Achtkarspelen Heerenveen Ooststellingwerf Opsterland Smallingerland 23 februari 2007 Tytsjerksteradiel Weststellingwerf Servicebureau De Friese Wouden Akoestisch onderzoek ligging geluidscontouren wegverkeerslawaai t.b.v. actualisatie bestemmingsplan Buitengebied gemeente Tytsjerksteradiel In opdracht van: gemeente Tytsjerksteradiel contactpersoon de heer Th. Hazelaar Uitgevoerd door: Servicebureau contactpersoon ing. J. Dreijer Drachten, 12 februari 2013 Postadres: Servicebureau De Friese Wouden, Postbus 229, 9200 AE Drachten. Bezoekadres: Van Knobelsdorffplein 10, Drachten. Telefoon: 0512-570316 E-mail: Servicebureau@regiofrw.nl rek.nr. BNG 2850.24.108.
Inhoud 1. Inleiding 2. Normstelling - Wet geluidhinder - overgangsrecht - geluidsproductieplafond (gpp) - wettelijk kader wegverkeer - reductie wegverkeer conform artikel 110g Wgh. / artikel 3.4 RMG2012 - reductie banden conform artikel 3.5 RMG2012 - poldercontouren 3. Wijze van onderzoek - rekenmethodiek - rekenmodel - verkeersgegevens N31 (Wâldwei) / provinciale wegen / gemeentelijke wegen - wegdekken / snelheden - algemene uitgangspunten - geluidscontouren
1. Inleiding Op verzoek van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Tytsjerksteradiel is aan het Servicebureau De Friese Wouden gevraagd om de ligging van een aantal geluidscontouren ten gevolge van wegverkeerslawaai in het buitengebied van de gemeente te berekenen. Met de actualisatie van het bestemmingsplan Buitengebied dient aandacht geschonken te worden aan de Wet geluidhinder. Bij het realiseren van nieuwe woningen of andere geluidsgevoelige bestemmingen zal moeten worden voldaan aan de voorwaarden van de Wet geluidhinder (Wgh.) Voor wegverkeer gaat het dan met name om nieuwe geluidsgevoelige bestemmingen welke langs zoneplichtige wegen en rijkswegen zijn gelegen. In het buitengebied van de gemeente Tytsjerksteradiel liggen vrij veel zoneplichtige gemeentelijke en provinciale wegen. Deze zoneplichtige wegen met één of twee rijstroken hebben in de buitenstedelijke situatie een wettelijke zone van 250m aan weerszijden van de weg. In het buitengebied ligt eveneens de rijksweg N31 die voorkomt op de landelijke geluidsplafondkaart. Ook deze weg is bij projectie van nieuwe woningen of andere geluidsgevoelige bestemmingen een zoneplichtige weg en heeft dan ook een wettelijke zone. Wanneer er gebouwd gaat worden binnen deze wettelijke zones is akoestisch onderzoek nodig om daarmee inzichtelijk te maken of de voorkeursgrenswaarde van 48 db wordt overschreden. In veel gevallen kan akoestisch onderzoek achterwege blijven wanneer globaal de ligging van de voorkeursgrenswaardecontour wordt berekend. Bij de bepaling van de ligging hiervan wordt in geval van het wegverkeer uitgegaan van de verkeersintensiteit, de verkeerssnelheid en het wegdek. In veel gevallen ligt deze contour dan ook dichterbij de weg dan de eerder genoemde afstanden. Hierdoor kan snel worden gesignaleerd of voor een nieuw te bouwen geluidsgevoelige bestemmingen akoestisch onderzoek moet worden gedaan. In dit onderzoek is voor wat betreft wegverkeer, de ligging van de 48 en 53 db geluidscontour berekend in het buitengebied van de gemeente op een waarneemhoogte van 4,5 m + maaiveld. Hoewel de N31 (Wâldwei), de nieuwe Centrale As, de rondweg om Hurdegaryp en de rondweg om Garyp formeel niet in het gemeentelijke bestemmingsplan buitengebied zijn gelegen, is toch ook de ligging van de 48 en 53 db contouren in de berekening opgenomen. Overigens zijn niet voor alle zoneplichtige gemeentelijke wegen in het buitengebied de contouren berekend. Omdat het onderhavige rapport zal worden gebruikt als signalering, wordt bij de beoordeling van een nieuwe locatie met daarop geluidsgevoelige bestemmingen langs die wegen waarvoor geen contouren zijn berekend, door de gemeente uitgegaan van de ligging en afstand van de grenswaardecontouren van de in de nabijheid gelegen weg waarvoor de ligging wel is berekend. Juist vanwege de signalering of wegverkeerslawaai op een beoogde nieuwe locatie van invloed is, zijn de gecumuleerde contouren van alle berekende en ingevoerde wegen gezamenlijk berekend. Dat wil zeggen de resultaten zijn inclusief de N31 (Wâldwei), de Centrale As, de rondweg Garyp en Hurdegaryp. 12 februari 2013 1
2. Normstelling Wet geluidhinder In het staatsblad 267 jaar 2012 is een nieuwe wijziging van de Wet geluidhinder gepubliceerd. Deze wijziging van de Wgh. is per 1 juli 2012 van kracht geworden. Per 1 juli 2012 is ook het reken- en meetvoorschrift geluidhinder 2006 gewijzigd in het nieuwe Reken- en meetvoorschrift geluidhinder 2012 (RMG2012). Overgangsrecht Wanneer een ontwerpbestemmingsplan ter inzage is gelegd of een omgevingsvergunning is aangevraagd vóór 1 juli 2012, moet de verdere procedure worden afgewikkeld volgens oude wetgeving (oude recht). Daarbij horen dan nog de besluiten, geluidwetgeving en het reken- en meetvoorschrift van vóór 1 juli 2012. Er is een overgangsperiode waarbinnen de gemeente nog een keus heeft tussen het oude recht en het nieuwe recht. Het oude recht kan na inwerkingtreding op 1 juli 2012 worden toegepast: binnen 12 maanden ontwerp bestemmingsplan ter inzage (plus hogere waardebesluit) binnen 3 maanden aanvraag omgevingsverguning ruimte (projectbesluit) verzoek vaststellen hogere waarde resultaten akoestisch onderzoek én beschrijving maatregelen bij: reconstructiebesluit aanleg weg buiten bestemmingsplanprocedure De berekening van de geluidscontouren is gedaan op basis van de nieuwe gewijzigde Wgh. en het daarop gebaseerde Reken- en meetvoorschrift geluidhinder 2012 (RMG2012). Geluidsproductieplafond (gpp) Tezamen met de wijziging van de Wgh. zijn op 1 juli 2012 door een wetswijziging van de Wet milieubeheer geluidsproductieplafonds (gpp s) voor hoofdspoorwegen en voor rijkswegen van kracht geworden. Deze wegen en hoofdspoorwegen staan aangegeven op de geluidsplafondkaart. Op de geluidsplafondkaart kunnen door de minister van Infrastructuur en Milieu bovendien andere, al dan niet nog aan te leggen wegen en spoorwegen worden aangegeven, waarop de geluidsproductieplafonds eveneens van toepassing zijn. Op deze geluidsproductieplafondkaart staat ook de N31 aangegeven. De hoogte van het geluidsproductieplafond van een rijksweg is gelijk aan de heersende geluidsproductie, zoals deze was in 2008, vermeerderd met een werkruimte van 1,5 db. Door deze werkruimte is het voor de beheerder van de weg mogelijk om in een situatie met structurele groei tijdig geluidbeperkende maatregelen te kunnen voorbereiden voordat een plafond zou worden overschreden. Daarnaast is deze werkruimte noodzakelijk om normale fluctuaties, die van jaar tot jaar optreden, toe te laten. Voor wegen is voor de vaststelling van het geluidsproductieplafond uitgegaan van gegevens (inclusief de daarin gehanteerde prognose) van een in het verleden genomen besluit. Aan weerszijden van de weg bevinden zich referentiepunten op ca 50 m van de buitenste rijstrook en op een onderlinge afstand van ca. 100 m. De hoogte van de referentiepunten bedraagt 4 m boven het maaivel. De minister van Infrastructuur en Milieu geeft de ligging van de referentiepunten aan en de ligging ervan is opgenomen in het openbare geluidsregister, waarin ook het geluidsproductieplafond is opgenomen. 12 februari 2013 2
Wettelijk kader wegverkeer Een zoneplichtige weg heeft aan weerszijden conform artikel 74 Wgh. een wettelijke zonebreedte. Deze is zodanig bepaald dat er buiten de zone in het algemeen geen geluidsniveaus voorkomen van meer dan de voorkeurswaarde van 48 db. De wegen waarvoor een 30 km-regime geldt zijn conform artikel 74 van de Wgh. zonevrij. Voor een zoneplichtige binnenstedelijke weg met één of twee rijstroken geldt een zonebreedte van 200 m. Voor een buitenstedelijke weg met één of twee rijstroken geldt een zonebreedte van 250 m. Een weg met drie- of vier rijstroken heeft een zonebreedte van 400m. en voor een weg bestaande uit vijf of meer rijstroken geldt 600m. Ondanks dat de N31 voorkomt op de geluidsplafondkaart, heeft de weg conform artikel 73 lid 3 Wgh. bij de projectie van woningen en andere geluidsgevoelige bestemmingen ook een zone. Daarbij wordt dan verwezen naar de zonebreedtes conform artikel 74 Wgh. In het geval van de N31 zou dan vanwege een buitenstedelijke weg met drie- of vier rijstroken een zonebreedte gelden van 400 m. Maar omdat voor de N31 sprake is van een weg met een geluidsproductieplafond met werkruimte van 1,5 db, is het beter om in dat geval een zonebreedte aan te houden van 500 m aan weerszijden van de weg. De afstand van de wettelijke zonebreedte is onafhankelijk van de verkeersintensiteit en verkeerssnelheid op de betrokken weg en het wegdektype ervan. Het ligt voor de hand dat de voorkeursgrenswaarde van 48 db voor een weg met maar een verkeersintensiteit van 2.500 mvt/etmaal veel dichter bij de weg is gelegen dan voor een weg met een verkeersintensiteit van bijvoorbeeld 10.000 mvt/etmaal. De voorkeursgrenswaarde van nieuw te bouwen geluidsgevoelige bestemmingen binnen de zone van wegen is 48 db. B&W kunnen een hogere waarde vaststellen, met dien verstande, dat deze, bij nieuw te bouwen woningen en andere geluidsgevoelige bestemmingen gelegen in een stedelijk gebied niet meer bedraagt dan maximaal 63 db (artikel 83, lid 2 Wgh). Voor nieuwe geluidsgevoelige bestemmingen in buitenstedelijk gebied, waaronder ook het stedelijk gebied binnen de zone van snel(auto)wegen, bedraagt de maximaal vast te stellen hogere waarde 53 db (artikel 83, lid 1). Voor nieuw te bouwen woningen welke dienen ter vervanging van bestaande woningen, geldt in een stedelijk gebied een maximale hogere waarde van 68 db (artikel 83, lid 5) en in stedelijk gebied langs een snel(auto)weg ten hoogste 63 db (artikel 83, lid 6). In geval dat deze woningen in buitenstedelijk gebied zijn gelegen, geldt conform artikel 83 lid 7 een maximale hogere waarde van 58 db. Voor woningen en andere geluidsgevoelige bestemmingen die een geluidsbelasting ondervinden van meer dan de voorkeursgrenswaarde, is een aanvaardbare geluidsbelasting van 48 db of lager op tenminste één gevel aan te bevelen. Bij geluidsbelastingen boven de 53 db dienen de verblijfruimten alsmede de tot de woning behorende buitenruimte zoveel als mogelijk aan de zijde van de woning te worden gesitueerd waar niet de hoogste geluidsbelasting optreedt. Indien er een hogere waarde wordt vastgesteld, dienen voor wat betreft de geluidwering van de gevels zonodig maatregelen te worden getroffen, welke er voor zorg dragen dat de geluidsbelasting binnen de woning in het verblijfsgebied bij gesloten ramen niet meer bedraagt dan 33 db. Reductie wegverkeer conform artikel 110g Wgh. / artikel 3.4 RMG2012 Op grond van de verwachting dat de geluidsproductie van motorvoertuigen in de toekomst zal afnemen, mogen de berekende geluidsbelastingen op de gevels worden gereduceerd. De berekende geluidsbelastingen mogen worden gereduceerd met 2 db bij wegen met een rijsnelheid van 70 km/uur en hoger en met 5 db bij wegen met een 12 februari 2013 3
rijsnelheid van minder dan 70 km/uur. Voor de toetsing aan de voorwaarden uit het Bouwbesluit bedraagt de reductie echter 0 db. Reductie banden conform artikel 3.5 RMG2012 Bij de berekening van het geluidsniveau van een weg mag een aftrek worden toegepast vanwege stillere banden. Deze aftrek mag worden toegepast op de wegdekcorrectie en is afhankelijk van de representatieve snelheid van de lichte motorvoertuigen en het wegdek. De aftrek bedraagt in eerste instantie 2 db in geval van lichte motorvoertuigen met een rijsnelheid van 70 km/uur en hoger. De aftrek bedraagt echter 1 db ingeval de rijsnelheid van lichte motorvoertuigen 70 km/uur en hoger is, en het wegdek bestaat uit een van de volgende wegdekken: o elementenverharding o Zeer Open Asfalt Beton o tweelaags Zeer Open Asfalt Beton, met uitzondering van tweelaags Zeer Open Asfalt Beton fijn. o uitgeborsteld beton o geoptimaliseerd uitgeborsteld beton o oppervlaktebewerking. Poldercontouren De in onderhavige rapport berekende geluidscontouren zijn de zogenaamde poldercontouren. Bij deze berekende geluidscontouren is het afschermend of reflecterend effect van direct langs de weg of spoor gelegen bebouwing en woonwijken niet in de ligging van de geluidscontour verdisconteerd. In een later stadium, bijvoorbeeld bij het ontwikkelen van plannen in het bestemmingsplan, kan een meer specifieke ligging van de geluidscontour en hoogte van de gevelbelasting worden gewenst. In dat geval dienen dan ook alle objecten (qua ligging, hoogte en reflectie) en ook de geluidsschermen of wallen te worden geïnventariseerd en ingevoerd. Voor de berekening van de contouren langs de N31 zijn de schermen of wallen wel in de berekening opgenomen. Voor de planvorming en het beoogde doel (helderheid voor gemeente en burgers en globale toetsing door Bouwtoezicht), is een getoonde poldercontour echter voldoende. Door in het plan uit te gaan van de intensiteiten in het toekomstige maatgevende jaar en daarbij met name de voorkeursgrenswaarde als poldercontour te presenteren, kan de beoordelingsafstand sterk worden verminderd. Het voordeel hiervan is dat bij bouwplannen direct geconstateerd kan worden of er een probleem is m.b.t. de Wet geluidhinder. Daarnaast zijn op basis van de afstanden van de voorkeursgrenswaarde gebaseerd op de poldercontour een groot aantal akoestische onderzoeken voor bouwplannen overbodig geworden. Voor de berekening van de geluidscontouren is uitgegaan van een waarneemhoogte van 4,5 m. 12 februari 2013 4
3. Wijze van onderzoek Rekenmethodiek Met behulp van computerprogramma Geomilieu 2.13 gebaseerd op het RMG2012, is de ligging van de geluidscontouren berekend ten gevolge van het wegverkeer op een aantal door de gemeente aangegeven maatgevende wegen in het buitengebied van de gemeente. Hoewel de N31 (Wâldwei), de nieuwe Centrale As, de rondweg om Hurdegaryp en Garyp formeel niet in het gemeentelijke bestemmingsplan zijn opgenomen, is ook de ligging van de contouren langs deze wegen in de berekening opgenomen. In dit computerprogramma wordt de aftrek conform artikel 3.5 RMG2012 automatisch toegepast. Voor de berekening is op verzoek van de gemeente het jaar 2025 als toekomstig maatgevend jaar aangehouden (conform het reken- en meetvoorschrift geluidhinder 2012 geldt minimaal het tiende jaar na het akoestisch onderzoek). Rekenmodel Voor de berekening van de geluidscontouren is een rekenmodel gemaakt waarbij uitgegaan is van gegevens van de gemeente, provincie en Rijkswaterstaat. In dit rekenmodel is de ligging van de bestaande wegen, hoogten en andere objecten ingevoerd. Direct langs de weg gelegen bebouwing en woonwijken zijn niet gemodelleerd. Verkeersgegevens N31 (Wâldwei) / provinciale wegen / gemeentelijke wegen Voor de berekening van de ligging van de geluidscontouren langs de N31 (Wâldwei) is gebruik gemaakt van de gegevens uit het landelijke geluidsregister weg met inbegrip van de werkruimte van 1,5 db. Het geluidsregister is een instrument dat wordt gebruikt om de maximaal toegestane geluidsproductie van rijkswegen en hoofdwegen te beheren. Het geluidsregister presenteert niet de geluidbelasting op woningen en andere geluidsgevoelige objecten in een bepaald jaar, maar laat de maximale geluidsproductie op vaste referentiepunten langs rijkswegen en hoofdspoorwegen zien. Alle wegen en spoortakken die deel uit maken van de rijkswegen en hoofdspoorwegen zijn in het geluidsregister opgenomen. Voor wegverkeer betreft het dan het geluidsregister weg. Op basis van een unieke identificatie is aan ieder wegvak informatie gekoppeld die nodig is voor de berekening van de geluidsproductieplafonds. Hierbij gaat het dan om de intensiteiten, snelheden, wegdekken, hoogte van schermen/wallen en hoogteligging van de weg. Deze zogenaamde brondata voor de berekening van de geluidsproductieplafonds wordt landelijk via het geluidsregister weg beschikbaar gesteld voor akoestische berekeningen. De invoergegevens (werkdaggemiddelden) van de provinciale en gemeentelijke wegen zijn aangepast voor de situatie in het maatgevende jaar 2025. Hiervoor is gebruik gemaakt van recente gegevens van de gemeente en provincie. Voor de gegevens van de Centrale As, de rondweg om Garyp en de nieuwe rondweg om Hurdegaryp in 2025 is uitgegaan van de gegevens uit de provinciale rapportage verkeersgegevens Centrale As (Eindrapport d.d. december 2009). Daarbij zijn de werkdagintensiteiten in 2020 verhoogd naar 2025 met het jaarlijks percentage gebaseerd op het verschil tussen de intensiteiten 2020 en 2026. Voor de gemeentelijke wegen is gebruik gemaakt van gemeentelijke tellingen. Daarbij is voor de prognose in 2025 voor een deel van de wegen gebruik gemaakt van de verkeersgegevens Centrale As. Voor het andere deel van de gemeentelijke wegen zijn de intensiteiten van de meest recente tellingen jaarlijks met een percentage autonome groei verhoogd tot in het maatgevende jaar 2025. 12 februari 2013 5
Wegdekken / snelheden Het wegdek op de N31 (Wâldwei) wordt aangeleverd vanuit het geluidsregister weg. Voor de hoofdrijbaan wordt in het register uitgegaan van ZOAB, evenals de op- en afritten. Aangezien in de praktijk geen ZOAB maar SMA 0/11 wordt aangelegd op op- en afritten, is voor de berekening van de contouren voor de op- en afritten uitgegaan van SMA 0/11. Dit type wegdek staat gelijk aan het referentieweg W0 uit de rekenmethode. Op de hoofdrijbanen van de Centrale As, de rondweg Garyp en Hurdegaryp is uitgegaan van een wegdek bestaande uit een dunne deklaag type B (W12 uit rekenmethode). Voor de aansluitingen wordt uitgegaan van het normale DAB (W0). Het wegdek op de gemeentelijke wegen bestaat voor een groot deel uit DAB of GAB met een slijtlaag 4/8. Ook is er op een deel klinkers aangebracht en klinkers in keperverband. Voor de wegdekken met slijtlaag wordt W8 aangehouden. Voor klinkers in keperverband W9a en gewone klinkers W9b. Op de N31 (Wâldwei) bedraagt de maximale snelheid 100 km/uur. Voor de berekening is uitgegaan van een snelheid van 100 km/uur voor lichte motorvoertuigen, 90 km/uur voor middelzwaar vrachtverkeer en 85 km/uur voor zwaar vrachtverkeer. Op de Centrale As, de rondweg Garyp en Hurdegaryp is uitgegaan van eveneens een maximumsnelheid van 100 km/uur. In dat geval is uitgegaan van een snelheid van 100 km/uur voor lichte motorvoertuigen en 80 km/uur voor middelzwaar en zwaar vrachtverkeer. Op een deel van de overige provinciale en gemeentelijke wegen geldt een maximumsnelheid van 80 km/uur. Een groot deel van de gemeentelijke wegen in het buitengebied zijn en zullen conform het gemeentelijke GVVP 60 km wegen worden. Vanwege het maatgevende jaar 2025 is dan ook van 60 km/uur uitgegaan. Algemene uitgangspunten - Bij de modellering is uitgegaan dat 0 m bodemmodelhoogte overeenkomt met 0 m + NAP. - globale gemiddelde maaiveldhoogte 0,5 m + NAP - Waarneemhoogte geluidscontouren; 4,5 m. + maaiveld. - Voor de berekeningen is de bodem, uitgezonderd de bodemgebieden, grotendeels zacht (aangehouden bodemfactor 0,8) en is uitgegaan van 1 reflectie. - Reflectie en bodemfactoren conform rekenmodel. Geluidscontouren De ligging van de 48 en 53 db geluidscontour is berekend in geval van de N31 op basis van het Geluidsproductieplafond + werkruimte van 1,5 db en in geval van de overige wegen voor het maatgevende jaar 2025. De contour heeft de waarneemhoogte van 4,5 m + maaiveld. Juist vanwege de signalering of wegverkeerslawaai op een beoogde nieuwe locatie van invloed is, zijn de gecumuleerde contouren van alle berekende en ingevoerde wegen gezamenlijk berekend. Dat wil zeggen de resultaten zijn inclusief de N31 (Wâldwei), de Centrale As, de rondweg Garyp en Hurdegaryp De 48 db contour is de voorkeursgrenswaardecontour. De maximaal vast te stellen hogere waarde voor woningen en andere geluidsgevoelige bestemmingen bedraagt 53 db vanwege de ligging in buitenstedelijk gebied. Indien de woning noodzakelijk is voor de uitoefening van een agrarisch bedrijf, geldt een maximaal vast te stellen hogere waarde in buitenstedelijk gebied van 58 db. De berekende contouren met db-waarden zijn inclusief de aftrek artikel 110g Wgh. (2 db bij wegen met een rijsnelheid van 70 km/uur en hoger, 5 db bij wegen met een rijsnelheid van minder dan 70 km/uur). 12 februari 2013 6