Protocol ten behoeve van medicijnverstrekking Peuterspeelzaal & Buitenschoolse opvang Auteurs: Rosamarij Dielissen Nady van der Heijden 29 april 2014
Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Doel van het protocol... 3 Inleiding... 4 Het verstrekken van medicijnen op verzoek van ouders... 5 Uitgangspunten bij medicijnverstrekking... 5 De voorwaarden voor medicijnverstrekking... 5 Het medicijnbeheer... 7 Toediening medicijnen... 7 Voorwaarden bij toediening... 7 Toestemming ouders... 7 Rol pedagogisch medewerker... 7 Bewaren... 8 Wie geeft het medicijn?... 8 Overig:... 8 Noodinstructie... 9 Anafylactische shock... 9 Archivering... 9 2
Doel van het protocol Doeltreffend handelen in geval van ziekte bij kinderen en medicijnverstrekking door de medewerkers van Eige Wijzz. 3
Inleiding Soms komt een kind niet fit binnen; of wordt ziek tijdens de opvang. Pedagogisch medewerkers krijgen vragen van ouders om hun kind(eren) medicijnen of zelfzorgmiddelen toe te dienen. In de kinderopvang wordt de opvoeding van het kind met de ouders gedeeld. Zo ook het toedienen van medicijnen en zelfzorgmiddelen aan kinderen. Dit valt onder de normale taken van pedagogisch medewerkers. Wel voert Eige Wijzz een terughoudend beleid in het toedienen van medicijnen en zelfzorgmiddelen. Aan ouders wordt gevraagd medicatie zoveel mogelijk zelf te geven. Wanneer er toch medicijnen en zelfzorgmiddelen gegeven moeten worden door pedagogisch medewerkers dan wordt gebruik gemaakt van dit protocol. Eige Wijzz vindt het belangrijk dat ouder(s) en pedagogisch medewerker het toedienen van medicijnen en zelfzorgmiddelen goed met elkaar bespreken zodat dit zorgvuldig gebeurt. Het komt regelmatig voor dat een kind s morgens fit binnenkomt en tijdens de opvang ziek wordt (last krijgt van verhoging, hoofd-, buik- of oorpijn etc.) Er zijn een aantal factoren die bepalen of een kind op de opvang kan blijven: de gesteldheid van het kind: afhankelijk van de indruk die het kind maakt (suf, actief, wel of geen interesse in de omgeving etc.) en of de lichaamstemperatuur verder oploopt. Als de pedagogisch medewerker zich zorgen maakt en het niet meer verantwoord vindt dat het kind kan blijven, dan dient het kind opgehaald te worden de zorg die het kind nodig heeft; er zijn meer kinderen waar de pedagogisch medewerker zich over ontfermt gedurende de dag. Peuterspeelzaal en buitenschoolse opvang zijn groepsopvang. Als een kind nagenoeg exclusieve aandacht / zorg nodig heeft kan die niet geboden worden. richtlijnen van de GGD; Spring conformeert zich aan de adviezen van de GGD; dit heeft vooral betrekking op besmettelijkheid van ziektes. De pedagogisch medewerker zal altijd contact op nemen met de ouder(s) om de situatie uit te leggen. Als de pedagogisch medewerker in overleg heeft besloten dat het kind gezien zijn conditie op dat moment niet op zijn plek is op de opvang dan dient het kind zo spoedig mogelijk opgehaald te worden. Als ouders niet te bereiken zijn worden de noodnummers gebeld; mocht de situatie erg snel verslechteren zal de pedagogisch medewerker contact opnemen met de huisarts van het kind. De pedagogisch medewerker zal het kind nooit op eigen initiatief koortswerende of pijnstillende medicatie geven. 4
Voor verdere informatie m.b.t. zieke kinderen zie beleidsnotitie zieke kinderen op het kindcentrum. Het verstrekken van medicijnen op verzoek van ouders Uitgangspunten bij medicijnverstrekking Ouders zijn verantwoordelijk voor het medicijngebruik van hun kind. Zij geven de pedagogische medewerkers duidelijke instructies. Pedagogisch medewerkers voeren geen voorbehouden handelingen uit Eige Wijzz stimuleert dat ouders en medewerkers bewust omgaan met medicijnverstrekking en medisch handelen De pedagogisch medewerker geeft niet op eigen initiatief zelfzorgmiddelen m.u.v. arnica- en calandulazalf Toediening van het medicijn is noodzakelijk op tijdstippen dat ouders hiertoe niet zelf in staat zijn. Ouders vullen het formulier: medicijntoediening. Overeenkomstgebruik geneesmiddelen volledig in en ondertekenen dit. De toediening van het medicijn is niet belemmerend voor de zorg voor de anderen kinderen. De voorwaarden voor medicijnverstrekking 1. Voor het starten met het toedienen van het medicijn zijn de vragen van de pedagogisch medewerkers over de mogelijke gevolgen en risico s van het gebruik zo goed mogelijk beantwoord. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van deskundigheid van bijv. de apotheek die het medicijn geleverd heeft en de eigen arts van het kind die het betreffende medicijn heeft voorgeschreven. Eige Wijzz verwacht van ouders medewerking bij het beantwoorden van vragen en wegnemen van mogelijke onzekerheid. 2. Bij het toedienen van medicijnen is het prettiger dat het kind al bekend is met het betreffende medicijn, dat wil zeggen: dat er al thuis mee gestart is. Dit om de mogelijke bijwerkingen van het medicijn zoveel mogelijk thuis op te vangen (een uitzondering hierop vormen de medicijnen die incidenteel verstrekt worden, bijv. bij benauwdheid). Als een medicijn ernstige bijwerkingen kan hebben, moet het kind eerst goed 'ingesteld' zijn c.q. stabiel reageren voordat de kinderopvangbetrokken wordt in de medicatieverstrekking. 3. Het medicijn dient in de originele verpakking (inclusief Nederlandstalige bijsluiter met eventuele bijwerkingen) op de locatie of bij de gastouder aanwezig te zijn. Het is de verantwoording van de ouders de bijsluiter zo nodig te laten vertalen. 4. Medicijnen die zijn voorgeschreven door (huis)arts of specialist zijn voorzien van de naam van 5
het kind en de doseringsvorm en norm. Vrij verkrijgbare medicijnen bij apotheek en/of drogisterij zijn door de ouder zelf voorzien van een sticker met daarop de naam van het kind, de dosering en de toedieningsvorm. 5. Medicijnen die niet zijn voorzien van naam, dosering, toedieningsvorm en Nederlandstalige bijsluiter worden geweigerd. 6. Ouders dienen voor het gebruik van elk medicijn vooraf een formulier (formulier medicijntoediening) in te vullen. Deze zijn op de locatie verkrijgbaar en te downloaden van de Eige Wijzz-site. Ouders kunnen deze volledig ingevuld aan de pedagogisch medewerker geven. Wijzigingen in de dosering dienen op het formulier te worden vermeld, evenals de datum waarop er gestopt wordt met de medicijnen. Zowel de pedagogische medewerker als de ouder tekenen voor akkoord bij elke wijziging. Het ondertekende formulier wordt in de groepsklapper bewaard tot de datum waarop wordt gestopt met de medicijnen. Hierna gaat het formulier in het kinddossier. 7. Zonder het formulier voor medicijn toediening mag er niet gestart worden met het toedienen van medicijnen. 8. Ouders zijn verantwoordelijk voor het controleren van de houdbaarheidsdatum van het medicijn. Mocht een pedagogische medewerker zien dat de houdbaarheidsdatum is verstreken, dan wordt het medicijn niet toegediend en worden ouders hiervan onmiddellijk op de hoogte gesteld. 9. Uitgangspunt in het beleid van Eige Wijzz is om geen koortsverlagende medicatie toe te passen. Als kinderen verhoging hebben ( > 38,5 C), wordt er altijd overlegd met de ouder. Een uitzondering wordt in sommige gevallen gemaakt wanneer een kind gevoelig is voor koortsstuipen. Wanneer een kind op advies van een arts een zetpil moet krijgen zodra de koorts oploopt, om een koortsstuip te voorkomen, zal een pedagogische medewerker deze zetpil geven indien nodig. Meteen worden de ouders gebeld en wordt overlegd over de situatie. Bij gebrek aan overeenstemming beslist de manager kindcentrum over de verdere gang van zaken. 6
Het medicijnbeheer 1. Om te voorkomen dat medicijnen dubbel worden toegediend is per dagdeel een van de aanwezige pedagogische medewerkers in de groep verantwoordelijk voor het verstrekken van medicijnen. Hierover worden aan het begin van de dag afspraken gemaakt. 2. Het toedienen van medicijnen wordt bijgehouden op een aftekenlijst m.b.t. medicijnverstrekking Deze aftekenlijst wordt zolang het medicijn wordt toegediend bewaard bij de aanwezigheidslijsten op de groep, daarna gaat het naar het kinddossier. 3. Oudere kinderen op de BSO kunnen zelfzorg dragen voor het toedienen van hun medicijnen. Afspraken met de ouders hierover worden schriftelijk vastgelegd op het formulier voor medicijn toediening. Toetsing van de toediening wordt vastgelegd door de pedagogisch medewerker op de aftekenlijst. 4. Medicijnen dienen op de voorgeschreven wijze bewaard te worden (op kamertemperatuur of in de koelkast) 5. Het opbergen van de medicijnen gebeurt op een daarvoor vastgestelde plaats buiten het bereik van kinderen. Toediening medicijnen Voorwaarden bij toediening De pedagogisch medewerker voert geen voorbehouden handelingen uit. Het medicijn wordt alleen op het groep toegediend indien de ouder/verzorger niet in staat is zelf het middel op een juist tijdstip toe te dienen Toestemming ouders De ouder/verzorger ondertekent een formulier medicijnverstrekking. De pedagogische medewerker die het formulier ontvangt, en ondertekent, informeert andere pedagogische medewerkers en vult de overzicht- en aftekenlijst in. Rol pedagogisch medewerker De pedagogisch medewerker zorgt ervoor dat hij/zij zelf bekend is met het ziektebeeld, of de diagnose, zodat de uitreiking van het middel in de context geplaatst kan worden. Informeer andere groepscollega's over het verzoek van ouders, de achtergronden, etc. Geef niet op eigen initiatief een zelfzorgmiddel (denk aan o.a. paracetamol, hoestdrank, etc.) Voor het geven van zelfzorgmiddelen en andere incidentele toedieningen kan met ouders een 7
zo nodig, maximaal, per. -afspraak gemaakt worden. Deze afspraak moet schriftelijk vastgelegd worden op het formulier medicijnverstrekking. Bewaren De geneesmiddelen moeten altijd in de originele verpakking aangeleverd en bewaard worden (dus nooit overdoen in andere verpakking). De geneesmiddelen dienen altijd vergezeld te gaan van de originele bijsluiter, bewaar deze altijd bij het medicijn. Bewaar het geneesmiddel op de juiste plaats en buiten het bereik van kinderen en/of onbevoegden Wie geeft het medicijn? Iedere pedagogische medewerker in dienst bij Eige Wijzz is bevoegd om het medicijn, conform afspraken op het formulier overeenkomst geneesmiddelen te verstrekken. Op de overzicht- en aftekenlijst wordt het toedienen afgetekend door de pedagogische medewerker die het medicijn heeft gegeven. Overig: Zorg dat naam en telefoonnummer van de arts en apotheek op het formulier zijn ingevuld zodat deze als achterwacht kunnen fungeren indien de ouder/verzorger onverhoopt niet direct bereikbaar is. Het is de verantwoordelijkheid van de ouder/verzorger om dit met huisarts en apotheek kort te sluiten. 8
Noodinstructie In geval van een calamiteit met een geneesmiddel/zelfzorgmiddel (bijv. verkeerd toegediend) gaat de nood-werkinstructie in werking: Stap 1 CONTACT OPNEMEN MET HUISARTS VAN KIND OF: afhankelijk van ernst van de situatie: BELLEN MET 112 Stap 2 CONTACT OPNEMEN MET OUDER/VERZORGER Anafylactische shock Omdat snel handelen vereist is bij anafylactische shock is het gebruik van een Epipen door een pedagogisch medewerker / gastouder toegestaan indien de ouder hier toestemming voor geeft. Een anafylactische shock is een acute en in principe levensbedreigende allergische reactie op een lichaamsvreemde stof. Hierdoor wordt een hevige immuunreactie van het lichaam op gang gebracht. Een bekend voorbeeld is een sterke reactie op een bijen- of wespensteek. Andere mogelijke oorzaken zijn voedselbestanddelen (zoals pinda's en noten), bepaalde geneesmiddelen en natuurlatex. Er komen grote hoeveelheden van de stof histamine vrij. De patiënt kan last hebben van zwellingen, overgeven, buikpijn, diarree, uitputting en kan flauwvallen. De reactie ontstaat meestal binnen een uur na de gebeurtenis, maar kan ook veel sneller ontstaan. Bij een snelle, heftige anafylactische reactie kunnen de bloedvaatjes in het lichaam zo verwijden dat een levensgevaarlijke shocktoestand kan ontstaan. Archivering Het ingevulde formulier medicijnverstrekking bewaard in het kinddossier. De aftekenlijst medicijnverstrekking wordt bewaard op een voor pedagogische medewerkers toegankelijke en handige plek. Op het moment dat het kind de peuterspeelzaal of buitenschoolse opvang verlaat, gaat het kinddossier mee naar huis. 9
10