Chirurgie Operatie van een liesbreuk Binnenkort wordt u opgenomen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) voor een liesbreukoperatie. U wordt in principe opgenomen op de afdeling Dagbehandeling. In deze folder vindt u meer informatie over de operatie, de voorbereiding hierop en het herstel na de ingreep. Kunt u op de vastgestelde opnamedatum niet komen? Belt u dan zo snel mogelijk, maar uiterlijk een werkdag voor de opnamedatum, naar de polikliniek. Uw plaats kan dan gebruikt worden om een andere patiënt te helpen. Zo werkt u ook mee om de wachtlijsten zo kort mogelijk te houden! Bent u de dagen voor de operatie/behandeling erg verkouden? Moet u veel hoesten of heeft u koorts? Neemt u dan minimaal 24 uur van tevoren contact op met de polikliniek. Hoe bereidt u zich voor? U moet zelf een aantal zaken regelen voor de operatie: In principe mag u twee tot drie uur na de operatie weer naar huis. Het is belangrijk dat u van tevoren regelt dat een familielid of kennis u dan naar huis kan brengen. Omdat het tijdstip niet precies bekend is, kunt u afspreken dat deze persoon telefonisch bereikbaar is. Geeft u de naam en het telefoonnummer van deze persoon ook door aan de verpleegkundige van de afdeling Dagbehandeling. U mag de eerste nacht niet alleen thuis zijn. Woont u alleen? Regel dan dat een kennis of familielid de eerste nacht bij u in huis blijft. In principe heeft u na de operatie geen thuiszorg nodig. Wel is het prettig wanneer u de eerste twee weken hulp kunt krijgen van familie of bekenden bij het huishouden. Let op! U mag het operatiegebied niet zelf ontharen. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat de kans op een infectie groter is als er onthaard wordt. Als er haren in de weg zitten worden deze in het ziekenhuis verwijderd. Bent u gewend om het operatiegebied te ontharen? Dan vragen wij u dit minstens zeven dagen voor de operatie niet te doen. Deze informatie voor patienten is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Jeroen Bosch Ziekenhuis / www.jeroenboschziekenhuis.nl (CHI-012, uitgave november 2016)
PreOperatieve Screening (POS) Om u goed en veilig voor te bereiden op de operatie, bezoekt u enige tijd voor de operatie de afdeling Preoperatieve Screening. U krijgt hiervoor een afspraak. Op de POS heeft u een gesprek met een intakeverpleegkundige en een anesthesioloog. Ook krijgt u een kort lichamelijk onderzoek. Op www.jbz.nl/anesthesiologiekunt u meer lezen over de verdoving en bewaking tijdens de operatie. Als u hierover vragen heeft, kunt u deze bespreken tijdens uw bezoek aan de POS. Op de POS krijgt u een informatieboekje mee. Hierin leest u praktische informatie die u kan helpen bij de voorbereiding op de opname. Om u voor te bereiden op het gesprek kunt u kijken op de website: www.jbz.nl/pos. Nuchter zijn Voor de operatie moet u nuchter zijn. Dit betekent dat u vanaf een bepaald tijdstip niets meer mag eten en drinken. U krijgt instructies hierover van bureau Opname. Wat neemt u bij ieder bezoek mee? Uw geldig legitimatiebewijs (geldig paspoort, rijbewijs, identiteitskaart of vreemdelingenkaart). Uw patiëntenpas van het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Heeft u nog geen pas of kloppen de gegevens niet meer? Laat dan een (nieuwe) patiëntenpas maken voordat u naar uw afspraak gaat. Dit kan op alle locaties van het ziekenhuis, behalve in Zaltbommel Gamerschestraat. Uw Actueel Medicatie Overzicht (AMO). Het is voor uw arts belangrijk te weten welke medicijnen u thuis gebruikt. Uw eigen apotheek kan dit overzicht voor u uitprinten. Vraag hierom kort voordat u het ziekenhuis bezoekt. Medicatiegegevens delen Het Jeroen Bosch Ziekenhuis kan digitaal uw historisch medicatieoverzicht opvragen, maar alleen als u daar toestemming voor heeft gegeven. Deze toestemming regelt u bij alle apotheken waar u uw medicatie ophaalt, of online via www.ikgeeftoestemming.nl. Toch blijft het ook dan belangrijk om uw papieren AMO mee te nemen naar het ziekenhuis. Aan de hand van uw AMO controleren we welke medicatie u op dit moment gebruikt. Na goedkeuring van de arts vermelden we deze medicijnen in uw Elektronisch Patiënten Dossier. Waar meldt u zich? U meldt zich bij de Infobalie bovenaan de roltrap. Daar wordt u doorverwezen naar de juiste verpleegafdeling. De operatie Op de dag van de opname meldt u zich op het afgesproken tijdstip op de afdeling Dagbehandeling. Een verpleegkundige van deze afdeling brengt u in een bed naar de operatieafdeling. Op de operatieafdeling krijgt u een infuus in uw arm, waarmee medicijnen en vocht toegediend worden. U krijgt voor de zekerheid al voor de operatie antibiotica toegediend via het infuus. Zo wordt voorkomen dat de wond na de operatie gaat ontsteken. De operatie duurt ongeveer een half uur. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 2 van 6
De operatietechniek Er zijn verschillende technieken om een liesbreuk te opereren. Er zijn open technieken (ook wel voorste benadering genoemd) en laparoscopische technieken (ook wel kijkoperatie of achterste benadering genoemd). In het JBZ wordt in principe geopereerd volgens een open methode; het zogenaamde Prolene Hernia Systeem (PHS - zie afbeelding). De laparoscopische operatie (TEPP) van een liesbreuk wordt in principe niet toegepast in het JBZ, omdat de open operatie minimaal even goed is en veiliger voor de patiënt. De kans dat een heroperatie nodig is, is bovendien kleiner bij de open operatie. Bij de PHS techniek maakt de chirurg een snee van ongeveer vijf centimeter op de plaats van de breuk. De chirurg zorgt ervoor dat het buikvlies niet meer uitstulpt. Om een nieuwe liesbreuk te voorkomen, wordt er een kunststof matje aan de binnenzijde van de spierlaag gelegd. Dit matje is in het midden verbonden met een ander matje dat tussen de spierlagen komt te liggen. Dit zogenaamde PHS-matje bedekt en versterkt de plaats van de breuk zonder dat het weefsel onder spanning bij elkaar wordt getrokken. Het PHS matje: wordt meestal goed door het lichaam verdragen; is gemakkelijk door de chirurg te plaatsen; is veilig in gebruik; en heeft bewezen goede resultaten op lange termijn. Een andere bekende voorste benadering oftewel open operatie is de Lichtensteintechniek. Hierbij wordt alleen een matje tussen de spierlagen gelegd. Dit matje moet echter wel zorgvuldig worden vastgezet met hechtingen rondom de gehele mat, aangezien het bovenop de breuk wordt geplaatst en daarmee de breuk wegduwt. In principe worden patiënten in het Jeroen Bosch Ziekenhuis dus geopereerd met de PHS-techniek. De chirurg bekijkt echter samen met u of deze techniek ook in uw geval de beste keuze is, of dat er goede redenen zijn om te kiezen voor een andere techniek. De verdovingstechniek In principe krijgt u een epidurale verdoving (ruggenprik). Hierbij is alleen uw onderlichaam verdoofd en bent u (als u dat wilt) gewoon wakker tijdens de operatie. De anesthesioloog kan ook zorgen dat u slaapt tijdens de operatie. Uiteraard kunt u ook kiezen voor algehele narcose. De kans op misselijkheid en pijn na de operatie is dan wat groter dan na een epidurale verdoving. Wat gebeurt er na de operatie? Na de operatie komt u eerst op de uitslaapkamer. Als uw bloeddruk, hartslag, enzovoorts goed zijn, wordt u teruggebracht naar de afdeling Dagbehandeling. Misselijkheid Aan het eind van de operatie geven we u uit voorzorg een middel tegen misselijkheid. Toch kan misselijkheid niet altijd voorkomen worden. Vertel het aan de verpleegkundige als u misselijk bent. Ook op de verpleegafdeling kunt u hier iets voor krijgen. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 3 van 6
Pijn Aan het einde van de operatie wordt de wond plaatselijk verdoofd met een pijnstillend middel. Na de operatie is de pijn daardoor meestal goed te verdragen en te onderdrukken met pijnstillers. Na de operatie vraagt de verpleegkundige een paar keer hoeveel pijn u heeft op dat moment. U geeft de pijn een cijfer tussen de nul en tien. Nul betekent géén pijn; tien is de ergst denkbare pijn. Daarnaast wordt er gevraagd of de pijn een belemmering is bij hoesten, bewegen of doorademen. Bij een cijfer van vier of hoger heeft u matige tot ernstige pijn. U heeft dan extra medicatie nodig om de pijn te verminderen. Een pijncijfer lager dan vier betekent dat de pijn voor u draaglijk is. Belangrijk Het is belangrijk dat u aan de verpleegkundige laat weten hoe het met de pijn is. De pijnmedicatie kan dan op tijd aangepast worden als dat nodig is. Wat zijn de risico s? Zoals bij iedere operatie, is er ook bij een liesbreukoperatie een kleine kans op complicaties. Ondanks deze kleine kans vinden wij het belangrijk om een aantal problemen te noemen die kunnen optreden na een liesbreukoperatie: Een nabloeding Bij een forse nabloeding (waarbij de zwelling steeds groter worden en de huid strak gespannen staat) kan een heroperatie nodig zijn. Hierbij worden de bloedstolsels verwijderd, waarna u sneller herstelt. Infectie (abces) van de wond Als de wond ontsteekt (een wondinfectie) wordt de huid rood of lekt er vocht uit de wond. Vaak is er ook koorts. Bij een wondinfectie verwijderen we de hechtingen, om de wond dagelijks uit te kunnen spoelen. Soms moeten patiënten met een wondprobleem langer in het ziekenhuis blijven tot de verzorging thuis goed mogelijk is. Heel soms infecteert het ingebrachte kunststof matje. Na behandeling van de infectie kan het matje gelukkig meestal wel blijven zitten. Gevoelloosheid of pijn door zenuwschade In de lies lopen een paar gevoelszenuwen. En bij de man ook nog de zaadleider en de bloedvaten naar de teelbal. Ernstige kneuzing of schade aan de zenuw kan gevoelloosheid of pijnklachten in het liesgebied of balzak veroorzaken. Meestal verdwijnt deze pijn vanzelf. Soms kan de pijn hardnekkig zijn en veel last veroorzaken (zie ook bij chronische pijn ). Injecties met verdovende middelen kunnen dan helpen. Heel soms is een nieuwe operatie nodig om een beschadigde of beklemde zenuw te bevrijden. Bij beschadiging van de zaadleider kan onvruchtbaarheid optreden. De kans hierop wordt groter als u geopereerd moet worden aan beide liezen. Als de bloedvaten naar de teelbal beschadigen, kan de teelbal na een pijnlijke periode kleiner worden. Chronische pijn De kans op de chronische pijn (langer dan drie maanden) na een liesbreukoperatie (alle technieken) is wereldwijd ongeveer tien procent. Dit is dus best hoog. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat dit na behandeling van een liesbreuk met de PHS-techniek in het Jeroen Bosch Ziekenhuis 1,8 procent is na vijf jaar. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 4 van 6
Ontslag en herstel thuis De verpleegkundige vertelt u wanneer u naar huis mag. Meestal is dit twee tot drie uur na de operatie. De verpleegkundige geeft u informatie over de nazorg thuis en een recept voor pijnstillers. U krijgt een brief mee voor uw huisarts. Deze moet u uiterlijk de volgende dag bij uw huisarts laten bezorgen. Meteen na de operatie kunt u uw eigen medicijnen weer innemen volgens voorschrift. Bent u bekend bij de Trombosedienst? Dan spreken zij met u af wanneer u uw bloedverdunners na de operatie weer mag innemen. Na acht tot tien dagen moeten de hechtingen worden verwijderd. Dit doet de huisarts. Wij vragen u hiervoor zelf een afspraak te maken bij de huisarts. Leefregels en adviezen voor thuis Uw lichaam heeft tijd nodig om te genezen.u kunt zich na de operatie moe voelen. Uw lichaam moet tenslotte herstellen van een operatie. Ook kan uw reactievermogen wat vertraagd zijn. De adviezen die we u meegeven helpen bij de genezing. Ook heeft u hierdoor een kleiner kans op eventuele complicaties. De eerste drie dagen na de operatie mag u niet douchen. De wond moet droog blijven. Daarna mag u douchen. Zonodig kunt u een nieuwe pleister op de wond doen. Tot de hechtingen zijn opgelost of zijn verwijderd mag u niet baden of zwemmen. Goed bewegen na de operatie is belangrijk om trombose (bloedstolselvorming) en longproblemen te voorkomen, maar ook om verlies van spierkracht tegen te gaan. U mag de eerste week geen zware dingen tillen. Maar verder zijn alle activiteiten, die u kunt doen zonder al te veel moeilijkheden of pijn, toegestaan. Ook wandelen en fietsen. Luister daarbij goed naar uw eigen lichaam. Als dat allemaal goed gaat, kunt u uw activiteiten snel uitbreiden. Dit geldt ook voor het hervatten van uw werk en sporten. Bloeduitstorting Vaak treedt er na enkele dagen een blauwe verkleuring op in het wondgebied. Deze bloeduitstorting kan uitzakken naar de basis van de penis en de balzak bij de man en naar de grote schaamlip bij de vrouw. Dat is niet verontrustend en verdwijnt vanzelf na enkele weken. Wanneer zich een grotere hoeveelheid bloed ophoopt in het operatiegebied en u voelt een pijnlijke harde zwelling, dan spreken we van een hematoom (grotere bloeduitstorting). Dit komt gelukkig zelden voor, soms bij gebruik van bloedverdunnende middelen. Meestal kan worden afgewacht. Soms is opnieuw een operatie nodig om het bloedstolsel te verwijderen. Zwelling Na de operatie is er soms een zwelling voelbaar op de plaats waar de breuk zat. Het gaat hierbij om een seroom: een opeenhoping van wondvocht daar waar vroeger de breukzak zat. Meestal verdwijnt deze spontaan na enkele weken. In zeldzame gevallen is het nodig het vocht met een naald weg te halen. Een nieuwe liesbreuk (recidief) Er kan opnieuw een breuk ontstaan in het geopereerd gebied. Bij zo n recidiefbreuk bespreekt de behandelend chirurg met u hoe de breuk hersteld moet worden. Soms is opnieuw een operatie nodig. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 5 van 6
Vragen of problemen na ontslag Een verpleegkundige van de afdeling Dagbehandeling belt u de eerste werkdag na de operatie. Zij informeert dan hoe het met u gaat. Zijn er problemen of heeft u vragen, dan kunt u deze met de verpleegkundige bespreken. Neem zelf contact op met het ziekenhuis in de volgende gevallen: Als u een blaaskatheter heeft gehad en 6 uur na de operatie nog niet spontaan heeft geplast. Als binnen 24 uur na de operatie de pijn en zwelling steeds erger worden en de huid op de plaats van de wond strak gespannen staat Als de wond erg begint te bloeden Als u na de operatie (met epidurale verdoving) last heeft gekregen van hoofdpijn en deze na 24 uur nog steeds niet is verdwenen. Als u binnen 48 uur na de operatie koorts krijgt boven de 38.5 C U belt dan: op werkdagen binnen kantooruren met de polikliniek Chirurgie, telefoonnummer: (073) 553 60 05. buiten kantooruren met de afdeling Spoedeisende Hulp, telefoonnummer: (073) 553 27 00. Bij vragen of problemen na twee dagen neemt u contact op met uw huisarts. Tenslotte In het Jeroen Bosch Ziekenhuis is er speciale aandacht voor de medische en verpleegkundige zorg voor patiënten met een liesbreuk. U komt op een speciaal spreekuur en wordt op dezelfde dag geopereerd als een aantal andere patiënten met een liesbreuk. Hierdoor kunt u snel terecht en krijgt u de beste zorg. Mocht u suggesties hebben hoe wij onze zorg kunnen verbeteren, dan horen wij dit graag. Uiteraard vinden wij het ook prettig om te horen waar u tevreden over bent. Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft over medicijnen of over de operatie, bel dan met de polikliniek Chirurgie, telefoonnummer (073) 553 60 05. Heeft u vragen over de voorbereiding op de opname, dan kunt u bellen met bureau Opname, telefoonnummer (073) 553 60 48. Heeft u vragen over het verblijf op de verpleegafdeling, bel dan met afdeling Dagbehandeling, telefoonnummer (073) 553 64 00. Kijk voor meer informatie over chirurgische behandelingen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis op www.jbz.nl/chirurgie. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 6 van 6