. Peeters sanne.peeters@ou.nl mw. drs. E. van Staalduinen Docent ellen.vanstaalduinen@ou.nl dhr. dr. G. J. Peters gjaltjorn.peters@ou.nl mw. drs. I. Storm-Stevelmans Docent inez.storm-stevelmans@ou.nl mw. dr. M. Pouwelse mieneke.pouwelse@ou.nl mw. dr. V. Thewissen viviane.thewissen@ou.nl mw. dr. K. Proost karin.proost@ou.nl dhr. dr. P. Verboon Universitair hoofddocent peter.verboon@ou.nl mw. dr. J. Reijnders jennifer.reijnders@ou.nl dhr. dr. T. Verheggen theo.verheggen@ou.nl mw. dr. A. Ringoot ank.ringoot@ou.nl mw. E. Volders MSc Onderzoeksmedewerker esmee.volders@ou.nl dhr. dr. J. Van Ruysseveldt Universitair hoofddocent joris.vanruysseveldt@ou.nl mw. dr. T. Völlink trijntje.vollink@ou.nl dhr. dr. B. Scholtissen bart.scholtissen@ou.nl dhr. dr. W. Waterink Universitair hoofddocent wim.waterink@ou.nl 14
Onderwijs- en beheerspersoneel dhr. drs. J. Arkenbout Redacteur dhr. J. Hendriks Redacteur dhr. J. Berkhout Medewerker audiovisuele technieken mw. S. van Ingen Projectmanager mw. drs. N. Boers Opleidingsmanager nanda.boers@ou.nl mw. I. Jonkman Secretaresse mw. A. Bouwels Medewerker audiovisuele technieken mw. S. Meijer Medewerker onderwijszaken susan.meijer@ou.nl dhr. J. van den Broek Directeur Bedrijfsvoering mw. drs. M. Specker Opleidingsmanager marjan.specker@ou.nl mw. E. Burgers Medewerker onderwijszaken ellis.burgers@ou.nl mw. M. Verschuren Secretaresse mw. S. Daems Medewerker audiovisuele technieken 15
Bachelorpleiding Psychologie Wat zijn de eindtermen en doelstellingen van de bacheloropleiding? Welke zijn de voorbereidende cursussen om onderzoek te kunnen doen en om onderzoek op zijn waarde te kunnen schatten? Welke diagnostische vaardigheden moeten zijn ontwikkeld om in de master goed beslagen ten ijs te komen? Welke interventiecompetenties moeten we in de bacheloropleiding opnemen? Welke academische vaardigheden mogen we verwachten van een masterstudent en straks van een alumnus van de Open Universiteit? De brede bachelor De bacheloropleiding is een zogeheten brede bachelor. Na een aantal verplichte vakken kiest u in het gebonden keuzeblok enkele cursussen die u helpen voorbereiden op de masteropleiding. Daartoe bevelen wij een aantal cursussen aan dat relevant is voor de variant van uw keuze. Op deze wijze komen we niet alleen tegemoet aan de structurering van de bachelor ten behoeve van de vier mastervarianten, we passen met onze bacheloropleiding ook beter bij het doel van de Bologna-akkoorden. De Europese afspraak is de bacheloropleiding ook te kunnen zien als een zelfstandige opleiding, een opleiding die wordt afgesloten met een academische graad die op zichzelf kan staan, een graad die voldoende basiskennis in de psychologie verschaft om op academisch niveau werkzaam te zijn, niet als psycholoog, wel als breed opgeleide bachelor. Iemand wordt pas psycholoog als hij of zij minimaal een masteropleiding heeft voltooid. In Nederland is dat een eenjarige masteropleiding psychologie (na een driejarige bacheloropleiding psychologie). In Vlaanderen is de vereiste masteropleiding een tweejarige. Vandaar dat de Open Universiteit voor afgestudeerde masterstudenten contact heeft gezocht met de Katholieke Universiteit Leuven, waar onze Vlaamse alumni een aanvullend mastertraject kunnen afronden. Om de keuze voor een mastervariant te vergemakkelijken leest u hierna wat kenmerkend is voor de verschillende varianten in de masteropleiding psychologie. Onze masteropleidingen zijn zo ingericht dat studenten in aanmerking kunnen komen voor instroom in vervolgopleidingen. Tevens biedt elke masteropleiding de mogelijkheid tot het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek. In beide gevallen geldt dat er soms nog extra cursussen afgerond moeten worden. De Regionale instellingen voor opleiding en nascholing in de gezondheidszorg (RINO) verzorgen diverse BIGen profielopleidingen. Het NIP is de beroepsvereniging die zich onder andere bezighoudt met registraties. 16
Doelstellingen, eindtermen en structuur van de bacheloropleiding Psychologie In zijn geheel bereidt de bachelor-masteropleiding Psychologie voor op het beroep van psycholoog. De criteria voor de beroepsuitoefening en daarmee de opleidingseisen hebben hun basis in de psychologie als wetenschappelijke discipline en komen voort uit de te verwachten werkzaamheden van psychologen in wetenschappelijk onderzoek en de samenleving. Conceptuele uitgangspunten, de methodologie en het empirisch onderzoek op het terrein van de psychologie zijn het fundament van de praktijkbeoefening. De afgestudeerde master moet gedrag kunnen plaatsen in een context van gedragsdeterminanten en heeft kennis en inzicht in één of meer toepassingsgebieden. Hij of zij is vaardig in onderzoek, diagnose en interventie. Doelstellingen De algemene doelstellingen van de bacheloropleiding zijn academische vorming, verdieping van de interesse in de psychologie en de voorbereiding van de keuze voor de verdere studieloopbaan in de psychologie zoals deze in de masteropleiding wordt aangeboden. Het doel is studenten voor te bereiden op de beoefening van de wetenschap van de psychologie en op de beroepsuitoefening als psycholoog op academisch niveau. Doel van de bacheloropleiding Psychologie De opleiding beoogt afgestudeerden de competenties op bachelorniveau te brengen - in termen van kennis, inzicht, attitude en vaardigheden - die nodig zijn voor een adequate psychologische beroepsuitoefening. Deze competenties zijn als volgt uitgewerkt. Kennis van, inzicht in en kritische reflectie op vraagstukken die zich voordoen op het gebied van de psychologie, in het bijzonder de psychologie van arbeid, personeel en organisatie, gezondheid en ziekte, psychopathologie en levensloop. Kennis van, inzicht in en kritische reflectie op theorieën en hun onderlinge samenhang, in het bijzonder in de arbeids-, personeels- en organisatiepsychologie, gezondheidspsychologie, klinische psychologie en psychologie van de levensloop. Competenties met betrekking tot sociaalwetenschappelijke, en in het bijzonder voor de psychologie relevante methoden van gegevensverzameling, gegevensverwerking en onderzoeksopzet. Competenties met betrekking tot de methoden van psychologische diagnostiek. Competenties met betrekking tot interventies in arbeid, personeel en organisatie, gezondheid en ziekte, klinische psychologie, levensloop, onderzoek en ontwikkeling. Kennis van en vaardigheden in het zelfstandig samenstellen van rapportages, gebaseerd op eigen onderzoek, praktijkbeoefening of literatuurstudie. Op de hoogte zijn van de beroepsethische regels voor psychologen. Eindtermen van de bacheloropleiding Eindtermen worden beschreven om zo goed mogelijk vast te leggen wat u aan kennis, inzicht en vaardigheden (of competenties) hebt opgedaan als u de opleiding hebt afgerond. Kennis van de algemene psychologie en haar deelgebieden, alsmede kennis over de globale historische en filosofische achtergronden en grondslagen van het vak en in het bijzonder van de arbeids- en organisatiepsychologie, gezondheidspsychologie, klinische psychologie en levenslooppsychologie. Kennis van, inzicht in en kritische reflectie op vraagstukken in de toepassingsgebieden van de psychologie, namelijk arbeid en organisatie, gezondheid en ziekte, diagnostiek en therapie bij psychopathologie. Competentie met betrekking tot sociaalwetenschappelijke, en in het bijzonder voor de psychologie relevante methoden van gegevensverzameling, gegevensverwerking en onderzoeksopzet voor het uitvoeren van eenvoudig psychologisch onderzoek. In staat zijn om psychologisch onderzoek en vakliteratuur van gemiddeld niveau te begrijpen en te beoordelen. Competentie met betrekking tot het opzetten, uitvoeren, evalueren en rapporteren van een eenvoudige psychodiagnostische analyse. 17
Competentie met betrekking tot het opzetten, uitvoeren, evalueren en rapporteren van een eenvoudige psychologische interventie. Kennis en vaardigheden voor het zelfstandig samenstellen van rapportages, gebaseerd op onderzoek, praktijkbeoefening of literatuurstudie op eenvoudig niveau. Op de hoogte zijn van de beroepsethische regels voor psychologen. Het beschikken over voldoende competenties op (een) deelgebied(en) om toegelaten te kunnen worden tot een masteropleiding in de psychologie en om een beroep te kunnen uitoefenen op een terrein waar bachelors in de psychologie werkzaam kunnen zijn. Structuur van de bacheloropleiding Psychologie Opbouw De propedeuse kent een algemene, inleidende aanpak. Deze maakt integraal deel uit van de bacheloropleiding. Het postpropedeutisch deel van de bacheloropleiding zorgt voor een verdieping van kennis en inzicht en voor het verwerven van diagnostische, onderzoeks- en interventiecompetenties op eenvoudig niveau. De bacheloropleiding wordt afgesloten met een bachelorthesis. Het bachelorgetuigschrift is een vereiste voor de toelating tot de masteropleiding Psychologie. Vrije ruimte De bacheloropleiding Psychologie heeft een vrije ruimte van 5 modulen: deze cursussen kunt u kiezen uit de nog niet bestudeerde psychologiecursussen, maar ook uit het cursusaanbod van de andere opleidingen van de Open Universiteit of via aanschuifonderwijs. Bachelorstudenten mogen in de vrije ruimte geen cursussen opnemen uit de (aansluitende) masteropleiding. Als u vrijstelling hebt aangevraagd, zal dikwijls de vrije ruimte geheel of gedeeltelijk zijn vrijgesteld. Aanschuifonderwijs Tegelijk met een opleiding aan onze instelling kunt u ook cursussen volgen bij een andere universiteit en deze inbrengen in de vrije ruimte van de opleiding. Voor dit aanschuifonderwijs dient de Commissie Vrijstelling en Toelating vooraf toestemming te verlenen. U draagt zelf zorg voor inschrijving, betaling enzovoorts aan de andere instelling voor Hoger Onderwijs. Aanbevolen volgorde van cursussen De opleiding heeft een duidelijke opbouw. De volgorde van de cursussen in het opleidingsschema is een aanbevolen volgorde. De cursussen (en onderzoekspractica) sluiten op deze manier qua inhoud en niveau op elkaar aan. De ontwikkeling van competenties in methoden en technieken van wetenschappelijk onderzoek, in het verrichten van psychologische diagnoses en in het kunnen plannen en uitvoeren van psychologische interventies loopt als een rode draad door het opleidingsschema. Het opleidingsschema geeft de meest logische volgorde aan van het bestuderen van de cursussen. Let bij het bestellen van cursussen op de tentamenvorm, de tentamendata en de mogelijke begeleidingsbijeenkomsten. Informatie over de bijeenkomsten treft u aan op Studieaanbod en, na inschrijving, op de desbetreffende cursussite. 18
Opleidingsschema bacheloropleiding Psychologie 2015-2016 (legenda blz. 22) Code Titel Modulen Studiepunten Begeleidingsvorm Tentamenvorm Tentamendata sept. 15-aug. 16 Propedeuse S48112 Inleiding in de psychologie 2 8,6 groepsbijeenkom- CBI (mc) volgens afspraak sten alle studiecentra S09241 Sociale psychologie 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak S23232 Klinische psychologie 1: persoonlijkheids- 2 8,6 standaard CBI (mc) volgens afspraak theorieën en psychopathologie* S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve 1 4,3 groepsbijeen- CBI (mc) + volgens afspraak data-analyse komsten per regio bijzondere verplichting S11141 Inleiding in de arbeids- en organisatie- 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak psychologie S60341 Inleiding in de gezondheidspsychologie* 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak S10131 Ontwikkelingspsychologie: het begin 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak van de levensloop S08121 Geschiedenis van de psychologie 1 4,3 standaard schriftelijk (mc) 2-2, 12-4, 23-8 S49111 Biologische grondslagen: cognitie 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak S05271 Onderzoekspracticum psychologisch 1 4,3 groepsbijeen- CBI (mc) + opdracht volgens afspraak experiment komsten per regio S25221 Biologische grondslagen: neuropsychologie 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak en psychofarmacologie S22241 Onderzoekspracticum literatuurstudie 1 4,3 individueel opdracht volgens afspraak Postpropedeuse Verplicht deel Totaal af te ronden propedeuse 14 60,2 S36111 Biologische grondslagen: evolutionaire 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak psychologie S37211 Grondslagen van de psychologie: filosofie 1 4,3 standaard CBI (mc) + opdracht volgens afspraak S11211 Onderzoekspracticum kwalitatief onderzoek 1 4,3 standaard schriftelijk (mc) 2-2,12-4, 23-8 S34211 Cultuurpsychologie 1 4,3 standaard schriftelijk (mc) 1-2, 20-6, 22-8 S04251 Onderzoekspracticum psychologisch survey 1 4,3 groepsbijeen- opdracht volgens afspraak komsten per regio S16212 Gespreksvoering 2 8,6 practicum (v) CBI (mc) + practicum (v) volgens afspraak + opdracht S20221 Test- en toetstheorie 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak S21211 Onderzoekspracticum analyse van 1 4,3 groepsbijeen- mondeling volgens afspraak psychologische modellen komsten per regio S26232 Psychologie van arbeid en gezondheid 2 8,6 standaard CBI (mc) volgens afspraak S61321 Klinische gespreksvoering 1 4,3 practicum (v) practicum (v) + opdracht volgens afspraak S14331 Selectiepsychologie: selectie en assessment 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak Totaal af te ronden verplicht deel 13 55,9 postpropedeuse 19